Færsluflokkur: Vísindi og fræði
11.7.2025 | 11:23
Fyrstu tíu dagar júlímánaðar 2025
Hita fyrstu 10 daga júlímánaðar 2025 hefur verið nokkuð misskipt á landinu. Suðvestanlands hefur hann verið í slöku meðallagi, en vel yfir því annars staðar. Í Reykjavík er meðalhitinn 10,6 stig. Það er -0,5 stigum neðan meðallags sömu daga áranna 1991 til 2020 og síðustu tíu ára og raðast í 17.hlýjasta sæti (af 25) á öldinni. Hlýjastir voru þessir dagar árið 2009, meðalhiti 13,4 stig, en kaldastir voru þeir 2018, meðalhiti þá 9,1 stig. Á langa listanum raðast hitinn í 83. sæti (af 153). Á þeim lista er 1991 hlýjastur, meðalhiti þá 14,0 stig, en kaldast var 1874, meðalhiti 7,6 stig.
Á Akureyri er meðalhiti fyrstu tíu daga mánaðarins 12,8 stig, +2,0 stigum ofan meðallags 1991-2020 og +2,8 stigum ofan meðallags síðustu tíu ára. Aðeins 8 júlímánuðir síðustu 90 ára hafa byrjað betur á Akureyri, (2 á þessari öld).
Á spásvæðunum hefur verið hlýjast að tiltölu á Austfjörðum, þar er þetta næsthlýjasta júlíbyrjun aldarinnar, en við Faxaflóa sú 15. hlýjasta og sú 14. hlýjasta á Suðurlandi. Viðast fyrir norðan er þetta þriðjahlýjasta júlíbyrjun aldarinnar.
Á einstökum stöðvum er jákvæða vikið (miðað við síðustu tíu ár) mest á Gjögurflugvelli, +3,4 stig (en einhver vandræði hafa verið með mælinn). Vikið er +3,2 stig á Gagnheiði. Kaldast, miðað við síðustu tíu ár, hefur verið í Hellisskarði og á Þingvöllum, hiti -0,7 stig neðan meðallags síðustu tíu ára.
Úrkoma í Reykjavík hefur mælst 22,6 mm og er það um 30 prósent umfram meðalúrkomu sömu almanaksdaga. Á Akureyri hafa mælst 2,6 mm - um fimmtungur meðalúrkomu. Á Dalatanga hafa aðeins mælst 2,4 mm og er það aðeins 4 prósent meðalúrkomu.
Sólskinsstundir hafa mælst 65 í Reykjavík og er það í meðallagi. Á Akureyri hafa sólskinsstundirnar mælst 73,2, 16 fleiri en í meðalári.
10.7.2025 | 16:08
Hlaupið yfir árið 1998
Tíð var lengst af hagstæð á árinu 1998, nema hvað sumarið þótti dauft norðaustanlands. Tíð var góð í janúar, suðvestanlands var unnið við jarðvinnslu og grænum lit sló á tún. Febrúar var umhleypingasamur, en tíð var samt talin allgóð til landsins. Snjólétt var. Í mars var aftur á móti kalt rysjótt lengst af, en batnaði undir lokin. Fyrstu viku mánaðarins gerði einhver mestu frost um árabil. Góð tíð var í apríl, hægviðrasamt og gæftir góðar. Gróður tók vel við sér, en nokkuð bar á kali norðaustanlands. Tíð var fremur gott í maí, en svalt. Þurrviðrasamt á Suður- og Vesturlandi. Í júní var þokusælt og kalt við sjávarsíðuna á Norður- og Austurlandi, en annars var tíð talin góð. Þurrkar hömluðu þó grassprettu. Tíð var talin góð á Suðurlandi í júlí, en þar var víða óvenju þurrt. Norðanlands og austan var sólarlítið og þurrkar daufir, þar var svalt í veðri. Í ágúst var úrkoma talsverð, en tíð var samt yfirleitt talin góð, fremur hlýtt var í veðri. September var svalur og vætusamur á Norður- og Norðausturlandi, en betri tíð var syðra. Uppskera í görðum var rýr norðaustanlands. Tíðarfar var rysjótt í október, milt var framan af, en um miðjan mánuð kólnaði nokkuð snögglega og búfénaður var tekinn á hús. Mikið snjóaði þá á landinu norðanverðu. Nóvember var umhleypingasamur, en tíð þó víðast talin hagstæð. Í desember var hlý, en umhleypingasöm tíð. Víðast hvar var snjólétt.
Í textanum hér að neðan er leitast við að rifja upp helstu veðurviðburði ársins, oftast með beinum tilvitnunum í texta frétta- og dagblaða sem leitað er til með hjálp timarit.is. Í fáeinum tilvikum hafa augljósar prentvillur verið leiðréttar og stafsetningu í stöku tilviki hnikað til - vonandi að meinalausu. Sömuleiðis eru textar alloft styttir. Auðvelt ætti að vera að finna frumgerð þeirra. Að þessu sinni (eins og oftast hin síðari ár) er mestra fanga að leita hjá Morgunblaðinu, ritstjóri hungurdiska er að vanda þakklátur blaðamönnum fyrir þeirra hlut. Einnig er notast við textabrot úr tíðarfarsyfirlitum Veðurstofu Íslands, einkum þegar fjallað er um veðurlag mánaða í heild.
Tíðarfar í janúar var að jafnaði gott, þrátt fyrir kuldakast sem gerði um miðjan mánuð og hvassviðrisdaga þ. 20. og 21. Milt var fyrri hluta mánaðarins og vætusamt um austan- og norðanvert landið. Síðustu 10 dagana var hlýtt og fremur þurrt nema suðvestanlands. Sérlega snjólétt var í mánuðinum Þetta telst snjóléttasti janúarmánuður í byggðum landsins allt frá 1924 að telja, snjóhula aðeins 30 prósent. Jafnlítill snjór var í janúar 1964. Að tiltölu var snjóhulan minnst sunnanlands, aðeins 10 prósent.
Framan af mánuðinum voru austlægar áttir ríkjandi og fremur hlýtt í veðri, en síðan snerist vindur til norðausturs og kólnaði. Morgunblaðið birti 3.janúar nánir fréttir af sjávargangi sem varð við Vík í Mýrdal þann 30.desember.
Fagradal. Morgunblaðið. Mikil sjávarflóð urðu nú um áramótin [30.desember 1997] í Vík í Mýrdal en sjávarhæð var óvenjumikil og mikið brim. Sjór flæddi meðal annars inn í kjallara Víkurprjóns. Að sögn Þóris Kjartanssonar framkvæmdastjóra Víkurprjóns urðu skemmdir vonum minni, en í kjallaranum eru m.a. rafmótorar. Með sjónum sem flæddi inn komu meðal annars nokkur sandsíli. Þórir segist ekki muna annan eins sjávargang frá því hann flutti til Víkur en það var upp úr 1960. Sjór flæddi einnig um syðstu götu þorpsins, allt í kringum grunnskólann í Vík og Víkurskála og einnig stórt sjávarlón á túninu framan við tjaldsvæðin.
Norðaustanáttin náði hámarki þann 12. Morgunblaðið segir þann 13.janúar frá sandfoki á Rangárvöllum:
Í dag er sjötti dagurinn í röð með stöðugri norðaustanátt hér á Rangárvöllunum og sandfokið hefur farið stigversnandi. Sand- og moldarmökkinn leggur yfir meginhluta Rangárvallasýslu, segir Sveinn Runólfsson landgræðslustjóri. Mikið hvassviðri hefur verið á þessum slóðum og sandbylur samfleytt frá því um miðja seinustu viku. Ástandið er sérstaklega slæmt vegna snjóleysis og stöðugs vindálags á opnum svæðum. Sveinn segir þetta jaðra við að vera náttúruhamfarir. Það er erfitt að gera sér grein fyrir meginupptökum sandfoksins en mér skilst á viðtölum við bændur í ofanverðri Landsveit, að mönnum virðist þetta koma fyrst og fremst af vikur- og sandsvæðunum á milli Búrfells og Heklu. Það fýkur líka úr öllum opnum jarðvegssárum, rofabörðum, efnisnámum og öðrum gróðurlausum svæðum. Þetta hefur verið mjög slæmt. Ég tel að þetta sé versta sandrokið sem við höfum fengið síðan á fyrstu árum þessa áratugar," segir hann. Sveinn segir ljóst að orðið hafi miklir skaðar og jarðvegsrof á þeim svæðum sem hafa verið að gróa upp á undanförnum árum. Hann bendir hins vegar á að ef svona veður hefði gert á auða jörð fyrir 30-40 árum hefði ástandið verið enn alvarlegra og skyggnið sennilega ekki meira en 5-10 metrar á Rangárvöllum. Það hefur mikið áunnist en þetta er áminning til okkar allra að við gerum miklu betur því enn eru víðáttumikil svæði þar sem við eigum eftir að endurheimta fyrri gróðurhulu," segir hann. Hefur moldarmökkurinn verið svo þéttur á stundum að ekki hefur sést til himins, að sögn Sveins. Sandbylurinn er hvimleiður og smýgur inn í hús. Ég segi ekki að það sé sporrækt í íbúðarhúsum en það er mikið ryk í gluggum," segir hann.
Loksins fór að snjóa á Vestfjörðum, Norður- og Austurlandi um helgina og það ríflega. Vonskuveður var víða í gær og var mikil hálka og skafrenningur á þjóðvegum. Ófært var á mörgum fjallvegum. Öxnadalsheiði var kolófær fram eftir degi í gær, blindbylur og mikill skafrenningur var á heiðinni en veður af því tagi hefur verið á þeim slóðum nokkra síðustu daga samkvæmt upplýsingum vegaeftirlits Vegagerðarinnar á Akureyri ... Talsvert tjón varð á bílum, krana Og byggingu á athafnasvæði Norðuráls á Grundartanga síðdegis í gær, þegar sterk vindhviða feykti þar til stórum plaströrum. Varð einn starfsmanna fyrir lítilsháttar meiðslum, samkvæmt upplýsingum lögreglu í Borgarnesi. Um svipað leyti varð annað óhapp á svæðinu, þegar húseining sem var verið að skipa upp, féll af vörubíl á fólksbíl og olli miklum skemmdum á bifreiðinni.
En tíð var mild, Morgunblaðið segir frá 14.janúar:
Hrunamannahreppi - Morgunblaðið. Þótt tíðarfar hafi oft verið gott um þetta leyti árs man enginn eftir því hér um slóðir að unnið hafið verið við að plægja jörð í janúarmánuði. Magnús Páll Brynjólfsson, bóndi í Dalbæ í Miðfellshverfi, var að notfæra sér góðu tíðina sl. laugardag og vinna sér í haginn fyrir vorið. Þá tóku sumarbústaðaeigendur upp kartöflur á sunnudaginn. Nú síðustu sólarhringa í þeirri stífu norðanátt er óvenju mikið rykmistur á lofti hér á Suðurlandi sem berst af hálendinu í hvassviðrinu. Miklar líkur eru á að gróðurskemmdir hafi orðið enda býður þessi veðrátta hættunni heim hvað uppblástur varðar þegar jörð er auð og ófrosin.
Vind lægði í gær í Rangárvallasýslu og sandfokið sem geisað hefur frá síðastliðnum miðvikudegi stöðvaðist, að minnsta kosti í bili. Hjá heimilisfólkinu á Skarði í Landsveit og öðrum bæjum í grenndinni gefst nú tækifæri til að hreinsa burt sandinn sem stöðugt safnaðist fyrir við glugga og útihurðir. Sandfokið náði hámarki á sunnudagskvöld og mánudag. Að sögn heimilismanna á Skarði var skyggni þá svo slæmt að erfitt var að rata. Sums staðar hefur viðkvæmur gróður gefið eftir, en víðast hvar í grennd við Skarð virðist hann hafa haldið velli. Ef snjóar eða rignir á þetta og jarðvegurinn blotnar fer allt vel, segir Kristinn Guðnason bóndi.
Veðráttan segir að þann 12. hafi orðið nokkuð tjón á raflínum vegna ísingar á Úthéraði.
Þann 20. fór mjög djúp lægð hratt til norðausturs fyrir vestan land. Gerði þá mikið illviðri fyrst af suðaustri og suðri, en síðan suðvestri og vestri.
Kortið sýnir stöðuna um hádegi þann 20. þegar landsynningsveðrið var í hámarki. Vindur á Skálafelli komst í 62,5 m/s. Tjón varð víða, en ekki þó stórfellt, nema eitt banaslys í umferðinni. Morgunblaðið segir frá 21.janúar:
Mikið óveður gekk yfir landið í gær [20.] og olli því, að sögn Einars Sveinbjörnssonar veðurfræðings, djúp lægð sem kom upp að landinu að vestanverðu í gærmorgun og fór síðan norðaustur yfir landið í nótt. Mesti veðurhamurinn var rétt á undan skilum lægðarinnar, en henni fylgdi suðaustan stormur eða rok, sem jafngildir níu til tíu vindstigum. Auk þess varð talsverð úrkoma. Að sögn Einars er ekki ósennilegt að verstu vindhviðurnar hafi verið um áttatíu til níutíu hnútar víða um landið suðvestan- og vestanvert þar sem veðurhamur stóð af fjöllum. Hann getur þess að tólf vindstig eða fárviðri samsvari 64 hnútum. Veðrið var verst í gærmorgun sunnan- og vestanlands og þegar leið á daginn hvessti einnig annars staðar á landinu. Í Reykjavík voru verstu hviðurnar 78 hnútar [40,1 m/s]. Víða um land varð eignatjón af völdum veðursins, þar sem járnplötur og fleira lauslegt fauk. Í Kópavogi fuku vinnupallar, uppsláttur og járnplötur á bíla og brutu rúður, auk þess sem alvarlegt vinnuslys varð þegar maður lenti undir vinnupalli sem fauk um koll.
Í Reykjavík fuku þakplötur, blaðagámur, auglýsingaskilti og jafnvel bílar. Þá fauk handrið öðrum megin af brú við inngang nýrrar byggingar Fjölbrautaskólans i Garðabæ. Bílar fuku út í kant í Hveradalabrekku við Skíðaskálann, og sendibifreið fauk á fólksbíl við Kúagerði við Kapelluhraun. Víða mynduðust stórir pollar vegna úrkomunnar við stífluð niðurföll hjá húsum og skólum. Unnu starfsmenn á vegum holræsadeildar Reykjavíkurborgar að því í allan gærdag að hreinsa lauf og annað rusl frá niðurföllunum. Sums staðar lak vatn inn í kjallara húsa en samkvæmt upplýsingum frá holræsadeild borgarinnar var ekki vitað um alvarlegt tjón af völdum þessa. Rafmagnslaust varð í korter á Höfn í Hornafirði og nágrenni á níunda tímanum í gærmorgun vegna samsláttar á línum, að sögn Þorsteins Hilmarssonar, upplýsingafulltrúa Landsvirkjunar.
Nokkrar skemmdir urðu á bifreið og klæðningu á íþróttahúsi við Klébergsskóla á Kjalarnesi þegar lítill leikkofi tókst á loft. ... Í einni rokunni náði vindurinn að taka kofann og feykja honum til, fyrst kastaðist hann um 20 metra á bifreið sem þar var. Svo hentist hann í önnur leiktæki, í framhaldi af því brotnaði hann í spón og hluti af honum fauk í íþróttahúsið, þar sem hann skemmdi klæðningu," segir Sigþór Magnússon, skólastjóri á Klébergi. Í verstu hviðunum fauk auk þess til möl og sandur og skemmdi á annan tug rúða, að sögn Sigþórs.
Borgarnesi. Morgunblaðið. Mikið tjón varð á gróðurhúsum að Kleppjárnsreykjum í Reykholtsdal og töluvert var um foktjón í Borgarnesi og nágrenni í suðaustan óveðrinu sem gekk yfir landið í fyrrinótt. Bálhvasst var í Borgarnesi fram yfir hádegi en þá slotaði veðrinu. Mesta tjónið varð hjá gróðurhúsabændum á Kleppjárnsreykjum. Þar brotnuðu rúður í nokkrum gróðurhúsum auk þess sem skemmdir urðu á plöntum. Að sögn Daníels Oddssonar hjá Vátryggingafélagi Íslands í Borgarnesi var nýbúið að glerja gróðurhúsin upp eftir foktjón sem varð þar 29. desember sl. en þá varð þar um einnar milljónar króna tjón og taldi Daníel að tjónið yrði jafnvel eitthvað meira að þessu sinni. Í Borgarnesi varð töluvert um minniháttar foktjón þegar líða tók á morguninn. Alls skemmdust um tíu bílar er ýmislegt brak fauk á þá. Frá bensínstöðvunum þremur við Brúartorg fauk brak úr auglýsingaskiltum og hlífar af bensíndælum og þrjár fánastangir þoldu ekki álagið og lögðust út af. Rúður brotnuðu í húsi Vegagerðarinnar og fleiri húsum. Þá gaf handriðið á Brákarbrú sig og féll inn á brúargólfið að hluta til. Skjólveggir við nokkur hús gáfu sig og stór rúða brotnaði í húsakynnum Markaðsráðs og Ferðaskrifstofu Vesturlands en þar á bæ hafði fólk séð hvað verða vildi og náð að forða sér í tæka tíð. Þá losnaði þakið á Dvalarheimilinu og á húsi í Klettavík. Félagar í Björgunarsveitinni Brák og liðsmenn slökkviliðsins voru kallaðir út og náðu þeir að koma í veg fyrir mörg tjón með vinnu sinni, að sögn Daníels Oddssonar hjá VÍS. Þá var lögreglan á ferli fólki til aðstoðar. Kennsla yngri barna féll niður í Grunnskóla Borgarness eftir hádegi og komu margir foreldrar og náðu í börn sín í skólann frekar en að láta þau fara með skólabílnum. Röskun varð á áætlunarferðum sérleyfisbíla til og frá Borgarnesi fram eftir degi.
Tveir bílar fuku útaf á Svalbarðsstrandarvegi um miðjan dag í gær. Sendibíll hafnaði á hliðinni við afleggjarann að húsinu Litla-Hvammi og örfáum metrum sunnar snerist jeppabifreið og hafnaði með afturhjólin utan vega. Sendibíllinn skemmdist mjög lítið og jeppabifreiðin ekkert. Engin slys urðu á fólki. Kona sem datt á Gleráreyrum í hvassviðrinu var flutt á slysadeild FSA en meiðsl hennar voru minni háttar. Þá losnuðu þakplötur á húsinu að Strandgötu 7. Samkvæmt upplýsingum lögreglunnar á Akureyri fór vindhraðinn mest í 73 hnúta [37,6 m/s] um það leyti sem þessi óhöpp urðu, eða rúm 12 vindstig. Meðalvindur í 10 mínútur á þessum tíma var 44 hnútar [22,7 m/s].
Banaslys varð þegar hópferðabíll Norðurleiðar á leið til Akureyrar fauk út af veginum á Kjalarnesi á móts við bæinn Útkot norðan við Tíðaskarð kl.9 í gærmorgun [20.], en þar var þá aftakaveður og vindhraðinn talinn yfir 12 vindstig í hviðum. Ungur piltur sem var farþegi í bílnum beið bana. ... Þrír aðrir farþegar sem voru í bílnum og bílstjórinn slösuðust ekki alvarlega, að sögn lögreglu, og voru þeir fluttir á slysadeild. Skömmu fyrir klukkan ellefu tókst yfirbyggður pallbíll á loft skammt frá slysstaðnum og skall hann á hliðina og rann þannig út í vegkantinn. Ekki urðu meiðsl á þeim sem í bílnum var. Þá eyðilagðist framrúða í sjúkrabíl sem kom á vettvang og hliðarrúða sprakk úr öðrum sjúkrabíl á staðnum, en grjóthnullungar buldu á bílunum í veðurofsanum. Hópferðabíllinn er 16,5 tonn að þyngd. Grjótbylur skall á bílnum og braut rúður áveðurs. Skipti engum togum að bíllinn skall á vinstri hliðina og rann hann þannig niður brattan vegkantinn og hafnaði með framendann í lækjarfarvegi um sjö metrum neðan við kantinn. Pilturinn sem lést var úrskurðaður látinn þegar sjúkraliðið kom á vettvang. Tveir hinna farþeganna slösuðust aðallega í andliti, en meiðsl þeirra voru ekki talin alvarleg. Fjórði farþeginn reyndist nánast ómeiddur, en ökumaðurinn meiddist á mjöðm og læri.
Ökumaður fólksbifreiðar á leið suður Reykjanesbraut í óveðrinu í gærmorgun slapp með skrekkinn þegar tveggja og hálfs tonns sendibifreið, sem kom úr gagnstæðri átt, fékk á sig vindhviðu og fauk á bílinn. Bílarnir voru báðir á ferð þegar þetta gerðist og reif sendibíllinn þak fólksbifreiðarinnar nánast af á meðan hann var að velta á hliðina. Bílstjóri sendibifreiðarinnar slapp einnig ómeiddur, en báðir bílarnir eru mikið skemmdir. Engir farþegar voru með í för.
DV segir 9. febrúar frá tjóni í þessu veðri:
Í óveðrinu sem gekk yfir landið á dögunum urðu nokkrar skemmdir í Víðidal í Vestur-Húnavatnssýslu. Gömul hlaða fauk í Enniskoti og einnig önnur hlaða í Dæli. Einungis einn veggur og nokkrar þakplötur urðu eftir. Leiktæki, sem er við sumarhúsaþyrpingu hjá ferðaþjónustubændunum Víglundi Gunnþórssyni og Sigrúnu Valdimarsdóttur, fauk á eitt húsið með þeim afleiðingum að það skemmdist nokkuð. Að sögn Sigrúnar voru þau búin að koma leiktækjunum þannig fyrir að þau ættu ekki að haggast en í þungum suðaustanstrekkingi verður fáu við komið. Þau hjónin urðu vör við að heyflygsur og annað lauslegt var farið að fjúka fram hjá íbúðarhúsi þeirra. Þá varð Sigrúnu á orði að nú væri eitthvað að gerast. Skömmu síðar fór allt afstað og fauk þá hlaðan við gamla bæinn, að mestu í einu lagi, út á tún. -GHB
Dagur segir frá illviðrinu í pistlum 22.janúar:
Vörubíll sem var að flytja steypueiningu fyrir Norðurál valt á vegamótum Vesturlandsvegar og Akranesafleggjara á ellefta tímanum í gærmorgun. Ástæðan var vindsveipur sem lagði bílinn á hliðina og eyðilagði farm hans, auk þess sem bíllinn skemmdist nokkuð. Ökumaður slapp með skrámur. Vesturlandsvegur var nánast lokaður vegna atviksins frá kl.11:30-15:30 í gær en fært var um Akranesveginn. Kranabíl þurfti til að losa bílinn. BÞ
Líkur eru á að stórtjón hafi orðið þegar flæddi í porti Eimskips við Sundahöfn í Reykjavík, þar sem 31 bíll stóð. Þetta gerðist aðfaranótt 30. desember sl. þegar bæði var stórstreymt og mikil rigning. Grunur leikur á að vatnið sem flæddi upp um niðurföll hafi verið sjóblandað en bílarnir voru nýkomnir til landsins á vegum nokkurra bílaumboða og skemmdust
mismikið.
Afgang mánaðarins var lengst af stillt og milt veður. Þ.30. féll grjótskriða úr Reynisfjalli. Morgunblaðið 31.janúar:
Allstór grjótskriða féll úr Reynisfjalli klukkan rúmlega tvö í gær [30.] og staðnæmdist um 200-300 metrum vestan byggðarinnar í Vík í Mýrdal. Nokkrir mjög stórir steinar eða björg fylgdu með skriðunni, eitt þeirra sýnu stærst og var giskað á að það væri allt að tíu metrar á kant. Að sögn Sveins Pálssonar, verkfræðings í Vík, virðist víðar vera los í fjallsbrúninni en byggð stafar þó ekki hætta af. Svæðið er þó afgirt og lýst hættusvæði. Áður hafa fallið skriður úr fjallinu á þessum stað, þar sem kallað er Hrapið, en nokkrir áratugir eru síðan síðast féll verulega stór skriða, sem var mun stærri en sú sem nú féll og staðnæmdist í gömlu skriðunni miðri. Þetta féll úr efstu brún fjallsins. Þarna voru nokkrir mjög stórir steinar og einn þeirra áberandi stærstur. Menn voru að skjóta á að hann væri um tíu metrar á kant en ég tek nú enga ábyrgð á þeim tölum, segir Sveinn. Skilur eftir sig ljótt sár í fjallinu Sigurður Gunnarsson sýslumaður telur möguleika á að meira falli á þessum slóðum en segir að byggð stafi ekki hætta af. Við erum búnir að fá leiðbeiningar frá Veðurstofunni um hvernig á að mæla þetta og fylgjast með því og fáum jarðfræðing hingað á mánudaginn til þess að skoða þetta nánar, segir sýslumaður. Viðar Björgvinsson bifreiðastjóri í Vík varð var við mikinn hávaða þegar skriðan féll. Ég var að fara hér út úr dyrunum og heyrði þá feiknaskruðninga. Fyrst hélt ég að það væri að fara stórt tæki eftir götunni og rauk út í dyr, en þá var skriðan á leiðinni niður fjallið með skruðningum og látum. Það rauk nú ekki mikið úr þessu, þar sem þetta er blautur jarðvegur, en þegar skriðan hafði stöðvast sá maður að það voru í henni óhemjustór björg, segir hann og bætir við að skriðan skilji eftir sig býsna ljótt sár í fjallinu. Mér er sagt af kunnugum hér að það geti verið von á skriðum víðar og jafnvel meiru, af því brúnin er svo sprungin, svo ef það færi vatn í þann brest og frysti þá gæti þetta klofnað frá, segir Viðar.
Eins og búist var við var grjóthruni úr Reynisfjalli ekki alveg lokið. Morgunblaðið segir frá 7.febrúar:
Skriða féll í fyrrakvöld [5.febrúar] neðan úr bergfyllunni sem eftir varð í brún Reynisfjalls þegar mikil grjótskriða féll þar sl. föstudag. Í Vík hafa menn beðið eftir að viðri til þess að sprengja, þar sem fyrirsjáanlegt þótti að meira kæmi niður. Sigurður Gunnarsson, sýslumaður í Vík, sagði í samtali við Morgunblaðið í gær að þar myndu menn bíða átekta enn um sinn með að sprengja það sem eftir væri, þar kyngdi niður snjó og útlitið væri svipað næstu daga.
Tíðarfarið í febrúar var fremur kalt og allra síðustu dagarnir sérlega kaldir. Mánuðurinn var fremur næðingssamur og hvessti mjög norðan til á landinu þ.14. (af suðvestri) og á öllu landinu í lok mánaðarins (af norðri). Einnig varð hvasst þann 8. (af austri). Mjög hlýtt varð um stund um landið norðaustan- og austanvert í suðvestanátt þann 17. Þá mældist hiti á Dalatanga 18,1 stig og var þetta hæsti hiti sem mælst hafði í febrúar hér á landi. Því miður má efast um að rétt hafi verið lesið af mæli, sjálfvirka stöðin á sama stað sýndi hæst 15,3 stig þennan dag. Kuldakastið sem hófst í lok mánaðarins og hélt áfram fyrstu viku marsmánaðar var það mesta síðan 1968 og 1969 og hefur ekki komið jafnmikið síðan.
Þann 13. fór kröpp, vaxandi lægð norður yfir landið, í kjölfar hennar gerð vestan illviðri og mikla hríð á fjöllum. Veðrið varð verst fyrir norðan. Morgunblaðið segir frá 17.febrúar:
Snjóflóð féll á útihús við Stóruvelli í Bárðardal aðfaranótt laugardags [14.]. Að sögn Garðars Jónssonar bónda var lítill sem enginn snjór í brekkunni fyrir utan hengjuna sem fór af stað á tveggja km kafla. Húsið var byggt sem minkahús árið 1987 en hefur verið notað sem vélageymsla. Sá hluti hússins sem varð fyrir flóðinu virðist mikið skemmdur en Garðar sagðist í gærkvöldi ekki geta gert sér grein fyrir tjóninu. Þau hjónin hafi verið að fikra sig áfram við nýtingu hússins og m.a. tekið húsvagna og annað slíkt í geymslu og svo vel hafi viljað til að það hafi verið í hinum enda hússins og því sloppið óskemmt.
Fólk á ferð um Öxnadalsheiði, Strandir, Holtavörðuheiði og víðar lenti í hrakningum á föstudagskvöld [13.] og aðfaranótt laugardags í aftakaveðri. Björgunarsveitum og lögreglu tókst að koma flestum til byggða en á Öxnadalsheiði héldu átta manns þó kyrru fyrir í rútu. Flutningabíll fór á hliðina á Steingrímsfjarðarheiði í vonskuveðri á föstudagskvöld en mennina sem í honum voru sakaði ekki. Um svipað leyti lenti fólksbíll út af veginum í Kollafirði [á Ströndum] og sótti lögreglan á Hólmavík fólkið, sem ekki varð meint af, og var bíllinn talinn óskemmdur.
Morgunblaðið segir af tjóni og vandræðum á Akureyri í pistli 17.febrúar:
Mikill erill var hjá lögreglu á Akureyri um helgina vegna óveðurs, aðallega frá því snemma á laugardagsmorgun [14.] og fram yfir hádegi, en á þeim tíma bárust yfir 300 símtöl þar sem leitað var eftir aðstoð. Lögregla ásamt félögum í Hjálparsveit skáta og Flugbjörgunarsveit aðstoðuðu fólk sem komast þurfti leiðar sinnar í óveðrinu og greiddu fyrir umferð þar sem hægt var. Fjöldi árekstra varð þegar bifreiðar skullu saman vegna lítils skyggnis og varð þannig tjón á 15 bílum á Hlíðarbraut við afleggjarann hjá Hlíðarfjalli, en þar var mikill vindstrengur og skyggni nánast ekkert. Á þessum stað var ekið aftan á lögreglubifreið sem stóð með blá, blikkandi ljós og munaði minnstu að hún kastaðist á lögreglumenn sem voru að störfum. Var Hlíðarbrautinni lokað fyrir allri umferð af þessum sökum um tíma. Lítilsháttar tjón varð víða um bæinn, einkum vegna foks. Í Glerárhverfi fauk mótakrossviðarplata inn um glugga á annarri hæð í fjölbýlishúsi og olli hún nokkru tjóni. Nokkur börn höfðu verið að leik í herberginu er hún kom inn í, en voru nýfarin út þegar platan kom í gegnum gluggann og má það teljast mikið lán. Einnig varð tjón á nokkrum bílum og rúður brotnuðu á þó nokkuð mörgum stöðum en hvergi varð teljandi tjón.
