Meiri veðrametingur

Eins og fram hefur komið í fréttum var vindhraði mikill á landinu síðastliðna nótt. Meðalvindhraði á athugunartíma á sjálfvirkum stöðvum í byggð komst í 19,9 m/s þegar mest var (kl.23). Leit í gagnagrunni Veðurstofunnar finnur fjögur önnur ámóta veður á tímabili sjálfvirku stöðvanna (frá og með 1997) - veðrið nú er því hið fimmta á 19 árum. 

Veður þessi eru mjög ólík. Á myndinni hér að neðan hefur meðalvigurvindátt veðranna verið reiknuð fyrir hverja klukkustund þegar meðalvindhraði var meiri en 18 m/s.

Lórétti ásinn sýnir stefnuna norður-suður, en sá lárétti austur-vestur. Dagsetningar eru við hverja punktaþyrpingu og tölurnar sýna klukkustundir. 

Veðrið sem gekk yfir 16. janúar 1999 var norðanveður - meðalvigurstefna var úr norðnorðaustri - og hélst stöðug allan tímann sem meðalvindur í byggðum landsins var meiri en 18 m/s (frá kl.1 til 8). Norðanveður eru að jafnaði stöðugri en þau sem koma af öðrum áttum. 

Næst kom ámóta veður 10. nóvember 2001. Það var eins og sjá má af vestsuðvestri og var verst síðla nætur (frá kl.2 til 8). Vindátt snerist smám saman meira í vestlæga stefnu.

Síðan þurfti að bíða allt til 2008 til þess tíma að klukkustundarmeðalvindhraði í byggð næði aftur 18 m/s. Fjölda illviðra gerði þó í millitíðinni - en voru annað hvort ekki jafnhörð - nú, eða þau náðu ekki sömu útbreiðslu þó jafnhörð væru á hluta landsins. Veðrið 8. febrúar 2008 var úr landsuðri - hallaðist meir til suðurs þegar leið á kvöldið (20 til 23). 

Svo var það 14. mars á þessu ári (2015) sem gerði eftirminnilegt veður af suðri, byrjaði af suðsuðaustri, náði hámarki kl.9 - meðalvindhraði þá aðeins sjónarmun meiri en var í veðrinu nú, 20,2 m/s.

Veðrið í gærkvöldi og nótt er svo hið fimmta í röðinni. Það var af austnorðaustri eða austri - hallaðist meir til austurs eftir því sem á leið (kl.21 til 01 merkt á myndina).

Veðurharka á hverjum stað er að jafnaði mjög bundin vindátt. Vestanveðrin koma illa niður á öðrum stöðum en austanáttin. Samtals eru veðrin fimm búin að koma víða við. Þótt meðalvindhraði á landsvísu í veðrinu í gær hafi kannski ekki verið nema sá sem búast má við á 3 til 5 ára fresti að jafnaði - er líklegt að þeir staðir þar sem aldrei hvessir að ráði nema í austnorðaustanátt hafi fengið á sig vindhraða sem má aðeins búast við á 10 til 20 ára fresti. - Við skulum þó láta reiknimeistara um að meta það.

En svo er annað mál að þetta tímabil, 1997 til 2015, hefur verið frekar rólegt (þar til 2015) miðað við mörg önnur tímabil sem ritstjórinn og fleiri muna og þekkja. Höfum það í huga. Höfum líka í huga að illveðralagerinn er ótæmanlegur - þótt eitt eða fleiri illviðri gangi hjá fækkar ekkert þeim sem eftir eru - ekkert sér á lagerstöðunni.

Næsta ámóta veður - eða sýnu verra - gæti þess vegna komið strax - nú, eða látið bíða eftir sér í áratug eða meir.  

Nokkar tölur úr illviðrinu

Illviðrið nær býsna hátt á metingslistum - stormhlutfall dagsins í byggð var 69 prósent - sama og í illviðrinu 14. mars s.l. Meðalvindhraði sólarhringsins (í byggð) var meiri í mars, en hitti þá betur í daginn en nú, hæsta klukkustundarlandsmeðaltal landsins var nánast hið sama í veðrunum tveimur. Annars eru þetta eðlisólík veður.

Frést hefur af ársmetum 10-mínútna vindhraða á 15 stöðvum (vegagerðastöðvar taldar með) sem athugað hafa í 5 ár eða meira. Fara þarf yfir mælingar á ýmsum stöðvum - og rýna í hugsanlegar villur. Mesta hviða dagsins (séu mælingar réttar) mældist á Hallormsstaðahálsi 72,6 m/s og þar var einnig mestur 10-mínútna vindur 50,9 m/s - en þetta eru óstaðfestar tölur - höfum það í huga. Fárviðri (>32,6 m/s) mældist á 33 stöðvum - flestar þeirra á fjöllum og hálendi - en á láglendi í Æðey, á Fagurhólsmýri, Þyrli í Hvalfirði, við Markarfljót og á Kjalarnesi - við freistumst líka til að telja Hólmsheiði í Reykjavík til byggðastöðva. Nokkrar stöðvar duttu út - annað hvort vegna bilunar í mælum rafmagns- eða fjarskiptatruflana - það kemur í ljós.

En veðrið er ekki alveg búið þegar þetta er skrifað. 

En þökkum vakt Veðurstofunnar fyrir góðar og snarpar spár - takk krakkar.