Árið 1976 var nokkuð ruddalegt framan af, sérstaklega á Suður- og Vesturlandi. Sumarið var mjög óhagstætt syðra, úrkomur miklar og illviðri með köflum. Á Norðausturlandi var veturinn snjóléttur og hagstæður og sumarið meðal þeirra allra bestu, sérlega hlýtt, sérstaklega þegar á leið. Mikil umskipti urðu um höfuðdag, tóku þá hægari og austlægari vindar við og veður var lengst af hagstætt og hlýtt um land allt.

Janúar var umhleypingasamur og var snjór í meira lagi á Suður- og Vesturlandi og færð oft slæm. Betri tíð var norðaustan- og austanlands. Alhvítir dagar voru 30 í Reykjavík, það mesta sem vitað er um (alhvítu dagarnir voru jafnmargir í janúar 1984). Febrúar þótti hagstæður norðaustanlands, en tíð var áfram erfið um landið sunnan- og vestanvert. Mars var einnig mjög umhleypinga- og stormasamur. Apríl byrjaði þannig líka, en síðan var tíð hlý og hagstæð. Maí byrjaði órólega, en varð síðan mun betri. Júní var úrkomusamur og sólarlítil. Gras spratt vel. Í júlí og ágúst var mjög votviðrasamt á Suður- og Vesturlandi, en mjög hagstæð tíð á Norðaustur- og Austurlandi og þar var óvenjuhlýtt. Snemma í júlí gerði óvenjulega hitabylgju á landinu. Í september var tíð hagstæð og stillt. Október og nóvember voru lengst af hagstæðir og tíð góðviðrasöm. Hlýtt var í veðri. Desember var hagstæður og kyrrlátur, sérstaklega á Suður- og Vesturlandi.

Mikið var um að vera við Kröflu og í Kelduhverfi, sérstaklega í janúar, miklar jarðskjálftahrinur gengu yfir og land gliðnaði og seig. Mesti jarðskjálftinn olli verulegu tjóni, einkum á Kópaskeri. Nokkur hús gjöreyðilögðust, en ekki varð manntjón. Hér verður aðeins stiklað á helstu fregnum í því máli. Í janúar var mikið um fannkomu um landið suðvestanvert og ófærð oft mikil, mun betri tíð var fyrir norðan og austan.  

Tíminn segir af skjálftum í pistli 3.janúar:

gébé Rvík — Nokkrir snarpir jarðskjálftakippir mældust á Kelduhverfissvæðinu á fyrsta sólarhring ársins. Sá stærsti reyndist vera 4,6 stig á Richterkvarða og að sögn Ragnars Stefánssonar jarðskjálftafræðings munu upptök hans hafa verið skammt suðvestur af Núpum en þessi kippur varð kl. 06:33 í gærmorgun.

Fyrstu daga ársins voru lægðir nærri landinu og ollu snjókomu, einkum suðvestanlands. Þær gengu síðan til suðausturs til Evrópu, sameinuðust lægðum úr vestri og ollu þar eftirminnilegum illviðrum. Ritstjóri hungurdiska rétt slapp til Bergen áður en illviðrin skullu þar á - versta veður á hans tíð þar í bæ. 

Dagblaðið Bergens Tidende birti á árum ritstjórans dagleg veðurkort. Hér er eitt þeirra sem sýnishorn. Kortið er gert af fræðingum á vaktinni á veðurstofunni í Bergen og gildir síðdegis föstudaginn 2.janúar. Gríðarleg illviðrislægð er við Skotland á leið austsuðaustur og olli miklu tjóni á meginlandinu, eins og fram kemur í frétt Morgunblaðsins 4.janúar, fréttin er mun ítarlegri í blaðinu:

London, Kaupmannahöfn. Hamborg og Brüssel 3.janúar. AP—Reuter. Gífurlegt fávirðri gekk yfir norðvesturhluta Evrópu í nótt og morgun og olli miklu manntjóni og eignaskemmdum víða. Skömmu eftir hádegið var vitað um 75 manns sem höfðu beðið bana í veðurofsanum og talið var að tjónið skipti milljónum eða jafnvel tugum milljóna sterlingspunda. Veðurstofa Lundúnaborgar skýrði frá því að í nótt er veðurofsinn var mestur hefði mælst mesti vindhraði í borginni á sl. 16 árum. Var vindhraðinn allt upp í 165 km á klukkustund.

Á kortinu má sjá að él er í Reykjavík. Vestur á Grænlandshafi var þá lægðardrag í gerjun. Gríðarkalt loft var yfir Grænlandi eins og sjá má á háloftakortinu sama dag og kort BT.

Við sjáum hér stöðuna í 500 hPa-fletinum. Illviðrislægðin er hér sem háloftadrag við Skotland, en óskaplegur kuldi norður undan. Vindur er um það bil að snúast til vesturs yfir Íslandi. Lægð myndaðist á Faxaflóa og fór síðan hratt til austurs og suðausturs og olli umtalsverðu illviðri í Suður-Noregi. Hér á landi snjóaði talsvert, önnur lægð nálgaðist. Tíminn segir 6.janúar:

MÓ-Reykjavik. Vonskuveður var á höfuðborgarsvæðinu í gærkvöld og urðu miklar tafir á umferð. Á tímabili lokaðist leiðin upp í Breiðholt og ófært varð til Hafnarfjarðar. Víða um borgina voru bilar fastir og lögregla og Hjálparsveit skáta og Björgunarsveit Ingólfs voru á ferðinni til að reyna að hjálpa vegfarendum. Seint í gærkvöldi var snjóbíll skátanna útbúinn sem alhliða sjúkrabíll og var hafður upp við Ártúnshöfða í nótt til að vera til taks ef slys eða óhöpp ættu sér stað. Veður þetta náði upp í Borgarfjörð og um Suðurland allt austur í Mýrdal.

Oó-Reykjavík. Kl.12:41 í gærdag varð harður jarðskjálftakippur við Kröflu. Mældist hann 4,5 stig. Upptök hans voru um einn km frá Kröfluvirkjun, á um tveggja km dýpi. ... Í Kelduhverfi voru stöðugar drunur í allan gærdag og nokkrar jarðhræringar. Aðfaranótt sunnudags varð mikill skjálfti fyrir norðan og mældist stærsti kippurinn þá 4,8 stig. Hann átti upptök sin á Álfsheiði.

Vísir segir einnig af ófærðinni 6.janúar:

Íbúar Kópavogs og Hafnarfjarðar hafa ekki farið varhluta af fannfergi og umferðaröngþveiti í kjölfar þess. Hefur verið nær ómögulegt að komast leiðar sinnar um götur bæjanna í gærkvöldi og nótt. Kópavogslögreglan hefur haft meira en nóg að gera við að aðstoða menn í umferðinni. Hafa þeir haft jeppa í stöðugri notkun við að draga bila úr verstu sköflunum. Umferð er engan veginn komin í eðlilegt horf, en byrjað er að ryðja götur. Hafnarfjarðarlögreglan hafði sömu sögu að segja. Þar hefur lögreglan haft mjög mikið að gera við að aðstoða vegfarendur. Má heita að bærinn hafi verið á kafi í snjó. Til aðstoðar við sig fékk lögregla hjálparsveit skáta með alla sina bila. Hafa þeir unnið stanslaust við að grafa bila úr fönn í gærkvöldi og nótt. Byrjað er að ryðja götur. —VS

„Þetta er með meiri skafbyljum sem hafa komið, en annars er slíkt nokkuð árvisst rétt til þess að minna okkur aðeins á tilveruna uppi á Íslandi”, varð Magnúsi Einarssyni aðalvarðstjóra hjá lögreglunni að orði, þegar við ræddum við hann í morgun um annasama nótt lögreglunnar. ... -EA

Fárviðri var i Vestmannaeyjum i nótt en í morgun var aðeins farið að lægja, að sögn lögreglunnar. Ekkert verulegt tjón hlaust af óveðrinu. en talsvert fauk af járni. Óvanalega mikill snjór er i Eyjum, ... Snjóruðningar eru allt að 2 metrum við götur. -EA.

Tíminn heldur áfram 7.janúar:

Mó-Reykjavik. — Í óveðrinu í fyrradag urðu viða samgönguerfiðleikar og nokkuð víða á Suður- og Suðvesturlandi varð fólk að yfirgefa bíla sina. Allir munu þó hafa náð bæjum og ekki lent í verulegum hrakningum. Áætlunarbíll stöðvaðist við Ketilsstaðaskóla og var 25—30 manns hríðarfast í skólanum frá því aðfaranótt mánudags. Óvenjumikill snjór er á Suðurlandi að sögn vegaeftirlitsins, einkum þó undir Eyjafjöllum. Þá varð í gær að senda jarðýtu á undan mjólkurbil í Landeyjar, en slíkt heyrir til undantekninga. Í gær var unnið að mokstri á vegum á Suðurlandi, og opnuðust þá flestir hliðarvegir í Árnessýslu og Rangárvallasýslu. Í gærmorgun var einnig hafist handa um að ryðja veginn undir Eyjafjöllum, en ekki var hægt að hefja mokstur í Vík fyrr en um hádegi. Fóru þá jarðýtur frá Vik og vestur á bóginn, og síðdegis í gær mættu þær vegheflum, sem komu að vestan, á Mosahálsi í Mýrdal. Austur frá Vík var einnig opnað í gær, en austan Skeiðarársands var ófært. Búist var þó við að opnaðist í Skaftártungur í gærkvöldi. Á Austfjörðum var ekkert hægt að vinna að mokstri í gær, og þar munu flestir fjallvegir vera lokaðir. Í gær var leiðin milli Reykjavikur og Akureyrar opnuð, og einnig var vegurinn til Siglufjarðar opnaður. Síðdegis í gær var komin stórhríð á Almenningi og þar orðið ófært. Veður fór versnandi um allt Norðurland, og búist var við að færð spilltist. Í gær var fært vestur í Dali allt vestur í Gilsfjörð, og fjallvegir á Snæfellsnesi voru opnir, en eins og á Norðurlandi fór veður þar versnandi er leið á daginn.

Þann 9. skemmdust símalínur í Vík í Mýrdal [Veðráttan]. Lægð var á leið yfir landið norðvestanvert. 

Tíminn segir 8.janúar frá verulegu landsigi í Kelduhverfi:

Mó-Reykjavik — Grunnvatn í Kelduhverfi hefur hækkað um einn metra síðan jarðhræringar byrjuðu, að sögn Guðjóns Petersens hjá Almannavörnum. Í gærkvöld var vatn farið að koma upp í hlöðum á bæjunum Ærlækjarseli og Skógum, en þá hafði vatnið stigið um 8 sm síðustu 18 klukkustundirnar. Að sögn jarðfræðinga er þetta svipuð hegðun og 1885 og verður þegar jarðklakinn brotnar við skjálftana og þrýstir vatninu upp. Ekki tókst að ná sambandi við bæi í Kelduhverfi í gærkvöld vegna þessarar fréttar. Nokkuð var um skjálfta í Kelduhverfi í fyrradag og í fyrrinótt og mældust þrír kippir yfir 4 stig á Richterskvaröa.

Morgunblaðið fjallar líka um jarðhræringar 9.janúar - og rifjar upp fyrri atburði:

Jarðskjálftarnir miklu norður í Kelduhverfi hafa sett hroll að mönnum, eigi aðeins þar nyrðra, heldur er nú uggur í mönnum um land allt. Það er að vísu ekki ný bóla, að jarðskjálftar verði í Kelduhverfi, en ekki fara sögur af því að þeir hafi nokkru sinni staðið jafn lengi og nú. Í Kelduhverfi eru engar eldstöðvar og aðeins óverulegur jarðhiti á stöku stað. En sunnan við heiðarlöndin eru fornar eldstöðvar, eins og t.d. Þeistareykjabunga, sem einhvern tíma hefir ausið úr sér firna miklu hrauni, sem flóð hefir yfir meginhluta heiðarinnar. En þetta hefir gerst fyrir þúsundum ára, því að hraun þetta er einhver gróðursælasti staður á öllu landinu, allt vaxið skógi og þroskamiklum gróðri, og víða er djúpur jarðvegur. Þetta land ber önnur merki eldsumbrota, því að það er allt sprungið sundur og hrikalegar gjár eru þar víða hlið við hlið og hafa stefnu frá suðvestri til norðausturs. Þarna hafa og stórar spildur lands sigið niður um marga metra. Gjárnar má rekja inn á öræfi og enginn veit hve langt inn í landið sprungurnar muni ná. Jarðskjálftar þarna stafa aðallega af missigi, þegar rimur milli gjánna lyftast eða lækka. En átökin, sem valda slíku missigi, geta verið langt í burtu.

Árið 1755 urðu miklir jarðskjálftar á Tjörnesi og í Kelduhverfi. Þá hrundu 13 bæir til grunna í grennd við Húsavík. Þar á meðal var prestsetrið Húsavík og kirkjan þar hrundi líka. Þetta skeði 11. september, og sprakk jörð þá víða, en stórskriður féllu úr fjöllum og bjarghrun mikið. Rak svo hver jarðskjálftakippurinn annan fram undir mánaðamót. Þeirra varð ekki vart í Mývatnssveit. Hinn 17. október tók svo Katla að gjósa og stóð það gos fram í ágúst árið eftir. Engin önnur eldsumbrot urðu nærri arðskjálftasvæðinu um þær mundir. Sumum kom því til hugar, að umrót í iðrum jarðar undir Kötlu mundu hafa valdið jarðskjálftunum. Sé þessi tilgáta rétt, þá mætti jafnvel búast við Kötlugosi nú. Katla gaus seinast 1918, en nú „hefir hún haft yfir“, að því er jarðfræðingar segja. Þeir voru farnir að búast við gosi þar fyrir 8—10 árum. Hefir verið fylgst með henni allan þennan tíma, í þeirri von, að hún geri boð á undan gosinu, svo að unnt reynist að afstýra stórslysum. Það er engin fjarstæða að eldsumbrot í iðrum Kötlu geti valdið jarðskjálftunum fyrir norðan, þótt langt sé á milli. Á þetta er drepið hér — til þess að hvetja menn til að hafa vakandi auga á Kötlu nú á næstunni. AÓ

Morgunblaðið birti þann 9. kortariss eftir Eystein Tryggvason jarðeðlisfræðing. Sýndi það í grófum dráttum sprungusvæðið sem náði frá Mývatni og allt norður í Axarfjörð. Sé myndin stækkuð má sjá texta Eysteins - þar á meðal er „Gjástykki“ merkt - en sá áður lítt umræddi staður varð nú stöðugt viðfangsefni frétta næsta áratuginn. 