Minniháttar hlaup gerði í Skeiðará. Morgunblaðið 24.febrúar:
Hnappavöllum. Morgunblaðið. Hafið er hlaup í Skeiðará en ekki er búist við stóru hlaupi í þetta sinn þar sem lítið vatn er í Grímsvötnum að sögn vísindamanna. Rennsli í ánni
síðdegis í gær var 575 rúmmetrar á sekúndu og segir Ásgeir Gunnarsson vatnamælingamaður að hlaupið eigi nokkra daga í að ná hámarki.
Morgunblaðið segir frá óhappi í frétt 25.febrúar:
Rúta rann 30 metra niður hlíð milli Tálknafjarðar og Patreksfjarðar. Ég var á leið upp brekkuna þegar vindstrókur skall á okkur og allt varð ein iða. Ég sló af, sá stiku en fór öfugu megin við hana þannig að bíllinn fór fram af kantinum, datt á hliðina og rann eins og sleði niður eftir á snjónum," segir Torfi Andrésson ökumaður langferðabifreiðar sem fór út af veginum á leið milli Tálknafjarðar og Patreksfjarðar um miðjan dag í gær [24.] og rann um þrjátíu metra niður bratta hlíð. Í bílnum, sem tekur 21, voru tveir farþegar auk bílstjóra, og varð einn maður fyrir lítilsháttar meiðslum. Bifreiðin er talin stórskemmd. Bifreiðin var að aka eftir svonefndri Hálsgötu í Tálknafirði á leið til Patreksfjarðar, en aksturinn var á vegum Íslandsflugs. Blindhríð var og slæm skilyrði til aksturs þegar óhappið átti sér stað. Bíllinn stoppaði loks á steini í hlíðinni, sem er eins gott því annars hefðum við runnið um hundrað metra til viðbótar.
Síðustu daga mánaðarins gerði óvenjuhart kuldakast. Morgunblaðið segir þann 27.febrúar frá upphafi þess.
Vonskuveður var víða um norðanvert landið í gærkvöldi, fjallvegir voru víðast orðnir ófærir og ekkert ferðaveður. Seint í gærkvöldi var veðrið hvað verst á sunnanverðu Snæfellsnesi, norðan 11 vindstig, einnig var slæmt veður á Vestfjörðum. Á norðanverðu landinu voru 7-8 vindstig og sums staðar upp í 9 vindstig, að sögn Harðar Þórðarsonar veðurfræðings. Snjóflóð féll á Súðavíkurveg úr stóra gilinu svokallaða rétt utan við þorpið klukkan rúmlega átta í gærkvöld og var Súðavíkurhlíð samstundis lokað vegna yfirvofandi hættu á snjóflóðum. Að sögn lögreglu á Ísafirði seint í gærkvöldi hafði ekki frést af frekari flóðum en vegna snjóflóðahættunnar var enginn á ferli eftir að veginum var lokað.
Í heild varð mars nokkuð kaldur um allt land en mikil fjölbreytni í veðurfarinu. Fyrstu viku mánaðarins var mikill kuldi á landi og komst frostið í -34,7 stig við Mývatn. Sums staðar norðaustanlands varð frostið meira en orðið hefur um nokkurra áratuga skeið. Þrátt fyrir þennan kulda í byrjun mánaðar vantaði talsvert upp á að mars næði því verða jafn kaldur og sami mánuður árið 1995, því þrjá góða hlýindakafla gerði síðari hluta mánaðarins. Krappar lægðir fóru yfir landið dagana 21.-23. með miklu hvassviðri og mánuðinum lauk með góðviðri um allt land.
Kuldi - og hlýindi ollu því að met var sett í mun á hæsta hámarki og lægsta lágmarki sömu stöðvar í sama mánuði. Hann varð 41,4 stig í mars á Staðarhóli í Aðaldal - það mesta sem vitað er um á mannaðri stöð. Á sjálfvirku stöðinni við Mývatn varð munurinn enn meiri, 43,3 stig og er það líka met.
Kuldakastið sem hófst í lok febrúar og stóð síðan alla fyrstu viku marsmánaðar er það mesta á síðari áratugum og þarf að fara allt aftur til hafísáranna til að finna svipað.
Kortið sýnir hæð 500 hPa-flatarins (heildregnar línur) og þykktina á miðnætti 28.febrúar. Það er nánast einstakt að sjá svona litla þykkt alveg við landið enda mældist frostið meira heldur en allar götur síðan 1918 (eins og áður sagði). Þegar þessi kuldi kom út yfir hlýjan sjóinn í kringum landið urðu til smálægðir og sveipir með miklum éljabökkum. Kalda loftið fór m.a. suður um Færeyjar og olli þar meiri snjókomu en elstu menn mundu. Þar urðu mörg snjófóð og féllu jafnvel á hús og eyðilögðu bíla. Manntjón varð þó ekki.
Íslandskortið hér að ofan sýnir veður á landinu á sama tíma og háloftakortið. Frost er nær alls staðar meira en -10 stig og þar að auki strekkingsvindur. Fyrir norðaustan land myndaðist kröpp smálægð sem fór síðan suðvestur yfir landið síðdegis þann 1.mars og aðfaranótt 2.
Lægðin skipti sér nokkuð upp yfir landinu. Kl.18 mátti greina tvær miðjur, aðra við Skagafjörð og hina yfir Norðausturlandi. Heldur hlýrra var í lægðarmiðjunni sjálfri heldur en umhverfis. Á þessu korti var versta veðrið á Bergstöðum í Skagafirði, norðnorðvestan ofsaveður, 30,9 m/s, snjókoma, -10 stiga frost og skyggni ekkert. Loftvog hafði fallið um 12 hPa á 3 klst - eitthvað af því falli væntanlega vindáhrif.
Það er rétt svo að endurgreining evrópureiknimiðstöðvarinnar náði þessari litlu lægð, en hún er þó þarna á kortinu hér að ofan sem gildir á miðnætti að kvöldi þess 1.
Nokkuð hlýnaði þann 8. en þann dag gekk köld lægð norðaustur um Grænlandssund. Hún olli miklu illviðri um landið vestanvert, rétt svo hlánaði við suðvesturströndina. Morgunblaðið segir frá 12.mars:
Lögregla og björgunarsveitir á Vesturlandi veittu fjölda manns aðstoð vegna veðurofsa á sunnudag [8.] og aðfaranótt mánudags og þurftu m.a. á þriðja tug manna að láta fyrirberast á milli 6 og 8 klukkustundir í bifreiðum sínum á Snæfellsnesi á sunnudagskvöld. Ekki væsti um fólk og brugðust lögreglumenn skjótt við til að veita vegfarendum í vandræðum liðsinni. Tilkynning um ökumenn sem áttu í erfiðleikum barst til lögreglu í Stykkishólmi um klukkan 22 á sunnudagskvöld en þá var hvasst í veðri og gríðarlega mikill skafrenningur að sögn lögreglu. Vegfarendur óku inn í blindbyl í Kolbeinsstaðarhreppi og var veðrið með svipuðu móti í Eyja- og Miklaholtshreppi og Staðarsveit. Einkum var ástandið slæmt í Kerlingarskarði. Þurfti lögreglan að aðstoða fólk í einum 15 bifreiðum sem staddar voru á þessum slóðum og komust ekki áfram vegna lítils skyggnis enda þétt kóf þar, auk þess sem skóf inn á bifreiðir þannig að á þeim drapst. Félagar björgunarsveitarinnar Berserkja í Stykkishólmi ásamt öðrum björgunarsveitarmönnum aðstoðuðu fimm lögreglumenn við að hjálpa fólki í hrakningum til um klukkan 3 aðfaranótt mánudags.
Lögreglan í Borgarnesi hjálpaði um sex ökumönnum að komast leiðar sinnar, bæði í Melasveit og á Hvalfjarðarströnd og einnig á Holtavörðuheiði. Þá varð aftanákeyrsla á Holtavörðuheiði um klukkan 16 á sunnudag sem rakin er til vonskuveðurs og blindbyls. Ökumaðurinn tilkynnti lögreglu sjálfur um atburðinn nokkru seinna um daginn og kvartaði yfir meiðslum í hálsi, en áverkar hans voru ekki taldir miklir. Vegir lokuðust víða á Vestfjörðum vegna ofankomu og hvassviðris aðfaranótt mánudags [9.] en í gær var búið að opna flesta vegi milli fjarða, en lengur tók að opna veginn um Djúpið og Steingrímsfjarðarheiði. Ekki var vitað um sérstaka erfiðleika af þeim sökum samkvæmt upplýsingum £rá lögreglunni á Ísafirði. Nokkrir vegfarendur lentu í erfiðleikum í Húnavatnssýslu vegna veðurs samkvæmt upplýsingum frá lögreglunni á Blönduósi og þurftu björgunarsveitarmenn m.a. að sækja tvær stúlkur sem sátu fastar í Víðidal. Félagar í Hjálparsveit skáta og Flugbjörgunarsveitinni á Akureyri aðstoðuðu fólk sem lenti í vandræðum í Víkurskarði og Ljósavatnsskarði vegna ófærðar á sunnudagskvöld [8.].
Þann 11. hlánaði loks að mun. Komu þá í ljós ýmsar skemmdir sem orðið höfðu í frostunum. Morgunblaðið þann 12.mars:
Vatnsskaðar hafa verið tíðir undanfarna sólarhringa og hefur slökkviliðið í Reykjavík verið kallað út í tæpan tug skipta til að hreinsa upp vatnselg og afstýra skemmdum af völdum leka. Vatnsskaðar þessir eru flestir raktir til mikils frosts seinustu daga. Slökkviliðið í Reykjavík fór í Kringluna aðfaranótt mánudags [9.] þar sem úðarar, sem eru hluti af slökkvikerfi, höfðu gefið sig með þeim afleiðingum að vatn lak niður á gólf verslunarmiðstöðvarinnar. Skrúfað var fyrir vatnið og því sem lekið hafði niður var dælt út. Fór vatnið eingöngu á ganga en ekki inn í verslanir samkvæmt upplýsingum frá lögreglu, þannig að skemmdir eru taldar hverfandi litlar. Þá flæddi heitt vatn um kjallara í Þönglabakka í Mjódd eftir að leiðsla í hitablásara sprakk. Í gærmorgun [11.] urðu sömuleiðis vatnslekar í Grjótaþorpi, hjá Íslandsflugi og í Víðidal. Þá flæddi inn á milliloft í verslunarhúsnæði í Smáralandi í Kópavogi aðfaranótt sunnudags með þeim afleiðingum að talsverðar skemmdir urðu. Fjöldi vatnsskaða er óvenjulega mikill samkvæmt upplýsingum frá slökkviliðinu í Reykjavík og er fólk beðið um að vera á varðbergi vegna þessa og athuga hvort lagnir liggja fyrir ofan eða utan við einangrun og fylgjast vel með þeim ef svo er.
Snjóflóð féll á veginn til Flateyrar í gærkvöldi [11.] og lokaðist hann fyrir allri umferð. Að sögn lögreglunnar á Ísafirði féll snjóflóðið úr Selárbólsurð og lokaði veginum á Hvilftarströnd. Flóðið er talið um 100-150 metra breitt.
Ís var á Sundahöfn í kuldanum í gær [11.] og snjór á jörð.
Mjög hlýtt var í veðri þann 12. og 13., en þá fór lægð norðaustur fyrir vestan land. Olli hlákan krapaflóðum á Bíldudal. Morgunblaðið segir frá 15.mars:
Tuttugu og sjö Bílddælingar, sem búa í níu húsum, þurftu að rýma heimili sín í fyrrinótt [14.] en þá féllu a.m.k. tvö krapaflóð úr Gilsbakkagili á Bíldudal. Hættuástandi var aflétt í gærmorgun. Fyrra flóðið féll á bílskúr og að íbúðarhúsi við Dalbraut. Þessi sami bílskúr skemmdist í krapaflóði í fyrra en skemmdir vegna flóðsins nú urðu óverulegar, að því er segir í fréttatilkynningu frá Veðurstofu Íslands og sýslumanninum á Patreksfirði. Seinna flóðið olli ekki skemmdum. Flóðin féllu úr Gilsbakkagili niður á Dalbraut. Fyrra flóðið var um 40 metra breitt og 1 metri á dýpt á veginum. Svæðið var þá rýmt og leitaði fólk til vina og ættingja í bænum. Þórólfur Halldórsson, sýslumaður á Patreksfirði, segir að flóðið nú hafi verið mun minna en það sem féll úr sama gili og á bílskúrinn í fyrra. Bílskúrinn stendur ofan Dalbrautar en í fyrra féll flóðið yfir veginn og í sjó fram. Að þessu sinni fór það lítið yfir veginn. Eftir að aðstæður á Bíldudal höfðu verið kannaðar í gærmorgun ákváðu Veðurstofa og sýslumaður að leyfa íbúum húsanna níu að snúa heim til sín aftur. Sýslumaður sagði að fylgst væri með vatnsrennsli úr giljum á Bíldudal og Patreksfirði en búist er við kólnandi veðri með kvöldinu. Hann sagði að segja mætti að það hefði komið á óvart að flóð gerði nú, því úrkoma hefði nú verið talsvert minni en var þegar gilið ruddi sig í hláku í fyrra.
Þann 13.varð mikið ísskrið í Þjórsá. Morgunblaðið segir frá þann 17.:
Selfossi - Mikið ísskrið eða klakahlaup varð í Þjórsá skömmu eftir hádegi síðastliðinn föstudag [13.]. Hlaupið hófst í ánni á móts við bæinn Egilsstaði og hljóp niður ána um fimm kílómetra. Áður en hlaupið varð hafði hækkað verulega í ánni og vatn stóð hátt í henni í gilinu undir Þjórsárbrú. Ólafur Sigurjónsson, bóndi í Forsæti, varð vitni að hlaupinu þar sem hann sat við eldhúsgluggann á bænum og horfði út. Þetta var ótrúlega há flóðbylgja sem kom niður ána. Jakahrönglið var á fullri ferð, jakarnir þeyttust upp og áin var öll á iði, þetta var eins og hraunelfa, sagði Ólafur. Við þessar aðstæður, langvarandi kulda og mikla ísmyndun á ánni, sagði hann ísskriðið aðal hættuna frá ánni. Þá gætu myndast þær aðstæður að ísinn stíflaði rennslið og áin færi upp úr farveginum og vestur láglendið neðan við félagsheimilið Þjórsárver. Greinilegt er að mikið hefur gengið á í klakahlaupinu á föstudag. Ísinn á ánni er mjög úfinn og ljóst að mikil ferð hefur verið á hlaupinu. Það hefur rifið upp ísinn og ýtt honum á undan sér þar til það stöðvaðist fram undan bænum Forsæti. Ólafur Sigurjónsson áætlar að hraði hlaupsins hafi verið um 50 kílómetrar á klukkustund. ... Vatnsbylgja hefur verið á undan hlaupinu sem sést vel á vesturbakkanum þar sem vatnsflóðið hefur þeytt upp snjósköflum og ís. Klakahrönglið þrýstist upp að árbakkanum framundan bænum Mjósundi þar sem það stöðvaðist á varnargarði sem gerður var fyrir 20 árum. Sú fyrirstaða kom greinilega í veg fyrir að hrönglið hlypi upp á túnið og heim að bænum. Annar varnargarður sem liggur út í ána til varnar landrofi var mikil fyrirstaða en klakarnir þeyttust yfir þann garð.
Bjarki Reynisson, bóndi í Mjósyndi og oddviti Villingaholtshrepps, sagði nauðsynlegt að fá varnargarð með ánni þar sem mesta hættan væri á því að hún færi uppúr farveginum, á um 2,5 km kafla. Einnig þyrfti að byggja upp veginn með ánni, frá Þjórsárveri að Egilsstaðahverfi. Það er ógnvekjandi að hafa þetta yfir sér. Núna hefur verið góð tíð í vetur og bara við þennan stutta frostakafla kemur þetta fyrir. Þetta segir manni að svona hlaup vofa yfir á hverjum vetri, sagði Bjarki. Hann minnti á að 1977 hefði áin verið búin að hlaða undir sig miklum ís og flæddi yfir bakkana. Þá voru uppi áform um að flytja fólk og bústofn í burtu. Þegar staðið er á hlaðinu í Mjósyndi blasir íshrönglið í ánni við í um 100 metra fjarlægð og sú hugsun er áleitin að ekki þurfi mikið til að lyfta ísnum yfir lágan varnargarðinn frá 1977. Fjöldi fólks hefur lagt leið sína að ánni til að skoða ummerki hlaupsins.
Djúp lægð fór norðaustur um Grænlandssund þann 15. og 16. og olli miklu suðvestanveðri á landinu, veðrið varð verst norðanlands. Kortið sýnir stöðuna síðdegis þann 15., en þá var illviðrið í hámarki. DV segir 16.mars:
Mikið óveður geisaði á Ólafsvík í gær [15.] og gekk á með snörpum vindhviðum. í einni hviðunni tókst bílskúrinn við Brúarholt 4 á loft og þeyttist yfir tvö nærliggjandi hús og olli nokkrum skemmdum á þeim. Spýtnabrak og ýmsir lausamunir úr skúmum, svo sem garðslöngur og sláttuvél, lágu á víð og dreif á Grundargötu sem er ein af aðalumferðargötum bæjarins. Þá hafnaði reiðhjól á þaki nærliggjandi húss. Að sögn lögreglu voru bæjarstarfsmenn og björgunarsveit kölluð út en loka varð umferð um Grundargötu í rúma klukkustund. -aþ
Morgunblaðið fjallar um sama veður í pistlum 17.mars:
Tilkynnt var um þrjá árekstra á Öxnadalsheiði til lögreglu á Akureyri síðdegis í gær [16.], en afar slæmt verður var á heiðinni. Ekki urðu slys á fólki í þessu óhöppum, samkvæmt upplýsingum frá varðstjóra lögreglunnar. Öxnadalsheiði var lokuð síðdegis í gær vegna veðurs, en mjög slæmt verður var á heiðinni, 8 vindstig og mjög blint, þótt ekki væri um mikinn snjó að ræða. Samkvæmt upplýsingum frá vegaeftirliti Vegagerðarinnar á Akureyri var glórulaust veður á heiðinni seinni part dags, einkum í Bakkaselsbrekkunni, og biðu þó nokkrir bílar beggja vegna eftir að komast yfir.
Átta manna hópur á vélsleðum frá Dalvík hafði ætlað niður í Eyjafjörðinn austanverðan á sunnudag [15.] en sneri við og varð að ráði að fara frekar út með Eyjafirði að vestan enda var þá gott veður. Eftir hádegi á sunnudag skall á þá hið versta veður, grimmdarfrost og skafrenningur og sleðarnir átta biluðu svo til allir á sömu stundu. Voru mennirnir þá staddir á fjallsbrúnunum nokkru vestan við Hraunárdal og létu þar fyrir berast á sunnudagsnótt. Mennirnir átta bjuggu um sig í snjóhúsi í fyrrinótt en þrír komust síðan niður að bænum Stóradal í Eyjafirði laust eftir hádegi í gær og létu vita um ferðir hópsins. Þremenningarnir sem gengu til byggða voru hraktir og kaldir og sögðu gönguna til byggða hafa verið gífurlega erfiða og einn þeirra sagðist ekki hafa haft orku til að fara lengra. Hópurinn hafði ekki mikið af mat meðferðis. Björgunarmenn komust að fimmmenningunum frá Dalvík um klukkan 01:15 í nótt og voru mennirnir sæmilega haldnir, en orðnir mjög þrekaðir og einnig björgunarmenn sem lengi höfðu verið á ferðinni við erfiðar aðstæður. Mennirnir höfðu haldið kyrru fyrir í snjóhúsi í um 1200 metra hæð norðan við Nýabæjarfjall í um 34 klukkustundir. Enn var skafrenningur og hvasst á þessum slóðum. (Blaðið segir mun ítarlegar frá þessum hrakningum).
Afleitt veður var á Norðurlandi og Vestfjörðum í gær [16.] og fyrradag og raunar víðar á landinu og truflaði samgöngur í lofti, á láði og legi. Hvöss vestanátt var og éljagangur og Veðurstofan varaði við ísingu og ókyrrð í lofti fram á kvöld. Öxnadalsheiði opnaðist í gærkvöld og byrjað var að fljúga innanlands. Talið var að um þúsund manns hefðu beðið beggja vegna Öxnadalsheiðar þegar mest var eftir að rutt yrði í gærkvöld. Vegagerðarmenn hófu að ryðja heiðina síðdegis þegar veður lægði en skömmu síðar herti vestanvind á ný og hætt var frekari ruðningi. Eftir kvöldmat hófst ruðningur aftur enda veður þá skánandi og snerist til norðan- og norðaustanáttar. Tókst að opna heiðina á níunda tímanum og fylgdu vegagerðarmenn bílalestum bæði austur og vestur yfir. Fóru um 100 bílar vestur yfir á 20 mínútum fyrst eftir að leiðin varð greið.
Hellissandi - Óvenju mikill ís hefur verið í höfninni í Rifi síðustu daga í þessum fimbulkulda. Vindáttir hafa verið norðanstæðar. Þó hefur frost aldrei orðið jafnmikið hér á útnesinu, í samanburði við það sem gerðist inn til landsins. Fyrir bragðið hafa smærri bátar átt í mestu erfiðleikum með að komast um höfnina og sumar trillumar hafa ekkert farið á sjó. ... eftir helgina snerist vindur til vestanáttar og hvarf þá ísinn af höfninni á svipstundu.
Vestanáttin náði alveg til Grænlands og reif talsvert af hafís úr meginísnum vestur í Grænlandssundi og bárust allþéttar ísspangir allt til lands á vestanverðum Vestfjörðum. Morgunblaðið segir frá 18. og 19.mars:
[18.] Hafísjaðarinn milli Íslands og Grænlands hefur færst nær landinu undanfarna daga vegna þrálátra vestanátta. Hann var næst landi við Kögur rúmar 10 sjómílur frá landi, samkvæmt upplýsingum tveggja togara sem voru á svæðinu í gær. Þá voru einnig fregnir af stökum jökum á reki við mynni Ísafjarðardjúps sem gætu reynst sjófarendum hættulegir og í gærkvöld bárust fregnir af því að landföst spöng væri við Stigahlíð í mynni Ísafjarðardjúps. Þór Jakobsson, deildarstjóri hafísdeildar Veðurstofu Íslands, sagði í samtali við Morgunblaðið að spáð væri suðlægum og vestlægum áttum næstu daga og því væri hætt við að hafísjaðarinn ætti eftir að færast enn nær landinu. Hann sagði að siglingaleiðin væri greið en varasöm vegna stakra jaka á reki sem sæjust illa í myrkri og vondu skyggni og því væri full ástæða fyrir sjófarendur að hafa andvara á sér. Landhelgisgæslan hefur ekki getað farið í ískönnunarflug síðustu daga vegna veðurs og slæms skyggnis, en Þór sagði að farið yrði í ískönnunarflug strax og veður leyfði.
[19.] Mikla hafísbreiðu rekur austur af Grænlandi, að Vestfjörðum og var ísinn kominn fast upp að landinu þegar ljósmyndari og blaðamaður Morgunblaðsins slógust í för með ískönnunarleiðangri Landhelgisgæslunnar í gær. Áhöfn TF-SÝNAR, Fokkerflugvélar Landhelgisgæslunnar, kannaði hafísinn úti fyrir Vestfjörðum, mældi fjarlægð hans frá landi og grennslaðist í leiðinni fyrir um skip á veiðum. Litið var um fiskveiðar í gær enda sjómenn í verkfalli en þó sást varðskip Landhelgisgæslunnar úti á Ísafjarðardjúpi og reyndist vera að sækja straummælingadufl áður en ísbreiðan næði til þess. Jaðar þéttrar ísbreiðunnar teygir sig norður frá Horni og suður að Bjargtöngum en rastir og ísspangir teygja sig enn nær landi. Þær ná langt inn á Ísafjarðardjúp og loka siglingaleið inn á Jökulfirði. Nokkrar ísspangir höfðu þegar fest land við Fjallaskaga og allt norður undir Kögur. Fjarlægð ísbreiðunnar sjálfrar frá landi var enn nokkur í gær en ekki er góðs að vænta ef spá Veðurstofu Íslands rætist. Spáð er suðvestanátt frá og með morgundeginum og fram yfir helgi, sem mun að öllum líkindum bera hafísinn enn nær landinu. Í gær var jaðar ísbreiðunnar ekki nema 21 sjómílu norðnorðvestur af Straumnesi og 30 sjómílur norðnorðvestur af Barða. Ísbreiðan er flöt og þétt og berst nokkuð hratt upp að landinu með hafstraumnum. Þykkt íssins er líklega um tveir metrar, en að sögn Ingibjargar Jónsdóttur, hafísfræðings Veðurstofu Íslands, er erfitt að spá um þykkt þeirra og stærð. Af útlitinu að dæma, sagði Ingibjörg að ísinn hefði líklega myndast nú í vetur þar sem hann væri fremur sléttur.
Náttúrufyrirbæri sem kallast því tilkomumikla nafni helreykur myndaðist á Skjálfanda, rétt austan við Flatey, þegar varðskipsmenn á Ægi voru þar á ferð fyrir skömmu. Helreykur er afbrigði af ísþoku sem myndast vegna mismunar á lofthita og sjávarhita og er eins og gufi upp úr sjónum. Sjávarhiti þarna meðan á yfirreið varðskipsmanna stóð var um 1,9 gráður á celsíus og lofthiti mínus 11,5 gráður, ásamt suðaustan 5 til 6 vindstigum. Lofthitinn var af svo skornum skammti að þokan fraus samstundis á öllu sem hún lenti á, eins og hásetar Ægis reyndu á sjálfum sér á innan við fimm mínútna ferð á léttbát varðskipsins um svæðið. Voru þeir klakabrynjaðir á eftir.
Getið er um grjóthrun í Hvalfirði. Morgunblaðið segir 22.mars:
Litlu munaði að illa færi þegar risastór grjóthnullungur féll úr Múlafjalli í Hvalfirði um ellefuleytið á laugardagsmorgun [21.] á bifreið sem var á leið inn Hvalfjörð. Að sögn varðstjóra lögreglunnar í Reykjavík sá ökumaður bifreiðarinnar, sem var af gerðinni Volkswagen Golf, útundan sér hvar risastór steinn kom niður úr fjallinu og náði ökumaðurinn að hemla og steinninn lenti á framenda bílsins þannig að stórsá á. Mátti engu muna að grjótið lenti á farþegahluta bifreiðarinnar. Að sögn lögreglu er grjóthrun algengt á þessum slóðum.
Þann 23. fór mjög kröpp lægð hratt til norðausturs yfir landið vestanvert og olli allmiklu vestanveðri. Tjón varð þó ekki mikið. Morgunblaðið segir frá 24.mars:
Mikið hvassviðri var víða á Suðurlandi í gærmorgun. Varað var við sandroki á Mýrdalssandi og í Vestmannaeyjum urðu nokkrar skemmdir er krossviðarplata, fiskikör og ýmislegt lauslegt fauk í rokinu. Að sögn lögreglu í Vestmannaeyjum skemmdust fjórir bílar og rúður brotnuðu við Eiðið og skipalyftuna í mestu vindhviðunum.
Morgunblaðið segir enn af hafís 24.mars:
Hafísinn heldur áfram að teppa siglingaleiðina um Horn. Olíuskipið Kyndill og Mælifell Samskipa héldu austurleiðina frá Sauðárkróki í gærmorgun í stað þess að fara um Vestfirðina, en það lengir leiðina um rúman sólarhring. Reykjafoss, strandferðaskip Eimskipafélagsins, hélt vestur til Ísafjarðar í morgun frá Reykjavík og vonast til að komast þangað í kvöld, en skipið er nýkomið austurleiðina frá Sauðárkróki. Landhelgisgæslan hefur ekki komist í ískönnunarleiðangur síðan á fimmtudaginn sl. vegna veðurs, og fá skip eru á miðunum, svo litlar upplýsingar liggja fyrir um rek íssins. Þór Jakobsson hjá Veðurstofu Íslands sagði að vindáttir hefðu verið óhagstæðar vegna íssins undanfarið og líklega yrði svo áfram. Suðvestanáttir undanfarið hafa líklega hrakið ísinn nær Vestfjörðum og norðan stormur sem spáð er áfram næstu daga hrekur ísinn fyrir norðan Vestfirði að landi.
Apríl og maí voru hagstæðir og lítið um tíðindi af veðri. Apríl var fremur hlýr og þurrviðrasamur einkum sunnan til á landinu. Maí var góðviðrasamur um allt land. Í lok fyrstu viku mánaðarins gerði vægt kuldakast og frysti víða dagana 6.-9., eftir það var hlýtt, einkum frá þ. 21. og út mánuðinn. Suðvestlægar áttir voru ríkjandi og var þurrviðrasamt á norðan- og austanverðu landinu en fremur vætusamt annars staðar.
Júní var í þurrara lagi um mestallt landið. Fremur hlýtt var suðvestanlands en annars kalt.
Mikil jarðskjálftahrina gekk yfir á suðvestanverðu Hengilssvæðinu í júní og fundust stærstu skjálftarnir víða. Morgunblaðið segir frá 5.júní:
Sterkur jarðskjálfti reið yfir Suðurlandið kl.21:37 í gærkvöld, með upptök í Litla-Skarðsmýrarfjalli, og mátu jarðskjálftafræðingar að hann hefði verið um 5,3 á Richter kvarða. Allt lék á reiðiskjálfi í Hveragerði í skjálftanum. Ekki er vitað til þess að hann hafi valdið tjóni á mannvirkjum en í Hveragerði urðu nokkrar skemmdir í gróðurhúsum og á innanstokksmunum sem duttu úr hillum, féll m.a. sjónvarp á gólfið í einu íbúðarhúsi. Laust upp úr kl.23 reið annar skjálfti yfir, 4,5 á Richter, og voru upptök hans í Skálafelli. Óttast jarðskjálftafræðingar að hann sé upphafið að skjálftavirkni á því svæði og telja þeir að enn öflugri skjálftar geti orðið þar.
