Norðurhvelsástandið nokkrum dögum fyrir jafndægur á vori

Stutt er nú í jafndægur og gaman að líta aðeins á norðurhvelsástandið. Ef trúa má spánum veður ýmislegt óvenjulegt í boði í kringum helgina. En kortið gildir kl. 18 á föstudag, 16. mars. Litadýrð þess er mikil og lesendur mættu þess vegna taka sér dálítinn tíma í að átta sig á því hvernig landaskipan er undir öllum litum og línum. Hægt er að stækka kortið lítillega með því að tvísmella sig inn að ívið skýrari útgáfu. Spáin er í boði evrópureiknimiðstöðvarinnar.

Fáeinar örvar benda á þekkta staði. Heildregnu, svörtu línurnar sýna hæð 500 hPa-flatarins í dekametrum en lituðu fletirnir þykktina - líka í dekametrum. Sjá má að í aðalatriðum fylgjast þykkt og hæð að - en ekki þó alveg.

Á kortinu (síðdegis á föstudag) er Ísland í köldu lægðardragi. Græni liturinn byrjar við 5280 metra sem er nálægt meðaltalinu á þessum árstíma við Ísland - en við erum vel undir því, 5160 metra jafnþykktarlínan liggur um landið þvert. Skammt norður af því er snarpur kuldapollur þar sem þykktin er minni en 4920 metrar (fjólublái liturinn). Hann er í dag (miðvikudag) að fara yfir Norður-Grænland en mun að sögn ekki ná alveg hingað til lands heldur snarbeygja til austurs á laugardag og sunnudag. En við skulum líta betur á hann næstu daga - þá á mun skýrara korti.

Við sjáum að allt í kringum norðurhvelið skiptast á hlýir öldufaldar og kaldir öldudalir, bylgjurnar í vestanvindabeltinu. Þær ganga mishratt yfir - þær stuttu og minni eru oftast á hraðri austurleið, tengjast einstökum lægðum - en þær stærri og lengri fara hægar yfir. Bylgjusamskipti eru þó almennt það flókin að afkastamikil tölvulíkön þarf til að segja um hvernig mynstrið þróast.

Sitthvað óvenjulegt er í stöðunni. Í miðvesturríkjum Bandaríkjanna streymir mjög hlýtt loft til norðurs, þykktin á að fara upp í um 5600 metra norður að Kanadísku landamærunum og því er yfir 20 stiga hita spáð í Minnesota um helgina og enn meiri hita sunnar. Hér áður fyrr hefði nú verið sagt að þeim ætti eftir að hefnast fyrir blíðuna.

Sé litið á Bandaríkin í heild er þeim kannski þá þegar að hefnast því lægðardragið við vesturströnd meginlandsins hefur valdið óvenjulegri snjókomu í Oregon - allt niður á strönd þar sem varla festir snjó á þessum árstíma. Fram á sunnudag á lægðardragið að grafa sig suður með ströndinni og 5280 metra jafnþykktarlínan á að ná alveg suður til Los Angeles - það er harla óvenjulegt og mikil frosthætta þar í sveitum - ávextir jafnvel í hættu - ég veit ekki hvernig vínviður er stemmdur á þessum árstíma. En fjögurra daga spár um svona mikinn kulda hafa tilhneigingu til að linast þegar nær dregur - vonum að svo verði einnig nú.

Austur í Japan er einnig von á miklu kuldakasti. Þykktin nyrst í landinu á að fara niður undir 4920 metra á sunnudag eða mánudag. Það er e.t.v. ekki mjög óvenjulegt því landið er í braut endalausra kuldakasta frá Síberíu á vetrum. Síberíukuldapollurinn hefur í dag verið kröftugastur kuldapolla á norðurhveli. Þykktin í honum miðjum er af ísaldarstyrk, minni en 4740 metrar.

Lægðardragið yfir Svartahafi og Tyrklandi er líka frekar óvenjulegt, það snjóar ábyggilega í fjöll á Kýpur og í Líbanon um helgina. Varla þó suður í Jerúsalem. Hins vegar er óvenju hlýtt á Bretlandseyjum og í Vestur-Evrópu þessa dagana. Um helgina á hins vegar að skipta um háþrýstisvæði og meðan á því stendur ryðst kalt loft að norðan allt suður til Norður-Spánar og mun e.t.v. snjóa þar í fjöll um helgina. Viðbrigðin verða einnig leiðinleg í vesturhluta Frakklands. En síðan tekur vorið aftur við á þeim slóðum - sé að marka tölvuspárnar.  

Athugasemdir

[Ari (IP-tala skráð) 16.3.2012 kl. 12:22]

Var einmitt að velta fyrir mér af hverju væri svona svalt í Istanbul í gær en þessi mikla kulda tunga skýrir það