Morgunblaðið segir 13.janúar frá krapastíflu í Ölfusá:

Ölfusá stíflaðist í gærkvöldi og um miðnæturskeið vantaði fet upp á að áin flæddi yfir bakka sína rétt við þann stað, sem kaupfélagssmiðjurnar standa. Þá vantaði lítið á að áin flæddi yfir bakkann við kirkjuna og var óttast, að hún gæti flætt inn í kjallara kirkjunnar ef vatnsborðið hækkaði meir.

Tíminn gefur 13.janúar yfirlit um hreyfingar á Kröflusvæðinu og þar norður af:

Mó-Reykjavik. — Það er hreyfing á um 300 ferkm. svæði, sem nær úr Mývatnssveit norður hjá Kröflu um Gjástykki, þaðan í Kelduhverfi og Öxarfjörð og út á Öxarfjörðinn, og líklega allt norður á móts við Kópasker, sagði Guttormur Sigurbjarnárson, forstöðumaður jarðkönnunardeildar Orkustofnunar, í viðtali við Tímann í gær. Þetta er langstærsta svæðið, sem núlifandi menn hafa fylgst með hreyfingum á, og er lengd þess um 75 km. ... Sumstaðar er talið að landið hafi sigið allt að einum metra. Þannig hefur t.d. mikil vatnsborðshækkun orðið hjá bænum Skógum í Öxarfirði.

Þann 13. reið stór jarðskjálfti yfir Öxarfjörð, gætti hans mest á Kópaskeri. Í blöðunum fer mikið fyrir fréttum af skjálftunum þessa daga - við lítum aðeins á brot þeirra hér. Tíminn 14.janúar:

Mó-Reykjavik. — Miklar skemmdir urðu á Kópaskeri í jarðskjálfta kl.1:30 í gær. Flest hús á Kópaskeri eru meira og minna skemmd. Börn, konur og gamalmenni voru flutt burt úr þorpinu til Raufarhafnar, Leirhafnar eða Húsavikur. Ekki urðu umtalsverð meiðsl á fólki. Stöðugir kippir voru síðdegis í gær á Kópaskeri, þótt enginn þeirra yrði eins sterkur og sá fyrsti. Víða er jörð sprungin, og mikið er um jarðsig. Vegurinn vestur frá Kópaskeri var varhugaverður, og þrjár brýr á veginum höfðu skemmst. Sex kindur drápust í fjárhúsi á Katastöðum við Kópasker þegar milliveggur í húsinu brast. Brennisteinslykt fannst á Kópaskeri í gær.

MÓ-Reykjavik. — Upptök jarðskjálftans sem var valdur að skemmdunum á Kópaskeri voru 12 km suðvestur af Kópaskeri, og mældist hann 5,5 til 6 stig á Richterkvarða. Þetta er langsterkasti kippurinn, sem komið hefur síðan jarðskjálftarnir byrjuðu fyrir jólin, sagði Þórunn Skaptadóttir hjá jarðeðlisdeild veðurstofunnar í samtali við Tímann í gær. Kippurinn fannst um allt Norðurland og austur á firði.

Þann 13. kom mjög djúp lægð að landinu og olli austan- og suðaustanillviðri. Mikil ófærð og hálka varð suðvestanlands. Morgunblaðið segir frá þann 14.:

Austan hávaðarok gekk yfir mestan hluta landsins í gær og fylgdi því víðast hvar snjókoma. Komst veðurhæðin í 85 hnúta á [43,8 m/s] Stórhöfða í Vestmannaeyjum en 12 vindstig samsvara 64 hnútum. Víðast var vindstyrkurinn 8—10 vindstig. Mjög hvasst var á miðunum í kringum landið og var t.d. ekki veiðiveður hjá bresku togurunum þegar líða tók á daginn. Veðrið hafði hina mestu truflun í för með sér á þjóðlífinu, samgöngur á landi voru mjög erfiðar, flug lá niðri innanlands og engar millilandaflugvélar gátu lent, kennslu var aflýst eftir hádegi í mörgum skólum og á suðvesturhorni landsins átti fólk í erfiðleikum í umferðinni, helst þó í Reykjavík og á vegum í nágrenninu. Í Reykjavík varð færð mjög erfið þegar liða tók á daginn, sérstaklega í úthverfum. Lögreglan og hjálparsveitarmenn komu bifreiðastjórum til hjálpar. Það kom greinilega fram í gær að margir bifreiðastjórar hafa oftrú á bílum sinum í vetrarakstri og lentu margir þeirra í hinu mesta basli. Vegir út frá höfuðborginni voru illfærir eða ófærir vegna roks, hálku og skafrennings. Varð að loka Keflavíkurveginum í gærkvöldi af þessum sökum, en um daginn höfðu rúta og margir smábílar lent þar utan vegar vegna hálkunnar og roksins. Í sumum bilanna beið fólk eftir því að veðrið batnaði svo það gæti haldið áfram ferð sinni. Ekki er vitað um nein meiriháttar óhöpp, nema hvað klukkan rúmlega 16 i gær varð árekstur milli fólksbíls og rútubíls í svokallaðri Grænásbrekku við Njarðvík og slasaðist amerísk kona sem var í bílnum talsvert, hlaut fótbrot og handleggsbrot. Nokkru áður hafði rúta farið út af veginum á þessum slóðum en slys urðu ekki. Í veðrinu í gær spilltust vegir mjög víða, norðanlands, sunnan og austan. Allt innanlandsflug lá niðri í gær vegna veðursins og millilandaflug var í molum.

Tíminn heldur áfram skjálftalýsingu 15.janúar:

Gunnar Salvarsson, Kópaskeri. Sex íbúðarhús á Kópaskeri eru talin svo til gjörónýt eftir jarðskjálftann mikla, sem þar varð á þriðjudag, en íbúðarhús á Kópaskeri eru innan við 30 talsins. Fimmti hluti allra íbúðarhúsa í þorpinu hefur því eyðilagst í þessum náttúruhamförum.

Spurning kom upp um það hvort eldgos hefði orðið í sjó. Þeirri hugmynd mun nú hafa verið hafnað. Tíminn 16.janúar:

Gsal Kópaskeri. Á miðvikudag sáu hjónin á Núpi í Öxarfirði reyk stiga upp ár sjónum í firðinum og einnig er vitað um fleiri sem sáu reykstrókinn. Þessum reyk er þannig lýst af sjónarvottum, að hann hafi fyrst verið grár en orðið gulleitur og horfið eftir stuttan tíma. Menn hafa látið sér detta í hug að þarna hafi verið um stutt neðansjávareldgos að ræða. Í gærdag kom í ljós við dýptarmælingar sem varðskipið Baldur gerði í Öxarfirði, alllöng sprunga sem liggur í norður frá ósum Jökulsár og er í beina stefnu vestur af Kópaskeri. Varðskipsmenn urðu einnig varir við tvær gjár á þessari sprungu og telja því margir að áðurnefnt gos hafi orðið í annarri hvorri gjánni. Tíminn innti Ragnar Stefánsson, jarðskjálftafræðing, eftir því í gærkvöldi hvort hann væri trúaður á að neðansjávargos hefði orðið í Öxarfirði í fyrradag. — Vitanlega geta komið upp skammvinn gos á þessu svæði, en þetta þarf þó ekki að hafa verið eldgos, sem sást. Því miður er ekki hægt að staðhæfa neitt um þetta, en hins vegar benda þessar sprungur ekkert sérstaklega til þess að í þeim hafi orðið eða muni verða eldgos.

Á þessu tímabili gengu flestar lægðir það norðlæga braut að eitthvað hlánaði þegar þær fóru hjá, en þann 19. og 20. fór mjög djúp lægð til austurs fyrir sunnan land og olli hún vonskuveðri. Næstu daga var vindur síðan við norðaustur, þar til 25. að aftur gerði sunnanáttir.

Morgunblaðið segir af illviðri og ófærð 20.janúar:

Vegna illviðris féll allur snjómokstur niður í gær, en eftir að veður gekk niður komst umferð fljótlega í sæmilegt horf og undir kvöldið var orðið greiðfært eftir aðalleiðum frá Reykjavík upp í Borgarfjörð og austur um Rangárvallasýslu og um Suðurnes. Fjallvegir á Snæfellsnesi voru ófærir í gær og allir fjallvegir á Vestfjörðum eru ófærir. Holtavörðuheiði var sömuleiðis ófær og í gærkvöldi var mikil snjókoma á Norðurlandi. Í Þingeyjarsýslum var greiðfært fram eftir degi í gær, t.d. var fólksbílum fært frá Kröflu til Húsavíkur og stórum bílum frá Húsavík til Þórshafnar, en í gærkvöldi fór veður versnandi á þessum slóðum með skafrenningi fyrst og snjókomu í gærkvöldi og spáð norðaustan snjókomu, eða versta veðri. ... Í uppsveitum Arnessýslu eru vegir víða þungfærir, t.d. til Laugarvatns og í Biskupstungur, en talsverður snjómokstur er áætlaður þar í dag. ... Víða urðu miklar umferðartafir í gær en mestar á Hafnarfjarðarvegi en þær stöfuðu nær eingöngu af bílum sem voru vanbúnir til aksturs í snjó og verður aldrei nógsamlega brýnt fyrir fólki að hafa bíla sína búna til aksturs í slíku veðri ella vera ekki á bílum sínum, sagði Arnkell Einarsson hjá Vegagerðinni í gærkvöldi þegar hann gaf okkur upplýsingar um ástand vega.

Vísir segir af óvenjulegum snjóþyngslum á Akranesi 21.janúar:

„Þetta er mesti snjór sem ég man eftir á Skaga í þau 35 ár sem ég hef verið hér” varð lögreglumanni á Akranesi að orði í morgun. þegar við ræddum við hann. en í nótt snjóaði þar mikið. Ef vind hreyfir eitthvað má fastlega gera ráð fyrir því að allt verði ófært þar. Eins og er, er þó illfært á mörgum stöðum, og búast má við því að nóg verði að gera í dag við að koma bílum af stöðum þar sem þeir hafa fests. Engin óhöpp hafa orðið á Akranesi, en litill drengur varð þó fyrir bíl í gær, en hann mun ekki hafa slasast. — EA

Næsta frétt tilheyrir reyndar árinu 1975 - en við látum hana vera hér - í bili. Morgunblaðið 27.janúar:

Eins og Morgunblaðið skýrði frá fyrir helgi kom jökulhlaup við Sólheimajökul í nóvember s.l. og á sama tíma stóð jarðskjálftahrina yfir, sem átti upptök á svipuðum stað. Það var um miðjan nóvember, sem þeir Helgi Björnsson og Valur Jóhannesson urðu varir við nýleg ummerki eftir jökulhlaup við Sólheimajökul. Austan við Jökulhaus hafði vatn grafið allt að mannhæðar djúpan farveg. Akvegurinn inn að jökli var víða skorinn sundur. Í Skjálftabréfi Raunvísindastofnunar Háskólans og Veðurstofu Íslands segir Helgi Björnsson, að Erlingur Sigurðsson, bóndi í Sólheimakoti, hafi komið að Jökulsá á Sólheimasandi að morgni föstudagsins 7. nóvember s.l. Áin hafði þá vaxið mikið um nóttina og vatnsmagn orðið um fimmfalt meðalrennsli, og hélst svo þann dag. Að morgni 8. nóvember hafði rénað í ánni og rennsli í meðallagi. Hlaupið stóð því í um einn sólarhring og var engin óvænt jökulfýla af hlaupinu. Helgi segir, að samtímis þessu hafði Erlingur orðið var við hlaup í Hólsá. Einnig hafi honum verið sagt, að vaxið hefði í Klifanda á sama tíma. Er haft eftir Erlingi, að miklar rigningar hefðu verið þessa dagana. Segir Helgi, að hugsanlega sé ástæðan fyrir þessu sú, að jarðlón hafi tæmst. Ef upptök hlaupanna í Jökulsá, Hólsá og Klifanda hafi verið hin sömu yrðu þau að koma úr vatnsgeymi undir Mýrdalsjökli. Hinn 7. og 8. nóvember stóð jarðskjálftahrina með upptök undir vestanverðum Mýrdalsjökli. Hrinan hófst síðdegis á föstudag og stóð í sólarhring. Ljóst er að jökulhlaupið hófst um hálfum sólarhring áður en jarðskjálftahrinan byrjaði. Stærð skjálftanna var allt að 3 stig á Richter.