Morgunblaðið heldur áfram að segja frá skjálftunum 6.júní:
Sigurður G. Jónsson rekur gróðrarstöð á Álfafelli skammt fyrir ofan Hveragerði og skemmdust bæði blóm hjá honum og búnaður þegar stærstijarðskjálftinn gekk yfir á fimmtudagskvöld. Þegar blaðamann og ljósmyndara Morgunblaðsins bar að garði um miðjan dag í gær var hann í óða önn að ganga frá eftir jarðhræringarnar í fyrrakvöld. Fjöldi ljósa hrundi niður í einu gróðurhúsinu og nemur tjón Sigurðar um 200.000 króna.
Jarðskjálftavirknin sem verið hefur á Hellisheiði frá því á miðvikudag hefur farið heldur minnkandi og í gær og fyrrinótt voru engir skjálftar yfir þremur stigum á Richter-kvarða. Steinunn Jakobsdóttir, jarðeðlisfræðingur á jarðeðlissviði Veðurstofu Íslands, taldi þó óvarlegt að slá því föstu að hrinan væri að fullu gengin yfir en það væri engu að síður líklegt.
Morgunblaðið segir af skriðufalli úr Lómagnúpi 9.júní (hvernig lykt skyldi vera af jökulruðningi?):
Upp úr hádegi á sunnudag [7.] féll stór skriða úr Lómagnúp vestan Skeiðarársands og fór hún yfir vegarslóða þann sem liggur að Núpsstaðarskógum. Einar Kjartansson, jarðskjálftafræðingur hjá Veðurstofu Íslands, sagði að afl skriðunnar hefði verið slíkt að hún hefði komið fram á jarðskjálftamælum á Hveravöllum sem eru í um 150 kílómetra fjarlægð. Að hans sögn kom hún einnig fram á mælum á Kálfafelli vestan Lómagnúps en þar mældist höggið 2 stig á Richterskvarða. Greinilegt er að mikið afl hefur leyst úr læðingi við þessar hamfarir en lengst nær skriðan um 200 metra út frá fjallinu. Skiptist hún í tvo hluta og er annar á hæðina en hinn á lengdina og líkja menn lyktinni á staðnum við lykt af jökulruðningi. Hæst nær skriðan rúmum 10 metrum en að jafnaði er hún um 4 metrar á hæð og um 70 til 120 metrar á breidd. Við fjallsræturnar er nokkuð djúp geil sem myndast hefur þegar skriðan kom á jafnsléttu. Í bland við bergið er jarðvegur og birkihríslur sem skriðan ýtti á undan sér úr hlíðinni.
Þegar blaðamaður og ljósmyndari Morgunblaðsins fóru á staðinn féllu enn litlar skriður úr fjallinu. Með þeim í för var Lárus Helgason, bóndi á Kálfafelli II, en hann þekkir vel aðstæður við Lómagnúp. Hann telur skriðuna rúman hektara og vera að hluta svokallað gusthlaup. Náði miklum hraða Fljótt á litið þá sýnist mér þetta vera um einn og hálfur hektari að stærð og miðað við hæð gætu þetta verið um 80.000 rúmmetrar. Það sést að skriðan hefur náð miklum hraða þar sem hún hefur náð að renna um 200 metra út frá fjallinu. Mér sýnist þó að þar hafi loftþrýstingur hjálpað til þar sem öldugangur er í skriðunni en slíkt kallast held ég gusthlaup og er þekkt með snjóflóð. Þá er greinilegt að skriðan hefur náð að ýta á undan sér miklu af þeim gróðri sem var í hlíðinni undir berginu og eru merki þess víða í jaðri skriðunnar." Lárus telur skriðuna vera mun minni en þá sem féll í Lómagnúp árið 1789, og að nú sé ástæðan líka önnur. Þessi skriða er aðeins brot af þeirri sem féll í júlí 1789 sem sumir telja að hafi orðið vegna jarðhræringa. Hún er miklu stærri á allan hátt, er nokkrum sinnum breiðari og lengri og þá féllu einnig mun stærri björg. Ekki eru heldur sömu ástæður fyrir þessum skriðum. Nýja skriðan er líklega til kominn vegna þreytu í móbergslögum og líklega hefur sprungið meðfram bjargbrúninni sem opnast samfara frosti og leysingum." Á þessari öld minnist Lárus eins annars framhlaups af þessari gerð. Um 1962-63 féll fylla í Fossnúpi austan við Dverghamra. Henni svipar mjög til þessarar skriðu bæði að lengd og breidd.
Veður þótti nú vera heldur þurrt og hamlaði það sprettu. Morgunblaðið segir frá 16.júní:
Vegna þurrksins og sólskinsins að undanförnu hafa starfsmenn garðyrkjudeildar Reykjavíkurborgar nú vart undan að vökva sumarblómin sem plantað hefur verið út um alla borg og eiga að skarta sínu fegursta á þjóðhátíðardaginn. Blómabeðin hafa verið vökvuð á hverjum morgni í rúma viku og voru starfsmenn í aukavinnu um helgina að vökva, að sögn Ólafs Lárussonar, sem hefur umsjón með miðbæjarsvæðinu á vegum garðyrkjustjóra borgarinnar. Hann bendir á að ekki skuli vökva um hádaginn þegar sól er sterk, heldur snemma á morgnana eða síðdegis. Verslunin Blómaval vill að gefnu tilefni vara garðeigendur við þurrkinum. Segir í frétt frá fyrirtækinu að sérstaklega þurfi að huga að vökvun á sumarblómum og þeim garðplöntum, trjám og runnum sem nýlega hefur verið plantað út eða færð til í garðinum.
Júlímánuður var fremur kaldur um stóran hluta landsins. Mánaðarmeðalhitinn á Fonti var ekki nema +3,3 stig - það er lægsta tala sem vitað er um á láglendi í júlímánuði hér á landi.
Lægð fór norðaustur yfir landið þann 7. og varð nokkuð stríð norðanátt um stund í kjölfar hennar. Þá lenti 35 manna hópur norðmanna og íslendinga í hrakningum á Vatnajökli (Morgunblaðið 10.júlí). Engum varð teljandi meint af. Þá fauk hjólreiðamaður af vegi. Morgunblaðið segir frá 10.júlí:
Franskur hjólreiðamaður fauk út af þjóðveginum við Hofsá í Álftafirði í roki um hádegi í gær [9.] og slasaðist talsvert. Þyrla Landhelgisgæslunnar sótti manninn til Djúpavogs og flutti til Reykjavíkur. Að sögn lögreglunnar á Djúpavogi var bálhvasst á Austfjörðum í gær, allt að 8 til 9 vindstig. Nýlögð klæðning var á vegarkaflanum þar sem maðurinn fauk út af veginum og lausamöl og vindur stóð honum á hlið.
Þann 13. gerði mikið þrumuveður á Augastöðum í Hálsasveit í Borgarfirði. Stóð í klukkustund og skemmdi spenna RARIK og tölvubúnað (Veðurskýrsla frá staðnum).
Veðráttan getur þess að aðfaranótt 16. hafi skriða teppt veg í Norðurfirði á Ströndum. Stríð norðaustanátt með mikilli úrkomu var á þessum slóðum, sérstaklega þann 15.
Áfram var veður í þurrara lagi um landið suðvestanvert. Þó var frétt í Degi 21.júlí hálfgerð - ekkifrétt.
Rauðavatn er nánast horfið. Sérfræðingar segja ástandið verra en venjulega vegna lítillar úrkomu í sumar. Einhverjir hafa sjálfsagt tekið eftir því að Rauðavatn hefur minnkað allverulega og að í því eru stórir grænir flekkir. Þrátt fyrir þetta hafa menn litlar áhyggjur af ástandi vatnsins og segja að þetta sé árviss viðburður sem sé einungis verri í ár en venjulega, vegna rigningarleysis. Sigurður Búi hjá Vatnsveitu Reykjavíkur segir það árlegan viðburð að Rauðavatn þorni svo til upp. Það sé grunnt, þetta sé bolli ofan á grunnvatninu en ekki hluti af því. Ástand vatnsins sé svo sennilega alvarlegra en yfirleitt, vegna úrkomuleysis í sumar.
Undir lok mánaðarins, líklega þann 29. féll geysimikil úrkoma í Stíflisdal og mældist heildarúrkoma dagsins 43,2 mm. Veðurathugunarmaður segir í athugasemdum að mestur hluti úrkomunnar hafi fallið á u.þ.b. 10 mínútum. Líklegt er að mestu dembur hér á landi komi einmitt í þrumuveðrum að sumarlagi. Úrkoman er bókuð þann 30.júlí - og athugunarmaður nefndi þá dagsetningu í athugasemd. Hafi verið farið eftir bókunarreglum hefur þessi mikla skúr fallið síðdegis þann 29.
Ágústmánuður var fremur hlýr á landinu og þegar á leið var úrkoma mikil um stóran hluta landsins.
Morgunblaðið birti 7.ágúst fregnir af skaflinum fræga í Gunnlaugsskarði - sem var horfinn. Eins voru fregnir af þurrkum:
Allur snjór er horfinn úr sunnanverðri Esju og er það í fyrsta skipti frá árinu 1966 að það gerist, segir Páll Bergþórsson veðurfræðingur, en árið 1966 eru til óljósar heimildir um að Esjan hafi verið snjólaus. Páll flaug í gær yfir Esjuna með Sigurjóni Einarssyni flugmanni sem fylgst hefur með snjó í Esjunni til margra ára. Síðasti skaflinn til að hverfa var skafl í Gunnlaugsskarði við brún Esjunnar vestan við Kistufell. Páll segir engar heimildir um að þessi skafl hafi horfið fyrir 1930, þá hófst hlýindaskeið sem stóð í þrjátíu ár og hvarf skaflinn þá af og til. Um miðjan sjöunda áratuginn hófst kuldatímabil og hefur skaflinn ekki horfið á því tímabili fyrr en nú. Páll segir hvarf skaflsins skemmtilega vísbendingu um að það sé að hlýna í veðri eins og mælingar bendi reyndar til.
Vatn í vatnsbólum Selfossbæjar hefur minnkað það mikið að undanförnu að vatnsveitan hefur orðið að grípa til þess ráðs að lækka þrýsting á dreifikerfinu. Birgðageymir tæmdist fyrir skömmu, en við það gruggaðist upp í tanknum og fór óhreint vatn inn á dreifikerfið. Heilbrigðiseftirlit Suðurlands mældi fyrir nokkrum dögum gerla í vatninu. Karl Björnsson, bæjarstjóri á Selfossi, sagði að þurrkar á Suðurlandi hefðu leitt til þess að skortur væri nú á neysluvatni á Selfossi. Nauðsynlegt hefði verið að lækka þrýsting á dreifikerfinu eftir að vatn í aðalvatnstanki vatnsveitunnar tæmdist. Þegar slíkt gerðist væri hætt við að óhreint vatn kæmist inn á kerfið. Það hefði gerst í þessu tilviki. Karl sagði að þetta væri líklegasta skýringin á því að Heilbrigðiseftirlitið hefur mælt gerla í vatninu. Hann sagði að samkvæmt því sem hann best vissi væri um eitt sýni að ræða úr einni leiðslu í dreifikerfinu. Það væri því að sínu mati of mikið sagt að fullyrða að allt neysluvatn á Selfossi væri ónothæft.
Þann 10. fórst flugvél við Hornafjörð. Djúp lægð fyrir suðvestan land olli suðaustanátt og mikilli rigningu. Morgunblaðið segir frá 12.ágúst:
Slæmt veður var við Höfn í Hornafirði á mánudaginn þegar einkaflugvél þýsku feðganna fórst í aðflugi að flugvellinum á Höfn. Var alskýjað í 500-600 fetum, suðaustanátt og rigning. Flugvöllurinn á Höfn var þó opinn fyrir flugumferð þegar flugmaður vélarinnar ætlaði að koma inn til lendingar, en flugvöllurinn lokaðist um tíma á mánudaginn vegna veðurs, skv. upplýsingum Hallgríms Sigurðssonar í stjórnstöð Landsbjargar.
Í sama veðri varð maður úti nærri Landmannalaugum. Morgunblaðið 14.ágúst:
Þyrla Landhelgisgæslunnar fann lík Bandaríkjamannsins Seans Smiths í Laugahrauni við Landmannalaugar síðdegis gær. Hann var 28 ára gamall læknanemi frá Fíladelfíu í Bandaríkjunum og hafði hans verið leitað frá því á þriðjudag [11.]. Talið er að maðurinn hafi örmagnast á göngu. ... Talið er líklegt að Sean Smith hafi orðið úti á sunnudag [9.], að sögn lögreglunnar á Hvolsvelli. Þá var veður mjög vont í Landmannalaugum og ferðafólki ráðið frá því að leggja þaðan í göngur. Engar mannaferðir voru því á þessari leið á sunnudag og mánudag en þá var veður enn mjög slæmt.
Morgunblaðið ræðir heyfeng 20.ágúst:
Heyfengur hefur víðast hvar verið undir meðallagi í sumar og aðeins á Suðurlandi er búist við að hann nái góðu meðalári. Að sögn Ólafs R. Dýrmundssonar landnýtingarráðunautar gæti heyskortur farið að segja til sín á ákveðnum svæðum, einkum verði veturinn harður og nefnir hann þar sérstaklega Norðausturland þar sem tíðarfar hefur verið erfitt og heyskapur seint á ferðinni. Það hefur verið óvenjumikill breytileiki á heyskap eftir landssvæðum, sagði Ólafur. Á Suðurlandi var óvenjugóð tíð og gekk heyskapur vel utan þess að grasmaðkur herjaði á tún í Rangárvallasýslu part af sumri. Hins vegar var tíðarfarið mun kaldara og spretta seinna á ferðinni eftir því sem norðar dregur og austar og það sama á við um Vesturland og Vestfirði. Mér sýnist að heyforði á landinu verði minni í haust heldur en í fyrra og til viðbótar hefur sauðfé fjölgað annað árið í röð. Í samtali við Daníel H. Jónsson á Ingunnarstöðum í Geiradal í Reykhólahreppi kom fram að sumarið hafi einkennst af þurrki og kulda sem hamlað hafi sprettu. Venjulega hef ég náð um 650 rúllum og upp í 700 eftir fyrsta slátt en núna voru þær aðeins 430. Ég held að þetta sé lakasta sprettusumar sem ég hef upplifað frá því ég hóf búskap hér fyrir rúmum 25 árum, sagði Daníel sem bætti því við að víðast hvar í nágrenni hans væri ástandið svipað. Þá bjóst hann við að þurfa að kaupa hey í vetur þar sem hann ætti litlar sem engar fyrningar frá fyrra ári.
Sigurður Jarlsson, ráðunautur hjá Búnaðarsambandi Vestfjarða, staðfestir að tíðin á Vesturlandi og Vestfjörðum hafi verið erfið. Það er í undantekningartilfellum sem menn eru með góðan heyfeng. Almennt voraði feikilega vel en síðan gerði mjög mikla þurrka og varla kom dropi úr lofti í júnímánuði og lítið í júlí. Þetta hafði mikil áhrif á túnsprettu þó svo að ég hafi ekki heyrt af neinum vandræðum enda heyskap ekki alls staðar lokið. Á Norðurlandi eystra hefur heyfengur verið í meðallagi þó hann hafi ekki verið mikill að gæðum að sögn Maríu Svanþrúðar Jónsdóttur hjá ráðunautaþjónustu Þingeyinga á Húsavík. Þetta er búið að vera eitt erfiðasta heyskaparsumar lengi enda hafa sólskinsstundir verið mjög fáar. Þá hefur gróðri almennt lítið farið fram sem sést best á lélegri berjasprettu og einnig tók grænfóður og nýræktun óvanalega seint við sér. Hins vegar virðist þetta ætla að bjargast hjá flestum og þá sérstaklega hjá þeim sem gátu slegið um mánaðamótin júní/júlí en hjá nokkrum verður þetta lakara."
Líkt og í Þingeyjarsýslum þá hefur spretta farið seint afstað á Austurlandi. Jóhann Gísli Jóhannsson á Breiðavaði skammt frá Egilsstöðum segir að kuldi og vætutíð hafi einkennt sumarið. Ágústmánuður ætlar að bjargast eftir óvenju litla þurrka í júlí. Þá fóru veðurspárnar illa með okkur þegar spáð var leiðindaveðri einu helgina í júlí þegar hægt hefði verið að heyja almennilega, sagði Jóhann, sem í gær var að verka í grænfóður.
Heyfengur verður í góðu meðallagi á Suðurlandi og segir Sveinn Sigurmundsson, framkvæmdastjóri Búnaðarsambands Suðurlands, að til viðbótar bætist prýðis heygæði. Þetta er með betri sumrum síðustu áratugina og kornræktin lítur vel út. Ég held að allir séu búnir að slá fyrsta slátt sem hófst 30. júní og einhverjir eru núna að slá kúanögur. Þá varð grasmaðkurinn ekki eins skæður eins og síðasta sumar þannig að við megum vel við una, sagði Sveinn að lokum.
Lítið vatn var í Hvaleyrarvatni við Hafnarfjörð. Morgunblaðið segir frá 23.ágúst:
Lúðvík Geirsson, bæjarfulltrúi í Hafnarfirði, lagði til á bæjarráðsfundi síðastliðinn fimmtudag að yfirfallsvatni úr aðalvatnsæð úr Kaldárbotnum verði veitt í Hvaleyrarvatn. Segir hann í tillögu sinni um málið að vatnsborð Hvaleyrarvatns sé nú svo lágt að erfitt sé að viðhalda fiskgengd í því.Í tillögu Lúðvíks um málið segir að vatnsyfirborðið hafi sjaldan eða aldrei verið svo lágt og að það séu lýti á sérstöku og fögru útivistarsvæði auk þess sem lífsskilyrði fisks í vatninu séu óviðunandi. Leggur hann til að yfirfallsvatn úr aðalæðinni við Kaldárbotna verði leitt upp undir Húshöfða í skógræktarlandinu og það látið renna þaðan í vatnið.
Síðustu daga mánaðarins gerði eindregna sunnanátt með miklum vatnavöxtum um landið sunnanvert. Morgunblaðið segir frá 1.september:
Hellirigning og hlýindi síðustu daga eru farin að segja til sín í ám og vötnum sunnanlands. Þjóðvegur eitt fór í sundur við Lambleiksstaði vestan við Höfn í Hornafirði. Nokkrir bílar þurftu að bíða á meðan gert var við veginn. Skeiðará hefur verið í miklum vexti og hafa Vegagerðarmenn fylgst náið með ástandi vega á Skeiðarársandi. Vegagerðin á Höfn fékk tilkynningu um sjöleytið í gærmorgun um að vegurinn við Lambleiksstaði væri í sundur og lauk viðgerð upp úr klukkan tíu og var vegurinn þá opnaður. Verið er að gera breytingar á veginum þar sem hann fór í sundur og voru settir hólkar undir veginn til bráðabirgða, samkvæmt upplýsingum frá Vegagerðinni á Höfn. Gera þurfti í tvígang við veg hjá brú yfir ána Klifandi rétt ofan við þjóðveg eitt við Pétursey í Mýrdal. Þar hafði vatnið grafið frá stöpli á sunnudag, þá var lokað fyrir umferð og mokað að. Í gærmorgun þurfti svo að endurtaka leikinn og var þá stórgrýti hlaðið að brúnni, en vegurinn var enn í sundur við brúna seinnipartinn í gær. Miklir vextir voru í Múlakvísl austan við Vík í Mýrdal og náði vatnið nærri upp að bitum brúarinnar. Ófært var að tveimur bæjum í nágrenni við Klaustur en vegir heim að bæjunum höfðu grafist í sundur. Í gærdag var gert við veginn heim að Mörtungu en ófært var heim að Blómsturvöllum. Engar rútur hafa komist til Þórsmerkur frá því á föstudag en Steinholtsá, Hvanná og Krossá eru allar í miklum vexti og ófærar, mest varð þó í ánni á laugardag að sögn landvarðar. Um helgina komst þó bíll með fólk frá Þórsmörk sem hafði komið þangað ofan af hálendinu. Vegagerðin varar við umferð um hálendisvegi á þessum slóðum, einkum Fjallabaksleið syðri en þar er hætt við að ár séu viðsjárverðar.
Morgunblaðið segir enn af vatnavöxtum 2.september:
Jökuláin Leirá, sem rennur austast á Mýrdalssandi, hefur flætt yfir bakka sína og rutt sér leið yfir veginn við Leirárbrú þar sem hún sameinast Hólsá. Miklir vatnavextir hafa verið í ánni, sem og öðrum ám á Suðurlandi, undanfarna daga vegna hellirigningar og hlýinda sunnanlands. Starfsmenn Vegagerðarinnar á Klaustri unnu að því fram eftir nóttu að styrkja varnargarða árinnar að sunnanverðu til að koma í veg fyrir að hún rynni í sinn gamla farveg og yfir veginn að Hrífunesi. Ekki er á hinn bóginn búist við því að gert verði við veginn að Leirárbrú fyrr en sjatnað hefur í ánni.
Viðmælendur Morgunblaðsins eru allir á einu máli um það að vatnavextir á Suðurlandi undanfarna daga hafi verið óvenjumiklir og staðið lengur yfir en venjulegt er. Vöxturinn byrjaði á laugardag [29.ágúst] vegna mikilla hlýinda og rigninga, en síðan þá hefur rignt nær viðstöðulaust sunnanlands. Eitthvað var þó farið að sjatna í ám í gær en ljóst að varnargarðar voru víða illa farnir og brotnað hafði upp úr árbökkum á mörgum stöðum. Starfsmenn Vegagerðarinnar á Klaustri unnu að því í gær að fylla upp þar sem vegir höfðu farið í sundur við bæinn Mörtungu og við bæinn Álftagróf í Mýrdal, en auk þess var hafist handa við að styrkja varnargarða hjá Leirá á Mýrdalssandi, þannig að áin rynni ekki beint suður og yfir veginn að Hrífunesi. Gífurlegur kraftur var í Leirá og auk þess sem hún þrýsti á varnargarða í suður hafði hún rutt sér leið yfir fjallveginn við Leirárbrú. Að sögn Jóns Hjálmarssonar, starfsmanns Vegagerðarinnar, verður þó ekki gert við veginn fyrr en síðar eða þegar sjatnað hefur í ánni. Þjóðvegur eitt varð á hinn bóginn ekki fyrir frekari skemmdum í gær, en hafði farið í sundur við Höfn í Hornafirði á mánudagsnótt. Fært varð í Þórsmörk eftir hádegi í gær, en miklir vatnavextir í Hvanná, Steinholtsá og Krossá hafa hindrað áætlunarbíla í að komast leiðar sinnar frá því á mánudag. Að sögn Richarðs Ásgeirssonar, skálavarðar í Langadal, var heldur farið að minnka í ánum í gær, en vöxturinn virtist hafa verið í hámarki á laugardag. Um tíu til fimmtán ferðamenn urðu innlyksa eina nótt í Þórsmörk vegna vatnavaxtanna en komust heim á leið síðdegis með áætlunarbílunum.
Vegurinn frá þjóðvegi eitt og í Þórsmörk er þó víða sundurgrafinn, en von var á starfsmönnum Vegagerðarinnar frá Vík í Mýrdal síðdegis til að moka upp í. Þá var flugvöllurinn í Húsadal ónothæfur vegna þess að flætt hafði yfir hann að hluta aðfaranótt þriðjudags, en einnig var búist við því að hann yrði lagfærður hið fyrsta, að sögn Einars Erlendssonar, landvarðar í Húsadal.
Aurskriða féll skammt frá sumarhúsi í landi Skammadalshóls vegna úrkomunnar undanfarna daga og hreif skriðan með sér vatnskút ... . Miklir vatnavextir voru í jökulánni Múlakvísl og hefur hún grafið burt nokkra kílómetra af grónu landi sunnan við brúna.
Tíð var hagstæð í september. Hiti var lítillega ofan meðallags á landinu. Mjög þurrt var um landið suðvestanvert og mældist úrkoman í Reykjavík aðeins 23,2 mm. Það var minnsta úrkoma í september frá 1954 og er aðeins um þriðjungur meðalúrkomu og hefur ekki mælst jafnlítil eða minni úrkoma í september síðan. Helstu fréttir voru af hegðan jökla.
Morgunblaðið segir af jökulhlaupi í Kaldalóni í pistlum 6. og 8. september:
[6.] Staðkunnugir hafa uppgötvað merki um að stórt jökulhlaup hafi komið fram úr Drangajökli í Kaldalón nýlega og að sögn Indriða Aðalsteinssonar, bónda á Skjaldfönn, eru ekki til frásagnir af slíku hlaupi úr Drangajökli áður. Þetta hefur verið afskaplega mikið hlaup á mælikvarða þessa jökuls hér, þó það jafnist náttúrlega ekki á við þau hlaup sem koma úr skaftfellsku jöklunum, en þetta er samt eins konar vasaútgáfa af þeim, segir Indriði. Hlaupið hefur brotist fram á einum stað, úr Kaldalónsjökli í botni Kaldalóns, úr göngum sem eru svipuð að vídd og Hvalfjarðargöngin. Þau hafa vafalaust verið sneisafull af vatni í einhver dægur. Á báða vegu við jökulinn hefur mikið stórgrýti gengið til hliðanna og óhemju framburður hefur safnast fyrir innst við jökulinn. Hækkunar á landi gætir um kílómetra niður frá honum og þó er töluvert vítt milli hlíða. Í þessum framburði er gífurlegt magn af jarðvegsefnum, jakahröngli, jökum og stórgrýtisbjörgum. Svo að notuð sé viðmiðun sem allir geta áttað sig á þá eru björgin á stærð við sægreifajeppa og jafnvel stærri. Þetta sýnir hvað krafturinn hefur verið mikill. Svona 3-4 kílómetra niður eftir frá jöklinum er jakamulningur um allt og einnig um allar eyrar á ársvæðinu."
Indriði segir að brúin yfir ána Mórillu og vegurinn, sem eru 4-5 kílómetra frá skriðjöklinum, hafi sloppið við skemmdir en tvö skörð séu þó í varnargörðum sem verja eiga brúna. Kaldalónsjökull og aðrir skriðjöklar úr Drangajökli voru áratugum saman að hopa en að sögn Indriða snerist sú þróun við fyrir fjórum árum og Kaldalónsjökull hefur síðan gengið fram um rúman kílómetra. ,Allur norðurhluti jökulsins er nú á hreyfingu niður í Kaldalón, Leirufjarðarbotn og Reykjafjörð frá hábungu jökulsins sem er rétt rúmir níu hundruð metrar. Flóðið hlýtur að vera eitthvað því tengt. Páll Jóhannesson bóndi í Bæ var fyrstur til að taka eftir ummerkjum hlaupsins, en að sögn Indriða voru litlar líkur til þess að aðrir en staðkunnugir yrðu þeirra varir frá veginum.
[8.] Páll Jóhannesson, bóndi á Bæjum á Snæfjallaströnd, varð fyrstur var við að hlaup hafði komið úr Drangajökli. Hann átti leið um veginn í Kaldalóni á föstudag [4.] og áttaði sig á að eitthvað hafði gerst. Það var klakaruðningur um alla ána. Ég var að koma innan frá og þegar ég leit inn í lónið sá ég að það var allt hvítt. Ég áttaði mig ekki strax á hvað þetta var og hélt í fyrstu að það væri svona mikið vatn í ánni, en svo sá ég að þetta var klakaruðningur. Þetta voru ekki stórir jakar heldur smámolar sem lágu með báðum löndum fyrir framan Hóla sem kallað er. Það er skarð í Hólana sem er 400-500 metra breitt og þar hefur hlaupið flætt yfir landið Lónseyrarmegin og dreift úr sér. Það var klakaruðningur nokkuð langt niður fyrir brú þannig að þetta hefur verið töluvert mikil spýja. Páll sagðist giska á að hlaupið hefði komið síðla þriðjudags [1.] eða á miðvikudag [2.]. Fólk hefði farið um veginn á þriðjudag og þá hefði ekkert verið að sjá. Á miðvikudag hefðu skipverjar á Fagranesinu nefnt að sjórinn sem kæmi út úr lóninu væri óvenjulega dökkur. Páll sagði að þegar hann fór um veginn á föstudag hefði verið farið að þorna um. Hann sagðist því hafa trú á að hlaupinu hefði lokið á skömmum tíma. Páll sagðist ekki hafa séð neitt óvenjulegt við Mórillu í sumar. Ekki hefði verið hægt að greina að rennslið í ánni væri neitt minna en venjulega. Hann sagðist aldrei hafa orðið var við hlaup í ánni og aldrei heyrt sögur um að hún hefði hlaupið. Varnargarður er við brúna í Kaldalóni og hafði hlaupið náð að éta úr honum á tveimur stöðum. Ekki vantar mikið upp á að áin nái að komast í gegnum garðinn. Á sunnudag voru enn að koma litlir ísjakar og grjót út um gatið á jöklinum þar sem Mórilla kemur undan honum. Dynkir heyrast þegar jakarnir berast niður eftir ánni og rekast í árbotninn. Nokkuð mikill ís er því enn í ánni, en hann bráðnar hratt. Nokkrir stórir jakar eru á víð og dreif neðan við jökulinn, sem sumir hverjir eru nokkrir rúmmetrar á stærð. Jökulopið er ekki ólíkt munna Hvalfjarðaganga, líklega um 10 metrar á breidd.
Oddur Sigurðsson, jarðfræðingur á Orkustofnun, hefur fylgst vel með Drangajökli undanfarin ár. Hann fór og skoðaði ummerki hlaupsins í Kaldalóni um helgina. Það hafa orðið miklar breytingar á jöklinum á síðustu árum. Jökullinn hefur gengið fram um heilan kílómetra. Mikið land, sem áður var hægt að ganga um, er núna þakið um 200 hundrað metra þykkum jökli. Það sem mér fannst stórkostlegast við þetta hlaup er hvað hlaupið hefur tekið mikið grjót með sér. Það var þarna nærri 10 metra há urð framan við jökulinn og urð og grjót hefur borist allt að kílómetra niður eftir dalnum. Þetta hefur gerst nánast eins og sprenging því annars hefði áin ekki getað borið allt þetta grjót. Urðin sitthvoru megin við ána er núna þrem metrum hærri en áin sjálf, sagði Oddur. Oddur sagðist ekki vera tilbúinn að kveða upp úr með hvers vegna þetta hefði gerst. Venjulega þegar hlaup kæmu úr jöklum gerðist það vegna þess að lón myndaðist undir jöklinum eða við jaðar hans. Hlaup kæmi síðan úr þessum lónum þegar vatn í þeim væri orðið nógu hátt. Oddur sagðist ætla að reyna að fljúga yfir Drangajökul þegar veður leyfði og reyna að finna ummerki eftir slíkt lón.
