Hver er úrkomusamasti mánuður ársins?

Mörg svör eru til við spurningu fyrirsagnarinnar. Hún er satt best að segja ekki mjög skýr. Á höfundurinn við landið allt, einstaka hluta þess eða sérstakar stöðvar? Er hann á höttunum eftir því í hvaða mánuði ársins meðalúrkoma er mest eða jafnvel hvaða mánuður er oftast sá úrkomusamasti á árinu? Þessari spurningafjöld verður auðvitað ekki svarað hér - en svörum einhverjum þeirra.

Þegar litið er á áratugameðaltöl er október ábyggilega úrkomusamasti mánuður ársins á landinu í heild. Til eru mánaðameðaltöl úrkomu fyrir 1971 til 2000 á 134 veðurstöðvum. Þau eru ekki alveg öll áreiðanleg - en látum samt að svo sé. Október er úrkomusamastur á 77 stöðvanna (57%), febrúar er í öðru sæti með 22 stöðvar (16%). Apríl og maí eru hvergi úrkomumestir, desember er með 10 stöðvar, janúar, ágúst og september með 5 hver, nóvember með fjórar, mars þrjár og júní og júlí eina stöð hver.

Þegar farið er í saumana á því hvernig stöðvarnar dreifast á landsvæði og hvaða stöðvar það eru sem skera sig úr kemur ýmislegt í ljós. Febrúarstöðvarnar eru allar á Suðvestanverðu landinu frá Þykkvabæ í austri vestur að Gufuskálum á Snæfellsnesi. Þar á meðal er Reykjavík. Nóvember- og desemberstöðvarnar eru á svipuðum slóðum, en grunsamlega margar þeirra athuguðu ekki allt tímabilið.

Fáeinar stöðvar inn til landsins á Norður- og Austurlandi eru með hámörk í sumarmánuðum, þar með t.d. Grímsstaðir á Fjöllum (júlí), Möðrudalur (ágúst) og Mýri í Bárðardal (ágúst). Þetta er trúverðugt.

Hin túlkunin á spurningunni í fyrirsögninni er sú að verið sé að spyrja um hver sé oftast úrkomusamasti mánuður ársins. Það hafa hungurdiskar athugað fyrir Reykjavík og Akureyri. Í Reykjavík er það janúar með 20% tilvika (ótrúlega mikið - fimmta hvert ár). Október og nóvember eru í öðru til þriðja sæti með 15% hvor mánuður. Apríl og maí hafa aldrei verið úrkomusömustu mánuðir ársins í Reykjavík.

Í Reykjavík var júní 1960 úrkomusamasti mánuður ársins. Gæðasumarið það var nefnilega eins og flestir vilja helst, nægar úrkomur fyrir gróðurinn snemmsumars en síðan þurrt. Harla sjaldgæft. Júlí 1955 var úrkomusamastur allra mánaða það árið - rigningasumarið fræga.

Á Akureyri er október oftast úrkomusamastur, í 25% tilvika (fjórða hvert ár), desember er í öðru sæti með 20% og nóvember 18%. Maí og júní hafa aldrei verið úrkomusömustu mánuðir ársins á Akureyri. Það var apríl 1932 sem náði því að verða úrkomusamasti mánuður þess árs - merkilegt það.