Þann 27.janúar fór nokkuð kröpp lægð norður yfir landið vestanvert. Gerði þá enn eina hríðina um landið sunnan- og vestanvert. Vísir segir frá 27.janúar:

Vandræðaástand var víða í morgun vegna ófærðar og veðurs. Á Reykjanesbrautinni fóru til dæmis margir bílar út af vegna blindhríðar og veðurs, þar á meðal sjúkrabíll. Bílarnir þurftu aðstoð til þess að komast upp á veginn aftur. Engar skemmdir urðu á bilunum og engin slys svo vitað sé ... Lögreglan á Selfossi varð að láta sér nægja kertaljós þegar við höfðum samband þangað í morgun. Rafmagnslaust var og líklega veðrinu um að kenna. Í Vestmannaeyjum var veður ekki tiltakanlega slæmt, en snjókoma var og snjórinn mjög blautur. Hann var því þungur og raflinur hreinlega slitnuðu undan þunganum. Arnarneshæðin, Vífilsstaðavegur og Reykjanesbrekka upp að kirkjugarðinum voru lokuð í morgun. að sögn lögreglunnar í Hafnarfirði. Bílar sátu fastir hér og þar og lögreglan hafði í nógu að snúast við að aðstoða ökumenn. Ástandið var viða slæmt í Reykjavik í morgun, og menn komust helst ekki leiðar sinnar á litlum bílum ofan úr Breiðholti eða Árbæ. Snemma í morgun festust bílar m.a. á Suðurlandsbrautinni og varð að fá hefil til aðstoðar. ... —EA/VS

Febrúar var mjög erfiður og umhleypingasamur um landið sunnan- og vestanvert. Mun betri tíð var á Norðausturlandi. Fyrstu tíu dagana var mikið um hlákur og vatnavextir urðu töluverðir. Verstu illviðrin gerði þann 13. til 15. og aftur þann 20. Í fyrri syrpunni komu þrjár lægðir við sögu, á hraðri leið til norðausturs milli Íslands og Grænlands og yfir landið norðvestanvert. Í veðrinu þann 20. fór mjög kröpp lægð til norðnorðvesturs skammt fyrir vestan land. 

Snemma í mánuðinum urðu töluverðir vatnavextir. Tíminn segir frá 5.febrúar:

MÓ—Reykjavik — Á Blönduósi eru menn nokkuð uggandi um að Blanda kunni að valda skaða, ryðji hún sig skyndilega. Áin er nú mjög uppbólgin, ... og komi snögg leysing, er viss hætta á að hún flæði yfir bakka sina og valdi skemmdum. Einnig er hætta á jakaburði upp í þorpið. Í hlákunni í fyrri viku var vakt við ána í tvær nætur, og búist var við að einnig yrði vakað í nótt, a.m.k. ef leysingin ágerðist, þegar liði á kvöldið. Oft ryður Blanda sig mjög skyndilega, en fremur er sjaldgæft að nokkurt tjón verði af. Þó eru nokkur dæmi um að runnið hafi inn í kjallara og jakar borist upp á götur. Og sagnir herma, að fyrir um hundrað árum hafi stífla komið í Blöndu fyrir neðan Hrútey og hún þá runnið meðfram Hjaltabakkabrekkum. 

Tíminn segir af vatnavöxtum í Ölfusá í pistli 8.febrúar:

SJ—Reykjavik. Töluverðir vatnavextir hafa verið í Ölfusá og í Árnessýslu. Á föstudag flæddi áin yfir veginn við Kaldaðarnes en í fyrrinótt sjatnaði í henni. Gaulverjabæjarvegur er sundur við Vorsabæ og verða ökumenn að taka þar á sig krók. Þá er vegurinn lokaður við Skógsnes. Viða á þessum slóðum hefur flætt töluvert yfir vegi.

Veðráttan segir frá því að þann 7. hafi rafmagnslína frá Mjólkárvirkjun laskast í eldingu. Skemmdir urðu á raflínum og símatækjum á Lambavatni á Rauðasandi. Allmikið landsynningsveður gerði þennan dag. 

Nokkuð tjón varð í illviðrunum um miðjan mánuð. Vísir segir fyrst frá 16.febrúar:

Þök fuku af tveimur húsum, bíll fauk til, timbur fauk af húsum og olli skemmdum á bílum, og rúður brotnuðu. Það gekk á ýmsu í óveðrinu aðfaranótt laugardagsins [14.] á Suðvesturlandi. Mestu skemmdirnar munu hafa orðið í Grindavik og á Vatnsleysuströnd, þar sem þök fuku af húsum. Þak fauk af íbúðarhúsi í Þórkötlustaðahverfi í Grindavik. Það lyftist af í heilu lagi og hvarf. Björgunarsveitin kom fljótt á vettvang til þess að gera við til bráðabirgða. Einhverjar skemmdir munu hafa orðið á jeppa í Grindavik. Þá fauk þak af nýlegri vélageymslu á Stóru-Vatnsleysu á Vatnsleysuströnd. Þakið hvarf hreinlega út í sjó. Um leið og þakið fauk féll veggur í geymslunni á nýjan fólksbil sem þar var geymdur. Urðu talsverðar skemmdir á honum, og einhverjar skemmdir urðu á 2 traktorum sem þar voru líka geymdir.

Í nýja miðbænum í Kópavogi fauk timbur af húsum og olli það skemmdum á bílum. Til dæmis brotnaði framrúða í einum bílnum, og einhverjar skemmdir urðu á öðrum bílum. Fólksbíll fauk til í Breiðholti og rúða brotnaði í Breiðholtskjöri. Plötur fuku af íbúðarhúsi við Hábæ 35 og brutu rúðu í húsinu við Hábæ 31. Þá munu einhverjar skemmdir hafa orðið á viðlagasjóðshúsi í Keilufelli í Breiðholti. Ekki var vitað um skemmdir eða óhöpp á fleiri stöðum þegar Vísir spjallaði við lögregluna í morgun. —EA

Miklar skemmdir urðu á viðlagasjóðshúsi í Keilufelli á laugardagskvöld [14.]. Er talið að skemmdirnar hafi orðið vegna þess að eldingu sló niður við húsið. Svo mikill þrýstingur orsakaðist að því var líkast sem sprenging hefði orðið. Miðað við þær skemmdir sem urðu vegna þessa, mætti ætla að neðri hluti hússins hefði hreyfst til en sá efri staðið kyrr. Gluggakarmar munu t.d. hafa brotnað, glerhurð brotnaði, blómsturpottar duttu niður og skemmdir munu hafa orðið á hurðum og veggjum í húsinu. Miklar viðgerðir þurfa að fara fram á húsinu áður en það verður fullkomlega íbúðarhæft. — EA.

— Ég var nýlega sofnuð, þegar ég vaknaði upp við þvílíkan hávaða að ég hélt helst að húsið væri að hrynja ofan á mig, sagði Guðrún Guðlaugsdóttir, Hábæ 35 í Árbæjarhverfi, við Vísi í morgun. Þegar ég leit út sá ég þakskífunum rigna niður eins og skæðadrífu. Ég hljóp út til að athuga verksummerki. Þá sá ég að þakskífurnar af suðurhliðinni höfðu fokið af. Eitthvað af norðurhliðinni fór líka — en minna. Þakrennan var farin og tvö borð höfðu losnað í klæðingunni þegar eitthvað lægði. Var mér sagt eftir á, að hefði hvesst aftur myndi allt þakið hafa farið af. — Það er eins og lægi alltaf eitthvað þegar vindurinn er búinn að gera eitthvað af sér, bætti Guðrún við. Hún sagði að þá strax um nóttina hafi synir hennar tveir og þriðji maður komið til að njörva þakið niður. Í gær klæddu þeir svo þakið tjörupappa. — Nú ætla ég að fá mér járnplötur á þakið, sagði Guðrún. Þakskífurnar fuku á næsta hús fyrir ofan og brutu þar stóran stofuglugga. Einnig brotnaði ytra glerið í eldhúsglugganum. Á húsinu þar við hliðina brotnaði einnig litill gluggi. Engin slys urðu á mönnum svo vitað sér. — VS.

Tíminn segir af sama veðri 17.febrúar:

gébé Rvík — Aftakaveður gekk yfir höfuðborgarsvæðið og nágrenni s.l. helgi. Mestur virðist vindstyrkurinn hafa verið um klukkan eitt til tvö á sunnudagsnótt [15.], en þá var hann að snúast úr suðsuðaustri í suðvestur. Mældist hann 12 vindstig á Reykjavikurflugvelli í mestu vindhviðunum en gæti allt eins hafa verið meiri í Árbæ og Breiðholti. Síðan lægði snögglega. Eldingar sáust viða á Suður- og Vesturlandi, en ekki er vitað um neinar skemmdir af völdum þeirra. Aftur á móti skemmdust hús í Árbæ, þegar þakskífur fuku af húsi þar í nálæg hús. Þá fauk þak í heilu lagi af íbúðarhúsi í Grindavik. Ekki er vitað um nein slys á fólki. Hláka var um mest allt land í gær og viða krapavaðall á vegum. Á flestum stöðum var þó fært, nema að Austurlandsvegur var rofinn og rann vatn yfir hann á fleiri stöðum. Lónsheiði var talin illfær vegna vatnsflóða.

Í íbúðarhúsinu Hrauni í Grindavík vöknuðu íbúar við mikil læti er þakið þar fauk af í heilu lagi. Lenti þakið á Bronco-jeppa sem skemmdist töluvert. Engin slys urðu á fólki, en fjárhagstjón eigenda hússins og jeppans mikið. Að lokum fékk blaðið þær upplýsingar hjá vegaeftirlitinu, að ef til verkfalls kemur á miðnætti, þá muni öll starfsemi lamast, a.m.k. í Reykjavik og nágrenni, en eins og kunnugt er hafa sum félög úti á landi boðað til verkfalls nokkuð seinna, eða 20. febrúar og verður því unnt að halda starfsemi Vegagerðarinnar áfram þar þangað til. Vegagerðin mun því ekki geta haldið opnum vegum, ef af verkfalli verður, og ef veðrið verður óhagstætt á næstunni munu flestir vegir lokast og ekkert verður að gert.

Tíminn segir frekar af tjóni í pistli 18.febrúar:

GG-Hjarðarfelli. Óvenjuslæmt veður gekk yfir Snæfellsnesið um helgina, frá föstudegi [13. og allt fram á mánudagsmorgun [16.]. Rafmagn fór þá af nesinu og allt suður á Mýrar. Var mikil vinna lögð í það, að reyna að koma rafmagninu á aftur, en það gekk illa, og fór af hvað eftir annað. Ein meginorsökin fyrir þessum rafmagnsvandræðum er spennivirki, sem reist hefur verið hjá Vegamótum. Virkið er ekki fullfrágengið, og þegar eitthvað er að veðri slær út. Þetta gerðist aðfaranótt laugardagsins. Enginn fastráðinn maður er til eftirlits við virkið, en samið hefur verið við tvo menn í sveitinni að fara á vettvang, ef eitthvað verður að, til þess að kippa því í lag. Mjög erfiðlega gekk að ná í þá þessa nótt og tókst það ekki þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir. Varð endirinn sá, að senda varð menn frá Stykkishólmi, til þess að koma þessu í lag. Þessi viðgerð nægði þó ekki, og sló út aftur, hvað eftir annað, og var rafmagnslaust annað slagið allan laugardaginn. Varð það til þess, að hvorki var hægt að mjólka, né heldur gekk vel að matreiða þarna um slóðir. Aðfaranótt sunnudagsins skemmdist síðan linan í Grundarfjörð vegna eldinga, en stöðugar eldingar höfðu verið frá því á laugardagskvöldið [14.]. Var svo rafmagnslaust alla nóttina og fram á sunnudag á meginhluta svæðisins. Að þessu sinni voru sendir viðgerðarmenn úr Borgarnesi, og unnu þeir dag og nótt við mjög slæm skilyrði.

Tíminn rekur enn tjón í pistli 19.febrúar:

K.Sn.-Flateyri — Aðfaranótt s.l. laugardags [14.] var mikið hvassviðri af vestri og gekk þá nokkur sjór á land „upp í bót”. Sjóvarnargarður er með mestallri eyrinni utanverðri en nokkurt skarð var komið í hann í „bótinni”. Sá sjór, sem kemst þar inn á eyrina, flæðir síðan niður að byggðinni og fór í þessu tilfelli inn í hús kvenfélagsins Brynju, sem stendur við barnaleikvöllinn. Þá barst talsvert grjót upp á Brimnesveginn, sem liggur með sjónum — og komst sjór í nokkra kjallara. Einnig losnuðu járnplötur og reykháfur brotnaði í heilu lagi, en féll þó ekki niður á götu. Þak fór að hluta af útihúsum að Hvilft I. Stærsti straumurinn var á mánudaginn [16.] og mesta mildi að hvassviðrið kom ekki þann daginn, því brimvarnargarðurinn með eyrinni hefur lækkað á undanförnum árum, þó bætt hafi verið í hann og gæti tjón orðið gífurlegt á Flateyri, ef saman færi lægð, stærsti straumur og vestan hvassviðri. Járnplötur fuku víða af húsum í óveðrinu á Flateyri á dögunum.

Eins og áður sagði fór kröpp lægð til norðnorðvesturs skammt undan Vesturlandi þann 20. Tíminn segir af tjóni 21.febrúar:

gébé—Rvik. — Mikið vatnsveður og hvassviðri geisaði um mest allt land í gær [20.] og rann vatn viða yfir vegi, en að sögn Arnkels J. Einarssonar vegaeftirlitsmanns, mun hvergi vera um neinar alvarlegar skemmdir. Skriðuföll hafa verið á einstaka stað og skarð komið í vegi, en það mun aðeins vera Austurlandsvegur sem er ófær í Skriðudal, vegna skarðs í veginum. Vatn hafði hækkað verulega í Skriðuvatni og flæddi það yfir veginn. Seinni hluta dags í gær voru skriðuföll í Hvalfirði, innst í Múlafjallinu, inn undir botni fjarðarins. Það reyndist þó ekki alvarlegt en Vegagerðin fékk undanþágu verkalýðsfélaga fyrir einn veghefil og lagaði hann veginn. Nokkuð spilltist vegurinn til Borgarfjarðar eystri í Njarðvíkurskriðum, sagði Arnkell. Suðurfjarðarvegur í Reyðarfirði er aðeins jeppafær, en við vonumst til að fá leyfi til að framkvæma þar bráðabirgðalagfæringu.

Gsal—Reykjavik — Það er búinn að vera mikill erill hjá okkur í dag, og við erum búnir að fá mörg útköll vegna veðursins og vatnsflaumsins. Í flestum tilvikum hefur þetta bara verið smávægilegt og engar skemmdir að ráði hafa orðið af völdum veðursins, svo okkur sé kunnugt um, sagði lögreglumaður í fjarskiptamiðstöð lögreglunnar í Reykjavik í samtali við Tímann í gær. Nokkuð bar á því í gær, að þakplötur fykju af húsum og varð t.d. í einu tilvikinu að óska aðstoðar slökkviliðsins við að hefta frekari fok, en það var í gamla ÍR-húsinu við Túngötu. Þar fuku nokkrar plötur áður en lögreglumenn komu til skjalanna, en engar skemmdir urðu af völdum foksins, að sögn lögreglu.