Oddur sagði það mat eðlisfræðinga að þegar jökull skríður fram, eins og Drangajökull hefur gert á síðustu fjórum árum, gæti það ekki gerst nema á vatni. Vatnslag væri undir jöklinum sem hann skriði fram á. Þegar jökullinn hætti að skríða safnaðist þetta vatnslag fyrir og spýttist síðan fram. Oddur sagðist fram að þessu hafa haft miklar efasemdir um þessa kenningu án þess að geta bent á haldbær rök gegn henni. Benda mætti þó á að þetta hefði ekki gerst þegar Síðujökull hljóp fram fyrir fjórum árum. Hann sagðist því vilja leita að öðrum skýringum áður en hann samþykkti þessa. Ef þessi kenning væri rétt mætti búast við hliðstæðu hlaupi í Leirafirði. Oddur sagði erfitt að gera sér grein fyrir hvað mikið vatnsmagn hefði komið í hlaupinu. Það hefði a.m.k. ekki nægt til að rjúfa skörð í veginn. Hlaupið væri því ekki stórt í samanburði við jökulhlaup í Skaftafellssýslu en það væri þó greinilegt að mjög mikill kraftur hefði verið í því í upphafi. Miklar breytingar hafa orðið á Drangajökli á síðustu áratugum. Hann hefur verið að hopa alla öldina. Árið 1956 var talið að jökullinn væri 190 ferkílómetrar, en árið 1983 töldu mælingamenn stærð hans vera undir 140 ferkílómetrum. Um síðustu aldamót er talið að 10 eða 12 jökulár hafi fallið frá Drangajökli, en nú falla fjórar aðaljökulár frá honum. Jökullinn hefur skriðið fram með reglulegu millibili. Hann skreið fram á árunum 1934-1942 og framskrið hófst aftur í jöklinum 1994. Jökullinn hefur skriðið fram í Kaldalóni og Leirufirði, en hann hefur enn ekki hreyfst í Reykjafirði. Í Kaldalóni hefur jökullinn skriðið fram um einn kílómetra og enn meira í Leirufirði. Síðast þegar jökullinn gekk fram í Kaldalóni, á árunum 1936-1940, var skrið hans um 200 metrar. Frá þeim tíma til ársins 1994 hopaði jökullinn í Kaldalóni hins vegar um 1,5 kílómetra. Drangajökull hleðst upp á þeim tíma sem jökuljaðarinn hopar, en ekki eru til nægilega góðar mælingar um hæð jökulsins frá einum tíma til annars. Svo virðist sem jökullinn falli fram yfir sig og skríði fram þegar hann hafi náð vissri hæð. Athyglisvert er að Drangajökull gengur fram mun hægar en t.d. Síðujökull, sem fyrir fáum árum gekk fram um 1 km á 2 mánuðum. Það tók Drangajökul 4 ár að ná sömu skriðlengd í Kaldalóni.
Þann 7.september gekk til norðaustanáttar sem stóð í viku. Hún varð mjög hörð um tíma, verst þann 11. og olli snjókomu á heiðum og fjárleitamenn lentu í vanda. Dagur segir frá 12.september:
Hér er vitlaust veður og vonskufæri og það dregur í stöðugt stærri skafla og því gengur mjög illa og er að verða ófært fyrir farartæki. Við gengum á fimmtudag [10.] vesturhlutann og vorum svo að klára þar suður úr. Við förum trúlega ekkert austur fyrir fjöll núna því það eru ekki líkur á að veðrið lagist," sagði Agnar Kristjánsson í Norðurhlíð í Aðaldal, gangnastjóri á Þeistareykjum. Agnar telur að í gær hafi þeir verið búnir að ná megninu af fénu og því muni þeir halda til byggða í dag. Ætlunin er að rétta í Hraunsrétt í Aðaldal á sunnudag og telur Agnar að það muni takast. Agnar segist álíta að liðlega 2.000 fjár verði í Hraunsrétt. Auðkúluheiði var smöluð í gær af Húnvetningum í roki, kulda og bleytu og verður réttað í Auðkúlurétt í dag. Þeir sem gengu Grímstungu- og Haukagilsheiðar hrepptu svipað hret og var réttað í Undirfellsrétt. Ekki hafði þó snjóað á þessum slóðum.
Gangnamenn úr Biskupstungum fá þurrviðri en þó nokkuð stífa norðanátt og hætt er við að víða á Suðurlandi þurfi gangnamenn að glíma við sandbylji sem gæti eitthvað tafið rekstur til byggða. Réttað verður í Tungnarétt í dag, og búist við fjölda manna og málleysingja þangað um helgina eins og ætíð. Einar Sveinbjörnsson, veðurfræðingur á Veðurstofu Íslands, segir að áfram verði úrkoma á Norðurlandi í dag, en úr henni dragi á sunnudag en ekkert bendi til þess að það hlýni í veðri. Hitastig á Austurlandi mun hins vegar fara eitthvað hækkandi. Ég veit um bændur í Vopnafirði sem hafa haft áhyggjur af sínu fé á Sandvíkurheiði en þeir geta eitthvað andar léttar. En á Norðurlandi eystra verður hríð eða slydda og hvasst á heiðum, allt að 10 vindstigum, og vestan til á Norðurlandi verður slydda og hríðarhraglandi alveg fram á sunnudag. Það gætu því verið slæptir gangnamenn sem koma til byggða um helgina. Það verður hins vegar áfram þurrt á gangnamönnum á Suðurlandi, til dæmis þeim sem ganga úr Biskupstungum en vindbelgingur og kuldi. Bændur þar gætu hins vegar þurft að glíma við ryk og sandfok," segir Einar Sveinbjörnsson, veðurfræðingur.
Morgunblaðið segir þann 12.september frá hrakningum á Fjarðarheiði:
Fimmtán til tuttugu bílar sátu fastir á Fjarðarheiði í gær [11.], en mjög hvasst var í veðri á Norður- og Austurlandi og talsverð úrkoma. Færð spilltist á fjallvegum. Þungfært var á Öxarfjarðarheiði og Lágheiði og Hellisheiði eystri var ófær. Hálka var sumstaðar á vegum norðanlands og á Vestfjörðum. Reiknað er með að veður gangi niður í dag. Hvasst var einnig á Suðurlandi í gær. Fleki af gám fauk t.d. á lítinn bát á Höfn í Hornafirði og er báturinn talinn ónýtur.
Morgunblaðið segir 17.september af vatnavöxtum í Þórsmörk, sennilega var það í rigningunum um mánaðamótin:
Flugbrautin í mynni Húsadals í Þórsmörk sópaðist svo gott sem í burtu nýverið þegar varnargarður, sem halda átti Markarfljóti frá vellinum, brast. Hefur fljótið síðan runnið yfir stærstan hluta vallarins, sem er nefndur lendingarstaður eftir skilgreiningu Flugmálastjórnar, og verður hann því ónothæfur uns hann hefur verið endurbyggður.
Morgunblaðið segir frá breytingum í Þjórsárverum í pistli 25.september:
Er fjallmenn Gnúpverja voru við smalamennsku í Þjórsárverum kom í ljós að Arnarfellskvísl hefur skipt um farveg og valdið skemmdum í innsta hluta Arnarfellsmúla. Talið er að þetta hafi gerst í fyrri hluta ágústmánaðar því ferðamenn höfðu enga breytingu séð á rennsli árinnar í lok júlí.
Framhlaup var í Hagafellsjöklum í sunnanverðum Langjökli. Morgunblaðið segir frá 30.september
Athuganir á Eystri- og Vestri-Hagafellsjökli í suðurenda Langjökuls benda til þess að framhlaup sé hafið og að á næstu mánuðum megi búast við framskriði þeirra og að lokum flóði. Aurburðurinn gæti valdið truflunum á lax- og silungsveiði í Hvítá. ... Hagafellsjöklarnir skriðu síðast fram árið 1980, vesturjökullinn um tæpa 700 metra og austurjökullinn um 900 metra. Sá síðarnefndi náði þá niður í Hagafellsvatn. Nú er sporður jökulsins um 700 metra frá vatninu en Helgi [Björnsson] segir að í framhlaupi næstu mánuði gæti hann skriðið aftur niður að því. Hann segir að oft endi þessi atburðarás með því að vatnið brjótist fram undan jöklinum í flóði og meðal annars hafi það líklega verið skýring flóðsins sem kom úr Drangajökli í Kaldalón fyrir nokkrum vikum. Þegar vatnið nær framrás undan jöklinum dragi skyndilega úr hröðu framskriði og framhlaupi ljúki. Helgi segir að Hagafellsvatn myndi draga úr krafti flóðs úr Hagafellsjöklunum og brýr í þeim ám sem flóðið færi í myndu ekki vera í hættu. Flóðið myndi fara úr Hagafellsvatni með Sandá, Ásbrandsá og Tungufljóti í Hvítá og gæti aurburðurinn þar valdið truflunum á lax- og silungsveiði.
Tíðarfarið í október var kalt og fremur rysjótt einkum um norðan- og austanvert landið. Norðaustlægar áttir voru ríkjandi og óvenjumikið snjóaði sums staðar norðanlands upp úr miðjum mánuðinum. Dagana 25 til 29. október mældist snjódýpt í Kálfsárkoti og í Lerkihlíð yfir 80 cm, mest 85 cm (þ.29. í Kálfsárkoti og þ.26. í Lerkihlíð). Þetta er mesta snjódýpt sem mælst hefur hér á landi í október.
Þann 12. fauk stór vinnupallur við hús á Keflavíkurflugvelli, þrír menn slösuðust lítillega (Víkurfréttir 15.október). Nokkuð kröpp lægð var á Grænlandshafi.
Þann 20. var djúp og víðáttumikil lægð fyrir sunnan land. Hún þokaðist til norðausturs og norðan og vestan við hana var mikill vindstrengur. Lægðin dýpkaði talsvert þann 22. og fór norður með austurströndinni. Gerði þá mikla norðan- og loks norðvestanhríð um landið norðanvert. Þann 24. var farið að lægja, en norðanátt hélst mánuðinn út og var hvöss með köflum.
Morgunblaðið segir frá 23.október:
Tvö snjóflóð féllu síðdegis í gær [22.]. Kom annað flóðið úr Eyrarhlíð og féll á veginn milli Ísafjarðar og Hnífsdals, og hitt flóðið féll skammt frá Arnarneshamri við Súðavík. Að sögn lögreglunnar á Ísafirði féll flóðið við Súðavík um klukkan 17 í gær og myndaði það um tveggja metra háa skafla á veginum. Strax var hafist handa við að ryðja veginn og var hann opnaður aftur um klukkan 21 í gærkvöld. Flóðið úr Eyrarhlíð var heldur minna og var vegurinn ruddur á u.þ.b. hálfri klukkustund. Ekki hefur verið gefin út aðvörun um snjóflóðahættu, og var reiknað með því að vind lægði með nóttinni fyrir vestan, en þar var mikill vindur og úrkoma.
Morgunblaðið segir af snjó 24.október:
Mikinn snjó hefur sett niður á skömmum tíma norðanlands og á Vestfjörðum í vonskuveðrinu sem gekk yfir landið á fimmtudag og í gær. Ófært var í gær um Víkurskarð og var mokstri frestað þar til í dag. Slæmt veður var víða í Þingeyjarsýslum í allan gærdag og fram eftir kvöldi og vegir meira og minna ófærir. Töluverðar skemmdir urðu á hafnarsvæði og flotbryggju í höfninni á Húsavík í fyrrinótt [23.] þegar mikill sjór gekk inn í höfnina. Snjó hefur kyngt niður í Ólafsfirði síðasta sólarhring. Í gær [23.] rofaði aðeins til og fóru þá margir út að moka snjó. Fjárflutningabíll fauk út af hjá Fossvöllum, 25 km norður af Egilsstöðum, fuku tveir bílar út af veginum, að sögn fréttaritara Morgunblaðsins. Í gærmorgun fauk fjárflutningabíll með 80 lömb út af án þess að velta. Hann var bundinn við tvær dráttarvélar til þess að hann fyki ekki um koll. Var lömbunum gefið í vagninum. Í gærkvöldi valt gærubíll út af veginum og fór á hliðina. Engan sakaði. Þá fór bifreið út af Djúpvegi, rétt norðan við Hólmavík, um sexleytið í gær vegna hálku. Tvær konur voru í bílnum og sakaði þær ekki, en töluverðar skemmdir urðu á ökutækinu. Moka á helstu vegi í dag.
Víkurblaðið á Húsavik segir af sjávaflóðinu þar í pistli 28.október:
Sjógangur var verstur á háflóði á aðfaranótt föstudags [23.]. Stefán Stefánsson hafnarvörður var þá staddur ásamt fleirum í hafnarskúrnum sem stendur 20 metra inni á hafnarstéttinni, þegar mikil alda braust upp á stéttina, skall á skúrnum og færði hafnarvogina á kaf. Óttuðust menn í fyrstu að verulegar skemmdir hefðu orðið á hafnarvoginni, en við nánari athugun kom í jós að tjónið var minna en álitið var í fyrstu. ... Skemmdir urðu á flotbryggjunni þar sem nokkrir bátar voru bundnir og rifnuðu 1-2 fingur af bryggjunni. ... Sjór gekk stöðugt yfir veginn í Norðurfjöru, skolaði burtu lausu efni og bar stórgrýti á land upp. ... Stefán Stefánsson sagði og að það hefði verið eins gott að þetta veður kom ekki fyrr í mánuðinum þegar straumur var sem mestur, þá hefði nánast örugglega farið ver. Hugsanlega er þetta fjórði mesti sjógangur á Húsavík á Öldinni. Menn tala enn um norðvestanfárviðrin sem ollu gríðarlegu tjóni 1934 og 1956. Og enn er mönnum í fersku minni þegar sjór gekk hátt á land 16. nóvember 1982. [Athugasemd: Spurning hvort 1956 á að vera 1957, en þá gerði allmikið flóð á Húsavík].
Tíðarfar í nóvember þótti fremur hagstætt.
Dagana 7. til 10. nóvember voru mjög djúpar lægðir í námunda við landið. Sú fyrri fór til norðvesturs fyrir suðvestan land, en sú síðari til norðurs og síðar norðvesturs- og vesturs fyrir austan og norðan land.
DV segir frá 9.nóvember:
Við hættum öllum mokstri á fjallinu upp úr klukkan 19 á laugardagskvöld vegna mikils slagveðurs og um það leyti voru komin 9-10 vindstig," sagði Guðmundur Þorsteinsson, vélamaður hjá Vegagerðinni Reyðarfirði, við DV. Á laugardag féll snjóflóð úr Hátúni sem lokaði veginum en það var hreinsað strax. Á sunnudagsmorgun féll annað flóð yfir veginn úr Oddsdal og stöðvaðist umferð vegna þess um tíma. Engin slys urðu á fólki eða eignatjón. Á Eskifirði var komið hávaðarok síðdegis á laugardag. Litlir lækir, sem renna í gegnum bæinn urðu allt í einu að brúnum stórfljótum. Þá slitnuðu landfestar rækjubátsins Þóris SF 77. Einungis eitt tóg hélt honum við bryggjuna. Tókst að koma í veg fyrir tjón með aðstoð björgunarsveitarinnar á Eskifirði. Um nóttina losnuðu þakplötur af leikskólanum sem er í byggingu. Tókst að fergja þakið með saltsekkjum. Í gærmorgun mátti sjá ýmislegt smálegt sem hafði fokið um bæinn. Á Fagradal féllu 20 aur- og krapaflóð. Að sögn vegagerðarmanna voru þau allt að 2 metra þykk og 150-200 metra breið. ... -ÞH
Morgunblaðið segir frá 11.nóvember:
Miklar skemmdir urðu í Fagradal á Norðfjarðarvegi á um þriggja kílómetra kafla milli Egilsstaða og Reyðarfjarðar aðfaranótt sl. sunnudags [8.] af völdum snjó- og aurflóða. Flóðin komu niður á mörgum stöðum, að sögn Guðjóns Þórarinssonar rekstrarstjóra Vegagerðarinnar á Austurlandi, og ollu miklum spjöllum. Flóðin fóru yfir veginn en hann tók hvergi í sundur. Vegurinn varð ófær en var opnaður á hádegi á sunnudag. Guðjón segir að skemmdir séu víða, fyllingar og kantar hafi flotið í burtu. Nokkurra daga vinna sé framundan við að keyra nokkra þúsund rúmmetra af jarðefni í veginn. Ég hef verið við vegagerð í 20 ár og ég man ekki eftir viðlíka skemmdum á vegum hér, sagði Guðjón. Hann sagði að tjónið hlypi á nokkrum milljónum króna. Einnig urðu lítilsháttar skemmdir á veginum í Oddsdal þar sem snjóflóð féllu og vegurinn fór í sundur í Breiðdal. Einnig urðu vegaskemmdir í Mjóadal og innansveitar í Borgarfirði. Mikið vatnsveður var á Neskaupstað og urðu þar töluverðar skemmdir. Auk mikillar rigningar hlýnaði þar mikið og sá snjór sem kominn var bráðnaði ört og jók enn á vatnsflauminn. Vatn flæddi inn í íbúðarhús og fyrirtæki, ræsi stífluðust víða svo að vatnsflaumur fór yfir húsalóðir og götur. Þá fór aðalæð Vatnsveitunnar í sundur og var bærinn vatnslaus í um tíu tíma. Ekki varð neinstaðar stórtjón.
Morgunblaðið segir af grjóthruni 13.nóvember:
Ljóst er að andartak hefur skilið á milli feigs og ófeigs er Jón Bjarni Geirsson, rannsóknarlögreglumaður á Ísafirði, slapp ómeiddur, þegar um 30 tonna bjarg lenti rétt fyrir aftan bifreið hans um áttaleytið í gærmorgun [12.]. Jón Bjarni var á leið inn Ísafjarðardjúpið og ók fyrir fjallið Óshorn, þegar grjótskriða féll úr Óshlíðinni og laskaði bifreiðina mikið. Grjóthnullungar á stærð við mannshöfuð og aðrir hnullungar þaðan af minni mölvuðu rúður farþegamegin bifreiðarinnar, bæði í framsætinu og aftursætinu og beygluðu hægri hlið bifreiðarinnar. Jón Bjarni vissi strax hvað til síns friðar heyrði og jók ferðina til að komast út úr hríðinni, sem hann giskar á að hafi spannað um tíu metra langan kafla á veginum. Hann segir að skriðan hafi fallið úr um 30-40 metra hæð fyrir ofan veginn, en bjargið stóra, sem valt út á veginn, kom úr mun minni hæð. Litlu mátti muna að bjargið merði bifreið Jóns Bjarna þegar það valt út á veginn fyrir aftan bifreiðina með miklum dynk. Sprengja þurfti bjargið vegna stærðar þess og var brotunum sópað fram af vegbrúninni.
Enn urðu jarðskjálftar á Suðvesturlandi. Morgunblaðið segir frá 14.nóvember:
Kröftugur jarðskjálfti, 5 á Richter, reið yfir Suðurland í gærmorgun. Skjálftinn átti upptök sín suður af Skálafelli. Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræðingur segist telja að á svæðinu sé efniviður í skjálfta upp á 5,5 á Richter en erfitt sé að segja fyrir um hvenær von sé á honum. Það sem hefur gerst þarna er að u.þ.b. kílómetra löng sprunga hefur hreyfst. Færslan ofan í jörðinni hefur verið 10-15 sentimetrar á þessari sprungu, sem er um tveim km vestan við Hjallahverfið í Ölfusi. Það hafa orðið eftirskjálftar annars vegar norður eftir sprungunni sem hreyfðist til í júní og hins vegar til vesturs. Við fylgjumst vel með eftirskjálftunum og einkum því hvort þeir færast til norðurs. Ef þeir gera það aukast líkur á því að það komi jarðskjálfti á sprungunni sem liggur til norðurs. Við teljum að það sé þarna efniviður í skjálfta upp á 5,5, en það er ekki víst að orkan, sem þarf til að leysa slíkan skjálfta úr læðingi, sé nægjanlega mikil. Það er hins vegar þarna haft sem gæti borið uppi þetta öflugan skjálfta, sagði Ragnar. Stóri jarðskjálftinn varð kl 10:38, en stuttu seinna kom annar skjálfti sem var um 4,3 á Richter. Ragnar sagði að allmargir eftirskjálftar hefðu komið síðan og þær stærstu hefðu verið á milli 3,5-4. Órói hefur verið á þessu svæði frá 1994. Kröftugur jarðskjálfti varð þar síðast 4. júní sl. og olli hann m.a. tímabundnu rafmagnsleysi í Hveragerði. Upptök skjálftans, sem var 5,1 á Richter, voru í Litla-Skarðsmýrarfjalli. Ragnar sagði að skjálftinn í júní hefði verið langdregnari en skjálftinn í gær vegna þess að brotaflöturinn hefði verið stærri.
Fleiri allstórir skjálftar urðu næstu daga. Morgunblaðið 1.desember:
Jarðskjálfti upp á 3,8 á Richter, sem átti upptök sín um 6 km norðnorðaustan við Krísuvík eða á mótum Sveifluháls og Kleifarvatns, fannst í gær klukkan 10:41. Nokkrir vægari eftirskjálftar komu í kjölfarið, en búist var við að hrinunni linnti að sólarhring loknum.
Desembermánuður var fremur hlýr og lengst af góðviðrasamur. Dagana 12. til 17. fóru þrjár djúpar lægðir til norðausturs skammt undan Suður- og Suðausturlandi. Morgunblaðið segir frá 15.desember:
Víða var mjög hvasst um sunnanvert landið í gær [14.] og lentu ökumenn í vandræðum. Hvergi urðu þó alvarleg slys. Síðdegis fór að lægja sunnanlands en þá herti í vindinn fyrir norðan. Einna hvassast varð á Kjalarnesi þar sem tíu vindstig voru um tíma ... Minniháttar skemmdir urðu á þaki tveggja íbúðarhúsa í Vestmannaeyjum í gær þegar vindhraði í norðaustanátt í gær, fór upp í 80 hnúta [42,7 m/s, 58,7 m/s (114 hnúta) í hviðu] við Stórhöfða. Mestur var vindurinn um klukkan 6 að morgni og lægði hann þegar líða fór á daginn.
Morgunblaðið segir frá því 8.janúar að í veðrinu 14.desember hafi um 200 metrar af vegklæðningu fokið í Öræfum. Vindhraði fór þá í 41,7 m/s á Fagurhólsmýri og er það mesta sem þar hefur mælst.
Þann 18. hófst eldgos í Grímsvötnum. Gosið var nokkuð öflugt í byrjun, en hjaðnaði fljótt. Morgunblaðið segir frá 19.desember:
Gos hófst í Grímsvötnum í Vatnajökli í gærmorgun, á sama stað og gaus 1983 og 1934. Gosið nú er talið mun stærra en 1983. Mökkinn frá eldstöðvunum lagði í allt að 10 km hæð. Ekki er talin hætta á svo miklu hlaupi úr Grímsvötnum, að ógnað geti mannvirkjum á Skeiðarársandi. Gosvirknin í Vatnajökli undanfarin ár gefur vísbendingu um að nýtt óróatímabil gosstöðva undir jöklinum sé að hefjast, að sögn Guðrúnar Larsen jarðfræðings á Raunvísindastofnun.
Lýkur hér samantekt hungurdiska um veður og veðurfar ársins 1998. Að vanda eru fjölbreyttar tölulegar upplýsingar (meðalhiti, mánaðarúrkoma ofl.) í viðhenginu.
9.7.2025 | 21:12
Sneið - frekar en heil kaka?
Nokkuð hlýrra loft hefur verið í námunda við landið síðustu daga heldur en annars að undanförnu. Landshámarkshiti dagsins mældist 26,3 stig á Egilsstaðaflugvelli - nokkuð yfir væntingum og talsvert hærri heldur en næsthæsta mælingin (23,5 stig á Hallormsstað).
Reiknimiðstöðvar hafa undanfarna daga verið að stinga upp á því að enn hlýrra loft komi til landsins um helgina eða upp úr henni, en enn er það frekar sýnd veiði heldur en gefin. Auk þess hefur ekki verið samkomulag um það hvort við fáum bara til þess að gera þunna sneið af mjög hlýju lofti - en ekki heila köku eins og var í maí. Sá er munurinn að sneiðar nægja venjulega ekki öllu landinu - og klárast að auki á augabragði.
Sem stendur er meginlíkan evrópureiknimiðstöðvarinnar frekar á að gefa okkur sneið - kannski í þykkara lagi þó. Við lítum á tillöguna eins og hún er á hádegismatseðli hennar.
Kortið sýnir þykktina og hita í 850 hPa-fletinum á mánudagskvöld (15.júlí). Þykktin yfir landinu suðvestanverðu er um 5600 metrar - og það má upplýsa að vindátt er austlæg þannig að hiti ætti að vera ofan við 20 stig - alla vega inn til landsins. Fyrir norðan er enn meiri þykkt, allt upp í 5650 metra - nærri því sem mest verður hér við land. Það fer auðvitað eftir alls konar tilviljunum hversu hátt landshámark þykkt sem þessi gefur - fer m.a. eftir því hvort sjávarlofti verður haldið í skefjum eða ekki. Látum vera að velta vöngum yfir því - þetta er allt harla óáreiðanlegt. Hiti í 850 hPa er spáð á bilinu 1ö til 12 stig yfir Suðvesturlandi, en yfir 14 stig við Norðurland. Metið yfir Keflavíkurflugvelli er 13,9 stig (reyndar ótrúverðug mæling) - áreiðanlegri eru 13,6 stig þann 29.júlí 2018. Þá féll slatti af hitametum - og það ótrúlega gerðist að hæsti hiti dagsins - og ársins - á landinu mældist á Patreksfirði. - En þetta var bara flís af hlýindum - varla sneið. Sama dag árið eftir kom þó heil sneið (en ekki meir) - hún dugði í 26,8 stig í Hjarðarlandi - og varð líka hæsti hiti ársins það árið (2019).
Spáin fyrir laugardaginn kemur (12.júlí) er trúlega aðeins áreiðanlegri.
Kortið gildir um hádegi á laugardag. Heildregnu línurnar sýna hæð 500 hPa-flatarins, af þeim ráðum við vindátt og vindstyrk í miðju veðrahvolfi. Litir sýna þykktina, hún mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs. Mikill sunnanstrengur er fyrir vestan Bretlandseyjar, miðja hans er rétt austan við Ísland. Mjög hlýtt loft berst til norðurs með sunnanáttinni, en strengurinn markar jafnframt skörp skil sem eru nærri sjávarmáli - undir strengnum. Köld lægð er suðvestur í hafi. Örlög hlýindanna ráðast mjög af hegðan þessarar lægðar. Hreyfist hún lítið gæti hún sveigt hlýindin nægilega til vesturs til að við fáum notið þeirra. Reiknað er með því að það gerist - en nú sem stendur á lægðin síðan að nálgast okkur. Geri hún það stuggar hún við hlýindunum og sneiðin hörfar til norðurs og norðausturs - en við lendum í köldu lofti lægðarmiðjunnar (eins og oftast við svipaðar aðstæður).
Fleira má benda á á kortinu. Lægð er yfir austanverðri Evrópu. Hún heldur mestu hlýindunum í skefjum þar, en sér til þess að Skandinavía nýtur þeirra - þykktinni á sunnudag er spáð upp í 5700 metra yfir Mæri í Noregi á sunndag.
Kuldapollurinn á norðurslóðum er hér mjög öflugur, en spár eru ekki sammála um hvað hann svo gerir í framhaldinu. Mjög öflug lægð er á austurjaðri hans, við Baffinsland.
6.7.2025 | 20:58
Dálítið þrumuveður við Austurland
Háloftalægðin sem fjallað var um í pistlinum á undan þessum er þegar þetta er skrifað (sunnudagakvöld 6.júlí 2025) við Austfirði og fer hratt til suðausturs. Í tengslum við hana virðist hafa myndast þrumuveður við Austfirði. Spár höfðu gefið möguleika á slíku í skyn, en ritstjóri hungurdiska var heldur vantrúaður á að úr því yrði. En nú hafa þegar mælst nærri 50 eldingar á þessum slóðum.
Myndin sýnir annars vegar staðsetningu eldinga milli kl.18 og 20:30 í dag, en hins vegar er 500 hPa-kort - svipað því sem sýnt var í síðasta pistli, en gildir kl.21 í kvöld. Lægðin á hraðri leið til suðausturs. Þrumuveður eru heldur sjaldséð á þessum slóðum - og ekki alveg augljóst hvaða smáatriði koma hér við sögu. - Við sleppum því að fimbulfamba eitthvað um orsakirnar - en geymum dæmið í huga. Háskýjaglópar fengu líka eitthvað fyrir sinn snúð hér vestanlands í dag - klósiga af ýmsum gerðum - þó heldur væru þeir veigalitlir flestir.
4.7.2025 | 22:12
Af lítilli háloftalægð
Undanfarna daga hefur nokkuð snarpur kuldapollur haldið sig við Norðvestur-Grænland. Nú er stuggað við honum og (efri) hluti hans fer til suðausturs um Ísland á sunnudaginn. Þetta gerist mjög hratt - en samt að mestu á hefðbundinn hátt. Vindur hér á landi snýst til suðvesturs á morgun (laugardag) - loftið er samt til þess að gera þurrt, úrkoma verður furðulítil. Síðan fer þetta kerfi yfir á sunnudaginn og vindur snýst um tíma til norðurs og það kólnar töluvert - alla vega um allt landið norðan- og vestanvert.
En lítum nú á stöðuna í háloftunum.
