Af Reykjavíkurhita 2015 og síðustu 20 ár (rétt rúm)

Meðalhiti ársins 2015 í Reykjavík reiknast 4,54 stig (rétt tæplega það reyndar - en þrír aukastafir eru algjör ofrausn). Hér er miðað við kvikasilfursmæla á Veðurstofutúni - en hætt var að lesa af þeim um miðjan desember og ársmeðalhitinn 2015 því sá síðasti sem frá þeim kemur. Sjálfvirkir hafa nú tekið við. Ársmeðalhiti stöðluðu sjálfvirku stöðvarinnar reiknaðist 4,57 stig. Þetta er að sjálfsögðu algjörlega ómarktækur munur milli stöðvanna (0,03 stig) - en lendir samt ekki á sama fyrsta aukastaf (4,5 og 4,6). 

Önnur sjálfvirk stöð er líka á túninu - en inni í skýli (öðru en kvikasilfursmælarnir eru í). Hún er almennt kölluð búveðurfræðistöðin - skráir líka jarðvegshita. Svo vill til að hún bilaði þegar kvikasilfursmælaaflestrinum var hætt. Vonandi er sú tímasetning tilviljun (en ekki samúðarverkfall af hálfu stöðvarinnar) - en samt getum við reiknað ársmeðalhita. Þessi skýlisstöð segir að hann hafi verið 4,49 stig.

Þriðja sjálfvirka stöðin er svo niðri á flugvelli. Þar var ársmeðalhitinn 4,70 stig. Í Geldinganesi var hann 4,35 stig, 4,50 á Korpu og 3,80 á Hólmsheiði. Suður í Straumsvík var hann 4,60 og 4,87 á Skrauthólum á Kjalarnesi. 

Þetta er - eins og áður er fram komið - kaldasta ár í Reykjavík síðan 2000, þá var hiti sá sami og nú, 4,52 stig - og líka sá sami 1999, 4,47 stig, 1995 var hann marktækt lægri en nú, 3,77 stig. 

Lítum nú betur á þetta tímabil frá og með 1995.

Grái ferillinn sýnir 12-mánaða keðjumeðaltöl, kaldast á myndinni var tímabilið september 1994 til ágúst 1995, meðalhitinn 3,65 stig, en hlýjast var í september 2002 til ágúst 2003 þegar 12-mánaða hitinn fór í hina ótrúlegu tölu 6,61 stig, hefur svo tvisvar snert 6 stigin síðan, í nóvember 2009 til október 2010 og október 2013 til nóvember 2014. 

Á myndinni má einnig sjá 5-, 10- og 30-ára meðaltöl (reiknuð frá mánuði til mánaðar). Bæði 5- og 10-ára meðaltölin hafa nú lækkað lítillega frá því þau voru hæst - því hitabylgjan á árunum 2002 til 2004 er komin út úr þeim. Þrjátíuára meðaltalið er hins vegar á uppleið (?) - Næst dettur 1986 út úr því - meðalhiti þess árs var ekki nema 4,13 stig og þarf 2016 að verða kaldara en það til þess að þetta meðaltal lækki. Aftur á móti var árið 1987 eitt það hlýjasta á kuldaskeiðinu, meðalhiti þá var 5,38 stig - þannig að 2017 verður að standa sig nokkuð vel ef 30-ára meðaltalið á að hækka enn frekar. 

En framtíðinni er frjálst að hegða sér eins og henni sýnist - og á ábyggilega eftir að koma á óvart. Tímaraðapistlar hungurdiska gætu orðið fleiri á næstunni - endist þrek ritstjórans við áramótauppgjörin. 

Af hlýskeiðasamanburði

Hér er dálítill samanburður á hita í Reykjavík á tímabilinu 1925 til 1946 annars vegar og 1999 til 2015 hins vegar. 

Lóðrétti ásinn sýnir ársmeðalhita (reiknaðan 12 sinnum á ári sem 12-mánaða keðjumeðaltal). Grái ferillinn sýnir hitann á tímabilinu 1925 (línan byrjar á meðaltali þess árs) til loka árs 1945, en rauða lína sýnir hita okkar tíma, byrjar í árslok 1999 og nær til loka árs 2015. 

Á fyrra tímabilinu eru sveiflur miklu meiri milli ára heldur en verið hefur á síðustu árum og hiti oft jafnlágur eða lægri en ársmeðalhitinn 2015. Skyldu menn hafa haldið að hlýskeiðinu væri lokið þegar hitinn datt niður vorið 1929 eftir hlýindin miklu þar á undan? Já, sennilega - og þó, fjögur stigin sem ársmeðalhitinn fór þá niður í voru talsvert hærri heldur en venjuleg lágmörk voru fyrir 1920 - það hljóta menn að hafa munað. - Og hlýskeiðið hélt svo áfram langt handan við myndina - allt til 1964. 

En þetta fyrra skeið segir okkur auðvitað ekki neitt um núverandi hlýskeið né framhald þess - við vitum ekkert hvernig það þróast áfram. Hlýskeiðið sem kennt er við fyrri hluta 19. aldar var svo enn brokkgengara - inn í það komu fáein mjög köld ár - en samt hélt það áfram eftir það þar til að það endanlega rann á enda fyrir 1860. 

En hvers vegna var árið 2015 það kaldasta á öldinni hér á landi?