Vísir segir af sama veðri 21. febrúar:

Miklar annir voru hjá lögreglunni í óveðrinu í gærdag [20.]. Þakplötur losnuðu eða fuku, timbur tókst á loft og olli skemmdum á bílum og vitað var um tvo eða þrjá ljósastaura sem hreinlega brotnuðu þegar mest gekk á. Hjá lögreglunni í Kópavogi var blaðinu tjáð í gærkvöldi að þakplötur hefðu fokið en ekki var vitað til þess að þær hefðu valdið tjóni. Timbur fauk þó á bila og olli skemmdum á fjórum bilum. Þakplötur fuku af að minnsta kosti 5 húsum og einnig þar sem þær voru geymdar í stöflum. Þá slitnaði raflina vegna veðurofsans, og mikið vatnsflóð var á götum, þar sem niðurföll stífluðust um tíma. Kópavogslækurinn beljaði um tíma yfir brýnar. Vitað var til þess að vatn flæddi inn í kjallara í eitt húsið í Kópavogi að minnsta kosti, og vatn flæddi viðar inn. Til dæmis var beðið um aðstoð þar sem flæddi inn í kjallara símstöðvarinnar í Mosfellssveit. Einnig var leitað eftir aðstoð vegna vatns í kjallara hitaveitunnar við Reykjahlið og í kjallara Fjölbrautaskólans í Breiðholti. Í Árbæ tepptust sumar götur á tímabili, þar sem niðurföll stífluðust. Þar hafði lögreglan í nógu að snúast, t.d. vegna þakplötufoks. Plötur losnuðu eða voru nær því. Plötur losnuðu af þaki gamla ÍR-hússins við Túngötu og varð lögregla og slökkvilið að koma til aðstoðar. Ekki var vitað til þess að neitt tjón hefði orðið, en einn bíll var í hættu þegar grindverkið við byggingu Seðlabankans lagðist niður á kafla. Bílnum varð forðað. Þá gat lögreglan um ljósastaura við Elliðavog sem brotnuðu. Jafnval var talað um 2-3 staura sem gáfu sig hreinlega í veðurofsanum. —EA

Tíminn hugar að suðurlandsskjálftum 23.febrúar, segja má að forspá Sveinbjörns hafi haldið:

MÓ-Reykjavik Síðustu átta aldirnar hafa stórar jarðskjálftahrinur komið á Suðurlandi á 30 til 110 ára fresti. Ekkert bendir til þess að nein breyting verði á þessu, og því má búast við stórri jarðskjálftahrinu á Suðurlandi innan þrjátíu ára, sagði Sveinbjörn Björnsson jarðfræðingur á ráðstefnu um öryggismál Reykjavikur sem JC-félögin í Reykjavik gengust fyrir um síðustu helgi.

Veðráttan segir að í veðrinu þann 20. hafi tvær trillur sokkið í Trékyllisvík. Tíminn segir af tjóni í Keflavík þ.20, 25.febrúar:

Gsal-Reykjavik Una María, 12 tonna bátur, sökk í höfninni í Keflavík á föstudagskvöld [20.], en þá var vonskuveður í Keflavik og mikill órói í höfninni.

Kringum þann 20. varð mikill vöxtur í Jökulsá á Fjöllum. Töldu menn í fyrstu að um hlaup væri að ræða, en síðar kom í ljós að þetta var leysingaflóð. Landsigið í Kelduhverfi flækti flóðið, það hegðaði sér ekki á sama veg og áður. Á sama tíma óx mjög í fleiri ám norðanlands, t.d. Fnjóská (sjá fréttir um að síðar). Dagur segir af þessu 25.febrúar:

Kópaskeri, 23. febrúar. Fyrir helgina kom nokkurt hlaup í Jökulsá og hafði það náð hámarki á sunnudaginn og fór þá að réna. Það flæddi nokkuð um, utan farvegs síns, m. a. austan við Skóga og þurfti að flytja fé úr fjárhúsi þar og einnig hey úr hlöðu, en mest af því var bundið og því fljótlegra að koma því burt. Landið heldur áfram að síga og vatnið hitnar enn í jarðsprungu í túninu á Keldunesi og er komið yfir 50 gráður. En jarðsig og sprungur koma  betur í ljós þegar snjóa leysir að fullu. Jarðhræringar hafa ekki orðið nú um tíma, svo heitið geti.

Morgunblaðið birti 5.mars nánari fregnir af vatnavöxtunum í Jökulsá:

Skinnastað, 4. mars — Óvenjulegt hlaup kom í Jökulsá á Fjöllum hinn 21.febrúar síðastliðinn og stóð í tvo og hálfan sólarhring. Nokkur hlýindi höfðu verið undanfarið og var vatnsborð á mæli við Jökulsárbrú í Öxarfirði heldur í meira lagi eftir árstíma, þegar flóðið hófst eða um það bil 170 cm. Laust eftir miðnætti 21. febrúar byrjaði vatnsborðið að hækka, steig það svo jafnt og þétt til klukkan 10 um morguninn, en þá jókst rennslið að mun. Klukkan 12 á hádegi þennan dag hafði vatnsborðið stigið upp í 230 cm, sem er líkt og í miklum sumarleysingum, en eftir klukkan 12 á hádegi þennan dag, kom aðalflóðaldan niður ána. Steig vatnsborðið þá við brúna um 100 cm næstu þrjár klukkustundirnar og náði hámarki klukkan 15 um daginn. Var þá vatnsborðið komið upp í 330 cm.

Flóði áin þá kolmórauð og straumþung um allar eyrar með óskaplegum jakaburði og vikurframburði. Aðalvatnið hljóp niður Bakkahlaup, sem er höfuðfarvegur árinnar á Söndunum, en kvísl úr því hljóp í nýlegt jarðfall, sem myndaðist í jarðskjálftunum fyrr í vetur, norðarlega á Söndunum, og flæddi úr því heim á tún í Skógum og í hinn margumtalaða Skógarkíl. Mikið flóðvatn hljóp einnig í Sandá, austustu kvísl Jökulsár og þaðan í Brunná og bakkafyllti þar allt til sjávar og skildi eftir gríðarmiklar klakahrannir á eyrum og bökkum. Flóðið braut allan ís á ánni ofan við Selfoss og sennilega fram í jökla. A.m.k. barst ofan gífurlegt ísmagn, sem hlóðst upp í háar hrannir úr vatnsnúnum ísstykkjum við efstu flóðmörk, en sumt fór út í fjörð og rak síðar á fjörur. Þessar ísskarir eru víða mannhæðar háar og langt frá vatnsborði nú, og eru nú óðum að bráðna í hláku og hlýindum. Þá liggja víða í flóðfarinu miklar rastir af ljósbrúnum Öskjuvikri frá gosinu 1875.

Hlaupið var nokkrum klukkustundum fyrr á ferðinni við Grímsstaði á Fjöllum, breiddi þar mikið úr sér að sögn Kristjáns á Grímsstöðum og braut gat í Austurlandsveg vestan Grímsstaðabrúar. Klukkan um 16, laugardaginn 21. febrúar, fór hlaupið að sjatna og lækkaði flóðvatnið um hálfan metra til klukkan 18 þennan sama dag. Lækkaði vatnið í ánni síðan jafnt og þétt og klukkan 09 að morgni sunnudaginn 22. febrúar, hafði vatnsborðið lækkað um einn metra hjá brúnni í Öxarfirði. Síðan hélt það hægt áfram að lækka og klukkan 12 á hádegi mánudaginn eftir, var komið svipað rennsli í Jökulsá og var á föstudaginn, áður en flóðið byrjaði. Þessar tölur og tímasetningar eru fengnar hjá Guðmundi Theodórssyni, bónda á Austaralandi, sem gætir vatnshæðarmælis hér við ána og fylgdist vel með hlaupinu. Því má bæta við, að þetta er mjög óvenjulegt flóð í ánni. Í mestu vor- og sumarflóðum eftir snöggar leysingar er vatnshæð við Jökulsárbrú sjaldan yfir 280 cm, en fór hálfum metra hærra núna. Búast má við að þegar flóðtoppurinn fór hjá Öxarfjarðarbrú um nón á laugardag, hafi hámarksrennsli a.m.k. verið 1200 til 1400 rúmmetrar á sekúndu, eða tvöfalt til þrefalt venjulegt sumarvatn Þjórsár.

Mesta flóð, sem vitað er um í Jökulsá síðan 1875 var í júní 1949 í bráðri og snöggri leysingu eftir kalt og snjóþungt vor. Þá varð hámarksrennsli við Jökulsárbrú í Öxarfirði 1540 rúmmetrar á sekúndu. Þetta hlaup er því líkast að eitthvert vatnsforðabúr frammi í jöklum, hafi snögglega tæmst, ef til vill jökullón og má fara nærri um heildarmagn vatnsins sem hljóp fram. —Séra Sigurvin.

Morgunblaðið 18.mars (frekar af hlaupinu):

Egilsstöðum, 17. mars — Rannsóknaleiðangur var gerður út hinn 24. febrúar frá Egilsstöðum. Fóru þá Völundur Jóhannesson og fleiri á bíl inn í Krepputungu og um Brúaröræfi til að kanna verksummerki vegna fregna sem gengu um jökulhlaup í Jökulsá á Fjöllum. Ekki sáust nein merki um jökulhlaup. Hins vegar sáust ótvíræð merki um geysilega hláku og regn og var snjór að mestu runninn og höfðu myndast víða mjög stórar uppistöður, sem þurfti að sneiða hjá til þess að komast leiðar sinnar. Jökulsá var auð og tær eins og vant er á þessum árstíma, en hvergi vottaði fyrir jökum. Hins vegar hafði runnið svo mikið leysingavatn til Kreppu, af Brúaröræfum, að hún hafði rutt sig með miklum fyrirgangi og voru stórar hrannir meðfram ánni. Til gamans má geta þess, að álftir voru farnar að vitja hreiðurstöðva í Arnardal og mun slíkt fátítt svo snemma. —Steinþór.

Þess má geta í sambandi við þessa frétt Steinþórs Eiríkssonar fréttaritara Morgunblaðsins, að nýlega gerði Sigurjón Rist að beiðni blaðsins athugun á rennsli áa á Norðausturlandi og úrkomumælingum. Niðurstaða þessara athugana Sigurjóns var einmitt hin sama og þessi leiðangur komst að — að gífurleg asahláka varð á hálendinu upp af Jökulsá á fjöllum dagana 20. og 21. febrúar síðastliðinn.

Illviðrin héldu áfram í mars. Allmargar mjög krappar lægðir fóru norður yfir landið. Þó var lengst af milt í veðri og ekki jafn mikill snjór á Suður- og Vesturlandi eins og í fyrri mánuðum. Snjólétt var á Norður- og Austurlandi og tíð þótti þar góð. 

Myndin sýnir lægsta þrýsting hvers athugunartíma í mars 1976 (rauð lína/hægri kvarði). Bláu súlurnar sýna þrýstispönn (mismun á hæsta og lægsta þrýstingi hvers athugunartíma) í sama mánuði. Hér má sjá helstu illviðri marsmánaðar. Aðskildar krappar lægðir ollu tveimur veðrum á sama sólarhring 3. og 4.mars. Mestallur mánuðurinn var mjög órólegur, allt fram til þess 24. 

Í upphafi mánaðarins varð hörmulegt sjóslys. Tíminn segir frá 4.mars:

gébé Rvík — Talið er fullvíst að stálskipið Hafrún AR 28 frá Eyrarbakka, sem fór til loðnuveiða frá Þorlákshöfn um miðnætti á mánudag [1.] hafi farist í slæmu veðri við Reykjanes, en þar voru suðaustan 7—8 vindstig. Í gærdag [3.] fundu björgunarsveitir brak og hluta úr öðrum björgunarbát Hafrúnar, auk lóðarbelgja. Um 60—70 manns gengu á fjörur á Reykjanesi og viðar í gærdag, flugvélar frá Landhelgisgæslunni og varnarliðinu á Keflavikurflugvelli, auk þyrlu leituðu meðfram strandlengjunni og svo fjörutíu skip sem leituðu mjög skipulega á stóru svæði.

Aðfaranótt 3. og síðan aftur síðdegis þann 3. fóru tvær mjög krappar lægðir norður með Vesturlandi. Tíminn segir frá 4.mars:

Mó-Reykjavík Það er mildi, að ekki urðu slys á mönnum í Vestmannaeyjum í fyrrinótt [aðfaranótt 3.], þegar þar fauk skúr, sem byggður var eftir gos við flugstöðina. En þessa nótt var suðaustan hvassviðri í Vestmannaeyjum. Algengt er, að sofið sé í skúr þessum, en þessa nótt var þar enginn. Skúrinn lenti á 20 m háu loftnetsmastri og brotnaði það. Að sögn Steingríms Arnars flugvallareftirlitsmanns er tjónið ekki mjög mikið og verður fremur til þess að flýta fyrir byggingu nýrrar flugstöðvar í Vestmannaeyjum.

Tíminn segir frá 5.mars:

HHJ—Rvik — Ég má nú varla til þess hugsa, hvernig farið hefði hér í höfninni, ef nýju garðarnir hefðu ekki verið komnir, sagði Sigurður Jónsson, hafnarvörður í Þorlákshöfn, í viðtali við Tímann í gær [4.], en töluverðar skemmdir hafa orðið á nyrðri hafnargarðinum þar eystra í veðrunum, sem geisað hafa undanfarið, því að ekki var unnt að ljúka við að aka í hann stórgrýti fyrir verkfallið. — Hér hefur verið stanslaus bræla allt frá áramótum, sagði Sigurður, og allir bátar hefðu líklega verið löngu flúnir héðan, ef ekki væru nýju garðarnir. Í veðrunum að undanförnu hefur farið um 30 metra sneiðingur ofan af norðurgarðinum, og skörð hafa komið í hann á allt að fimmtíu metra kafla. Viðgerð er nú hafin, og væntanlega verður garðurinn kominn í fulla lengd, eða 600 metra, upp úr næstu mánaðamótum. Við höfum áhyggjur vegna syðri garðsins, sagði Sigurður, því að um hann hefur ekki verið búið sem skyldi. Hann átti að tengjast við land með grjótgarði, en frá því var horfið og hann styttur um 70-80 metra til þess að lækka kostnaðinn. Fyrir bragðið er suðurbryggjan meira og minna óbrúkandi vegna sjógangs. Mér er kunnugt um þrjá menn, sem tekið hefur út af bryggjunni í sjóum, sem snögglega hafa riðið yfir hana.