Kortið gildir síðdegis á sunnudag (6.júlí) og sýnir hæð 500 hpa-flatarins (heildregnar línur), hita í fletinum (litir) og vind (hefðbundnar vindörvar). Lægðin (kuldapollurinn) er yfir landinu norðaustanverðu og hreyfist hratt til suðausturs. Vestan við miðjuna er mjög snörp vindröst, um 40 m/s þar sem mest er. Vindur þessi nær ekki til jarðar nema þar sem fjöll geta gripið upp í hes rastarinnar og hugsanlega dælt niður vindsveipum. Það er nokkuð kalt í miðju lægðarinnar (um -27 stig). Eins og áður sagði verður nokkuð kalt í kjölfarið - aðfaranótt mánudags, en það gengur strax yfir - hlýrra loft tekur við.
Þótt flestir verði lítið varir við þetta kerfi er það samt allrar athygli vert. Það getur verið sérstaklega gaman að fylgjast með skýjafari, bæði er tilefni til myndunar fjölbreyttra bylgjuskýja og svo má vera að við fáum að sjá þverklósiga, háskýjaband/bönd sem liggur samsíða háloftavindstrengnum - hver veit. Ritstjóri hungurdiska uppgötvar, sér til furðu, að hann hefur ekki enn birt pistil sinn um þverklósigann og klósigarótina þrátt fyrir að hafa átt hann á lager í nærri 20 ár. Skilur bara ekkert í hvað veldur þeirri gleymsku eða hiki.
Lægðin fer eins og áður sagði hratt til suðausturs til meginlands Evrópu og veldur þar þrumuveðrum á þriðjudag eða miðvikudag - fer síðan aftur á norðlægari slóðir - kannski að hún komist alla leið í Norðuríshafið um eða eftir næstu helgi - og geti þar endurnýjað kraftana.
2.7.2025 | 16:55
Smávegis af júní 2025
Eftir alveg sérlega hlýjan maí kom mun svalari júnímánuður (sjá yfirlit Veðurstofunnar). Fyrstu tíu dagana var óvenjusvalt, en eftir það hékk hiti lengst af í meðallagi. Niðurstaðan varð sú að í byggðum landsins endaði meðalhitinn um -0,7 stigum neðan meðallags áranna 1991 til 2020, (en - í meðallagi köldu áranna 1961-1990). Rétt upp úr aldamótunum hlýnaði júní mjög, meira en flestir aðrir mánuðir. Þessi hlýnun hefur á síðustu árum að einhverju leyti gengið til baka - hvað sem það svo endist.
Það er svalur svipur á yfirlitsmyndinni hér að ofan. Hún sýnir röðun meðalhita júnímánaðar 2025 á öldinni. Á Vestfjörðum og Norðurlandi eystra er þetta 22.hlýjasti mánuður aldarinnar (fjórðikaldasti), en hæsta sætið er það 19. (sjöundikaldasti á öldinni).
Kort evrópureiknimiðstöðvarinnar sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins (heildregnar línur), meðalþykkt (daufar strikalínur) og þykktarvik (litir). Hér á landi var þykktin yfirleitt 10 til 30 metrum undir meðallagi og hiti því um 1 stigi neðan meðallags í neðri hluta veðrahvolfs. Mjög þrálát, köld, háloftalægð var í námunda við landið mestallan mánuðinn með heldur skúrasælu veðri. Mjög hlýir dagar voru engir. Loftþrýstingur var sérlega lágur, hefur ekki verið jafnlágur í júní í Reykjavík síðan 1994 og hefur ekki nema níu sinnum verið lægri í júní síðustu 200 árin rúm.
Á öllum nyrðri hluta kortsins víkur þykktin (hiti) ekki svo fjarri meðallagi, en mun hlýrra er sunnan við, sérstaklega þegar komið er suður undir Alpana þar sem þykktarvikin voru ámóta mikil og hér við land í maímánuði.
Kortið sýnir meðalsjávarmálsþrýsting (heildregnar línur) og hlutfallslega úrkomu (litafletir). Á bláu svæðunum við Norðausturland var úrkoma í líkaninu meir en þreföld meðalúrkoma - og hæsta talan sýnir meira en fjórfalda meðalúrkomu. Er þetta nokkuð í samræmi við veðurathuganir. Um vestanvert landið var úrkoma hins vegar nærri meðallagi - eða jafnvel undir því.
Eins og minnst hefur verið á á hungurdiskum áður er það ekki algengt að meðalhiti í maí sé lægri heldur en í júní. Á landsvísu er munur á meðalhita þessara tveggja mánaða rúm 3 stig. Á árunum 1991 til 2020 var meðalhiti í byggðum landsins 5,4 stig í maí, en 8,6 stig í júní. Á árunum 1961 til 1990 var meðalhitinn lægri (4,8 og 7,9 stig), en munurinn á mánuðunum mjög svipaður. Að þessu sinni var munur á maí og júní neikvæður, -0,6 stig á landsvísu.
Ekki náði þessi neikvæði munur þó til landsins alls. Júní var hlýrri heldur en maí á allstóru svæði um landið sunnanvert og sömuleiðis á fáeinum stöðvum við sjávarsíðuna á Vesturlandi, alveg vestur á Patreksfjörð. Þannig var hiti í júní 1,0 stigi hærri á Önundarhorni undir Eyjafjöllum heldur en í maí og vestur á Lambavatni á Rauðasandi var munurinn +0,9 stig, júní í vil. Á stöðinni á Veðurstofutúni var munur á meðalhita maí og júní 0,0 stig, en á þeirri nýju við Háuhlíð - sem nú er hin opinbera Reykjavík var munurinn neikvæður, -0,2 stig. Þetta varð því í fyrsta skipti frá 1851 sem júní var kaldari en maí í Reykjavík. Nú eru margar stöðvar á höfuðborgarsvæðinu, algengasti munur er -0,1 stig, júní kaldari heldur en maí.
Eins og áður sagði var júní kaldari heldur en maí í Reykjavík árið 1851, eina skiptið sem það hefur gerst þar til nú. Þá munaði -0,9 stigum. (Gerðist reyndar líka 1845, en þá var maí grunsamlega hlýr - þarf að athuga nánar). Í Stykkishólmi munaði -0,1 stigi þá og -0,5 stigum á Akureyri, júní var þá einnig kaldari heldur en maí í Hvammi í Dölum og í Siglufirði, en ekki á Ofanleiti í Vestmannaeyjum. Þótt þessar tölur séu auðvitað nokkuð óvissar er samt næsta víst að þetta tilvik er alveg raunverulegt.
Þetta er í fjórða sinn sem júní er kaldari heldur en maí í Stykkishólmi. Síðast gerðist það árið 1946, þá var júní líka kaldari en maí á landsvísu - og fjölmörgum veðurstöðvum. Á Akureyri hefur júní 6 sinnum verið kaldari heldur en maí fyrr en nú, síðast árið 1991. Þetta hefur ekki gerst jafnoft eða oftar á nokkurri annarri stöð - en flestar þær sem helst koma til greina hafa athugað mun skemur en Akureyri. Þar má t.d. nefna Grímsstaði á Fjöllum og Reykjahlíð við Mývatn - á þeim stöðvum hefur þetta nú átt sér stað fimm sinnum, en á hvorugum staðnum var athugað 1851.
Alls eru 13 ár merkt tilvikum af þessu tagi, þetta er hið fjórtánda. Í fyrra, 2024 var júní kaldari en maí á einni veðurstöð, en 2017 á 36 stöðvum. Nú gerðist það á um 140 stöðvum (af um 215 - nærri 2/3 hlutar allra stöðva). Þetta var svipað árið 1928. Þá var júní kaldari heldur en maí á rúmlega 60 prósent stöðva. Árið 1946 var júní kaldari heldur en maí á um helmingi landsins. Árið 1928 var júní -2,8 stigum kaldari heldur en maí á Grímsstöðum á Fjöllum. Þetta var þar til nú mesti munur sem vitað var um. Nú varð munurinn ívið meiri eða svipaður og þetta á fáeinum stöðvum á heiðum og hálsum austanlands, mestur -3,0 stig á Vatnsskarði eystra, -2,9 stig á Hálsum, og -2,8 stig í Hófaskarði, á Biskupshálsi og Sandvíkurheiði. Munurinn var einnig -2,9 stig á Hallormsstaðahálsi. Á Grímsstöðum á Fjöllum var munurinn nú -2,6 stig, ívið minni heldur en 1928. Spurning hvað hefur verið á heiðum og fjöllum eystra þá - kannski svipað og var nú.
Júlí er (á landsvísu) að meðaltali (1991 til 2020) 1,8 stigum hlýrri heldur en júní. Síðustu 150 árin hefur það aðeins gerst 6 sinnum að júlí hefur verið kaldari í byggðum landsins heldur en júní. Í einum þessara júnímánaða var meðalhitinn jafnlágur og í nýliðnum júní (7,9 stig), en júlí varð enn kaldari, 7,5 stig (1887). Árið 1970 var meðalhiti í júní 8,8 stig, en aðeins 7,7 stig í júlí. Árið 2023 var meðalhiti í júní 10,0 stig (mun hlýrri heldur en nú), en meðalhiti í júlí aðeins 9,6 stig. Tilvik sem þessi eru auðvitað mun algengari á einstökum veðurstöðvum heldur en á landsvísu.
Rétt eins og sú spurning vaknaði eftir fádæma hlýjan maí hvort telja ætti maí til sumarsins (svarið er eindregið neitandi) vaknar sú spurning eftir fremur kaldan júní hvort sá mánuður ætti að teljast til vors frekar en sumars. Ritstjóri hungurdiska er þannig séð ekki jafnviss um það eins og hann er handviss um að maí sé ekki sumarmánuður. Sumarið er stutt á Íslandi.
Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 16:56 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
30.6.2025 | 01:23
Nógu kalt
Þótt veðrið sé í aðalatriðum meinlaust er loftið yfir landinu samt í kaldara lagi - alveg nógu kalt alla vega. Kaldast (í bili) á að verða á aðfaranótt þriðjudags.
Kortið sýnir spá evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir kl.6 að morgni þriðjudags 1.júlí 2025. Jafnþykktarlínur eru heildregnar, og við Húnaflóa verður þykktin þá - að sögn - minni en 5320 metrar. Þetta er að vísu ekki met í júlí, en samt alveg nógu kalt. Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs, því minni sem hún er því kaldara er loftið. Litirnir sýna hita í 850 hPa-fletinum, sem er í um 1400 metra hæð. Þar er býsna kalt, lægstu tölurnar eru í kringum -5 stig - ekkert óskaplega langt ofan við júlílágmarksmet.
Litla kortið neðst til hægri sýnir stöðuna í 500 hPa-fletinum. Þeir sem rýna í hana (og stækka myndina) sjá að lægðardrag er yfir landinu vestanverðu, það er á leið til suðausturs. Ljósgræni liturinn sýnir hvar hiti í 500 hPa er lægri en -26 stig. Það er mun lengra fyrir ofan lágmarksmet júlímánaðar í 500 hPa heldur en 850 hPa er ofan við júlímet þess flatar. Segir okkur að nú sé tiltölulega kaldara í neðsta hluta veðrahvolfs heldur en uppi í því miðju. Þessi kuldi gæti verið mun illkynjaðri heldur en hann er.
Svo virðist sem lítið sé að treysta á lengri spár þessa dagana, en þær eru þó lítið í því að bjóða upp á veruleg hlýindi.
28.6.2025 | 22:19
Dembur
Ritstjóri hungurdiska tók eftir því að milli kl.15 og 16 í dag (28.júní 2025) mældist úrkoma á Kálfhóli á Skeiðum 16,3 mm. Þetta er meira en áður hefur mælst á svo skömmum tíma á stöðinni. Næsta tala fyrir neðan er að vísu ekki mikið lægri, 15,2 mm sem mældust þann 10.ágúst árið 2009.
Línuritið er klippa af vef Veðurstofunnar - kvarðinn til vinstri sýnir uppsafnaða úrkomu í mælinum, en sú til hægri er 24 stunda úrkoma. Línuritið var gert eftir kl.21 þann 28. og sýnir að í dembum dagsins féllu allt um 25 mm, langmest milli kl.15 og 16. Fróðlegt verður að skoða 10-mínútna gildin líka - en það verður að bíða að sinni. Í þéttbýli - og í brattlendi geta dembur sem þessar beinlínis verið hættulegar, 16 lítrar á fermetra á klukkustund verða fljótt að stórum tölum á stærri fleti. Þar sem jörð tekur ekki við, svosem á stórum húsþökum, götum og bílastæðum verður um vanda að ræða - og í bröttum hlíðum verða skyndilega til miklir lækir sem geta hrifið með sér mold og grjót og orðið að skriðuhlaupum - sérstaklega þar sem atburðir sem þessir eru sjaldgæfir. Við eigum á lager nokkra slíka skaðaviðburði í brattlendi ofar í Árnessýslu - að vísu vitum við ekki hver úrkomuákefðin var í þeim tilvikum - kannski mun meiri en þetta.
Ratsjármyndir sýna að í dag gengu snarpar skúrir yfir Suðurlandsundirlendið, býsna tilviljanakennt. Ef til vill hefur ákefðin einhvers staðar verið meiri en þessi mæling sýnir. Kannski hitti þessi mæling bara einstaklega vel í - kannski var ekki um stórt svæði að ræða? Það veit ritstjórinn ekkert um - kannski hljóp bara einhver óeirð í mælinn?
Nú er kalt loft í háloftunum yfir landinu og loft því mjög óstöðugt. Næstu tvo til þrjá daga kólnar enn - en meira neðan til heldur en ofar. Því er ekki víst að skúramætti aukist - en samt verður að gera ráð fyrir dembum á víð og dreif næstu daga - reiknimiðstöðvar gera ráð fyrir slíku.
27.6.2025 | 22:16
Víðáttumikil lægð
Það er ekki óalgengt á vetrum að eitt risastórt lægðasvæði nái yfir allt svæðið sem hið hefðbundna norðuratlantshafsveðurkort nær yfir. Það kemur líka fyrir að sumarlagi, en er samt talsvert sjaldséðara. Þannig er það nú.
Kortið gildir nú í kvöld, föstudaginn 27.júní 2025. Það má með góðum vilja sjá aðra lægðarmiðju, mjög grunna austur af Nýfundnalandi - og svo er sérstök lægð við Norðvestur-Grænland, utan korts, en annars má segja að sama lægðin nái yfir allt svæðið. Lægðin er í kringum 980 hPa í miðju, með lægsta móti á þessum árstíma - en þó ekki nærri meti. Hún hreyfist ákveðið til norðausturs og á annað kvöld að vera komin austur fyrir núlllengdarbauginn. Síðan á að taka við nokkuð óljós staða sem einkennist (að sögn reiknimiðstöðva) af mun grynnri og fyrirferðarminni lægðum.
Loftþrýstingur hækkar þá nokkuð hér á landi, en í þessum mánuði hefur þrálátur lágþrýstingur verið ríkjandi á landinu - meðaltalið er nú í flokki þeirra 15 lægstu frá upphafi samfelldra þrýstimælinga fyrir meir en 200 árum síðan. Kannski verður spennandi að fylgjast með lokasprettinum - en þar sem þrýstingur á að hækka nokkuð um helgina er ekki alveg ljóst í hvaða sæti mánuðurinn lendir að lokum.
Eins og áður hefur verið nefnt hér á hungurdiskum er líklegt að júní verði víða um land kaldari heldur en maí - og nú jafnvel á landsvísu. Almennt séð eru líkur á slíkri hegðan mánaðarhitans mun meiri norðaustanlands heldur en á Suðvesturlandi. Við þurfum að leita allt aftur til 1851 til að finna slíkan viðburð í Reykjavík og í Vestmannaeyjum þekkjum við engan. Svo virðist af þeim mælingum sem við eigum að tilvikið árið 1851 hafi átt við nær allt landið - nema hugsanlega Vestmannaeyjar. Þar var meðalhiti júnímánaðar hærri en í maí. Aftur á móti er greinilegt að hásumarhiti í Vestmannaeyjum var illa mældur á þessum tíma - og gæti það verið ástæða þess að júní þar sýnist hlýrri en maí árið 1851.
Svo vildi til nú að þótt methlýtt væri í maí um nær allt land átti það ekki við Vestmannaeyjar, þar var maíhitinn nú í aðeins fimmtahlýjasta sæti (af 149), 7,9 stig. Meðalhiti fyrstu 26 daga júnímánaðar á Stórhöfða er 8,1 stig - ólíklegt er að hann lækki næstu daga - tækifæri til afbrigðis fer því hjá Vestmannaeyjum að þessu sinni, en mikill möguleiki er enn fyrir hendi í Reykjavík. Þegar fjórir dagar lifa af júní er meðalhiti mánaðarins í Reykjavík 8,4 stig. Sýnist að meðalhiti fjögurra síðustu dagana verði að vera 12,8 stig til að mánuðurinn í heild nái þeim 9,0 stigum sem maí endaði í. Slíkt virðist nú vonlítið.
Í dag, 27.júní er svonefndur sjösöfendadagur. Ef rigndi þann dag mátti búast við rigningum í sjö vikur (getið í Þjóðsögum Jóns Árnasonar). Þessi trú er, eins og mörg önnur, innflutt vara. Engin ástæða samt til að fella þennan dag úr Almanaki Háskólans eins og gert hefur verið.
26.6.2025 | 16:41
Hlaupið yfir árið 1987
Árið 1987 var lengst af mjög hagstætt. Hlýtt var í veðri miðað við það sem verið hafði um hríð, á landsvísu frá 1964. Tíð var mjög hagstæð og hlý í janúar, sama má segja um febrúar. Mars var hagfelldur framan af, en síðan varð óhagstæðara um tíma, einkum fyrir norðan. Í apríl var allgóð tíð, einkum norðaustanlands. Maí var einnig talinn góður, einkum þó síðari hlutinn, en þótti full þurr. Í júní töfðu þurrkar sprettu, en tíð var annars stillt og góð. Júlí var mildur og vætusamur. Ágúst þótti hagstæður um land allt. September var vætusamur eystra, en mjög hagstæður á Suður- og Vesturlandi. Uppskera úr görðum var óvenju góð. Október var talinn óhagstæður norðaustanlands, en hagstæður syðra. Nóvember og desember voru hlýir og hagstæðir, í desember sást grænn litur í túnum.
Í textanum hér að neðan er leitast við að rifja upp helstu veðurviðburði ársins, oftast með beinum tilvitnunum í texta frétta- og dagblaða sem leitað er til með hjálp timarit.is. Í fáeinum tilvikum hafa augljósar prentvillur verið leiðréttar og stafsetningu í stöku tilviki hnikað til - vonandi að meinalausu. Sömuleiðis eru textar alloft styttir. Auðvelt ætti að vera að finna frumgerð þeirra. Að þessu sinni (eins og oftast hin síðari ár) er mestra fanga að leita hjá Morgunblaðinu, ritstjóri hungurdiska er að vanda þakklátur blaðamönnum fyrir þeirra hlut. Talsvert var um óhöpp á sjó, landi og í lofti, skip strönduðu hvert á fætur öðru og flugvélum hlekktist á og þær fórust. Flest þessara slysa voru annað hvort ótengd veðri eða aðeins óbeint tengd því. Ekki eru öll nefnd í textanum hér að neðan. Þó skal þess getið að 9 menn fórust á sjó á árinu.
Janúar var hlýr og hagstæður hér á landi, en sérlega kalt var í norðanverðri Evrópu og um hríð einnig vestur í Bandaríkjunum. Um þessa stöðu fjallaði ritstjóri hungurdiska í greinarstúf sem birtist í Lesbók Morgunblaðsins 7.febrúar 1987 - og aðgengilegur er á timarit.is. Suðlægar áttir voru ríkjandi mestallan mánuðinn eftir fyrstu vikuna og lengst af frostlaust á láglendi. Lítið var um slæm illviðri, helst var það dagana 16. til 19., en þá fóru tvær allkrappar lægðir til norðurs fyrir vestan landið.
Kortið sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins (heildregnar línur), þykkt (daufar strikalínur) og þykktarvik (litir) í janúar 1987. Eindregin sunnanátt einkennir mánuðinn með gríðarlegum hlýindum í háloftunum við Ísland og Grænland austanvert. Aftur á móti er sérlega kalt í austri. Þessi kuldi sló sér um tíma vestur um alla Skandinavíu og allt til Bretlands.
Kortið sýnir hæð 500 hPa-flatarins (heildregnar línur) og þykktina (litir) þann 12.janúar 1987. Óvenjuhlýtt var þá á Íslandi, en sérlega kalt á Bretlandseyjum. Mun vera einhver minnsta þykkt sem þar hefur sést um langt skeið (<4980 metrar í kjarna kuldapollsins).
Morgunblaðið segir frá stöðunni 14.janúar:
Á meðan miklar frosthörkur hafa ráðið ríkjum á meginlandi Evrópu hefur veðurfar hér á landi verið óvenju milt, og er útlit fyrir að veður haldist svo allt fram á næstu helgi. Að sögn Markúsar A. Einarssonar á Veðurstofunni stafa kuldarnir á meginlandinu af mikilli hæð yfir Skandinavíu, og í gær þurfti að leita allt suður til Spánar til að finna hitastig yfir frostmarki. Mild suðlæg átt hefur verið ríkjandi á hér á landi. Markús sagði að veðurblíðan hér undanfarna daga væri ekkert einsdæmi þó miðað væri við árstíma. Sagðist Markús ekki sjá fram á breytingar í veðri í Evrópu. Hæðin yfir Skandinavíu væri mikil og sterk og því væri ekki mikilla breytinga þar að vænta.
Þennan dag (12.) var nokkuð stríð suðaustanátt suðvestanlands. Morgunblaðið segir frá þann 14.:
Selfossi. Stór vörugámur fauk af gámaflutningabíl úr Reykjavík, sem var á leið austur fyrir fjall á mánudaginn. Gámurinn sem er 3 tonn á þyngd tókst á loft í sterkri vindhviðu sem skall á bílnum á móts við Skíðaskálann í Hveradölum.
Síðdegis þann 16. kom djúp lægð á norðurleið inn á Grænlandshaf. Hún olli landsynningsveðri hér á landi. Það gekk þó fljótt yfir. Í kjölfarið kom kröpp lægð á miklum hraða sunnan úr hafi og fór norður með Vesturlandi að kvöldi laugardagsins 17. og aðfaranótt 18. Olli veðrið nokkru tjóni sem blöðin greina frá næstu daga.
DV segir 19. janúar:
Krani valt á hliðina þar sem hann stóð á hafnarbakkanum í Hafnarfirði í fyrrinótt. Urðu vindhviðurnar honum ofviða og því fór sem fór. Menn brugðu skjótt við og settu á hann bönd til að hann fyki ekki í sjóinn í óveðrinu.
Ófáar þakplötur lögðu af stað í Keflavík í óveðrinu sem gekk yfir í fyrrinótt [18.]. Til dæmis fauk járn af þrem húsum. Var björgunarsveitin Stakkur kölluð út til aðstoðar við að festa plöturnar. Þá fauk bóma á byggingarkrana til og féll til jarðar. Ekkert slys varð á fólki en kraninn er talsvert skemmdur. Í gærmorgun varð rafmagnslaust í klukkutíma í Keflavík. Stafaði það afbilun í einangrun í lögn upp á Keflavíkurflugvöll. Var talið að selta hefði orsakað bilunina. -JSS
Það var í nógu að snúast hjá lögreglunni í Kópavogi í fyrrinótt [18.] vegna óveðursins. Á tímabilinu frá klukkan 22:30-03:00 bárust um 20 útköll vegna foks. Við Engihjallann tókst biðskýli SVK á loft og fauk um koll. Tilkynnt var um þrjú rúðubrot og ýmislegt lauslegt fauk. -JSS
Morgunblaðið segir af illviðrinu í nokkrum pistlum 20.janúar:
Óveðrið hófst um ellefuleytið og stóð í svona fjóra tíma. Það var gjörsamlega brjálað veður og hefði gengið sjálfsmorði næst að hætta sér út í það. Þegar veðrinu slotaði og ég gat loksins gengið út hafði fárviðrið sópað öllum þakplötunum af fjárhúsinu og hálfu þakinu af litlum geymsluskúr. Kindurnar fann ég allar i dyngju trylltar af ótta yfir djöfulganginum. Átta þeirra höfðu orðið undir í látunum og kafnað, sagði Hjörtur Þorsteinsson bóndi á Eyri í Kjós. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem fárviðri veldur Hirti og eiginkonu hans Kristínu Jónsdóttur miklu tjóni. Fyrir fimm árum kom hérna samskonar veður, sem feykti öllu þakinu af hlöðunni. Þá tókst líka á loft gaffall af dráttarvél, úr níðþungu járni og endasentist langa leið. Þessum veðrum virðist slá svona niður á þessum slóðum og verst er sunnanáttin, sagði Hjörtur. Hann kvaðst ýmsu vanur í slíkum veðraham. Skömmu eftir að ég hóf minn búskap gerði svona veður snemma dags. Ég var þá staddur úti við ásamt Stefáni Stephensen bílstjóra og horfðum við upp á þegar lítil hlaða og skúr sem í voru geymd sjö hross tókst á loft og feyktist um tvö hundruð metra leið þar sem byggingarnar skullu niður. Ég var auðvitað búinn að afskrifa hrossin þegar þau komu allt í einu hlaupandi út úr brakinu, sagði Hjörtur. Hann sagði að á sunnudagsmorgun hefði fólk af næstu bæjum komið til hjálpar við að koma þaki yfir fjárhúsið. Tókst að fá efni úr Reykjavík og undir kvöldið var féð komið undir þak. Hjörtur sagði að hann hefði slæma reynslu af tryggingarfélögum. Hreppstjóri hefði tjáð sér að fjárhúsið væri tryggt, en hann hefði áður orðið fyrir tjóni án þess að fá það bætt.
Borgarnesi. Töluvert tjón varð í Borgarnesi er óveðrið gekk yfir aðfaranótt sunnudagsins [18.]. Þakjárn fauk af húsum, rúður brotnuðu og bílar skemmdust. Veðurofsinn náði hámarki upp úr miðnætti, en versta veðrið stóð í um eina klukkustund. Menn úr slökkviliði Borgarness voru að störfum fram eftir nóttu ásamt húseigendum og unnu þeir að því að hindra frekara fok. Mesta tjónið varð á verslunarhúsi við Borgarbraut, þar sem verslun Jóns og Stefáns er til húsa. Þar fauk mest allt járn og þakpappi af. Nokkrir bílar grjótbörðust illa og í sumum þeirra brotnuðu einnig rúður. Þá fuku bílar til á bílastæðum og urðu minniháttar skemmdir á þeim er þeir lentu utan í öðrum bílum. Að sögn Daníels Oddssonar umboðsmanns Samvinnutrygginga í Borganesi varð tjón á nokkrum bæjum í Borgarfirði. Var þar aðallega um að ræða járnplötufok af útihúsum og vélageymslum. - TKÞ
Gljávíðirinn í Víkurkirkjugarði við Aðalstræti var fjarlægður í gær. Tréð laskaðist mikið í óveðri fyrr í mánuðinum og fárviðri á sunnudagsnótt reið því að fullu. Stofninn brotnaði niður við rót og tréð lagðist á hliðina. Að sögn Jóhanns Pálssonar garðyrkjustjóra borgarinnar verður nýr gljávíðir gróðursettur í hans stað innan tíðar. Sá er raunar eingetið afkvæmi þess fallna, eitt tugþúsunda slíkra í borginni. Elli varð trénu að falli. ... Í Víkurkirkjugarði hefur hvert tréð fallið af öðru undanfarin ár. Þar er nú tígulegur silfurreynir einn uppistandandi og ber sig vel þótt aldargamall sé, að sögn Jóhanns.
Grindavík. Mikið hvassviðri gerði í Grindavík á laugardagskvöldið með þeim afleiðingum að maður slasaðist alvarlega og járnplötur fuku af tveim fyrirtækjum. ... Járnplötur voru byrjaðar að fjúka af húsnæði Fiskimjöls og lýsis svo og salthúsi Hraðfrystihúss Grindavíkur, en annars staðar voru smávægilegar skemmdir. Tókst að koma í veg fyrir að alvarlegt tjón hlytist af með fyrirbyggjandi aðgerðum. Kr. Ben.
Barðaströnd. Aðfaranótt sunnudags 18. þessa mánaðar gerði hér aftakaveður af suðvestri. Svo hvasst var að á bænum Haga fauk bíll af bílastæði og stórskemmdist. Fauk hann um 50 metra vegalengd. Viðar urðu smáskemmdir vegna veðurofsans. SJÞ
DV heldur áfram 20.janúar:
Það fór illa fyrir Víðismönnum í fárviðrinu nú um helgina. Á síðasta sumri fjárfestu þeir í þessum líka forláta áhorfendapöllum við knattspyrnuvöll sinn. Áhorfendapallarnir höfðu reyndar gegnt menningarsögulegu hlutverki en þeir voru notaðir í sumar á leiksýningum við Rauðhóla. Nú um helgina vildi hins vegar svo illa til að pallarnir fuku um koll enda var veður vont á Suðurnesjum um helgina. Þetta var tilfinnanlegt tjón fyrir Víðismenn en þeir höfðu greitt um 300.000 kr. fyrir pallana. En það var meira sem þurfti undan að láta fyrir veðurofsanum. Markataflan beygðist í keng og það þó að hún væri borin uppi af sterkum járnbitum. -SMJ/emm
Skagablaðið segir af minniháttar tjóni á Akranesi 21.janúar:
Eitthvert tjón varð hér á Akranesi af völdum óveðursins sem gekk yfir seint á laugardagskvöld. Engar meiriháttar skemmdir munu þó hafa orðið en Björgunarsveitin Hjálpin var kölluð út er verst lét vegna foks á járnplötum.
Víkurfréttir bæta smávegis við 22.janúar:
Í óveðrinu aðfaranótt laugardags [?] var mikil örtröð hjá lögreglu og björgunarsveitum í Keflavík og Grindavík. Tveir menn slösuðust, þar af annar er fiskkar fauk á hann í Grindavík, og kona, sem handleggsbrotnaði í Keflavík. Tjón varð mest er byggingakrani brotnaði í tvennt og er 30-40 metra girðing fauk við nýju sundmiðstöðina í Keflavík.
Veðráttan segir að þann 24. hafi tjón orðið í Eyjafirði í ofsaveðri. Grunn, en kröpp lægð fór hratt til austurs fyrir norðan land og olli vestanátt.
