Köldustu marsdagarnir

Við lítum á köldustu daga marsmánaðar í syrpunni köldustu og hlýjustu. Reiknaður er meðalhiti allra marsdaga (sólarhringsmeðaltal) frá 1949 til 2011 og búinn til listi. Einnig eru reiknaðir listar fyrir þá daga þegar meðallágmark allra stöðva var lægst og þá daga sem meðalhámark var lægst.

Fyrsti listinn sýnir lægsta meðalhita allra veðurstöðva.

röð	ár	mán	dagur	meðalh
1	1969	3	8	-16,81
2	1968	3	31	-15,16
3	1969	3	9	-14,74
4	1998	3	6	-13,73
5	1992	3	14	-13,35
6	1969	3	6	-12,96
7	1965	3	24	-12,63
8	1969	3	7	-12,63
9	1969	3	10	-12,22
10	1998	3	7	-11,84
11	1998	3	5	-11,47
12	1992	3	13	-11,43
13	1965	3	22	-10,75
14	1998	3	1	-10,69
15	1965	3	25	-10,49

Við tökum (eins og venjulega?) eftir því að ekkert ár á listanum byrjar á 20. Yngsta kuldakastið sem kemst inn á listann var snemma í mars 1998. Margir muna þá köldu daga og sérstaklega að hiti fór þá niður í -34,7 stig við Mývatn aðfaranótt þess sjöunda. Svo lágt hafði hiti ekki komist á landinu síðan í janúar 1918 og ekki (mælst) í mars síðan 1881. Kuldakastið 1998 á fjóra daga meðal 15. köldustu.

En mars 1969 á fimm daga, 6.,7.,8., 9. og 10. Þetta er ábyggilega mesta kuldakast marsmánaðar allt það tímabil sem hér er litið til. Tveir litlir bátar fórust á Faxaflóa og fleiri lentu í erfiðleikum þar og við Breiðafjörð vegna mikillar ísingar. Lagnaðarís olli erfiðleikum víða í höfnum. Svo var auðvitað hafís fyrir Norðurlandi öllu þessa daga og suður að norðanverðum Austfjörðum.

Dagarnir köldu 1965 fylgdu einnig mestu hafískomu um áratugaskeið. Ég veit ekki hvers vegna en af einhverjum ástæðum man ég sérlega vel eftir sjálfum mér baksa á móti ísköldum norðanstrekkingnum utan við Útibúið svonefnda í Borgarnesi einn þessara daga. Þá var auð jörð. Útibúið var matvöruverslun sem stóð á gatnamótum Borgarbrautar og Böðvarsgötu. Nafnið festist fljótt við húsið eftir að það var flutt neðan frá mjólkursamlagi - þá hét það Bílastöðin (með stóru B). Það er líka eftirminnilegt að örfáum dögum siðar gerði hálfgerða hitabylgju - strandlífs varð vart í Englendingavík í Borgarnesi innan um ísjakana.

En meðallágmarkslistinn er svona:

röð	ár	mán	dagur	mlágmark
1	1969	3	9	-18,66
2	1969	3	8	-18,56
3	1969	3	6	-17,08
4	1968	3	31	-16,09
5	1992	3	14	-15,87
6	1998	3	7	-15,84
7	1998	3	6	-15,63
8	1969	3	10	-15,15
9	1965	3	24	-14,92
10	1998	3	1	-14,81

Þrír dagar úr mars 1969 eru efstir (kaldastir) - meðallágmark þann 9. -18,7 stig. Kuldakastið 1998 er einnig áberandi og auðvitað 31. mars 1968.

Og meðalhámarkslistinn:

röð	ár	mán	dagur	mhámark
1	1969	3	8	-13,84
2	1969	3	9	-12,42
3	1992	3	14	-10,23
4	1969	3	6	-10,14
5	1998	3	6	-10,04
6	1969	3	10	-9,69
7	1968	3	31	-9,28
8	1969	3	7	-8,94
9	1988	3	13	-8,55
10	1965	3	24	-8,14

Utan skammdegisins eru þeir dagar sem lægst meðalhámark eiga oftast bæði vindasamir og skýjaðir - sólin er máttlítil í skýjuðu veðri. Ekki er víst að það eigi við alla dagana á þessum lista. Þar eru 8. og 9. mars 1969 langefstir en síðan skýtur dagur í mars 1992 sér upp í þriðja sætið með skammvinnu norðanáhlaupi og 13. mars 1988 sýnir sig líka.