Að kvöldi þess 5. og aðfaranótt 6. fór mjög kröpp lægð til norðurs um landið austanvert. Mikið illviðri gerði um landið austanvert. Tíminn segir frá 9.mars:

Gsal-Reykjavik — Ofsaveður var á Austfjörðum á föstudagskvöld [5.]. Þá fuku tveir bílar út af vegum, annar í Oddskarði og hinn í Oddsdal, og gjöreyðilögðust báðir bílarnir. Annar bíllinn var mannlaus, er hann þeyttist út af veginum, en í hinum voru piltur og stúlka, og fór bíll þeirra sex veltur, þar til þau komust út. Stúlkan meiddist lítilsháttar og var lögð inn á Sjúkrahúsið á Norðfirði, en pilturinn slapp ómeiddur.

Friðjón Guðmundsson athugunarmaður á Sandi í Aðaltal segir í marsskýrslu: „Aðfaranótt þ.6. fauk hér þak af heyhlöðu í heilu lagi. Hlaðan tekur um það bil 400 hesta heys“ Sturlaugur Einarsson veðurathugunarmaður á Kambanesi segir í skýrslu um marsmánuð: „Að kvöldi fimmta þessa mánaðar gerði hér talsvert rok sem hélst fram á aðfaranótt þess sjötta. Í því veðri urðu allmiklar skemmdir á húsum eyðijarðar hér í Stöðvarfirði. Járn fauk af þaki og dyraskúr fauk í heilu lagi“. 

Dagur segir af góðri tíð 10.mars:

Gunnarsstöðum, 8. mars. Tíðin er létt og bændur beita fé sínu og spara heyin. Fært er um allar jarðir. ... Ó.H.

Þann 10. gerði landssynningsveður og daginn eftir fór enn kröpp lægð til norðvesturs yfir landið. Vísir segir frá 11.mars:

Óveður var í Vestmannaeyjum í gær [10.], eins og reyndar á fleiri stöðum, en sjálfsagt hefur á fáum stöðum orðið jafnhvasst og þar. Lögreglan í Eyjum kvað vindhraðann hafa komist upp í 16 stig, þegar verst lét í gær. Fólk vogaði sér tæplega út, nema nauðsynlegt væri, og lögreglan var fengin til þess að aðstoða börn heim úr skólanum, svo og starfslið sjúkrahússins að komast á milli staða. Ekki var vitað um verulegt tjón af völdum veðursins í morgun, en járnplötur munu hafa fokið og losnað af að minnsta kosti 3 húsum. Það varð um miðjan dag og var því strax reynt að festa plöturnar betur. —EA

Í ofviðrinu í gær skemmdust tvö hús á Akranesi talsvert, annað þó öllu meira. Vindurinn feykti skúr á gamalt forskalað timburhús við Suðurgötu 42 og skemmdist það mikið. Mest varð tjónið á þaki hússins. Einnig olli skúrinn einhverjum skemmdum á Suðurgötu 40. — SJ

Eitt af stærri möstrum í Búrfellslinu í brotnaði í óveðrinu í gærkvöldi og orsakaði rafmagnstruflanir. Skömmu siðar fór allt rafmagn af veitusvæði Landsvirkjunar. Ekki er vitað hver ástæðan var — en þó er talið að um samslátt á línunum hafi verið að ræða. Mikið hvassviðri var á Búrfellssvæðinu og mældust þar um tólf vindstig laust fyrir níu í gærkvöldi. Þessar upplýsingar fengust hjá Ingólfi Ágústssyni hjá Landsvirkjun í morgun — og sagði hann að rafmagnslaust hefði verið í hálftíma, þrjú korter á svæðinu — eða meðan verið var að kanna hvers vegna rofarnir slógu út. Mastrið sem brotnaði stóð á Þjórsárbökkum, upp undir Búrfelli, og fór það alveg í rúst. Verið er að undirbúa smiði nýs masturs en meðan viðgerð fer fram verður Búrfellslina II að flytja rafmagn á veitusvæðið. —EB

Ingibjörg Andrésdóttir í Síðumúla segir í marsskýrslu: „Aðfaranótt þ.11. gerði ofsaveður og urðu nokkrir skaðar af, plötufok og skemmdir á þökum húsa“. Guðrún Tómasdóttir í Skógum undir Eyjafjöllum segir: „Þ.10. fuku bílar um og útaf veginum undir Vestur-Eyjafjöllum“.  

Tíminn hefur áhyggjur af veðurfarsbreytingum 16.mars (mikið stytt hér):

Grein með fyrirsögninni: Eru stórveldin að laumast til að breyta veðurfarinu? Veðurfræðingar viða um heim hafa áhyggjur út af tíðarfarinu. Það hefur verið óeðlilegt um ársskeið, og hefur slegið met, sem erfitt er að útskýra. Langa, heita sumarið í Evrópu er eitt þeirra. Janúar 1975 setti hitamet, þurrkatímabilið í Evrópu í fyrrasumar var það lengst í 200 ár. Starfsfólk ýmissa veðurfræðistofnana hefur látið að því liggja í viðtölum, að í raun og veru sé eitthvað verið að „fikta við veðrið“ af hálfu Bandaríkjamanna og Rússa. Hér sé um að ræða einhvers konar rannsóknir og kannanir í þeim tilgangi að komast að raun um, hvernig hafa megi áhrif á efri lögin í loftinu til þess að eyðileggja loftslagið hjá óvinaþjóð í hernaði. Stig Uffe, cand. scient., hjá veðurfræðistofnuninni í Kaupmannahöfn, segir: — Eins og er trúum við því, að hér sé aðeins um tilviljanir að ræða, enda þótt það sé eftirtektarvert, að þurrkatímabil geti varað svo lengi í Afríku, og það er furðulegt, að okkar hluti af Evrópu skuli hafa sett öll þessi met. Og okkur hefur ekki reynst unnt að lita fram hjá þeirri staðreynd, að rússneski flokksleiðtoginn Breznjev minntist nýlega á veðrið í ræðu, og varaði við vopni, sem væri miklu öflugra en vetnissprengjan. Hann átti augsýnilega við veðurfræðilega vopnið, og þegar menn í æðstu stöðum fara að minnast á slík vopn, hlýtur að vera talsverður sannleikur í þessu. Við drögum ekki þá ályktun, að í rauninni sé verið að ráðskast með veðrið. En margir okkar eru þeirrar skoðunar, að það megi ljóst verða, að hér er verið að fikta við hluti, sem ekki er hægt að stjórna, og afleiðingarnar eru ófyrirsjáanlegar fyrir þá, sem hrundu þessu af stað. [bla bla]

Þann 19. gerði enn eitt landsynningsveðrið, djúp lægð var á vestanverðu Grænlandshafi. Í kjölfar hennar fór mjög djúp og mjög kröpp lægð norður yfir mitt landið þann 21. 

Sturlaugur Einarsson veðurathugunarmaður á Kambanesi segir í skýrslu um marsmánuð:

Mikið veður gerði hér 21. með stórsjó. Viða urðu skemmdir hér í grennd. Skemmdir urðu á hafnarmannvirkjum á Stöðvarfirði og Breiðdalsvík. Járn fauk af húsum og rúður brotnuðu vinnupallar fuku á Stöðvarfirði. Kl.18:40 21.mars gerði hér þrumuveður með hagli. Þrumur heyrðust og eldingar sáust stutta stund. 

Í þessu sama veðri geta veðurathugunarmenn á Gjögri og á Hallormsstað um skemmdir, þak fauk af húsi á Gjögri og tré brotnuðu á Hallormsstað. Sama dag segir Guðrún í Skógum frá skemmdum á símalínum og tækjum vegna þrumuveðurs undir Eyjafjöllum. 

Tíminn segir 25.mars af góðri tíð á Héraði, en einnig af illvígu sandfoki í Vík í Mýrdal, sandfokið mun hafa orðið hvað verst í veðrinu þann 21.:

JK—Egilsstöðum. — Með eindæmum snjólétt hefur verið hér allt frá því um áramót, en nokkuð úrkomusamt. Lagarfljót lagði í kringum áramótin, en nú er það fyrir þó nokkru orðið íslaust og er það óvenjulegt, svo ekki sé meira sagt. Lagarfljótið hefur venjulega verið á ísi langt fram á vor. Þá telst það einnig til tíðinda, að aldrei hefur þurft að fara á snjóbil milli Seyðisfjarðar og Egilsstaða á þessum vetri. Hefur það ekki gerst áður, svo menn muni. Reyndar hefur vegurinn verið færður nokkuð, en það mun þó ekki vera ástæðan, heldur hitt, hversu snjólétt hefur verið hér eystra í vetur. Nokkuð var farið að gæta aurbleytu á vegum, en svo frysti og eru vegir því greiðfærir.

FB-Reykjavik. Undanfarin þrjátíu til fjörutíu ár hafa menn í Vík í Mýrdal ekki orðið fyrir öðru eins tjóni af völdum sandfoks og nú. Suðvestanátt hefur verið óvenjutíð þar um slóðir í vetur, og hvað eftir annað hefur henni fylgt mikið sandfok, og það mesta nú aðfaranótt sunnudagsins [21.], að sögn Brands Stefánssonar vegavinnuverkstjóra í Vík. Brandur sagði, að fyrir einum fjörutíu árum hefði sandfok verið þessu líkt í Vík, og þá hefði það gengið svo langt, að rætt hefði verið um að flytja byggðina. Síðan kom sandgræðslan til, og þar sem kappsamlega var að henni unnið, dró mikið úr sandfokinu. Undanfarin ár hafa menn gert mikið að því að skera melgrasið og flytja það í burtu, svo eðlileg uppgræðsla landsins hefur ekki átt sér stað. Þegar svo látlaus suðvestanátt hefur gengið yfir, eins og verið hefur í vetur, eru afleiðingarnar fljótár að segja til sin. Húsin, sem næst standa sjónum í Vik í Mýrdal, og sem flest eru mjög ný, eru illa farin. Glerið í gluggunum er orðið svo matt, að ekki er hægt að þekkja fólk, sem fram hjá fer, ef horft er út, að því er sagt er. Málning er líka skafin af, og lakk á bilum, sem úti hafa staðið, er gjörsamlega ónýtt.

Annars sagði Brandur, að menn hefðu reynt að bjarga bílum undan sandfokinu, þegar það hefði þá ekki skollið óvænt á um nætur. Þá sagði Brandur, að Vegagerðin væri með hús og skúra á landi, sem hún hefði til umráða, og væru eigur hennar illa farnar eftir sandrokið. Hann sagði, að sandskaflarnir hefðu verið það miklir á götunum í þorpinu, að þurft hefði að ýta þeim í burtu rétt eins og um snjóskafla hefði verið að ræða. Töluverðar skemmdir munu einnig vera á ræktuðu landi, þar sem það er næst sjónum, af völdum sandfoksins, svo ekki sé talað um ræktun í kringum íbúðarhús. Á sumum lóðunum skiptir sandurinn tugum ef ekki hundruðum tonna,að sögn manna í Vík.

Til mánaðamóta voru áframhaldandi umhleypingar, en samt öllu skaplegra veður en áður. 

Þjóðviljinn segir af kólnandi veðri á Grænlandi í pistli 27.mars:

Godthåb [Nuuk] 26/3 — Danskir veðurfræðingar eru þeirrar skoðunar að á Grænlandi fari nú í hönd mesta kuldatímabilið, sem yfir það land hafi gengið í 150 ár. Telja þeir að áhrifa þess tímabils muni gæta um allt norðurhvel jarðar. Byggja veðurfræðingarnir þetta meðal annars á því að sjávarhiti við Grænland hafi lækkað verulega og það haft í för með sér að hafís hafi mjög aukist í Davissundi, milli Grænlands og Kanada.

Morgunblaðið birti 15.apríl (páskablað) bréf frá því í lok mars:

[Bréf frá Látrum] Frá áramótum að telja hefir verið hið mesta vandræða tíðarfar ríkjandi, suðlæg átt, og hlaupið útí vestan aftök með hafróti, sem staðið hefir dögum saman, og veðurfræðingar ekki ráðið við neitt, sjór gengið á land upp, og brotið land og girðingar. Frost hefir verið lítið en mikið snjóað. Nokkrar þíður hafa komið, og orðið að mestu snjólaust í byggð, en þíðan hefir ekki náð nema í 200 m hæð og varla það, en flesta vetur nær hún í 400 m hæð hér vestra þegar best lætur. Einmitt það, hvað kalda loftið er skammt fyrir ofan kollana á okkur er séreinkenni þessa vetrar hér, sem þýðir, að allir fjallvegir eru alltaf ófærir vegna snjóa. Hingað að Látrum hefir ekki verið bílfært síðustu þrjá mánuðina utan 3—4 daga, þó með mokstri. En okkur hér vantar ekkert, svo það breytir engu. Öðru máli gegnir með þá sem þurfa að koma mjólk á markað, á því eru miklir erfiðleikar. Verst hjá okkur er með póstinn frá og til, en hann kemst stundum á vélsleða. ... Látrum, 31/3. 1976. Þórður Jónsson.