Dagur segir af svellalögum nyrðra 26.janúar:
Hér í Suður-Þingeyjarsýslu er þó nokkuð um svell á túnum og er ástandið sérstaklega slæmt í Fnjóskadal og Kinn. Svellin hafa verið lengi og ef þau fara ekki að minnka þá horfir þarna til vandræða, sagði Stefán Skaftason búnaðarráðunautur. Eins og fram hefur komið er mikið um svellalög víða í Eyjafirði og eftir þessu að dæma er ástandið ekki betra fyrir austan. Nú er spáð miklum hlýindum næstu daga og vonaðist Stefán til þess að þá færi að ganga verulega á svellalögin. Hann sagði að víða væri farið að sjást í auðan blett en í Fnjóskadal væri mjög þykkt svell. Ef þessari ánauð fer ekki að létta af túnunum má búast við stórfelldum kalskemmdum í sumar. Aðspurður sagði Stefán að ekki hefði verið teljandi kal síðasta sumar en sprettan samt frekar léleg. Heyin væru engu að síður góð en menn hefðu ekki safnað neinum umframbirgðum. En það er alveg nauðsynlegt að svellin fari af túnum ef ekki á að verða verulegt kal í vor, sagði Stefán að lokum. SS
Morgunblaðið lofar tíðina 27.janúar:
Góð tíð um allt land að undanförnu hefur haft mjög örvandi áhrif á verklegar framkvæmdir og hefur þeim miðað áfram sem um hásumar væri. Einkum hafa jarðvinnuframkvæmdir og aðrar byggingarframkvæmdir gengið vel og eru verkáætlanir víða á undan áætlun. Þetta sumarveður hefur gert það að verkum að afköst eru mun meiri en menn eiga að venjast á þessum árstíma," sagði Pálmi Kristinsson, framkvæmdastjóri Verktakasambands íslands, er hann var spurður um áhrif góðviðrisins á starfsemi verktaka. Það má segja að byggingarvinna og steypuvinna sé eins og á sumrin. Það er steypt á hverjum einasta degi, en venjulega eru menn vanir því að vinnustaðurinn sé frosinn á þessum árstíma. Af þessu leiðir að framkvæmdir eru víða komnar langt á undan áætlun.
Atburðarás við Kröflu var orðin löng, 12 ár voru frá upphafi hræringa, en þrjú ár frá síðasta gosi. Þó höfðu menn enn áhyggjur því enn varð vart við landris, en ekkert gos varð og virknin lognaðist smám saman út af. Dagur segir frá 2.febrúar:
Undanfarna tvo mánuði hefur land við Leirhnjúk risið jafnt og þétt, samtals um 12 sentímetra. Landið er nú orðið jafnhátt og það var fyrir síðasta gos í Kröflu. Þó viðmælendur blaðsins í Mývatnssveit vildu ekki gera mikið úr hættunni á gosi virðist margt benda til þess að tíunda Kröflugosið gæti orðið staðreynd á árinu. Ármann Pétursson sem hefur eftirlit með hæðarmælum á svæðinu sagði að hraði landriss hefði aukist nokkuð fyrir helgina en erfitt væri að draga ályktanir strax meðal annars vegna þess að frostspenna í jörðu væri mikil. Birkir Fanndal verkstjóri við Kröfluvirkjun tók í sama streng og taldi ekki að vænta stórtíðinda á næstunni. Birkir sagði að eftir því sem gosunum fjölgaði virtist landið þola meiri teygju og því þyrfti það ekki endilega að enda með gosi þó að land væri þetta hátt. ET
Tíð var mjög hagstæð í febrúar, illviðri fátíð og snjólítið var. Jafnvel sást votta fyrir gróðri. En veður var þó ekki jafngott alla daga og dag og dag spilltist færð á heiðum.
Morgunblaðið segir fréttir að vestan 10.febrúar:
Breiðuvík. Janúarmánuður hefur verið með eindæmum góður, mikil hlýindi, snjólaust og jörð að verða klakalaus. Þann 27. janúar tók ég upp rófur, sem eftir urðu í garðinum í haust og voru þær óskemmdar. Slíkt mun ekki hafa gerst hér áður. Jörð er að byrja að lifna. F.G.L.
Alautt var um landið sunnanvert og jörð að þorna. Sinueldar komust á kreik. Morgunblaðið segir frá 17.febrúar:
Borg, Miklaholtshreppi. Svo óheppilega vildi til á föstudaginn [13.] að eldur komst í sinu í landi Miklaholtssels. Þar eru víðáttumiklir flóar og barst því eldurinn brátt um allstórt svæði. Um nóttina var unnið að slökkvistörfum og tókst að hefta útbreiðslu eldsins þegar hann átti skamman veg að húsunum í Syðra-Skógarnesi. Ekki er fullkannað hversu mikið tjón hefur orðið á varnarlínu sauðfjárveikivarna sem er á þessu svæði sem eldurinn fór um. Eldsins varð vart á föstudagsmorgun. Er líða tók á daginn herti vindinn og um leið magnaðist útbreiðsla eldsins verulega. Rétt fyrir miðnætti lægði svo aftur og var talið að ekki væri mikil hætta. Um kl. 5:30 á laugardagsnótt hafði hvesst meira. Var þá beðið um hjálp frá Miklaholti. Atti eldurinn þá stuttan spöl að húsum þar. Tíu menn mættu fljótlega og gátu þeir ráðið niðurlögum eldsins gagnvart þessum húsum, en þá var eldurinn kominn langleiðina að Syðra-Skógarnesi. Var síðan fylgst vel með útbreiðslu eldanna allan laugardaginn en á sunnudagskvöld lægði verulega. Mikið frost var þá um nóttina og héla myndaðist á jörðunni. Allir eldar voru dauðir á sunnudagsmorgun. Páll.
Jarðskjálftahrina gekk yfir á Reykjanesi. Morgunblaðið 24.febrúar:
Aðalupptök jarðskjálftanna, sem gengu yfir Reykjanesskaga aðfararnótt síðastliðins sunnudags [22.], voru vestast á skaganum að sögn Ragnars Stefánssonar jarðskjálftafræðings. Tvisvar áður, árin 1967 og 1977 hafa orðið jarðskjálftar á nesinu af svipuðum styrkleika og með upptök á sömu slóðum. Þetta voru mjög sterkir kippir, með upptökin aðallega við Reykjanestá, miðja vegu milli Eldeyjar og lands en náðu einnig inn í land, sagði Ragnar. Um eitthundrað jarðskjálftar mældust í hrinunni og voru flestir 2 stig eða meira á Richter-kvarða. Tveir til þrír kippir við Reykjanestánna austanverða, voru langstærstir og mældust þeir um 4,5 stig. Jarðskjálftarnir stóðu fram til klukkan átta á sunnudagsmorgun en síðan hefur orðið vart við eðlilega eftirverkanir. Á sama tíma mældust smáskjálftar í Henglinum að sögn Ragnars. Í jarðskjálftahrinunni árið 1967 áttu sér stað breytingar á jarðhitasvæðum en upptök skjálftanna voru þá skammt norðaustur af Grindavík og fundust snörpustu kippirnir þar og í Reykjavík og nágrenni. Tíu árum síðar varð skjálftanna mest vart við Reykjanesvita og er haft eftir Birni Kára Björnssyni vitaverði í samtali við Morgunblaðið, að allt hefði dottið niður úr hillum nema það sem hann hafði sjálfur náð að taka niður. Ekkert tjón varð þá á mannvirkjum frekar en í síðustu hrinu.
Blíðviðrið hélt áfram allan fyrri hluta mars, en þá snerist heldur til norðlægari átta, kólnaði heldur. Allkröpp lægð fór til norðurs fyrir vestan land þann 5. án þess að valda tjóni. Þann 16. kom mun kaldara loft að landinu úr vestri og norðri. Nokkuð snörp smálægð fór hratt til austurs fyrir sunnan land þann dag og dýpkaði síðan mikið yfir Norðursjó. Allmikill vindstrengur kom þá yfir landið úr norðri þann 17. og 18. Kröpp smálægð sat við Suðurland og olli snjókomu þar - en fór síðan á eftir aðallægðinni. Önnur smálægð fór til suðvesturs skammt fyrir suðvestan land þann 19. og 20. Vindur snerist síðan um hríð til austurs og svo aftur til norðausturs.
Dagur segir frá 19.mars:
Leiðindaveður var víðast hvar á Norðurlandi í gær, allhvöss norðanátt, éljagangur og skafrenningur. Stundum sást varla á milli húsa og sums staðar féll skólahald niður samkvæmt fregnum úr Þingeyjarsýslu. Þá lágu flugsamgöngur niðri, a.m.k. fram eftir degi.
Morgunblaðið segir frá snjókomu í Vestmannaeyjum í pistli 19.mars:
Vestmannaeyjum. Eyjabúum brá illilega i brún er þeir risu úr rekkju á þriðjudagsmorgun [17.]. Miklum snjó hafði kyngt niður um nóttina og voru allar götur ófærar. Eftir hlýindi og milda tíð undanfarið hafði veturinn komið á einni nóttu. Hnédjúpur snjór var á öllum götum og snjódýptin mun meiri þar sem dregið hafði í skafla. Lögreglan og hjálparsveitir voru í önnum við að aðstoða fólk og flytja til vinnu, einkum í úthverfum, þar sem ófærðin var mest. Starfsmenn Áhaldahússins hófust þegar handa með öllum tiltækum tækjakosti að ryðja snjó af helstu götum. Hvassviðri var og því mikill skafrenningur. Veðurhæðin var mest um fjögurleytið um morguninn, spænurok og svartabylur. Hætta varð við loðnulöndun þar sem bifreiðastjórar, sem sáu um að aka loðnuhrognakörum til hreinsunarstöðvar, sáu ekki út úr augum í kófinu og hætta var á ákeyrslum. Netabátar sem hugðust vitja neta sinna undir morguninn sneru við í hafnarmynninu því þar var skyggnið glórulaust. Brottför Herjólfs tafðist lítillega. Uppúr klukkan átta fór að draga úr veðrinu og undir hádegið var orðið sæmilega greiðfært um allar helstu umferðargötur bæjarins. Langt er síðan svona mikinn snjó hefur fest á Heimaey. hkj.
Langversta veður ársins gerði um mánaðamótin mars/apríl. Eftirminnilegt ritstjóra hungurdiska. Aðdragandinn var merkilegur - en sígildur.
Gríðarkalt loft kom að Grænlandi úr vestri. Jökulhvelið stöðvaði framrás þess að hluta, en hluti þess fór yfir jökulinn og steyptist niður á Grænlandshaf. Kortið sýnir stöðuna rúmum tveimur sólarhringum áður en veðrið mikla gekk yfir. Svo vildi til að á sama tíma var mjög hlýtt loft í framrás langt suður í hafi (alveg neðst á kortinu). Oftast fara kaldar og hlýjar sóknir sem þessar einhvern veginn á mis, en svo varð ekki nú.
Sjávarmálskortið að ofan gildir 6 stundum síðar en háloftakortið. Við sjáum allmikla og kalda lægð á Grænlandshafi beina útsynningshryðjum til landsins. Syðst á kortinu er hlýja lægðin - örin sýnir síðan leið hennar næstu tvo daga (gróflega).
Svo vildi til að fyrsta verkfall veðurfræðinga hófst einmitt á miðnætti daginn sem veðrið skall á. Kvöldið áður var ekki varað við veðrinu, en þó gert ráð fyrir allhvössum norðanvindi með éljum síðdegis á þriðjudeginum. Neyðarvakt var á Veðurstofunni í verkfallinu og nóttina fyrir veðrið var gefin út stuttorð stormviðvörun fyrir miðin frá Vestfjörðum og austur um. Viðvörun um sterkari vind en það kom ekki fyrr en veðrið var skollið á af fullum þunga. Tölvuspár höfðu gert ráð fyrir því að lægðin rynni hjá á tíðindalítinn hátt, fullt afl hennar kom ekki fram í þeim - og ekki í spám Veðurstofunnar. Nánast fullvíst má telja að tölvuspár nútímans myndu ná þessu illviðri mun betur.
Daginn fyrir illviðrið var kalda lægðin tekin að grynnast, en sú hlýja komin í mikinn vöxt. Ljóst var að hún myndi fara fyrir austan land, sem hún líka gerði, en hins vegar tók á sig slaufu er fullri dýpt varð náð. Það gerðist skammt undan Norðausturlandi um miðjan dag þann 31.
Kortið gildir kl.18 þriðjudaginn 31.mars. Lægðin er skammt undan Melrakkasléttu. Fárviðri er þar við ströndina, sannkallað gjörningaveður, má telja mikla heppni að það stóð ekki lengi.
Íslandskortið gildir kl.15 þennan dag. Þá var fárviðri á norðausturhorni landsins og nokkuð hvasst vestur eftir Norðurlandi, en í raun besta veður um landið sunnan- og vestanvert. Svo vildi til að ritstjóri hungurdiska var einmitt þennan dag staddur á jarðarför við Stafholtskirkju í Borgarfirði í köldu, stilltu og björtu veðri. Blikubakki var yfir, en í vestri sást út fyrir hann.
Veðrið náði hámarki milli kl.15 og 18. Kortið að ofan sýnir stöðuna kl.18. Þá er 18 hPa munur á þrýstingi á Raufarhöfn og Akureyri, 23 hPa munur á þrýstingi á Raufarhöfn og Bergstöðum í Skagafirði og um 30 hPa yfir landið í heild.
Daginn eftir fóru að berast fregnir af tjóni og vandræðum. Morgunblaðið segir af veðrinu 1.apríl:
Aftakaveður var á Akureyri og nágrenni í gærdag [31.]. Lögreglan hafði í nógu að snúast við að aðstoða ökumenn, sem voru fastir á bílum sínum hér og þar um bæinn og við að aka gangandi veg- farendum á leiðarenda. Félagar í Hjálparsveit skáta og Flugbjörgunarsveitinni voru kallaðir út til að aka börnum heim úr skólum og af barnaheimilum.
Veður var allra verst í Síðuhverfi og Lundahverfi, þar sem skyggni var oft ekki meira en svo að menn sáu varla fram á vélarhlíf bifreiðar sinnar þegar ekið var um. Skyggni varð fljótt varla meira en einn metri. Síðari hluta dags var sumstaðar orðið illfært fyrir litla bíla. Þá var algeng sjón að sjá vegfarendur aðstoða bílstjóra við að losa bifreiðir úr sköflum. Mikið var um að menn skildu bifreiðir sínar eftir á víðavangi og færu fótgangandi heim.
Mikið hvassviðri skall á á Norðurlandi í gær og fór vindhraðinn sumstaðar upp í 11-12 vindstig. Ofsaveður er það þegar vindhraði fer í 11 vindstig, en 12 vindstig, eða 64 hnútar, er fárviðri. Skemmdir urðu víða á mannvirkjum, en engar fregnir hafa borist af slysum á fólki. Veðurstofan sendi út aðvörun í gær um að von væri á illviðri, en þar sem veðurfræðingar eru nú í verkfalli sinna þeir aðeins neyðarþjónustu.
Á Kópaskeri var vindhraðinn einna mestur og mældist vindhraði á flugvellinum þar 72 hnútar í verstu hviðunum. Rafmagnslaust var í bænum í gær og hélt fólk sig að mestu heima. Fjórar trillur á bátalæginu í Leirhöfn á Melrakkasléttu sukku og þak fauk af fjárhúsum við bæinn Miðtún. Þó tókst að koma fénu undir þak í nálægri hlöðu. Þá fuku þakplötur af sláturhúsinu á Kópaskeri og skemmdir urðu á hesthúsi við bæinn Hvol. Loks fauk skemma í eigu laxeldisstöðvarinnar Ísnó að Lóni. Veðrið skall á um kl.14 og var skólahald í bænum eðlilegt og börn komust klakklaust heim.
Símasambandslaust var við Þórshöfn á Langanesi fram á kvöld og geisaði þar fárviðri. Rafmagnslaust var í bænum frá því um miðjan dag og fram á kvöld, en þá kom rafmagn aftur í hluta bæjarins. Lögreglumaður lýsti veðrinu sem ruddaveðri" og sagði illmögulegt að komast milli húsa. Plötur fuku af húsþökum víða um bæinn og íbúar í einu húsi urðu að yfirgefa það vegna skemmda á þaki. Björgunarsveitin hafði í nógu að snúast og var á vakt í nótt. Engin slys urðu á mönnum á Þórshöfn fremur en annars staðar.
Á Raufarhöfn var veður svipað, en símasambandslaust var við bæinn í gærkvöldi. Lögreglan á Húsavík sagði í gærkvöldi að ástandið væri að færast í eðlilegt horf og svo virtist sem veðrið væri að færast austur yfir. Þak fauk af bifreiðaafgreiðslunni í bænum, valt niður í bakgarð og að hluta á næsta hús. Það hús slapp þó án teljandi skemmda. Danskt flutningaskip losnaði frá bryggju og rak inn í smábátahöfnina, en björgunarsveitinni tókst að binda það aftur við bryggju án þess að teljandi tjón hefði hlotist af. Fólk á ferð milli Akureyrar og Húsavíkur varð að láta fyrirberast á bæjum á leiðinni, því mikið fjúk hamlaði för þess. Að sögn lögreglunnar bíður fólkið þess i góðu yfirlæti að veðrinu sloti.
Lögreglan á Siglufirði giskaði á að vindhraðinn þar hafi farið í 10-12 vindstig í hörðustu hviðunum seinni part dagsins. Þar fauk þak af gömlu íshúsi á Bakka og af þremur íbúðarhúsum. Þurftu íbúar eins þeirra að yfirgefa heimili sitt. Björgunarsveitin Strákar á Siglufirði var önnum kafin við að aðstoða bæjarbúa vegna veðurofsans fram á kvöld. Um kvöldmatarleytið var vind farið að lægja, en úrkoma jókst að sama skapi. Símasambandslaust var innanbæjar á Siglufirði seinni part dagsins og var loftskeytastöðin einnig óvirk fram á kvöld.
Morgunblaðið heldur áfram fregnum af ofviðrinu 2.apríl:
Svavar Guðmundsson, 46 ára, fórst eftir að sex tonna trillu hans, Reynir frá Litla-Árskógssandi, hvolfdi og hún sökk í fyrradag í aftakaveðri, aðeins 100-200 metra fyrir utan höfnina á Litla-Árskógssandi. Tveir menn voru um borð og bjargaðist hinn, Kristján Rafn Sigurðsson, fljótlega eftir að slysið varð, en Svavar er talinn af. Ekki var hægt að kafa niður að Reyni i gær vegna veðurs en fjörur voru gengnar í alla fyrrinótt og í gær, en án árangurs. Reynt verður að kafa niður að Reyni í dag.
Straumnesi í Aðaldal. Í óveðrinu, sem gekk yfir Norðausturland á þriðjudagskvöldið, fauk þakgluggi af nýbyggðu verkstæðishúsi vélaverkstæðisins Foss á Húsavík á nærliggjandi íbúðarhús. Fór hann í gegnum útidyrahurð og hafnaði þar inni á gangi. Enginn varð fyrir glugganum, en skemmdir urðu nokkrar. Óveðrið, sem brast á á þriðjudagsmorgun var norðvestan stórhríð og stóð það linnulaust fram yfir miðnættið. Veðurhæðin var gífurleg. Á Mánárbakka á Tjörnesi fór vindhæðin langt yfir 12 vindstig í verstu kviðunum. Þar fuku þakplötur af fjósi og heyhleðsluvagn tókst á loft og brotnaði í spón. Sagði Aðalgeir Egilsson bóndi þar að hann myndi ekki eftir svona langstæðu ofsaroki af norðvestri. Tjón í óveðrinu varð mest á Húsavík. En eftir því sem best er vitað verulega minna annars staðar í sýslunni. Á Húsavík fauk þakið af umferðarmiðstöð kaupfélagsins og hafnaði á húsum bókaverslunar Þórarins Stefánssonar. Tjón á húsunum virðist ekki vera mikið. Þá slitnaði frá bryggju danskt flutningaskip, Lousea, sem er leiguskip í saltflutningum. Rak það inn í höfnina og strandaði þar. Í leiðinni rakst skipið á tvo báta og braut bólverkið á gömlu timburbryggjunni. Stefnið á skipinu er mikið dældað og sjálft er skipið vélarvana. Enn er ekki ljóst hvað tjónið er mikið. Skipið var enn á strandstað síðdegis í gær og verður það ekki hreyft fyrr en í betra veðri. Einnig slitnaði upp dæluprammi frá Slippstöðinni en honum tókst að bjarga án skemmda. Þakið fauk af sorpeyðingarstöðinni og minniháttar tjón varð af foki lausra muna víða í bænum. St.Sk.
Egilsstöðum. Í óveðrinu sem gekk yfir landið brotnuðu 34 staurasamstæður, 68 staurar alls í háspennulínunni sem liggur frá Lagarfossvirkjun til Vopnafjarðar. Staurar þessir brotnuðu þar sem línan liggur um Jökulsárhlíð, frá Héraði til Vopnafjarðar. Staurarnir þverkubbuðust í sundur, frá mannhæð og upp eftir staurunum. Línan liggur á jörðinni á löngum kafla og hangir brakið af efsta hluta stauranna á línunni. Lína þessi er tiltölulega ný og þar sem staurarnir brotnuðu er láglent. Er veðurhæð kennt um en ekki ísingu, eins og þó er algengast þegar raflínustaurar brotna. Að sögn Erlings Garðars Jónassonar, umdæmisstjóra RARIK á Austurlandi, er áætlað að viðgerð taki um 1012 daga, og kostnaður verði 1015 milljónir. Vararafstöð er á Vopnafirði og fullnægir hún raforkuþörf Vopnfirðinga. Björn
Skinnastað, Öxarfirði. Ofsaveður af vestsuðvestan með ofanhríð og skafbyl gekk yfir Öxarfjörð frá hádegi á þriðjudag framundir hádegi á miðvikudag, en fór þá að slota nokkuð. Rafmagnslaust varð í um 10 klukkustundir og símasamband slitrótt um tíma. Nokkrir skaðar munu hafa orðið á mannvirkjum en ekki eru öll kurl komin til grafar. Veður var stillt að morgni þriðjudags en brast á um hádegi á með ofsaroki og blindbyl. Þetta var vestsuðvestan veður. Rafmagn fór um kl.3:00 aðfaranótt miðvikudags og var rafmagnslaust í öllu héraðinu til kl. 13:00. ísingu í spennistöð vegna sjóroks er kennt um. Var víða mjög kalt í húsum þar eð frost var 5-8 gráður og ljóslaust um nóttina. Allnokkrir skaðar munu hafa orðið, meðal annars munu þakplötur hafa fokið af húsum, gluggar brotnað og trillubátur skemmst eða sokkið. Skaðar eru ekki enn fullkannaðir. Um hádegi á miðvikudag fór veðrinu að slota. Ennþá er þó VNV hríðarveður með vægu frosti. Snjó hefur dregið saman í háa skafla en lítið er vitað um færð á vegum. Þetta er versta stórviðri sem hér hefur komið í mörg ár. Sigurvin.
Á Kópaskeri fór að hvessa upp úr hádeginu á þriðjudag síðdegis var komið aftakaveður. Veðrið var verst í nágrenni kauptúnsins, þar sem þrír bátar eyðilögðust og útihús skemmdust. Rafmagnið fór af Kópaskeri og nágrenni um klukkan þrjú á þriðjudag. Unnið var að viðgerð, en rafmagnið var ekki komið á síðdegis í gær. Vonir stóðu þó til að það tækist fyrir kvöldið. Litlu munaði að stórtjón yrði í laxeldisstöð Árlax hf í Kelduhverfi vegna rafmagnsleysisins þar sem illa gekk að koma vararafstöð í gang. Það tókst þó um síðir. Atvinnulíf staðarins var meira og minna lamað vegna rafmagnsleysisins og kalt var orðið í húsum. Árni Sigurðsson á Kópaskeri sagði að járnplötur hefðu fokið af hluta af slátur- og frystihúsi Kaupfélags Norður-Þingeyinga á Kópaskeri. Einnig hefðu brotnað rúður á sláturhúsbyggingunni. Sagði hann að tjóni væri ekki fullkannað, en það gæti verið um 100 þúsund krónur.
Að sögn Árna varð mikið tjón á svokölluðum Leirhafnarbæjum á Melrakkasléttu. Fjárhús skemmdist mikið á Miðtúni, þakið fauk alveg af því meðal annars. Heimilisfólkinu tókst að bjarga kindunum inn í hlöðu. Einnig fauk fjárhúsi Reistarnesi, en þar var ekkert fé inni. Þá fuku öll hús á eyðibýlinu Sæbergi,
Hofsósi. Í Fljótum var hið versta veður í fyrradag, það versta í mörg ár. Oft er vitnað til veðurs sem gekk yfir 1966, en þá var veðrið ekki þá var veðrið ekki eins vont og nú, að sögn Önnu Jónsdóttur á Stóru-Þverá i Fljótum. Þakjárn fauk af hlöðu á Stóru-Þverá, en olli ekki tjóni á öðrum eignum svo vitað sé. Í gær var þar öskubylur og ekki farið að kanna neitt um færðina þar fremra. Mjög slæmt símasamband er í Fljótum og sagðist Anna vita að rafmagnslaust væri á fremstu bæjunum, Stíflubæjunum svokölluðu, sem tengdir eru Ólafsfjarðarlínu. En ekki er neitt vitað um hvaða bilanir er þar að ræða. Að sögn Jóns K. Ólafssonar í Haganesi í Fljótum var veðrið í fyrradag eitt það allra versta sem hann man. Búið var að taka alla bátana upp áður en veðrið skall á og vissi hann ekki um neitt tjón á næstu bæjum. Leiðindaveður hefur verið í Fljótum allan liðinn mánuð og hafa menn ekki enn komist til að vitja um öll grásleppunet sem lögð voru 10. mars síðastliðinn. Um miðjan dag í gær sást ekki út úr augum í Haganesi og skaflar sem byrjuðu að myndast í fyrradag voru þá komnir á fjórða metrann. Illviðrið sem gekk yfir norðanvert landið í fyrradag olli ekki tjóni á Hofsósi. Um miðjan dag versnaði veður með hvassri norðvestanátt og snjókomu. Í Hofsóshöfn voru nokkrar trillur og 55 tonna bátur. Talsverð alda var á flóðinu og þurfti að binda alla bátana rækilega, þannig að engar skemmdir urðu í höfninni. Að sögn Björns Mikkaelssonar, yfirlögregluþjóns á Sauðárkróki, er ekki kunnugt um neinar skemmdir þar og var rólegt hjá lögreglu. Þungfært var á götum Sauðárkróks í gær, en allir aðalvegir í héraðinu færir og einnig var sæmilega fært frá Sauðárkróki út að Ketilási í Fljótum. Ófeigur
Straumnesi í Aðaldal. Óttast var um fólk á leiðinni á milli Húsavíkur og Akureyrar í stórhríðinni á þriðjudagskvöldið. Björgunarsveitir í Suður-Þingeyjarsýslu voru kallaðar út til leitar og fundust bílarnir við Ljósavatn upp úr klukkan 23, og var hluti fólksins þá búinn að vera þar i tæpar 9 klukkustundir. Biðin í bílunum var fólkinu erfið og var það orðið kalt og hrakið þegar björgunarmenn á snjóbíl úr Fnjóskadal fundu það. ... St.Sk.
