Dægurhámörk ágústmánaðar - á landsvísu

Hungurdiskar hafa oft litið á hæsta hámarkshita einstakra mánaðardaga og hér koma metin í ágúst. Listinn er í viðhenginu og má þar auk dægurmetanna sjálfra finna bæði ártöl og staðsetningar.

En við lítum á myndina:

Lárétti ásinn sýnir daga ágústmánaðar, en sá lóðrétti hámarkshita. Við sjáum strax að rauða línan (leitnin) fer ákveðið niðurávið allan mánuðinn, hallinn er um það bil 0,1 stig á dag. Reyndar mætti e.t.v. draga hana í tvennu lagi - fyrst flata fram yfir þann 10. og síðan með því meiri halla afgang mánaðarins.

Hitamet mánaðarins er nýlegt, sett 11. ágúst 2004 á Egilsstaðaflugvelli, 29,2 stig. Egilsstaðir eiga líka tvo aðra daga, þann 7. og þann 8. - árið var 1994. En - metið sem Egilsstaðaflugvöllur sló var innan við sólarhringsgamalt því ágústmet hafði einnig verið slegið daginn áður, 29,1 stig mældust þá í Skaftafelli. Hitabylgjan 2004 hreinsaði upp sex dægurmet í röð, frá og með 9. til og með 14. Þessi ótrúlega hitabylgja hefur komið áður við sögu í pistlum hungurdiska.

Hitabylgjan seint í ágúst 1976 heldur enn fjórum dögum á valdi sínu, 26., 27., 28., og 29. Í þeirri umferð var hitinn hæstur á Akureyri þann 28., 27,7 stig. Hitinn varð nærri því eins hár á Seyðisfirði daginn áður. Það er eftirtektarvert að hitinn á Akureyri þann 27. er um þremur stigum yfir leitnilínunni rétt eins og Skaftafell og Egilsstaðir í 2004-bylgjunni. Um síðir (kannski fyrir árið 2500) verða allir dagar búnir að ná að toppa þessa leitnilínu með 3 stigum eða meira - alveg óháð vaxandi hlýindum á heimsvísu, þau flýta aðeins fyrir.

En 16. ágúst - sérstaklega - bíður eftir hærri tölu. Metið sem nú er skráð á daginn (22,5 stig) er orðið meir en 70 ára gamalt - sett á Teigarhorni árið 1940. Lægsta tala listans er 22,4 stig. Það met er líka orðið mjög gamalt, sett 1939 á Hvanneyri í þeirri merkilegu mánaðamótahitabylgju við upphaf heimsstyrjaldarinnar síðari.

Hitabylgjan 2004 valtaði yfir gamla ágústmetið, 28,5 stig sem mældist í Vík í Mýrdal þann 11. árið 1939. Hálfsorglegt er að nýja metið skyldi einmitt falla á sama dag og það gamla.

Elsta dægurmetið í listanum er frá þeim ólíklega stað Grímsey, frá 18. ágúst 1876. Sennilegt er að þessi hiti hefði ekki mælst í hefðbundnu skýli eða á sjálfvirkri stöð. En við leyfum tölunni að fylgja með til vitnis um það sem hugsanlega var mesta hitabylgja landsins á síðari áratugum 19. aldar. Fádæma hlýtt varð þá víða um land - en veðurstöðvar voru fáar - því miður.

Tvö önnur dægurmet eru frá 19. öld, en frekar lágreist og bíða slátrunar. Metaskrár fyrir 1924 eru á frumstigi þannig að einhver met fleiri kunna að leynast í gögnunum. En lítið á viðhengið.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• dægurhámörk allt landið ágúst

Athugasemdir

[Óskar J. Sigurðsson (IP-tala skráð) 6.8.2011 kl. 10:54]

Trausti. Held að stöðvarnafnið við metið þann 26. hafi misritast og eigi að vera Kollaleira.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 6.8.2011 kl. 12:12]

Metið þann fyrsta á Akureyri er í raun frá því kl. 18 31. júlí 1980 en hæsta hámark sem ég hef fundið 1. ágúst er 25,2 stig á Seyðisfirði 1968. Metið þ. 12. á Hjarðarlandi er líka frá því kl. 18 daginn áður en það sem ég hef hæst fundið þ. 12.  er 26,7 á Þingvöllum 2004.  Ég hef verið að reyna að taka út tvöföld hámörk í mínum dagalistum eftir því sem ég þykist hafa áttað mig á þeim. Mesti hiti sem ég hef fundið þ. 6. er 25,0° á Hallormsstað 1938 og þ. 31. 22,5° á Hallormsstað 1939. Metið á vesalings Lambavatni þ. 17. 1941 trúi ég ekki á fremur en önnur met þaðan á þessum árum. Hæst þennan dag hef ég fundið 22,0 á Vopnafirði 1977.

[Trausti Jónsson, 7.8.2011 kl. 01:33]

Bestu þakkir fyrir ábendingarnar báðir tveir. Hungurdiskar hafa valið að miða við þá daga sem tala er lesin af mæli og færð til bókar - hvort sem kvikasilfrið í hámarksmælinum hefur náð sinni mestu þennslu þann dag eða daginn áður. Ástæðan er fyrst og fremst sú að gagnasafnið sem er notað er ekki orðið nægilega þroskað til að ritstjórinn geti greint að daga með fullri vissu. Fyrir því eru nokkrar ástæður, hin veigamesta er sú að að minnsta kosti fjórar aðferðir hafa verið notaðar til dagamerkinga hámarkshita í áranna rás, smámunasamir myndu reyndar telja aðferðirnar fleiri. Ég treysti mér ekki til að hreinsa á þennan hátt sumar stöðvar sum tímabil. Þá er einfaldara að merkja hámörk þeim dögum sem þau eru færð til bókar - þar til allir dagar allra stöðva hafa verið afgreiddir á sambærilegan hátt. Það er svo auðvitað rétt hjá Sigurði að dægurmetin eru nægilega merkileg til að verðskulda yfirferð af því tagi. Rökstuðningur þarf þá að fylgja hverri einustu breytingu - til að framtíðarnörd ruglist ekki í ríminu.