Umhleypingar héldu áfram fram eftir apríl, en um páskana skánaði veður mjög og fór vel með eftir það. Talsverða útsynningshryðju gerði um bænadagana [16. og 17.apríl]. Innanlandsflug raskaðist stórlega og vandræði urðu á fjallvegum. Vísir segir þann 20.:

Starfsmenn vegaeftirlits Vegagerðar ríkisins hafa velt því fyrir sér síðustu daga hvort ekki sé þörf á að hafa lögregluvörð við heiðar og fjallvegi þegar veðurútlit er tvísýnt, til þess að banna bílstjórum að leggja á þessa fjallvegi, ef bílar þeirra væru ekki nægilega vel búnir til aksturs í snjó og ófærð. Virðist þetta vera orðin nauðsyn eftir þá reynslu sem fékkst á Holtavörðuheiði fyrir páskana. Milli fjögur og fimm hundruð manns lentu í hrakningum á Holtavörðuheiði á skírdag og föstudaginn langa vegna mikils vetrarríkis á heiðinni og illviðris. Mikil bílalest komst yfir heiðina á um það bil sólarhring, en nokkra bíla varð að skilja eftir, meðal annars vegna þess, hve illa þeir voru búnir til aksturs í snjó. Í bílalestinni voru milli 80 og 90 bílar, stórir og smáir, og tók það snjóruðningstæki vegagerðarinnar nær 20 klukkustundir að brjótast yfir heiðina á undan lestinni norður yfir heiðina. Holtavörðuheiði er hæst yfir sjó um 390 metra, en vegalengdin yfir heiðina mun vera um það bil 30 kílómetrar. Í mörgum fólksbilanna, sem lagt höfðu á Holtavörðuheiði var fólk með smábörn, og dæmi voru um að bílarnir væru á sumarhjólbörðum án keðja eða annars útbúnaðar til aksturs í snjó. Allmargir bilar voru tepptir á Öxnadalsheiði á skírdag og urðu bílstjórar og farþegar að láta fyrir berast i björgunarskýli á heiðinni, þar til á föstudaginn langa, er hægt var að brjótast yfir heiðina.

Um miðjan mánuð urðu allmiklar vegarskemmdir í hlýindum á Vesturlandi (dagsetningar óvissar). Morgunblaðið segir af hlýindum 22.apríl:

Húsavík — 21. apríl. Hér kveður óvenjulega mildur vetur með 17 stiga hita í dag, logni og sólskini. Heita má að hér hafi verið snjólaust frá því um nýár, og snjórinn sem kom á Norðurlandi um páskana og olli erfiðleikum á skíðalandsmótinu á Akureyri, náði ekki austur fyrir Vaðlaheiði, svo að gestir þeir, sem dvöldu hér á hótelinu um páskana, gátu ekkert farið á skíði, heldur urðu að skoða Húsavík og nágrenni í góðu veðri. Þessi mildi vetur kom eftir gott sumar, svo að sumir „spámennirnir" eru farnir að hallast að því að við fáum ekki þriðja góða sumarið í röð en aðrir segja „allt er þegar þrennt er“. Fréttaritari. [Fádæma gott sumar varð um allt landið norðaustanvert 1976].

Vandræði héldu áfram í Öxarfirði, nú af völdum flóða. Tíminn segir 24.apríl:

Gsal-Reykjavik. — Þetta er mun meira flóð en það, sem varð hér í vetur, og það er hægt að sigla á báti hér í kringum bæina og útihúsin, sagði Jón Ólafsson, bóndi á Skógum í Öxarfirði, í samtali við Tímann í gær, en mikið flóð í Jökulsá á Fjöllum hefur orðið þess valdandi, að stórt svæði í kringum Skógabæina báða er umflotið vatni. — Þetta byrjaði um þrjúleytið á miðvikudag og fór mjög ört vaxandi, sagði Jón. Flóðið náði síðan hámarki um þrjúleytið á fimmtudagsnótt og hefur hvorki hækkað né lækkað síðan. Jón sagði, að flytja hefði þurft allt fé úr húsum á fimmtudagsnótt og að hefði verið rekið útí haga, þar sem landið er hærra. Féð hefur verið vaktað, en að sögn Jóns eru á áttunda hundrað fjár á báðum Skógabæjunum. — Við höfum fengið hjálp frá sveitungum, og á fimmtudag og fram eftir nóttu var unnið að því að bjarga heyi úr hlöðum. — Horfurnar eru vægast sagt mjög slæmar, og það er ekki álitlegt að þurfa að búa við þetta, en maður vonar bara að flóðið fari að réna hvað úr hverju, sagði Jón Ólafsson að lokum. Sigurjón Rist, vatnamælingamaður sagði í samtali við Tímann í gær, að flóðið í Jökulsá væri venjulegt vorflóð, en hins vegar hefði leysingin verið óvenju mikil og gerst á mjög skömmum tíma. — Þetta er mjög venjulegur og eðlilegur vorvöxtur, sagði Sigurjón. Flóð í Jökulsá hefur ekki fyrri haft jafn alvarlegar afleiðingar fyrir Skógabæina, en að sögn Sigurjóns er ástæðan sú, að landið í nágrenni Skóga hefur sigið. — Ég geri ráð fyrir því að flóðið réni núna á næstu dögum, sagði Sigurjón og verður lítið um tíma en svo þegar kemur fram á sumarið vex áin á ný.

Maí var svalur framan af, en síðan þótti tíð góð. 

Um mánaðamótin varð breyting á fyrirkomulagi veðurfregnalesturs. Fram til þess tíma hafði verið lesið beint frá Veðurstofunni aðeins þrisvar á sólarhring. Veðurfregnir aðrar voru lesnar af útvarpsþulum, eftir símritahandriti frá Veðurstofunni. Villur í þessari yfirfærslu voru ekki óalgengar. Frá og með 1.maí voru allar veðurfregnir og spár lesnar beint frá Veðurstofunni og fjarriti lagður niður. Varð af þessu bæði sparnaður og öryggi jókst.  

Vísir segir frá 4.maí:

Sumrinu virðist ekki alveg hafa tekist að bola vetrinum burtu. Að minnsta kosti snjóaði hjá þeim á Húsavík í nótt og þegar Vísir hafði samband við lögregluna þar, voru þeir að setja keðjur á lögreglubílinn. Að vísu var litill snjór, föl á jörðu, en hafði þó náð að festast á götum og öryggisbílar eins og t.d. lögreglubílar verða að vera sem best búnir. — EA

Dagur segir 26.maí - raunar gamlar fréttir:

Á síðastliðnum vetri kom óvenju mikið krapahlaup í Fnjóská. Sjást minjar þess enn í Dalsmynni og Höfðahverfi, þar sem áin hefur skilið eftir sig þykkar hrannir af krapa, sem nú er orðinn að eins konar jökulís. Liggur jökull þessi yfir öllum eyrum og hólmum fyrir austan Laufás, alveg upp að brekkunni fyrir neðan bæinn, en þar fór áin yfir tún og engi og olli þar miklum spjöllum, með því að bera aur og jarðvegshnausa upp á túnin. Svo er að sjá, sem hlaupið hafi lyft upp jarðvegi í stórum stíl á eyrunum, og liggja jarðvegsflögurnar víða ofan á ísnum, ásamt möl og grjóti, gamalli sinu, af eyrunum og mosa úr ánni. Fyrir norðan Laufás er íshrönnin víða um 3—4 m á þykkt, en hefur þó lækkað um a.m.k. einn metra síðan í vetur. Hlaupið hefur fyllt gljúfrin í neðanverðu Dalsmynni, og litlu hefur munað að það næði upp í brúarpallinn, en þar er gilið á að giska um 40 m djúpt. H. Hg.

Guðrún í Skógum segir frá því að þann 23. hafi sendiferðarbifreið fokið út af vegi í Dalshverfi undir Eyjafjöllum. Fór bíllinn tvær veltur.

Tíð þótti lengst af hagstæð í júní, úrkomusamt var og gras spratt vel. 

Morgunblaðið sagði 9.júní frá hita í Víti í Öskju. 

Langferðabifreið frá Guðmundi Jónassyni fór fyrstu ferðina í Öskju á þessu sumri nú um hvítasunnuna með erlenda ferðamenn aðallega. Að því er fréttaritari Morgunblaðsins á Húsavík sagði í gær var haft eftir bílstjóranum í þessari ferð, að vatnið í Víti hefði verið svo heitt að ógjörningur var að baða sig í því, en slíkt á að vera hægt alla jafna og er raunar viðtekin venja að ferðalangar bregði sér þar í bað. Af þessu tilefni hafði Morgunblaðið samband við Eystein Tryggvason, jarðskjálftafræðing, sem rannsakað hefur Öskjusvæðið lengi, og leitaði álits hans á þessu. Eysteinn sagði, að Víti hefði hitnað mikið áður en gaus í Öskju 1961 og þá hefði yfirborð Öskjuvatns lækkað um 8 metra og þá samsvarandi í Víti. Eysteinn sagði, að á vetrum lækkaði yfirborð Öskjuvatns um 2 metra þar eð þá væri ekkert aðrennsli í vatnið og þess vegna væri ekkert ósennilegt að vatnið í Víti væri heitara nú vegna minna vatns svo árla sumars. Hins vegar kvaðst hann alls ekki vilja útiloka að hiti væri að aukast í Víti og sagði að nauðsynlegt væri að athuga þetta nánar. Hins vegar taldi hann ósennilegt að nokkurt samband væri milli aukins hita í Víti og jarðhræringanna á Mývatnssvæðinu í vetur, þó að ekki væri hægt að þvertaka fyrir það.

Tíminn segir af viðbragðsstöðu við Kröflu 16.júní. Fregnir af slíkri stöðu urðu nú fastur liður í fréttum næstu tíu árin tæp. 

hs-Rvik. „Menn eru í viðbragðsstöðu, og svo virðist sem allt geti gerst, þótt ekki sé hægt að segja beinlínis, að eitthvað hljóti að fara að gerast. Greinileg hreyfing er á hraunkvikunni undir yfirborðinu, og nokkrar líkur eru á því, að tilfærsla efnisins sé í suðurátt, en hins vegar hefur ekki verið hægt að merkja beinlínis hreyfingu upp á við”, sagði Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur í viðtali við Tímann seint í gærdag, — varkár í öllum spádómum, eins og vísindamenn eru yfirleitt.

Tíminn segir 20.júní af tíð í Húnaþingi:

MÓ-Sveinsstöðum. — Nú er meiri snjór í fjöllum í Húnaþingi, en elstu menn muna á þessum árstíma. Viða eru snjóbrýr yfir gil og læki og mikil hætta fyrir beitfé. Er ljóst að langt verður þar til þessar hættur verða horfnar, og marga skafla mun ekki leysa á þessu sumri. Að undanförnu hafa verið mikil hlýindi um Húnaþing og gróðri farið ört fram. Og þótt snjór sé mikill í fjöllum er litill klaki í jörðu og sprettur því fljótt. Hugsa bændur gott til að geta hafið slátt snemma.

Tíminn ræðir heyskaparhorfur 22.júní:

ASK-Reykjavik. Útlit er fyrir mjög góðan heyskap á Suðurlandi í ár. Veðurfar hefur verið gott og nokkrir bændur hafa þegar byrjað að slá tún sin. Hins vegar er ekki byrjað á mörgum stöðum fyrr en venja er til þar um slóðir, en aftur á móti er spretta alls staðar með meira móti.

Tíminn segir 23.júní frá kali í túnum á Ströndum:

gébé Rvík. — Það er töluvert mikið og almennt um kal í túnum hér, sagði Guðmundur Valgeirsson bóndi á Bæ, fréttaritari Tímans í Trékyllisvik á Ströndum. Snjólétt var síðastliðinn vetur, en svellalög mikil, sem hélst alveg fram yfir páska. Túnin eru og kalin hjá mörgum bændum og gróður gisinn, þó ekki sé mikið um samfellda bletti dauða. Spretta er mjög lítil hér ennþá, enda hefur verið fremur svalt í veðri, þótt veður hafi að öðru leyti verið gott.

Þann 24. var óvenjudjúp lægð á norðurleið skammt fyrir sunnan land. Um tíma hvessti talsvert af austri, gerði moldrok í Rangárvallasýslu og skaddaði kartöflugras í Þykkvabæ. Um haustið var talið þetta hefði eyðilagt uppskeru í um 60 prósent garðlanda. Votviðri í ágúst ollu einnig erfiðleikum - en þurrkar fyrir norðan. .

Tíminn segir 27.júní af „veðurspá“ CIA:

(mikið stytt hér) Leyniþjónusta Bandaríkjanna (CIA), hefur nýlega sent frá sér sina fyrstu veðurspá. Ef til vill má fremur telja þetta viðvörun en spá, því þarna er fólk varað við því að allar líkur bendi til þess að veðurfar á jörðinni fari kólnandi og geti valdið stórvægilegum samdrætti í fæðuframleiðslu auk stjórnmálakreppa. Í öðrum orðum, þá geta loftslagsbreytingar orsakað geigvænlegar hungursneyðir, stjórnmálalegt og efnahagslegt hrun ýmissa þjóða og nauðungarflutninga íbúa þeirra. Það sem olli því, að CIA fór að fá áhuga á svo ólíklegu viðfangsefni sem veðrinu, er það sjónarmið að fyrirsjáanlegt er, að í kjölfar þess að kjör versna hjá fólki af völdum fæðuskorts og fleiru komi fram öflugar og útbreiddar fjöldahreyfingar og þjóðfélagsbyltingar. ... Fyrir ekki svo mjög löngu var veðurlag greinilega mun kaldara heldur en það er nú. „Litla ísöldin”, sem svo er nefnd og gekk yfir jörðina á árunum 1500-1850 var einkennd af, að meðaltali einni gráðu á Celsius lægra hitastigi heldur en nú er.