Egilsstöðum. Bílalest með fjórum vörubílum sem voru að flytja bensín, olíuvörur og ýmsar aðrar vörur til Borgarfjarðar eystri, ásamt einum jeppa, lenti i hrakningum á Vatnsskarði í óveðrinu sem gekk hér yfir á þriðjudag. Vegurinn til Borgarfjarðar er opnaður á þriðjudögum og er það jarðýta sem Vegagerðin hefur staðsett í Borgarfirði, sem annast snjóruðning á þessari leið. Vegna mikillar ófærðar nú ákvað Vegagerðin á Egilsstöðum að senda vörubíl með plóg frá Egilsstöðum á móti Borgarfjarðarýtunni. Þessi snjóruðningstæki mættust um klukkan 16. Í sama mund gerði aftakaveður á þessum slóðum og urðu bílar og snjóruðningstæki viðskila. Bíllinn með plóginn komst ásamt tveimur vörubílum til Borgarfjarðar, en ýtan, vörubíll og jeppi tepptust Héraðsmegin við Vatnsskarð. ... Björn
Þórshöfn. Mikið hvassviðri skall hér á upp úr hádeginu í fyrradag. Seint um kvöldið var björgunarsveitin og lögreglan kölluð út vegna trillubátsins Vals SU, sem var að sökkva i höfninni. Sökk hann skömmu eftir að þeir voru komnir á vettvang. Lögreglan segist ekki vita um ástæðuna, en ládautt var í höfninni og ekki mikil ísing þegar óhappið varð. Eigendur flestra bátanna voru i bátum sínum um nóttina. Um hádegið i gær vann björgunarsveitin við að ná bátnum upp úr höfninni. Að sögn lögreglunnar á Þórshöfn var mjög annasamt hjá lögreglu og björgunarsveit vegna foks á plötum og ýmsu lauslegu, en ekki urðu nein slys á mönnum. Rafmagnið fór af þorpinu klukkan 16 vegna mikillar seltu og hefur Þistilfjörður verið rafmagnslaus síðan. Varavélar voru keyrðar og var rafmagn komið á mest allt þorpið um klukkan 4 í fyrrinótt. Í gær var vonast til.að rafmagn kæmist á allt svæðið síðdegis. Klukkan 16:30 var björgunarsveitin kölluð út að húsinu Langanesvegur 19, þar sem plötur voru farnar að fjúka af þakinu. Varla var stætt við húsið, en björgunarsveitinni tókst að koma í veg fyrir að þakið færi allt af, en það var farið að losna. Klukkan 20 var björgunarsveitin kölluð út til leitar að hjónum sem fóru frá Þórshöfn rétt fyrir klukkan 16 og ætluðu í Svalbarð sem er um 27 km leið. Veghefill fór á undan bíl björgunarsveitarinnar, en stuttu seinna komu hjónin fram í Svalbarði, heil á húfi. Vakt var á lögreglustöðinni til klukkan 5:30 í gærmorgun, en þá hafði lægt mikið. Eldri menn segjast ekki muna eftir svona miklu hvassviðri hér um árabil. Þorkell
Grímsey. Ofsaveður gekk hér yfir á þriðjudag. Vindhraðinn sló nokkrum sinnum yfir 100 hnúta markið, sem mun vera um 16 vindstig, á vindmælinum á flugstöðinni. Þegar veðrið var sem verst, á milli klukkan 2 og 3 um daginn, fór vindhraðinn aldrei niður fyrir 70 hnúta og var þá ekki stætt úti við. Lítið tjón varð í fárviðrinu. Eitthvað járn fór af gömlum útihúsum. Rafmagnið fór af vegna þess að margar heimtaugar slitnuðu. Í gær var unnið að viðgerð, og komst rafmagnið aftur á hjá flestum. Alfreð
Morgunblaðið 3.apríl:
Snjóflóð féll á Flateyri í fyrrakvöld [1.] og stöðvaðist rétt fyrir ofan efstu húsin í bænum. Ekkert tjón hlaust af, en snjóruðningur valt alveg niður undir hús. Að sögn Kristjáns Jóhannssonar, sveitarstjóra á Flateyri, má búast við snjóflóðum á þessu svæði, en varnir eru fyrir ofan byggðina sem draga verulega úr hættunni. Tvisvar í vetur hefur þurft að flytja fólk úr húsum sínum efst í bænum. Blindhríð var á Flateyri og því erfitt að meta hættuna á öðru flóði, að sögn fulltrúa almannavarnanefndar. Nokkrir íbúanna við Ólafstún hafa yfirgefið hús sín. Annað minna snjóflóð féll fyrir ofan byggðina á Flateyri í gærkvöldi, en það stöðvaðist á varnagirðingu. Snjóflóðið á Flateyri féll úr Eyrarfjalli og stöðvaðist ekki fyrr en um 100 metra fyrir ofan húsin við Ólafstún, sem er efsta gata bæjarins. Talið er að flóðið sé um 400 metra breitt. Snjóflóð hefur áður fallið á svipuðum slóðum, fyrir 10-15 árum, og tók þá með sér fiskhjalla fyrir ofan bæinn. Engin varð var við flóðið fyrr en í gærmorgun þegar veðurofsann lægði, en þreifandi bylur hefur verið á Flateyri síðan á mánudag. Almannavarnanefnd staðarins fór í gærdag á snjóbíl upp í fjallið, en að sögn þeirra Kristjáns Jóhannssonar, sveitarstjóra, og Steinars Guðmundssonar, fulltrúa í almannavarnanefnd, var erfitt að átta sig á ástandinu í fjallinu vegna dimmviðris. Þeir telja að byggð stafi ekki frekari hætta af snjóflóðum, þótt erfitt sé um slíkt að segja. Annað flóð féll fyrir skömmu fyrir innan byggðina, en þar var fólki engin hætta búin. Veginum milli Flateyrar og Sólbakkasvæðisins hefur verið lokað vegna hættu á þeirri leið. Morgunblaðið ræddi við Magneu Guðmundsdóttur í gærkvöldi, en hún og fjölskylda hennar yfirgáfu þá hús sitt við Ólafstún. Hún sagði að þau hefðu ekki verið beðin að fara, en núorðið myndi hún sjálf meta hvort ráðlegt væri að vera í húsinu. Þetta er ekki í fyrsta skipti sem við yfirgefum húsið, það gerðum við síðast fyrir 2 vikum, en þá féllu snjóflóð úr hreinlega öllum giljum nema gilinu fyrir ofan húsið okkar. Ég þarf engan annan til að segja mér hvenær okkur er hætta búin. Þetta er búinn að vera óvenjulegur og mjög þreytandi vetur. Það er erfitt að búa við sífelldan ótta við snjóflóð," sagði Magnea.
Raufarhöfn. Bátsgeigendur áttu í miklum erfiðleikum með báta sína í höfninni i óveðrinu sem hér var á þriðjudag, og lentu sumir i hrakningum. Mikil ísing hlóðst á bátana og lá við að sumum þeirra hvolfdi. Sem dæmi má nefna að einn bátseigandinn, Jón Guðmundsson, sem var að verja bát sinn áföllum, dæla úr honum sjó og berja af honum ísingu, var orðinn gegnblautur af ágjöf og snjókomu þegar leið á daginn. Kuldinn færðist upp eftir líkama hans og síðan fór hann að finna fyrir einkennum í höfðinu. Þá fór hann í land, skreið á fjórum fótum að vigtarskúr, sem er á bryggjunni, braut þar rúðu og renndi sér á maganum inn um gluggann. Eftir stutta stund áttaði Jón sig á því að hans yrði ekki vitjað í þessum skúr og tók þá að arga annað slagið. Að einhverjum tíma liðnum kom bróðir hans, Eiríkur, til að athuga með Jón og bát þeirra. Heyrði hann öskrin í Jóni þegar hann kom niður að höfninni. Var þá farið með Jón upp á saumstofu sem þarna er skammt frá. Þar fékk hann góða aðhlynningu og náði sér fljótt.
Klukkan 14 á þriðjudaginn [31.mars] brast á með hvassri suðvestanátt, frá 30 hnútum í 60, sem fór vaxandi þegar á daginn leið. Jafnframt gekk áttin meira til norðurs. Um klukkan 16 var komið norðvestan hávaðarok, með tilheyrandi snjókomu. Allar götur í þorpinu voru þá orðnar ófærar, símasambandslaust út úr þorpinu og innan þess og rafmagn fór af öðru hvoru. Valtýr Hólmgeirsson veðurathugunarmaður segir að vindhraði hafi mælst upp í 70 hnúta. Það geti þó verið að vindhraði hafi verið meiri, en vindhraðamælirinn ritar ekki í rafmagnsleysi, 64 hnútar eru 12 vindstig, eins og kunnugt er. Þetta veður stóð til klukkan 21 með 60 til 66 hnúta hraða en þá lægði niður í 30 hnúta. Mikill snjór er nú í þorpinu, sumstaðar upp á eina húshæð, og muna menn ekki eftirjafn miklum snjó á svo skömmum tíma, eða sjö klukkustundum. Skólafólk átti í vandræðum með að komast til síns heima og fólk átti yfirleitt í erfiðleikum með að komast heim til sín. Sumir fóru ekki af vinnustað fyrr en klukkan 22 um kvöldið þegar veðrið var gengið niður. Plötur fuku af þaki verkstæðishúss hjá SR. Einnig rúlluðust upp þakplötur á verksmiðjuhúsi SR, en fuku ekki burt. Rúður brotnuðu í húsum og einn 3,5 tonna bátur, Þröstur ÞH, sökk í höfninni. Helgi
Dagur segir ítarlegar af slysinu á Árskógsströnd í fréttapistli 2.apríl:
Einn maður fórst þegar Reynir EA sökk rétt utan við höfnina á Árskógssandi í óveðrinu á þriðjudag. Tveir menn voru um borð og tókst áhöfninni á Særúnu EA að bjarga hinum manninum með Markúsarneti. Gífurlega hvasst var á slysstað og aðstæður allar mjög erfiðar. Tildrög slyssins voru þau að verið var að forða bátunum úr höfninni og inn til Akureyrar þar eð hafnaraðstæður á Árskógssandi eru vægast sagt bágbornar. Reynir ætlaði að fara hlémegin við Naustavík en áður en hann komst þangað hvolfdi honum í ofsalegri hviðu. Þessi válegi atburður átti sér stað rétt eftir kl. 15 á þriðjudag. Sigurður Konráðsson skipstjóri á Særúnu segist varla muna eftir öðru eins fárviðri. Þeir voru lengi á slysstað eftir að Konráð sonur hans hafði náð að bjarga öðrum manninum en ekkert sást til hins.
Vegna óveðursins sem gekk yfir Norðurland í fyrradag, var mjög mikið álag á símakerfinu, því fólk þurfti mikið að hringja til að vita um aðstandendur o.s.frv. Þetta mikla álag hafði m.a. í för með sér að ómögulegt reyndist að ná símasambandi við Árskógsströnd og Dalvík um tíma.
Aðstæður í höfninni á Árskógssandi eru slíkar að í hvert sinn sem gerir verulega slæmt veður þarf að forða bátunum úr höfninni. Einmitt þetta átti sér stað þegar Reynir EA fórst á þriðjudag. Þá átti að færa bátana inn til Akureyrar. Níels laskaðist í höfninni, fékk á sig brotsjó sem gekk yfir garðinn og skemmdist hann nokkuð, m.a. tækjabúnaður. Reynir sökk um 200 metra frá 6ryggju en Særún, Víðir Trausti og Auðbjörg komust til Akureyrar.
Það er öruggt mál að ef bíllinn hefði verið læstur þá hefði stúlkan ekki talið dagana, sagði Gísli Pálsson, verkstjóri hjá RARIK, en hann fann 19 ára stúlku illa á sig komna í
flutningabíl á Öxnadalsheiði á hádegi í gær [1.apríl]. Á hádegi í gær tókst starfsmönnum RARIK að brjótast upp á Öxnadalsheiði þar sem þeir áttu að.vinna við raflínu. Þá tók Gísli eftir því að einhver var í flutningabíl sem hafði farið út af veginum efst í Bakkaselsbrekku. Þar var 19 ára stúlka, Þorbjörg Guttormsdóttir frá Krossi í Fellahreppi, en hún hafði þá dvalið tæpan sólarhring á heiðinni í hörkufrosti og blindbyl. Þorbjörg hafði verið á leið til Hóla með tveimur skólasystkin um sínum laust eftir hádegi daginn áður. Bíll þeirra drap á sér og fengu þau far með flutningabíl sem skömmu síðar fór útaf. Þá fékk fólkið far með jeppa til Akureyrar en Þorbjörg varð eftir, komst að flutningabílnum sem var ólæstur og dvaldi í honum um nóttina. Má telja mikla mildi að flutningabíllinn var opinn. EHB
Veðrátta var hagstæð í apríl. Undir lok mánaðarins kólnaði nokkuð og síðustu dagana varð jörð víða alhvít um landið suðvestanvert, en það er óvenjulegt á þeim tíma. Mest snjóaði alveg í mánaðarlokin þannig að 1.maí mældist snjódýpt í Reykjavík 17 cm, það mesta sem vitað er um í þeim mánuði þar á bæ.
Morgunblaðið segir frá 23.apríl:
Óvænt jarðfall varð á Haukamýri mýri sunnan Húsavíkur um páskana. Það sem hefur gerst er að jarðvatn hefur ekki náð þarna fram að ganga, heldur safnast fyrir og jafnframt grafið um sig. Þegar svo frost leysir úr jörðu og vatnið fær framrás myndast þetta jarðfall.
Síðustu daga mánaðarins var nokkuð kalt í veðri. Kalt loft kom til landsins úr suðvestri þann 27., en síðan fór snarpur kuldapollur þvert suðaustur um Grænland, framhjá Íslandi suðvestanverðu og áfram, allt suður á Miðjarðarhaf. Kortið sýnir stöðuna á miðnætti að kvöldi 30.apríl. Þá snjóaði mikið víða um landið sunnan- og suðvestanvert og nýtt snjódýptarmet maímánaðar var sett í Reykjavík, það stendur enn (2025).
Fyrri hluti maímánaðar var fremur hráslagalegur, en síðan hlýnaði mjög og óvenjuhlýtt varð um tíma. Þurrkar töfðu gróður á Norðaustur- og Austurlandi.
Morgunblaðið segir fregnir af tíð 14.maí:
Staðarbakka, Miðfirði. Liðinn er eftirminnilegur vetur hvað hagstæða veðráttu snertir. Það sem af er þessu vori hefur verið fremur kalt, ekki mikið frost en tíðum snjóél og aldrei verið nein hlýindi. Eins og veturinn sé ekki enn tilbúinn að víkja fyrir sumrinu. Tún eru þó að byrja að grænka og klaki er lítill jörðu svo umskipti gætu orðið snögg ef gerði hlýindi. Ekki er farið að dreifa tilbúnum áburði enda yfirleitt blaut tún. Benedikt
Geitagerði, Fljótsdal. Eftir mildan og snjóléttan vetur hefur vorað vel. Tún eru orðin mikið til græn, sama er að segja um lerkiskóga og birki er að byrja að laufgast. Látlausir þurrkar hafa tafið fyrir öllum gróðri, eins svali á næturnar vegna heiðríkjunnar, þó hitinn hafi oft verið þetta 8-10 gráður og meira á daginn. G.V.Þ.
Straumnesi, Aðaldal. Það vorar vel eftir óvenjumildan vetur. Suðvestanátt og hlýindi hafa verið hér ríkjandi i vor þar til á föstudag í síðustu viku [8.] en þá kólnaði og snerist í norðanátt með slydduéljum. Tún hafa grænkað eðlilega og klaki er mjög lítill í jörðu. Kal er í túnum í Kinn og Fnjóskadal, tilfinnanlega mikið hjá einstaka bónda. Annars virðist jörð komast vel undan vetri og bændur bjartsýnir um sumarið. Hey eru nú víða lítil, og nokkrir bændur þegar orðnir heylausir, en en næg hey em í héraðinu til að miðla. Bændur eru byrjaðir vorverk, einstaka byrjaður að bera á tún og sá grænfóðri. St.Sk.
Miklar leysingar urðu í hlýindunum og ollu þær aurskriðum í Eyrarlandshlíð við Ísafjörð. Morgunblaðið segir frá 23.maí:
Ísafirði. Milli átta og tíu aurskriður hafa fallið úr Eyrarhlíðinni í vorleysingunum síðustu daga og meðal annars lokað Hnífsdalsveginum á tveimur stöðum um tíma. Fjöldi fólks fylgdist með því um miðjan dag í gær þegar aurskriða féll frá Gleiðarhjalla í átt að gamla dagheimilinu við Hjallaveg. Skriðan stöðvaðist um 100 metrum fyrir ofan lóð dagheimilisins og olli engum skemmdum. Stærstu aurskriðurnar féllu rétt utan við byggðina við Hnífsdalsveg. Fóru þær á þremur stöðum milli fiskihjalla sem þar eru, án þess að valda skaða. Vegagerðinni tókst að opna veginn eftir skamma stund. Úlfar
Morgunblaðið segir einnig af vatnavöxtum og leysingum 24.maí:
Varmahlíð. Blæjalogn og dásemdarveður hefur verið í Varmahlíð síðustu daga. Á föstudag komst hitinn í 24 stig í forsælu og í fyrradag mældist hann 21 stig. Miklir vatnavextir fylgja svona hitum og stóðu Héraðsvötn og Húseyjarkvísl randafull í fyrrakvöld svo flæddi upp á engi og eyrar. Í mestu flóðum er hólmurinn sem einn fjörður yfir að líta, en svo hefur ekki verið nú um margra ára skeið. - P.D.
Þann 25.maí varð mjög sterkur jarðskjálfti nærri Vatnafjöllum. Morgunblaðið segir frá 26.maí:
Sterkasti jarðskjálfti sem komið hefur á Suðurlandi frá því árið 1912, eða í 75 ár, varð rétt fyrir hádegið í gær. Mældist hann 5,8 stig á Richter. Upptök hans voru skammt frá Heklu. Jarðskjálftinn fannst greinilega um Suðurland, á höfuðborgarsvæðinu og víðar. Hús í Rangárvallasýslu léku á reiðiskjálfi og lauslegir munir féllu úr hillum. Ekki er vitað til þess að tjón hafi orði á húsum. Húsdýr urðu óttaslegin, ekki síður en mannfólkið, hestar tóku á rás, kýr bauluðu í fjósum og styggð kom að fé.
Rétt fyrir hádegi kom snarpur skjálfti og harður, sem mældist 5,8 gráður á Richter, eftir nokkra skjálfta fyrr um daginn," sagði Ragnar Stefánsson jarðskjálftafræðingur á Veðurstofu Íslands í samtali við Morgunblaðið í gær. Hér mun vera um sterkasta skjálfta að ræða á Suðurlandi síðan 1912 og sterkasta skjálfta, sem hérlendis hefur mælst síðan 1976. Að sögn Ragnars Stefánssonar er erfitt að staðsetja svo stóran skjálfta, eins og þann, sem varð rétt fyrir hádegi, en eftir þeim upplýsingum, sem Veðurstofan hafði aflað sér, munu upptök skjálftans hafa verið 10-15 kílómetra suður af Heklu, nálægt Vatnafjöllum. Skjálftinn fannst mjög víða, allt austan úr Suðursveit og vestur á Reykjanesi. Okkar mælingar sína að sterkasti skjálftinn var 5,8 gráður á Richter og hefur Jarðskjálftastofnunin í Uppsölum staðfest þá tölu. Mjög margir höfðu samband við Veðurstofuna og sagði Ragnar að hann hefði ekki frétt af neinum skemmdum. Búrfellsvirkjun mun þó hafa farið úr sambandi og hafa okkur einnig borist fréttir af hruni, bæði úr sjálfu Búrfelli, Eyjafjöllum og Selsundsfjalli. Aðspurður sagði Ragnar að jarðhræringar þessar bentu ekki endilega til goss í Heklu, enda væri hér um allstóran misgengisskjálfta að ræða; eldsumbrotaskjálftar væru minni og hægari. Þó ber það að athuga að á þessu svæði eru venjulegir misgengisjarðskjálftar og kvikuhreyfingar neðanjarðar mjög samtengdar, þannig má benda á að ári eftir jarðskjálftann mikla nálægt Selsundi 1912 byrjaði gos í Mundafelli skammt austur af Heklu, reyndar fundust líka nokkrum klukkustundum á undan því gosi jarðskjálftakippir um Árnes- og Rangárvallasýslur og reyndar varð þeirra aðeins vart í Reykjavík. Við höfum venjulega talið, að þegar stór skjálfti verður á þessu svæði, fylgi eitthvað í kjölfarið vestar. Spurningin er því, hvort skjálftinn var nógu stór til að vera fyrirboði slíks; um það er ekki gott að segja. Ég tel þó ástæðu til þess að Almannavarnir séu í varðstöðu.
Morgunblaðið segir 4.júní nánar af leysingaaurskriðunum á Ísafirði:
Ísafirði. Aurskriður féllu fjórum sinnum úr sama gilinu undir Gleiðarhjalla i Eyrarfjalli á einum sólarhring 22. og 23. maí. Slíkar aurskriður eru tíðar hér á Ísafirði, einkanlega í miklum vatnsveðrum að hausti. Í þetta sinn urðu skriðuföllin í miðjum þurrviðriskafla, en í miklum hita. Við það hefur mikill snjór bráðnað uppi á Gleiðarhjallanum og í hlíðinni þar upp af. Leysingarvatnið, sem verður þá að stórá, leitar niður fjallið og mettar moldarborinn jarðveginn. Við það verður mikil þensla og þyngdaraukning umhverfis ána, sem síðan leiðir til þess að jarðvegurinn skríður af stað; meira og minna öll hlíðin í einu. Að sögn Stefáns Brynjólfssonar, forstöðumanns tæknideildar Ísafjarðarkaupstaðar, þarf að fara saman ákveðin gerð moldarjarðvegs, hæfileg stærð grjóts og oftast er frosinn jarðvegur undir, sem myndar einskonar steyptan stokk. Hann sagði að ekki hefði orðið umtalsvert tjón í þetta sinn frekar en oftast áður. Símalína fór þó í sundur og einn lítill fiskhjallur varð undir aðalkvíslinni. ... Eftir standa þverhnípt gljúfur, sem sumstaðar eru um 3 metrar á hæð. Það dró mikið úr áhrifum aurskriðunnar, að hún klofnaði neðanvert við miðja hlíðina og féll í tveim kvíslum niður á veginn og voru nokkrir fiskhjallar á milli kvíslanna. - Úlfar
Júní var almennt talinn hagstæður, en var sérlega þurr um landið sunnan- og vestanvert og stóðu þurrkarnir vexti gróðurs fyrir þrifum. Morgunblaðið segir frá 25.júní:
Bændur á Suðurlandi hafa vaxandi áhyggjur af þurrkunum undanfarnar vikur sem leika tún þeirra grátt, að sögn Einars Þorsteinssonar ráðunautar Búnaðarsambands Suðurlands. Vart
hefur komið deigur dropi úr lofti í fjórðungnum síðan um miðjan maí. Jörð er víða farin að skrælna og með hverjum degi sem líður aukast líkurnar á því að grasið visni. Þar með sprytti ekki strá á þeim túnum það sem eftir lifir sumars. Jafnvel aðeins einn rigningardagur gæti bætt úr þessu, sagði Einar í samtali við Morgunblaðið. ...
Þær jarðir sem verst verða úti vegna þurrka eru á söndunum sem teygja sig austur í Skaftafellssýslu. Þar eru tún víða á sandi, sem bindur raka illa. Valllendi og framræstar mýrar láta hinsvegar lítið á sjá. Bændur sem eiga votlendari jarðir hafa notað þurrkana vel og eru búnir að slá og hirða. Þurrkar hrjá einnig kartöflu- og rófubændur. Einar sagði að þeir gætu hinsvegar gripið til þess ráðs að vökva garða sína, en um þann kost væri ekki að ræða á túnum. Ég hef tekið eftir því undanfarin daga að menn eru farnir að bölva þegar ég spái ekki rigningu. Það hefur aldrei hent mig áður, sagði Markús [Á. Einarsson veðurfræðingur]. Hann sagði að tölvuspá gæfi vísbendingu um örlitla úrkomu syðst á landinu á sunnudag [28.], en allsendis óvíst væri að hún stæðist.
Þurrkar voru daufir í júlí, en veðurfar hagstætt að öðru leyti. Menn höfðu sem oft áður áhyggjur af yfirvofandi Kötlugosi. Morgunblaðið segir frá 22.júlí:
Vík í Mýrdal, frá Sigurði Jónssyni fréttaritara Morgunblaðsins. Veginum yfir Mýrdalssand var lokað síðdegis í gær [21.], þar sem talin var hætta á Kötlugosi. Vegurinn var þó opnaður um klukkutíma síðar þegar aðstæður á Mýrdalsjökli höfðu verið kannaðar nánar. Vakt var sett beggja vegna Mýrdalssands og fylgst með umferð yfir sandinn. Eftir jarðhræringar, sem komu fram á mælum í gær, tók almannavarnanefnd Víkur ákvörðun um að vera í viðbragðsstöðu. Upplýsingar bárust frá Hrífunesi í Skaftártungu og frá ferðafólki um að svo virtist sem gosbólstrar stigu upp af Mýrdalsjökli. Veginum yfir sandinn var þá lokað og björgunarsveitin Víkverji var tilbúinn til útkalls. Einnig var áhöfn þyrlu Landhelgisgæslunnar í viðbragðsstöðu. Eftir að flogið hafði verið yfir jökulinn og aðstæður kannaðar, var ákveðið að opna veginn aftur, þó hættuástandi væri ekki aflýst strax. Björgunarsveitarmenn sinntu gæslu við veginn og skráðu niður umferð.
Mýrdalssandi var lokað af Almannavörnum ríkisins og Almannavörnum Vestur-Skaftafellssýslu um fimmleytið í gær, þar sem hætta þótti á Kötlugosi, en var opnaður aftur klukkutíma siðar. Ókyrrð hafði komið fram á jarðskjálftamælum Raunvísindastofnunnar á Skammadalshóli i Mýrdal og i Hafursey, sem óljóst var af hverju stafaði, og Múlakvísl þótti óvenju straumhörð. Töluverð skjálftavirkni heftir mælst nærri Mýrdalsjökli undanfarnar vikur, en það mun hafa gerst reglulega á undanförnum árum. Vakt var beggja megin við sandinn fram eftir kvöldi en almannavarnanefndin í Vík ákvað á fundi f gærkvöldi að henni skyldi hætt. Að sögn Páls Einarssonar, jarðeðlisfræðings, hafa sterkustu skjálftamir mælst um þrjú stig á Richterskvarða. Það er meira en undanfarin ár en töluvert minna en veturinn 1976-77. Páll sagði þessa skjálfta eiga upptök sín undan Kötlu, en óróinn sem hefði mælst í gær ætti það hinsvegar ekki. Orsakir hans væru enn ókunnar. Síðan um 1600 hefur gosið tvisvar á öld í Kötlu, venjulega í kringum tuttugasta og sextugasta ár aldarinnar," sagði Páll Einarsson í samtali við Morgunblaðið. Síðast gaus árið 1918 og bjuggust menn því mjög eindregið við gosi aftur Um 1960, sem ekki er komið ennþá. ... Fólk hefur oft orðíð vart við skjálfta í Mýrdal áður en gosið kemur upp og vonum við því að gos geri vart við sig á skjálftamælum áður en það kemur upp. Það er mjög líklegt að tvær eldstöðvar séu undir Mýrdalsjökli, önnur við Kötlu og hin undir suðvesturhorni jökulsins. Þar mælist stundum skjálftavirkni en skjálftamir undanfarið hafa allir verið á Kötlusvæðinu," sagði Páll.
Sigurjón Rist, vatnamælingamaður, sagði hlaup hafa komið undan Mýrdalsjökli 25.júní 1955. Þá hefði allnokkuð vatn komið undan jöklinum en ekkert síðan. Einnig væru lón þarna í grenndinni þaðan sem komið gætu smá gusur og aukið vatnsmagn í ám. Það er mjög eðlilegt í þeim hlýindum og rigningu sem verið hafa að undanförnu að vatn aukist í ám. Þetta er hámarkstími leysinga og á ekkert skylt við neitt úr iðrum jökulsins, sagði Sigurjón.
Þann 23. fórust tveir menn í flugslysi skammt frá Blönduósi. Þoka var þegar slysið varð.
Nú var farið að kvarta undan þerrileysi. Morgunblaðið 31.júlí:
Blönduósi. Nokkrir bændur í Austur-Húnavatnssýslu hafa lokið fyrri slætti og margir eru langt komnir. Óþurrkar, sem varað hafa síðastliðinn hálfan mánuð, hafa tafið fyrir og hafa hey af þeim sökum hrakist og liggja undir skemmdum. Þau tún sem enn eru óslegin hafa sprottið úr sér. Útlit er fyrir mikla háarsprettu. Þurrkar framan af sumri töfðu fyrir sprettu, en mismikið. Þurrlendari tún fóru mun verr út úr þurrkunum en mýrartún og hófu bændur meðal annars misjafnlega snemma slátt af þeim sökum. En það má segja að þeir bændur sem gátu nýtt þurrkana seinni hlutann í júní og í byrjun júlí séu með öndvegis fóður í hlöðum sínum. Jón Sig.
Ágústmánuður var mjög hagstæður, sólríkt og þurrt var um landið suðvestanvert, en þungbúnara norðaustan- og austanlands. Dagur segir frá 5.ágúst:
Heyskapur hefur gengið erfiðlega hjá bændum víða á Norðurlandi síðustu 2 vikurnar sökum óþurrka. Hefur víða mátt sjá heyið sem hrakist hefur vera orðið mórautt og dökkleitt á túnunum og hána sumstaðar farna að spretta uppúr því. En nú er von á betri tíð, þar sem samkvæmt upplýsingum Eyjólfs Þorbjörnssonar veðurfræðings er allt útlit fyrir þurrt og
bjart veður mestalla þessa viku. Hæðarsvæði verður yfir landinu með hægri breytilegri átt. Vindur verður lítill, en töluverð sól og hitinn á bilinu 8-13 stig, og gæti kíkt í 15 um miðjan dag. Jón Sigurðsson hjá Búnaðarsambandi Skagafjarðar kvað nokkra bændur hafa lokið slætti áður en óþurrkurinn skall á og allflesta langt komna. Nokkrir bændur hefðu þó byrjað seint að heyja og væru þeir stutt komnir. Sökum þess hve sláttur byrjaði snemma væri há víða orðin vel sprottin og biði þess að verða nýtt af þeim sem það hugðu. Svipaða sögu hafði alnafni Jóns á Blönduósi hjá Búnaðarsambandi Austur-Skagfirðinga að segja. Voru þeir sammála um að þessi vika gæti bjargað málunum hjá bændum. -þá
Morgunblaðið segir af óvenjugóðri berjasprettu 26.ágúst, getur ritstjóri hungurdiska tekið undir það, hefur sjálfur sjaldan tínt meira af berjum heldur en þetta sumar og haust. Hægt var að tína mestallan septembermánuð:
Geysileg berjaspretta hefur verið um land allt í sumar og mikið hefur verið tínt í ágústmánuði, samkvæmt upplýsingum frá Búnaðarfélagi Íslands. Berjalönd hafa verið svört og blá af öllum helstu berjategundunum og ættu menn að geta farið í berjamó næstu tvær vikurnar svo fremi sem jörð verður laus við næturfrost. Sérstaklega hafa helstu aðalbláberjasvæði landsins þótt vinsæl svo sem fyrir vestan og í Aðaldal í Þingeyjarsýslu.
Morgunblaðið segir af heyskap 28.ágúst:
Heyskap er nú að ljúka og hefur hann gengið mjög vel víðast hvar nema á Austurlandi. Þar hefur verið óstöðugt veðurfar og slæm heyskapartíð í sumar. Heyskapur hefur gengið með
afbrigðum vel í Dalasýslu að sögn Sigurðar Þórólfssonar formanns Búnaðarsambands Dalamanna. Hann taldi að sömu sögu væri að segja á öllu Vesturlandi. Hey eru yfirleitt góð, þó nokkuð sé það misjafnt eftir því hve snemma menn byrjuðu að slá. Þurrkur tafði fyrir sprettu í byrjun en margir náðu þó að slá tvisvar og er því heyfengur mikill. Sumarið er búið að vera með eindæmum gott og jafnviðrasamt. Ég hef heyrt menn segja að ekki hafi komið svona gott sumar síðan 1939. Það var fyrsti dagurinn í dag sem eitthvað hreyfði vind, sagði hann. Heyskapur hefur yfirleitt gengið vel í Eyjafirði í sumar. Ólafur Vagnsson ráðunautur hjá Búnaðarsambandi Eyjafjarðar sagði að það mætti þakka fyrst og fremst ágætum endurvexti. Margir slógu tvisvar og fengu jafnvel sums staðar meiri uppskeru í öðrum slætti en þeim fyrsta. Þurrkur í vor gerði það að verkum að sprettan fór hægt af stað. Snemma í júlí kom vætutíð og seinni hluta mánaðarins var góð spretta. Ólafur sagði að hey væru góð víðast hvar þó alltaf væru einhverjar undantekningar á því. En í heildina litið væri heyfengur í góðu meðallagi. Ég held að megi fullyrða að heygæðin séu með allra besta móti. Fyrst var slegið í fullri sprettu, en þá var frekar lítið gras. Fyrir seinni slátt var aftur á móti góð spretta og hey ekkert úr sér sprottið."