Fyrri helmingur tuttugustu aldarinnar hefur verið óvenju heitur og var meðalhitinn á árunum 1930-1960 líklega hærri en á nokkru öðru sambærilegu tímabili á síðustu þúsund árum. Hitastig hefur farið lækkandi frá því 1940, en allt bendir í þá átt, að á síðustu árum hafi sú þróun stöðvast. Vegna hins óvenjulega milda loftslags, sem hingað til hefur ríkt á þessari öld, mætti leiða skynsamleg rök að því að við séum á leið inn í kaldara tímabil. Þó er í því sambandi ekki átt við ísöld. Um nákvæmari spá en þessa, greinir veðurfræðinga á. Skýrsla CIA er að mestu byggð á rannsóknum og kenningum Reids Byrsons, og starfsfélaga hans við Háskólann í Wisconsin. Kenning hans er í því fólgin, að norðurhvel jarðar sé að hverfa aftur til þeirra skilyrða, sem voru á „Litlu ísöld”, og sé það eðlilegt eftir það hitaskeið, sem ríkt hefur það sem af er tuttugustu öldinni. Sú lækkun á meðalhita sem þessu yrði samfara mælist aðeins ein gráða á Celsius, en myndi hún hafa í för með sér djúpstæðar afleiðingar? Ef slíkt, sem að framan er talið gerist, gætu skapast umrót og óeirðir viða um heim, sem búast mætti við að upplýsingaþjónusta CIA hefði áhuga á, en ekkert er um það sagt í skýrslunni, hvers konar form slíkur áhugi tæki á sig. (þýtt og endursagt JB)

Í júlí var hagstæð tíð á Norðaustur- og Austurlandi, en í blautara lagi annars staðar. Óvenjulega hitabylgju gerði snemma í mánuðinum. Hennar gætti um mestallt land og um landið sunnan- og vestanvert var þetta líklega mesta hitabylgja í 27 ár. Ritstjóra hungurdiska mjög minnisstæð, hann hafði aldrei upplifað svona nokkuð. Hiti komst í 24,3 stig í Reykjavík, það hæsta fram að því á öldinni allri. Þegar þetta var hafði hiti ekki komist í 20 stig í Reykjavík í 16 ár.

Mjög hlýtt loft kom að landinu úr suðri og suðaustri aðfaranótt þess 4. Gekk þá mikið þrumuveður yfir landið sunnanvert og olli tjóni. Þrumuveðrið náði mestri útbreiðslu þann 4. þegar þess er getið á 35 veðurstöðvum. Næstu daga var einnig þrumuveður á fjölmörgum stöðvum, má segja að hafi verið viðloðandi á fimmta sólarhring. Tíminn segir frá þann 6.júlí:

MÓL-Reykjavik. Eldingar og þrumuveður gekk yfir mest allt Suðurland um helgina og olli einhverju tjóni, þó ekki sé ljóst hve miklu. Ferðamenn, sem staddir voru nokkuð austur af Hvolsvöllum, sögðu að bæði laugar- og sunnudagur hefðu liðið í hlélitilli rigningu ásamt þrumum og greinilegum eldingum. Rafmagnssamband hefði verið slitrótt og ljós blikkuðu. Sums staðar mun eldingum hafa slegið niður í rafmagnslinur, því rafmagnslaust var á nokkrum svæðum. Fyrstu veðurskeyti, sem sögðu frá þrumum, komu frá Stórhöfða í Vestmannaeyjum klukkan 6 á sunnudagsmorgni og siðar víðsvegar frá. Veður sem þetta er tiltakanlega sjaldgæft á Suðurlandi yfir sumartímann en algengara að vetrarlagi samkvæmt veðurskýrslum. Eins og kunnugt er, þá hefur mikil hitabylgja gengið yfir Vestur-Evrópu undanfarið og velta menn því nú fyrir sér hvort hér geti verið um einhver tengsl að ræða. Þrumurnar nú um helgina orsökuðust vegna samruna kalds háloftalofts og heitra neðri loftslaga, sem hugsanlega gætu hafa borist frá Evrópu.

Daginn eftir, þann 7. birti Tíminn frekari fregnir af þrumuveðrinu:

MÓL-Reykjavik. Þrumuveðrið sem hefur gengið yfir Suðurland undanfarna daga, olli miklu tjóni. Eldingu sló niður í sumarbústað við Grindavik, og þá hafa raflinur skemmst. Magnús Ingólfsson slökkviliðsstjóri í Grindavik sagði Tímanum, að slökkviliðið hefði verið kallað út kl.4:40 aðfaranótt þriðjudagsins, en þá var laus eldur í sumarbústað í Staðarhverfi við Grindavík. Var húsið þá alelda og enda þótt það tæki skamma stund að ráða niðurlögum eldsins, þá var mest allt brunnið, sem brunnið gat. Magnús sagði, að sumarbústaðurinn, sem var í eigu Jóhanns Lindals rafveitustjóra í Njarðvíkum, hefði verið óvenjulega skemmtilega byggt hús. Var það gert úr brú úr gömlu skipi, sem forðum var gert út frá Grindavík. Ekki sagðist Magnús muna eftir öðrum bruna í Grindavík, sem hefði orsakast af eldingu. Bráðabirgðaviðgerðir fara nú fram á rafkerfinu á Suðurlandi, en á því urðu margar bilanir. Í gær munu nokkrir bæir enn hafa verið rafmagnslausir, en tjónasvæðið nær allt frá höfuðborgarsvæðinu og austur undir Lómagnúp. Enn sem komið er, skortir öruggar heimildir um það tjón, sem veðrið olli. Þó er víst, að þetta er meðal stærri tjóna, sem rafkerfið hefur orðið fyrir vegna veðurs.

Alla þessa daga var mjög hlýtt í veðri. Um norðan- og norðaustanvert landið voru hlýindin mest þann 4., 5. og 6. (þá var dumbungur og bleyta á Suðurlandi), en um landið vestanvert varð hlýjast þann 9. Þá varð vindur um stund austlægari og lágský og hafgola héldust í skefjum. Tíminn segir af hitanum í Reykjavík 10.júlí:

ASK Reykjavik. — Það er augljóst að við hér í Reykjavík vorum að slá met á þessari öld hvað hita snertir og ég held að það megi fullyrða það, að þetta sé mesti hiti sem mælst hefur í Reykjavík síðan hitamælingar hófust, sagði Markús Einarsson, veðurfræðingur er Tíminn hafði samband við hann í gær. — Í gær komst hitinn í Reykjavík upp í 24,3 gráður, en hins vegar fór hitinn á Akureyri upp í 27 gráður [26,8], sem var mesti hiti sem mældist í gær. Ferðamenn mega búist við góðu veðri um helgina, ekki einungis á Suðurlandi, heldur um land allt. Gert er ráð fyrir að áttin verði austlæg, en við njótum nú hlýja loftsins sem skapað hefur hvað mest vandræði á meginlandi Evrópu undanfarna daga. Þó er nokkur hætta á að það verði skýjað við suðurströndina, en því gæti fylgt nokkur úrkomuvottur.

Hér má sjá Íslandskort frá því síðdegis þann 9.júlí, þegar hitinn varð mestur í Reykjavík. Eins og að ofan greindi komst hiti þar hæst í 24,3 stig þann 9. júlí. Þetta var þá það hæsta frá því að Veðurstofan tók til starfa, en ámóta hlýtt hafði orðið áður 24. júní 1891. Hiti var kominn upp í 20°C strax fyrir hádegi (20,5°C kl.12), kl.15 var hitinn 22,4°C og  24,1°C kl.18 og kl.21 var hiti enn 20,6°C. Vindskafin netjuský  þöktu himininn að meira en hálfu leyti en lágský voru engin. Mistur var í lofti og nokkuð ákveðin austanátt. Um hádegið var vindhraði 9,3 m/s en síðar um daginn var vindur hægari. Aldrei þessu vant var hlý austanáttin hafgolunni sterkari. Daginn eftir var léttskýjað en austanáttin dottin niður og vindur blés hægur af vestri, mistrið var þykkara, en hitinn komst aðeins í 16,7°C. Það var reyndar strax milli 9 og 10 um morguninn. Síðdegis var hitinn 12 til 15°C.  Tveimur dögum síðar (þ.12.) tókst næstum að rjúfa 20 stiga múrinn öðru sinni, en þá var aftur austanátt, reyndar með meiri lágskýjum og nokkrum rigningardropum og hiti komst í 19,6°C. [Úr gömlu riti ritstjóra hungurdiska: Hitabylgjur og hlýir dagar, s.25]

Kortið sýnir stöðuna í 500 hPa-fletinum 9.júlí, þegar hlýjast varð í Reykjavík. Mjög dæmigerð hlýindastaða um landið suðvestan- og vestanvert, austlæg átt í lofti og mjög hlýtt loft yfir, trúlega komið frá Evrópu, eins og giskað var á í fréttum. Þykktin yfir landinu meiri en 5580 metrar. 

Þessir hlýju dagar - sem lauk með þurrkdegi fylltu bændur bjartsýni um stund og þeir hófu slátt. Tíminn segir frá 15.júlí:

MÓL-Reykjavik. Grasvöxtur er með mestu ágætum um þessar mundir og útlitið því í bjartara lagi, sagði Halldór Pálsson búnaðarmálastjóri, er Tíminn spurði hann frétta af heyskaparhorfum á íslandi í sumar. Þrátt fyrir ágætan grasvöxt sunnanlands og vestan þá hafa þó bændur orðið fyrir nokkrum óþægindum vegna þurrkleysis. Það var ekki nema einstaka maður, sem var svo heppinn að gera gott um síðustu helgi, þegar veðurblíðan var sem best. Það voru þeir bændur, sem áttu hey úti, og gátu því tekið fljótlega saman, þegar þessi úrvals þurrkur kom. Er það allt vel verkað hey. Annars hefur þetta verið ágæt tíð fyrir votheysgerð, en það er bara litill hluti búskaparins. Norðanlands og austan eru heyskaparhorfur allgóðar, enda hafa bændur þar um slóðir verið heppnari með þurrkinn en bændur hér sunnan og vestanlands. Almennt má segja, að heyskaparhorfur eru mun betri nú en í fyrra og sérstaklega er grasvöxturinn meiri. Ég vil, eins og oft áður, benda bændum á, að hafa alltaf eitthvað laust, svo að þeir þurfi ekki að byrja á slættinum, þegar þurrkurinn loks sýnir sig. Það kom ágætlega í ljós um síðustu helgi, hve margir bændur fóru illa út úr því, að hafa ekki nógu mikið laust, og því náðist ekki inn eins mikið hey og hefði getað átt sér stað. Að öllu athuguðu, þá getur þetta orðið geysigott sumar, ef aðeins við fengjum einhvern þurrk, sagði Halldór að lokum.

Tíminn segir frá heyskap 24.júlí:

Mó Sveinstöðum — Heyskapur hefur gengið vel það sem af er þessu sumri í Austur-Húnavatnssýslu. Spretta var fyrr á ferðinni en í fyrravor og þurrkar voru góðir, þar til í þessari viku að nokkuð hefur rignt. Eitthvað mun vera um kal í túnum í Laxárdal, t.d. er ástand mjög slæmt á Fossum, en þar eru öll tún meira og minna kalin og sum verða vart slegin. Þar voru mikil svellalög síðari hluta vetrar í vor og vatnsgangur mikill á túnum þegar leysti, því fóru tún mjög illa. Gróður í úthaga er hins vegar mjög góður, og allar aðstæður ættu því að vera góðar til þess að dilkar verði vænir í haust.

ASK-Reykjavik. — Þetta gengur ekki neitt, það eru stöðugir óþurrkar og má segja að ekkert sé komið af heyjum, sagði Ragnar Guðmundsson á Brjánslæk í Barðastrandarhreppi í viðtali við Tímann í gær. — Bændur eru ekki almennt farnir að setja í vothey, en votheysverkun er samt sem áður stöðugt að aukast. Menn eru mun fljótari með heyskapinn á þann hátt. Ragnar sagði nokkra bændur hafa náð inn örlitlu magni af þurrheyi, en það væri ekkert sem orð væri á gerandi. Óþurrkurinn byrjaði þegar sprettan var vel á veg kominn, og þá kvað Ragnar bændur hafa byrjað slátt. Þetta gras liggur nú undir skemmdum, og það sem óslegið er á góðri leið með að spretta úr sér, en miklir hitar hafa verið samfara óþurrkinum.

Næstu vikur fór að skipta mjög í tvö horn. Óþurrkar færðust mjög í aukana syðra þannig að til stórfelldra vandræða varð, ekki varð aðeins erfitt að þurrka hey, heldur yfirleitt að komast um tún og ár og lækir flóðu jafnvel yfir bakka sína. Nyrðra voru mikil hlýindi og þurrkar, og um síðir var farið að kvarta undan þeim. Við lítum tilviljanakennt á nokkrar fréttir af þessu ástandi.

Heildregnu línurnar á kortinu sýna meðalhæð 500 hPa-flatarins í júlímánuði 1976, daufar strikalínur þykktina og litir þykktarvik. Áttin er eindregið úr suðvestri, stríðasta háloftavestanátt sem vitað er um í ágúst og næststríðasta sunnanátt. 

Tíminn segir frá 27.júlí:

ASK-Reykjavík. — Heyskapur gengur hér ekki sem best, sagði Jón Bjarnason í Bjarnarhöfn í Helgafellssveit er Tíminn hafði samband við hann í gær. — Þeir sem náðu að byrja fyrst og hafa góða súgþurrkun eru að vísu þokkalega á vegi staddir, en úrkoma hefur hindrað hina upp á siðkastið. Sprettu sagði Jón vera í góðu meðallagi, en gras væri farið að spretta úr sér og yrði um slæmt ástand að ræða, ef það drægist öllu lengur að hann færi að þorna. Sjálfur sagðist Jón vera búinn að ná um 2/3 af heyfeng sinum.