Sömu sögu er að segja á Suðurlandi. Þar hafa flestir lokið heyskap og eru hey víðast hvar mikil og yfirleitt góð að sögn Hjalta Gestssonar ráðunautar hjá Búnaðarsambandi Suðurlands. Þetta er því með besta móti" sagði Hjalti. Hann sagðist efast um að nokkurn tíma hafi verið meiri heyskapur á Suðurlandi. Nokkuð eru heygæðin þó misjöfn vegna þess að sumir lentu í að heyja í óþurrkakafla sem gerði seinni hluta júlímánaðar. Eftir verslunarmannahelgi breyttist tíðin og gerði einhvern besta þurrk sem menn muna með blíðviðri og hita. Við höfum oft átt við að stríða að hey fýkur, en það virtist vera lítil brögð að því í ár. Sprettan var mjög góð þegar á leið. Ekki var þó mikið um að menn slægju tvisvar vegna þess að tún eru nú mikið notuð til beitar. Vegna samdráttar í landbúnaðarframleiðslunni hafa menn einnig borið minna á. Þetta má því teljast feiknagóð útkoma."
Það er óhætt að segja að heyskapur hafi gengi brösuglega á Austurlandi," sagði Jón Snæbjörnsson ráðunautur á Egilsstöðum. Heyskapartíð hefur verið slæm á Austurlandi, gras sprottið úr sér og hey hrakist. Veðrátta var óstöðug í sumar og þrátt fyrir að ekki væru stórrigningar varaði þurrkur ekki nægilega lengi í einu. Sagði Jón að ekki þyrfti að gera ráð fyrir góðum heyjum. Hann taldi þó að hey væru næg, enda hefði sprottið vel.
Tíð var mjög hagstæð um landið sunnan- og vestanvert í september, en síðri um landið austanvert. Nokkuð snarpt kuldakast gerði um miðjan mánuð, en það hafði lítil áhrif til lengdar.
Þann 1.september var alldjúp lægð skammt fyrir austan land og olli norðanátt með mikilli úrkomu um landið norðan- og austanvert. Þann 3. kom önnur lægð að landinu sunnan- og suðaustanverðu og olli einnig mikilli úrkomu á svipuðum slóðum, en einnig á Vestfjörðum norðanverðum. Veðráttan segir að þann 4. hafi brú tekið af Skarká á Snæfjallaströnd í miklum vexti árinnar. Morgunblaðið segir 5.september fréttir af flóðum í Bjarnarfirði á Ströndum:
Laugarhóli, Bjarnarfirði. Mikil flóð voru í Bjarnarfirði í gærmorgun [4.]. Í fyrrinótt gerði svo mikið vatnsverður af norðaustri á fjöllunum hér fyrir vestan og um Bjarnarfjörð að Bjarnafjarðará flæddi hátt yfir bakka sína og um dalinn. Einnig varð Hallárdalsá að foráttufljóti, en venjulega er hún lítið meira en stór lækur. Er þetta mesta flóð sem komið hefur hér í dalnum í 35 ár. Þjóðvegurinn norður Strandir lokaðist um tíma en varð fær upp úr hádeginu í gær. Ekki varð umtalsvert tjón í flóðunum. Á fimmtudaginn [3.] gekk hér á með norðaustan roki og er líða tók á kvöldið tók að rigna svo mikið að vatn af húsþökum fossaði fram af þeim. Hélst þessi úrkoma alla nóttina og að morgni föstudags var komið mikið flóð í ána. Flæddi hún langt yfir bakka sína og eru hlutar af túninu í Odda eins og eyjar í ánni, en túngirðingin og hlið á Bakka, austan árinnar, stendur langt úti í Bjarnafjarðará. Hvíteyri, neðan Svanshóls, hefur áður farið í kaf í svona flóði. Nú er hún umflotin en hefur ekki kaffærst. Er það heppni því að nokkrar ær með lömbum sínum eru úti á eyrinni og mun þeim ekki hætta búin. Fyrir neðan nýja húsið á Klúku flæddi yfir veginn norður á Strandir og var hann ekki fær fyrr en eftir hádegið í gær þegar hann var að mestu orðinn vatnslaus. Ekki virðast hafa orðið skemmdir á veginum og ekki heldur verulegt tjón á túnum eða girðingum.
Þá er sömu sögu að segja um Hallárdalsá sem rennur í Bjarnarfjarðará hér rétt austan við húsin. Þegar litið var upp eftir dalnum í gær var eins og hún flyti ofan á jarðveginum, en ekki á milli bakka eins og venjulega. Goðafoss í Hallárdalsá gaf nafna sínum í Skjálfandafljóti lítið eftir á meðan á þessu stóð. Í gær var norðaustan rok en mikið dró úr úrkomu. Það er ekki á hverju hausti að flóð verða í Bjarnarfjarðará, en 1950 og 1953 urðu þar stórflóð, jafnvel verri en nú. Það varð mikið flóð í hluta árinnar vegna krapastíflu þann 20. september 1981. Var þá snjógangur svo mikill að krapastífla hlóðst upp rétt fyrir neðan brúna hjá Odda. Þennan dag átti að rétta í Skarði, en réttin var umflotin svo að það var ekki hægt. Varð að reka féð að Odda og rétta þar í nýlega byggðum fjárhúsum. SHÞ
Dagana 9. og 10. rigndi mjög mikið á norðanverðum Vestfjörðum og á Tröllaskaga utanverðum. Dagur segir frá 11.september:
Síðdegis í gær [10.] féllu aurskriður í Ólafsfjarðarmúla á tveim stöðum. Um það leyti rigndi mikið og var grjóthrun mikið úr fjallinu. Önnur skriðan féll Dalvíkurmegin við Tófugjá, en hin í Flagi. Vegagerðarmenn unnu að því í gærkveldi að opna veginn og var stefnt að því að ljúka því verki sem fyrst. Ekki var þó víst að það tækist sökum veðurs og eins voru líkur á að fleiri skriður féllu. Lögreglan varaði fólk við því að vera á ferli um Múlann í gærkvöld á meðan þetta ástand varði. VG
Þann 16. og 17. þokaðist djúp lægð norður með Suðausturlandi og Austfjörðum. Henni fylgdi kaldur norðanstrengur og náði snjókoman um tíma suður fyrir heiðar. Víða snjóaði, en óvíða varð þó alhvítt í byggð, telst þó til tíðinda að alhvítt varð við Litlu kaffistofuna í Svínahrauni að morgni þess 15., snjódýpt mældist þá 3 cm, einnig var alhvítt að morgni 16., en snjódýptar ekki getið. Alhvítt varð einnig á Brekku í Norðurárdal. Alhvítt varð á nokkrum stöðvum á Norður- og Austurlandi þ.14. til 17., en magn lítið. Alhvítt var á Fagurhólsmýri og í Snæbýli að morgni 15. Blaðafregnir greina frá alhvítri jörð á Akureyri, en þó festi snjó ekki þar á athugunartíma.
Morgunblaðið segir frá:
[15.september]: Akureyri. Fyrsti snjórinn í byggð á þessu hausti féll norðanlands- og austan í gær og vaknaði fólk á þessu svæði upp við það að nú er komið haust. Fjöll við Eyjafjörð urðu hvít alveg niður undir bæi, en snjór náði ekki að festast á láglendi. Veður hefur farið kólnandi á norðanverðu landinu í norðaustanáttinni sem verið hefur undanfarna daga. Í fyrrinótt breyttist úrkoman síðan úr rigningu í snjókomu eða slydduél.
[18.september]: Snjókoma var á Akureyri allan daginn í gær og náði snjór að festast í bænum, í fyrsta skipti í vetur. Börnin í Glerárþorpi voru fljót að taka við sér. Sum fóru að renna sér á snjóþotum og önnur að búa til snjókarla.
Þann 20. og 21. var djúp lægð fyrir sunnan land og olli hún hvassviðri á landinu. Veðráttan segir frá því að þann 20. hafi orðið skemmdir af hvassviðri á húsum í Landbroti.
Þann 27.september kom mjög djúp lægð inn á sunnanvert Grænlandshaf. Líklega var hún tengd leifum fellibylsins Emily. Suðvestanátt í kjölfar lægðarinnar sló inn á landið vestanvert að morgni þess 28. Önnur lægð, heldur grynnri þó, kom síðan í kjölfarið.
Morgunblaðið segir af brimskaða í Höfnum í pistli 29.september:
Keflavík. Tvær trillur sukku í ofsabrimi sem gerði í Höfnum í gærmorgun [28.]. Björgunaraðgerðir hófust á fjörunni og kl. 18 hafði tekist að bjarga báðum trillunum. Þær voru hífðar upp úr höfninni með krana. Ekki mátti tæpara standa því þá var farið að flæða aftur og gaf á hafnargarðinn þegar menn voru að tygja sig á brott.
Morgunblaðið 2.október:
Syðra-Langbolti, Hrunamannahreppi. Senn er á enda runnið eitt besta sumar sem elstu menn muna hér um slóðir. Gamlir menn segja að grasvöxtur hafi aldrei verið meiri né uppskera garðávaxta. Tún voru sumstaðar ekki öll slegin og ekki verður tekið upp úr öllum görðum, offramleiðslan er slík að ekkert er við uppskeruna að gera. Nokkurt hret gerði á fjallmenn í fyrstu leitum og smalaðist fremur illa. Þeir sem fóru í svonefnt eftirsafn fundu því óvenjumargt fé. Vænleiki fjárins er með mesta móti og fallþungi dilka mun vera um kílói meiri að meðaltali en í fyrra. Sem fyrr sagði gerði nokkurt hret um réttarleytið upp úr miðjum september en nú hefur brugðið til betri tíðar og er kúm beitt út alls staðar ennþá. Sig. Sigm.
Október var talinn hagstæður um landið sunnanvert, en öllu óhagstæðari norðaustanlands. Djúp lægð kom að landinu vestanverðu þann 3. Henni fylgdi bæði hvassviðri og úrkoma. Lægðadrag sat eftir á Grænlandshafi og þokaðist það síðan til suðausturs fyrir suðvestan land og vindur snerist til norðurs og það kólnaði. Hvessti fyrst á Vestfjörðum þann 5. en allhvasst var víða um land þann 6. Þann 7. lægði nokkuð í bili, en síðan kom norðanstrengur yfir landið og olli illviðri um mestallt land þann 8. og 9. Síðdegis þann 10. var veðrið gengið niður.
Morgunblaðið segir af tjóni á Snæfellsnesi í pistli 6.október:
Ólafsvík. Allmikið tjón varð á vegum og vegamannvirkjum á norðanverðu Snæfellsnesi í vatnsveðrinu sem gekk yfir um helgina [3. og 4.október]. Vindur stóð nálægt suðri en þá getur úrfellið magnast mjög niður fjallaskörðin. Ekki varð mjög hvasst, varla nema 10 til 11 vindstig en úrhelli því meira. Stóð það í minnsta kosti 12 klukkustundir. Mikið rann úr veginum í Holtsá í Fróðárhreppi, þar urðu varnargarðar að lúta í lægra haldi. Einnig rann úr við Hrísá í sömu sveit. Á báðum þessum ám eru nýjar brýr sem smíðaðar voru 1978 en þá tók eldri brýrnar af í vatnsveðri sem gerði um höfuðdaginn. Mest mun tjónið hafa orðið þegar skemmdir urðu á brú sem er í smíðum á Fróðá, þar sem hún rennur út í Klettakotsvaðal. Þar var búið að steypa stöplana og leggja um það bil 10 tonn af járni í brúargólfið. Staðið hafði til að steypa gólfið nú eftir helgina en ljóst er að leggja þarf það að nýju. Brúin er byggð á þurru en áin ruddi sér braut að henni og gróf undan gólfinu með þeim afleiðingum að það seig. Telja brúarsmiðir að verkið tefjist í u.þ.b. 2 vikur vegna þessa.
Tjón var einnig þegar vegavinnuskúrar flutu upp. 5 skúrar af 10 fóru á flakk og bárust með vindinum yfir Vaðalinn og niður á Fróðárrif. Mest mun hafa skemmst í eldhússkúrnum. Skúrar þessir hafa fengið fyrir ferðina áður, í fyrra fuku þeir í óveðri í Grundarfirði og reyndar einn svo að hann hefur ekki sést síðan. Það var lán í óláni að brúarvinnumennirnir voru í helgarfríi. Þeir hefðu örugglega einangrast þarna strax um nóttina og átt hvimleiðan laugardag á svæðinu þó allt hefði nú orðið án slysa. Voru þeir kallaðir á staðinn á sunnudag degi fyrr en áætlað var. Ungur brúarvinnumaður tjáði fréttaritara að fyrir bragðið hefðu þeir misst af stóðréttarballi í Víðihlíð. Má það vissulega líka telja til skaða fyrir unga menn. Nýr vegur er í lagningu eftir Fróðárrifi eftir brúnni en ekki varð tjón á honum. Ummerki í Fróðárgljúfrum sýna hærra flóðmark en sést hefur a.m.k. síðustu 15 árin. Þá hafa stórar jarðtorfur hrunið á fimm stöðum úr hlíðum Fróðármúla. Víða hefur áin velt stórum björgum í gljúfrunum á stöðum sem staðist hafa stórfljót án minnsta rasks til þessa. Greinilegt er að þó oft hafi verið ýgur í ánni þá hefir sjaldan verið sem nú. Helgi.
Patreksfirði. Í mestu úrkomu sem mælst hefur á einum sólarhring í Kvígindisdal, eða 121,1 mm, urðu miklar vegaskemmdir í Vestur-Barðastrandarsýslu. Frá kl.18:00 sl. föstudag til kl.18:00 á laugardag mældist 121,1 mm á veðurathugunarstöðinni í Kvígindisdal í Patreksfirði og er það mesta úrkoma sem þar hefur mælst á einum sólarhring. Þessari úrkomu fylgdu mikil flóð og urðu afmiklar vegaskemmdir víða í vestursýslunni. Örlygshafnarvegur fór í sundur við gatnamótin í Ósafirði í Patreksfirði og lokaðist af þeim sökum. Þá urðu talsverðar skemmdir á nýlagðri klæðningu á veginum í Ósafirði skammt frá þar sem vegurinn fór í sundur. Inn á Barðaströnd urðu einnig miklar skemmdir, m.a. gróf Haukabergsá frá brúnni á ánni og lokaðist þar af leiðandi vegurinn til Patreksfjarðar um Barðaströnd. Þegar vegagerðarmenn voru svo að fara að flytja efni að brúnni hrundi annar stöpull hennar niður og brotnaði og gekk annar endi brúarinnar niður um 90 sentímetra. Brúin er talin mikið skemmd ef ekki ónýt. Vegagerðarmenn unnu við að lagfæra vað á Haukabergsá en það er aðeins fært jeppum og stórum bílum. Óvíst er um viðgerð á brúnni og á meðan þurfa þeir sem til Patreksfjarðar ætla að aka um Arnarfjörð. Þá urðu einnig verulegar skemmdir á veginum í Pennudal í Vatnsfirði, þar sem mikið rann úr veginum, og er aðgæslu þörf ef menn aka þar um. Á þjóðvegi nr.60, Vestfjarðarvegi, urðu einnig talsverðar skemmdir, víða rann úr vegköntum. Við bæinn Klett í Kollafirði og á Kletthálsi var vegurinn lokaður á laugardag. Vegagerðarmenn vinna nú að viðgerð á veginum og er óvíst hvað viðgerðin tekur langan tíma. Fréttaritari
Rétt er að taka fram að úrkomutölurnar sem minnst var á í Kvígindisdal féllu ekki á réttan úrkomusólarhring. Hefðu verið met hefðu þær gert það. Úrkomusólarhringurinn er frá kl.9 að morgni til kl.9 að morgni næsta dags. Að morgni þess 4. reyndist sólarhringsúrkoman í Kvígindisdal 102,4 mm, sú næsthæsta þá frá upphafi. Að morgni þess 3. var sólarhringsúrkoman 52,5 mm. Alls féllu því 154,8 mm í þessari úrkomuhrinu. Mest áður mældist þann 12.september 1949, 104,6 mm. Auðvitað er þessi munur ómarktækur. Eftir þetta nældi stöðin sér í nýtt met, 131,6 mm. Það var 28.mars árið 2000, þá var tveggja sólarhringa úrkoma 162,2 mm. Þann 14.nóvember 1961 mældist sólarhringsúrkoman í Kvígindisdal 101,6 mm.
Morgunblaðið segir frá 7.október:
Fólk sem var að flytja lömb úr Brokey til slátrunar i Stykkishólmi í fyrradag [5.] hreppti skyndilega óveður á leiðinni og varð að skilja féð eftir í eyðieyju. Veðrið skánaði í gær.
Morgunblaðið segir af strandi 10.október:
Skipstjóri og áhöfn Reynis GK 177 unnu þrekvirki aðfaranótt föstudags [9.] þegar þeir björguðu tveim skipverjum af Birgi RE323 þegar Birgi hvolfdi í foráttubrimi og ofsaroki i innsiglingunni í Sandgerði, en þar er skerjagarður á bæði borð. Skipstjórinn á Reyni, Sævar Ólafsson, varð að sigla skipi sinu inn á grynningar i skerjagarðinum til þess að ná mönnunum tveimur af Birgi. Á útleið frá skerjunum eftir að Reynismenn höfðu náð skipbrotsmönnunum tveimur um borð tók Reyni tvívegis niðri. Reynir GK er 104 tonn, en Birgir tæp 10 tonn. Vegna veðurofsans hafði skipstjórinn á Reyni tekið það upp hjá sjálfum sér að fylgja Birgi eftir i liðlega klukkustund áður en bátarnir komu að innsiglingunni og það var þessi aðgæsla skipstjórans sem hefur ráðið úrslitum um að mönnunum tveimur var bjargað.
Morgunblaðið segir af brimi 17.október, þetta mun hafa verið í norðanveðrinu þann 8. til 9., þá var stórstreymt. Síðan segir úr Bjarnarfirði - og átt við sama veður:
Siglufirði. Töluverðar skemmdir urðu á sjóvarnargörðum á Siglufirði í briminu á dögunum.
Laugarhóli, Bjarnarfirði. Stóráhlaup af veðri gerði hér fyrir síðustu helgi. Hófst það með snjókomu fimmtudaginn 8. október, sem síðan jók fram á föstudaginn og fylgdi með mikið rok og gerði vegi nær ófæra hér um fjörðinn á föstudeginum. Póstur og áætlunarbifreið komust þó leiðar sinnar þann dag. Laugardaginn 10. október var svo komið sólskin og nær því logn, en snjór yfir öllu.
Aðfaranótt þess 16. skall á fárviðri á sunnanverðu Englandi. Það versta á öldinni að sögn margra. Mikið var og er um þetta veður ritað (og veðurspár tengdar því).
Nóvember var hagstæður og í hópi þeirra allra hlýjustu sem vitað er um. Gæftir voru þó misjafnar. Þann 1. fór lægð norðaustur Grænlandssund. Nokkuð hvasst var af suðvestri, einkum á Vestfjörðum. Bæjarins besta segir frá 4.nóvember:
Aðfaranótt síðastliðins sunnudags [1.] fauk af flugvellinum á Holti í Önundarfirði, viðlagasjóðshús sem var nýkomið þangað. Húsið, sem hafði staðið þar í um það bil einn mánuð, er illa farið ef ekki ónýtt. Flugmálastjórn hafði fest kaup á húsinu, sem áður var sjoppa í Vík í Mýrdal.
Þann 3. fór enn myndarlegri lægð norðaustur um Grænlandssund. Hvessti þá af suðri og síðar suðvestri. Veðráttan segir að bátur hafi þá slitnað upp og brotnað á Bakkafirði. Einnig segir af tjóni í Barðastrandarsýslu. Morgunblaðið 5.nóvember:
Miðhúsum, Reykhólasveit. Suðvestan hvassviðri gerði hér um slóðir á þriðjudag og um kl.6 kom Kristján Kristjánsson umdæmisfræðingur hjá Vegagerð ríkisins á Ísafirði að rútu sem fokið hafði út af veginum í botni Gufufjarðar. Samkvæmt upplýsingum frá Einari Hafliðasyni bónda í Fremri-Gufudal var rútan frá Tálknafirði. Bílstjórinn var einn í rútunni. Vegna grjóts og sandfoks var maðurinn fluttur heim að Neðri-Gufudal. Læknirinn frá Búðardal var á heilsugæslustöðinni á Reykhólum og fór hann ásamt hjúkrunarfræðingi á staðinn. Bílstjórinn hafði meitt sig í baki og kom sjúkrabíll frá Búðardal og var ákveðið að flytja manninn á sjúkrahúsið á Akranesi vegna þess að vegurinn til Patreksfjarðar er holóttur og ekki góður fyrir sjúklinga. Hinsvegar er vegurinn á vissum svæðum nær ófær vegna aurbleytu í Reykhólasveit. Líðan bílstjórans er góð eftir atvikum. Hér var á ferðinni flugvallarrútan sem flytur fólk á Patreksfjarðarflugvöll. Rútan er mikið skemmd, ef ekki ónýt. Sveinn
Allmikil lægð fór norðaustur yfir landið þann 18. Í kjölfar hennar hvessti mjög af norðvestri á Austurlandi. Austurland segir frá tjóni í þessu veðri 26.nóvember:
Mikið óveður gekk yfir Austfirði á síðasta fimmtudag [19.]. Nokkuð tjón varð á húsum er þakplötur losnuðu, einkum á Reyðarfirði og á Seyðisfirði og í þeim atgangi varð einn maður fyrir meiðslum er hann varð fyrir þakplötu á Reyðarfirði.Fjórir bílar fuku af vegum seinnipart fimmtudagsins og þar af voru tvær rútur Austfjarðaleiðar hf. Stór og nýleg áætlunarbifreið fyrirtækisins fauk út af veginum skammt frá Framnesi við Reyðarfjörð um kl.15:30. Aðeins einn farþegi var í bílnum auk ökumanns og sluppu bæði án meiðsla. Hin rútan fauk út af veginum um Oddsskarð. Þar urðu ekki heldur slys á mönnum, en tveir voru í bílnum. Báðir skemmdust bílarnir mikið. Tveir jeppar fuku einnig af vegi, annar á Oddsskarði en hinn skammt frá Framnesi við Reyðarfjörð. Smávægileg slys urðu á mönnum í öðrum bílnum. Þetta veður er með því versta í mörg ár og rekur menn ekki minni til að bílar hafi í þessum mæli orðið hvassviðri að bráð hér eystra fyrr. Hvassviðrið stóð stutt yfir og var verst á milli kl. 16 og 19. Þess ber að gæta að mikil hálka var efst í Oddsskarði og má það raunar undrum sæta að ekkert skuli gert í að sandbera þann veg, þar sem hér er um stuttan kafla að ræða, sem jafnframt er hættulegur vegna hinnar miklu hæðar. hb
Lægð fór norðaustur Grænlandssund þann 21. og í kjölfar hennar hvessti af norðri. Þá skemmdust bílar af sandfoki á Skógasandi (Veðráttan).
Einmunatíð var í desember. Mánuðurinn einn sá hlýjasti frá upphafi mælinga. Snjólaust var lengst af og gróður gerði vart við sig í görðum. Vindur var lengst af suðlægur eða austlægur. Kortið sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins, meðalþykkt og þykktarvik, allt harla afbrigðilegt.
Morgunblaðið segir 8.desember frá skriðufalli:
Bolungarvík. Mikil grjótskriða féll á Óshlíðarveg milli Ísafjarðar og Bolungarvíkur á sjöunda tímanum á sunnudagskvöld [6.], þar sem vegurinn liggur neðan við svokallaða Kálfadalsbakka. Skriðan þakti um 2030 metra kafla vegarins og lokaðist hann í rúman klukkutíma. Á þessum stað á Óshlíð hefur aldrei fallið grjót eða skriða því þarna er grasi gróinn dalur ofan við um 3040 metra hátt klettabelti.
Á Þorláksmessu kom lægð að landinu úr suðvestri. Hún grynntist, en á sama tíma leitaði mjög kalt loft til suðurs við Austur-Grænland. Í fyrstu var mjög hlýtt um mestallt land, en vindur óx af norðaustri á Vestfjörðum og vann norðaustanáttin sig smám saman suður á bóginn næsta sólarhringinn. Nokkuð sérkennilegt veður. Ekki varð þó úr teljandi kuldakasti því á jóladag nálgaðist mjög víðáttumikil og djúp lægð sunnan úr höfum og þá fór strax að hlýna aftur. Kuldinn þrjóskaðist þó lengi við á norðanverðum Vestfjörðum og sömuleiðis, en styttra, við norðausturströndina.
Kortið gildir á hádegi á aðfangadag jóla (24.desember). Lægðin er að grynnast við suðvesturströndina og hörfar löturhægt til austurs. Norðaustanstrengur liggur yfir landinu vestanverðu. Kalt loft sækir að úr norðri.
Háloftakortið á sama tíma sýnir að uppi í 500 hPa er vindur mjög hægur (af suðvestri), en þykktarbratti er mjög mikill yfir landinu, hver litur örmjór borði. Það er þykktarbrattinn sem knýr vindinn. Í neðri lögum nær kalda loftið sunnar heldur en ofar.
Íslandkortið sýnir veður á landinu. Í Reykjavík er enn 2 stiga hiti, en nærri -6 stiga frost uppi í Borgarfirði. Fyrir austan fjall er ákveðin norðaustanátt og hiti rétt neðan frostmarks. En þar er frostregn í lágsveitum, köld norðaustanáttin er örgrunn, hlýrri sunnanátt rétt ofan við. Í Mýrdal og á Stórhöfða er um 7 stiga hiti. Kalda loftið sækir líka að úr austri, hiti við frostmark í Hjarðarnesi í Hornafirði, en hlýrra er vestar. Þennan dag var ritstjóri hungurdiska á ferð með rútu Sæmundar úr Reykjavík í Borgarnes, rétt upp úr hádeginu. Þegar kom fyrir hornið á Hafnarfjalli hvessti rækilega, skafbylur á litlu svæði og lítið skyggni, en betra var í Borgarnesi (eins og venjulega í þessari átt).
Í þessu veðri varð það hörmulega slys að tvennt varð úti á Kletthálsi. Talsvert tjón varð á aðfangadag á raflínum í Flóa og Ölfusi vegna ísingar. Morgunblaðið segir frá 29.desember. Mun ítarlegri frásagnir af slysinu má finna í blöðunum.
Sextán ára stúlka og 31 árs gamall maður urðu úti á Klettshálsi í Austur-Barðastrandarsýslu á Þorláksmessudag, eftir að þau yfirgáfu bifreið, sem hafði orðið föst í skafli. Þau höfðu gengið 9-10 kílómetra er þau örmögnuðust. Lík þeirra fundust um hádegi á sunnudag.
Rafmagnslaust varð um stundarsakir á nokkrum bæjum í Ölfusi og í Flóa á aðfangadagskvöld. Orsök þessa var sú að rafmagnsstaurar brotnuðu undan þunga rafmagnslína og vegna hvassviðris. Í Ölfusi brotnuðu tíu staurar en þar hafði mikil ísing safnast á rafmagnslínuna sem er mjög þung fyrir, var byggð árið 1947 og er með þungum vír. Staurarnir sem féllu eru undir Ingólfsfjalli vestanverðu en þar var mjög hvasst og sviptivindasamt þennan dag. Í Flóa brotnuðu þrír staurar vegna ísingar á línum. Rafmagnslaust varð á þessu svæði um tíma á aðfangadagskvöld. Starfsmönnum Rafmagnsveitna ríkisins tókst að koma rafmagni á velflesta bæi um kvöldið og unnu þeir að viðgerðum alla jólanóttina. Ráðgert er að styrkja raflínuna undir Ingólfsfjalli sérstaklega með tilliti til þess hversu þung línan er þar og sviptivinda sem þar geta komið. Sig. Jóns.
Selfossi. Áætlunarbifreið með 40 farþega fór útaf Suðurlandsvegi skammt vestan Ingólfsfjalls síðdegis á aðfangadag jóla. Bifreiðin lenti i snörpum vindsveip og ökumanninum tókst að sveigja útaf veginum og forða frekara óhappi. Á aðfangadag var mjög hvasst og hált á veginum undir Ingólfsfjalli og sterkur vindstrengur með fjallinu vestanverðu. Fólksflutningabifreiðin, sú stærsta í bílaflota Sérleyfisbíla Selfoss, var í áætlunarferð frá Reykjavík þegar óhappið varð. Bílstjórinn stýrði bílnum skáhallt útaf og stöðvaði hann í móa spöl frá veginum. Nokkrum mínútum síðar var annar bíll frá Sérleyfisbílum Selfoss kominn á vettvang og tók hann farþegana og flutti áfram. Ekki er vitað til að neinum hafi orðið meint af þessu óhappi. Sig. Jóns.
Morgunblaðið segir 30.desember frá illviðri og ísingu á Snæfjallaströnd:
Bæjum, Snæfjallaströnd. Norðan stórhríð hefur geisað hér undanfarna daga og ekki séð út úr augum. Mikil ísing og snjókoma. 1820 rafmagnsstaurar að nýuppsettri og endurbyggðri
línu hrundu niður í Nauteyrarhreppi á mánudag. Þetta gerðist þrátt fyrir að frámunalega sterklega hafi verið gengið frá staurunum hér í sumar. Allir bæir í Nauteyrarhreppi eru
rafmagnslausir og einnig er rafmagnslaust öðru hvoru á bæjum hér í Snæfjallahreppi. Reynt er um nætur og daga að tjasla á rafmagni frá Mýrarárvirkjun en hún dettur svo út af og til. Jens í Kaldalóni.
Lýkur hér samantekt hungurdiska um árið 1987. Að vanda eru fjölbreyttar tölulegar upplýsingar (meðalhiti, mánaðarúrkoma ofl.) í viðhenginu.
Um bloggið
Hungurdiskar
Færsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (18.9.): 198
- Sl. sólarhring: 459
- Sl. viku: 1753
- Frá upphafi: 2499355
Annað
- Innlit í dag: 183
- Innlit sl. viku: 1602
- Gestir í dag: 180
- IP-tölur í dag: 175
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- September 2025
- Ágúst 2025
- Júlí 2025
- Júní 2025
- Maí 2025
- Apríl 2025
- Mars 2025
- Febrúar 2025
- Janúar 2025
- Desember 2024
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010