Tíminn segir fréttir að norðan 28.júlí:

Þetta gekk heldur vel til að byrja með, sagði Guðmundur Stefánsson, Hrafnhóli í Skagafjarðarsýslu í samtali við Tímann í gær. — Það spratt seint í vor og bændur byrjuðu
ekki að slá fyrr en eftir miðjan júní. Hins vegar eru margir búnir að slá allt sitt. Rigningar hafa sett strik í reikninginn hjá okkur hér í sveitinni, það hefur verið rigning af og til í hálfan mánuð. Hún kemur sérstaklega með vestanátt, en sú átt hefur verið ríkjandi þessar tvær vikur. Þetta hafa ekki verið neinar stórrigningar en stöðug væta. Þrátt fyrir úrkomuna sagði Guðmundur horfurnar vera langt frá því slæmar, þannig sagðist hann sjálfur vera búinn að ná upp um helmingi heyfengsins. Nokkuð er enn óslegið, en Guðmundur sagði það ekki vera farið að spretta úr sér. Það hefur gengið mjög vel hér í Eyjafirði að heyja, það má raunar segja að hér hafi verið einmuna blíða, sagði Ólafur Ólafsson bóndi í Garðshorni í Glæsibæjarhreppi. — En báðum megin Eyjafjarðarins hefur verið mun verri heyskapartíð, til dæmis í Skagafirði. En hér er varla hægt að segja að hafi komið væta niður í hey. Margir eru búnir og flestir eru að ljúka, það er að vísu alltaf einn og einn sem er eitthvað á eftir af ýmsum orsökum, en í heildina þá munu bændur ljúka heyskap í þessari viku. Sprettu sagði Ólafur hafa verið mjög góða,og miðað við árið í fyrra, þá taldi Ólafur hana jafnbetri. Kal er næstum óþekkjanlegt fyrirbrigði í Eyjafirði í ár, þó kvað Ólafur eitthvað af kali vera innst í Hörgárdal og í Svarfaðardal. Það mun þó ekki vera stórvægilegt.

Dagur segir af heyskaparhorfum í Þistilfirði 28.júlí:

Gunnarsstöðum í Þistilfirði, 26.júlí. Heyskapur gengur heldur hægt. Sprettan var fremur hæg því júnímánuður var svalur, með hitastigið 7—10 gráður á daginn og 3 gráður á nóttunni. Meira kal reyndist í túnum en menn gerðu ráð fyrir. Kalskemmdir eru í hverju einasta túni, en mismikið, en á stöku bæ getur það valdið helmings rýrnun á uppskerunni. Þurrkar hafa verið heldur daufir síðan menn byrjuðu almennt að slá. Þó er stöku maður langt kominn. Vilhjálmur á Syðralóni, sem hefur aðeins kúabú, hafði sitt tún alfriðað og gat hafið heyskapinn fyrr en aðrir og hefur lokið heyskap sínum.

Sunnudagskvöldið 1.ágúst varð nokkuð eftirminnilegur atburður. Vígahnöttur utan úr geimnum sprakk alllangt fyrir norðan land. Hann skildi eftir sig mjög sérkennilegan slóða sem breiddist út þegar leið á nóttina og varð þá að stóru silfurskýi - óþekkjanlegur frá slíkum skýjum að öðru leyti en því að hann var að sjá þykkari og efnismeiri og náði yfir minna svæði á himninum en títt er um silfurský. Þótt ritstjóri hungurdiska sæi ekki sjálfa sprenginguna sá hann bæði slóða og ský, fylgdist með þróun þeirra og fékk bæði heldur meiri áhuga á silfurskýjum heldur en áður og e.t.v. meiri skilning á þeim. Hefur hann síðan leitað silfurskýja á hverju ári síðan meðan á silfurskýjatímanum stendur, frá 25.júlí til 15.ágúst ár hvert. Greinilegt þykir að silfurskýjum hafi á þessu tímabili fjölgað.

Tíminn segir af vígahnettinum 4.ágúst:

—hs-Rvík. — Þetta var mjög bjart og ég hafði það á tilfinningunni að þetta væri ekki mjög langt undan, sagði Magnús Oddsson, bæjarstjóri á Akranesi, en hann var staddur nálægt bænum Hrauni á Skaga, þegar það, sem flestir álita hafa verið vígahnött eða loftstein, þaut yfir himininn á sunnudagskvöld [1.ágúst]. — Um eða innan við 10 mínútum siðar heyrðust miklar drunur og undirgangur, sagði Magnús ennfremur, — og í kjölfar þessa glóandi hlutar myndaðist rák, sem siðar varð að einhvers konar skýi, ekki ósvipað og eftir þotu, nema mun meira. Magnús sagði að heimilisfólkið að Hrauni hefði verið við mjaltir, þegar skyndilega birti í fjósinu. Þaut það út og sá fyrirbærið einnig mjög greinilega, ásamt Magnúsi og séra Tómasi Sveinssyni frá Sauðárkróki. Sólin lýsti upp skýjaslæðuna, sem myndaðist, alla nóttina, að sögn Magnúsar. Þorsteinn Sæmundsson, stjörnufræðingur, sagðist ekki hafa séð þetta sjálfur, en eftir lýsingum að dæma gæti hafa verið um að ræða annað hvort vígahnött eða hluti úr gervitungli eða eldflaug. Væri hann að afla sér upplýsinga og vonaðist til að geta skorið úr um þetta á grundvelli þeirra.

Vísir segir 5.ágúst frá hlaupi í Súlu:

„Hlaupið í Súlu nú er heldur stærra en verið hefur undanfarin ár, og minnir á hlaupin sem urðu á árunum fyrir 1960,” sagði Sigurjón Rist vatnamælingamaður er Vísir náði tali af honum í morgun. „Hlaupið er nú að mestu yfirstaðið, og raunar fór það strax að minnka eftir hálfan sólarhring. Það kom fyrst smáhlaup á laugardaginn, en síðan hófst hið raunverulega hlaup í Súlu á þriðjudaginn,” sagði Sigurjón ennfremur. ... Hlaup hafa komið í Súlu á hverju ári að undanförnu, en yfirleitt mjög lítil þar til nú. Þegar hlaupið var í hámarki að þessu sinni mældist vatnsrennslið um 3000 teningsmetrar á sekúndu, en í fyrra fór það ekki yfir 2000 teningsmetra.

Aðfaranótt 4.ágúst gekk aftur yfir mikið þrumuveður um landið vestanvert. Í þetta sinn var veðrið tengt öflugum kuldaskilum sem gengu yfir landið samfara nokkuð öflugri lægð sem var á leið norðaustur um Grænlandssund. Úrhelli fylgdi á Vestfjörðum. Morgunblaðið segir frá 5.ágúst:

Mikið þrumuveður gekk yfir vestanvert landið í fyrrinótt, og að sögn Guðmundar Hafsteinssonar veðurfræðings varð þess vart frá Vestmannaeyjum norður um vestanvert landið og allt út á Halamið, þar sem skip tilkynnti um þrumur og eldingar. Stóð þetta þrumuveður yfir frá því klukkan hálf tvö í fyrrinótt og fram undir hálf fjögur, nema hvað þess varð vart í Vestmannaeyjum alveg fram á sjötta tímann um nóttina. Mestur varð gauragangurinn á Vestfjörðum, þar sem þrumurnar bergmáluðu í fjöllunum og sagði fréttaritari Morgunblaðsins á Ísafirði, að ljós hefði verið í nær öllum húsum á Ísafirði fram eftir nóttu og væntanlega fáum komið dúr á auga. Mikil rigning fylgdi veðrinu og féllu skriður sums staðar, t.d. lokuðu tvær skriður veginum milli Ísafjarðar og Hnífsdals. Þrumuveður er mjög sjaldgæft á Vestfjörðum, að sögn Guðmundar veðurfræðings, og í sama streng tók Ólafur Þórðarson fréttaritari Morgunblaðsins á Ísafirði. — Ég hef rætt við allmarga gamla menn í morgun, sagði Ólafur, þegar Morgunblaðið hringdi til hans í gær, og það sögðu allir að þrumuveður væri mjög sjaldgæft á þessum slóðum. Þetta var nú heldur ekkert smáræði, gauragangurinn var slíkur í fjöllunum að maður hélt að þau væru að hrynja, eldingar lýstu upp kaupstaðinn og rigningin var eins og hellt væri úr fötu. Ekki var Ólafi kunnugt um skemmdir á mannvirkjum, en einhver brögð voru að því að eldingu lysti niður í rafmagns- og símastaura, og varð af þeim sökum rafmagns- og símasambandslaust. Tvær 20—25 metra breiðar aurskriður féllu á Hnífsdalsveg og varð hann ófær fram eftir degi í gær og ennfremur féll skriða á Óshlíðarveg, frá ísafirði til Bolungarvíkur og lokaði honum part úr degi. Að sögn Guðmundar Hafsteinssonar veðurfræðings voru það kuldaskilin sem gengu ýfir landið sem ollu þessum ósköpum og sagði hann að á gervitunglamyndum mætti sjá, að þetta hefði verið hinn mesti skýjabakki.

Lægðir gengu nú hver á fætur annarri norðaustur fyrir vestan land, allan mánuðinn allt til höfuðdags. Heyskapur gekk sérlega illa um landið sunnan- og vestanvert. Þann 8. voru miklir vatnavextir og tepptust um 400 manns í Þórsmörk. Sama dag fauk hey í Eyjafirði og kartöflugrös þar skemmdust vegna hvassviðris [Veðráttan]. Morgunblaðið segir frá þann 10.:

„Ég er búinn að fara hátt í 300 sinnum inn í Þórsmörk og aldrei hef ég séð Krossá í þeim ham, sem hún var í á sunnudaginn,“ [8.ágúst] sagði Gestur Guðfinnsson blaðamaður þegar Morgunblaðið ræddi við hann í gær, en Gestur var í Þórsmörk um helgina ásamt nærri 400 manns. Fólkið ætlaði allt til byggða á sunnudagskvöld, en vegna mikils vaxtar í Krossá komst það ekki úr Mörkinni fyrr en á hádegi í gær og þá með aðstoð veghefils.

Tíminn segir af heyskap 14.ágúst (mikið stytt hér):

ASK-Reykjavik. — Það er ekki mikið að frétta af heyskap á Suðurlandi, annað en það, að útlitið fer versnandi með hverjum deginum, sagði Halldór Pálsson búnaðarmálastjóri í samtali við Tímann í gær. — Sumir bændur hafa náð miklu upp af heyjum, en það eru þeir sem byrjuðu. fyrst að slá og áttu góðar súrheysgryfjur. Þessir fáu þurrkdagar hafa nýst einstaka manni vel. ... Að lokum sagði Halldór, að hann vildi hvetja alla bændur til að heyja eins mikið og kostur er, því að hey væru alltaf peningar. Máli sinu til sönnunar benti Halldór á, að þegar væru farnar að berast fyrirspurnir frá meginlandi Evrópu varðandi heykaup, en eins og kunnugt er af fréttum þá hafa þurrkarnir þar gersamlega komið í veg fyrir að nokkuð hafi náðst af heyjum.

Morgunblaðið segir af vandræðaþurrki á Austurlandi 21.ágúst:

Neskaupstað, 20. ágúst — Hér um slóðir hefur ekki rignt að heitið geti í heilan mánuð. Af þessum sökum er orðinn mikill vatnsskortur í Neskaupstað og efstu húsin f bænum hafa ekki vatn nema hluta úr degi. Vatnsskorturinn bitnar ekki síður á fiskiðnaðinum og það var með naumindum að unnt var að ljúka bræðslu á loðnufarmi, sem Magnús NK kom með hingað í gærkveldi. Þá hefur vatn minnkað einnig mjög í frystihúsinu. Grassvörður er víða brunninn niðri við rót og jörðin svo þurr að hún líkist eyðimerkursandi. Vitað er að kartöfluuppskera verður mjög góð, en garðeigendur eru mjög hræddir um að kartöflurnar verði mjög sprungnar. Þá er gífurleg berjaspretta í fjallinu og kringum bæinn, en til að berin nái fullum þroska vantar vætuna.

Morgunblaðið birti 24. ágúst fréttabréf að norðan, sem lofar tíð og talar kunnuglega um landshlutameting:

Árferði hefur verið með eindæmum gott hér á Norður- og Austurlandi það sem af er þessu ári. Að loknum einmuna mildum vetri voraði vel. Nokkuð var þó vætusamt framan af sumri, þó varla til baga, en grasi fór vel fram. Sláttur hófst um miðjan júní og hélt viðstöðulaust áfram þar til heyskap var lokið í byrjun ágúst. Var þá jafnvel seinni slætti lokið. Varla er hægt að segja að regn hafi nokkru sinni tafið heyskapinn og afköstin fóru eftir vinnuafli, vélakosti og hagræði. Ekki veit ég hvort okkur Norðlendingum er um að kenna, en svo virðist sem fjölmiðlar af höfuðborgarsvæðinu, stjórnvöld og viðskiptaaðilar viti ekki að vel hefur árað á Norður- og Austurlandi, svo vel að um hámark afurða, uppskeru og arðsemi vinnu mun vera að ræða á flestum sviðum. Einn veðurfræðingur sjónvarpsins talaði um sunnanáttina sem þjóðarböl, en við Norðlendingar eigum henni allt gott að þakka. Um norðan- og austanvert landið mun nú vera til meira hey en nokkru sinni fyrr. Við fréttum þarna að sunnan að spurst hefði verið fyrir um hey frá Svisslandi og því fljótsvarað, að á Íslandi væri ekkert hey aflögu vegna óþurrka. Var þetta athugað? Hér hefur orðið vart við menn að sunnan í heykaupaerindum og voru það ekki bændur. Hafa þeir boðið svipað verð og var hér á heyi í hitteðfyrra eða 16 kr kílóið og talið sig geta fengið nóg af því, jafnvel þúsundir hestburða. ... Grænhóli, Akureyri, 22. ágúst 1976. Víkingur Guðmundsson.

Veðurfarið komst í forystugrein Tímans 24.ágúst. Upphaf hennar fer hér á eftir:

Veðurlagið í veröldinni er með óvenjulegum hætti þessi árin. öllum eru í fersku minni hinir gífurlegu þurrkar í Afríku, er höfðu í för með sér fellir, hungursneyð og uppblástur. f fyrra varð mikill uppskerubrestur í Sovétríkjunum og eitt sumarið hitar svo miklir, að íkveikju olli í skógum. Nú hafa hitar og þurrkar hrjáð svo meginhluta Evrópu, að stórtjóni hefur valdið. Uppskera öll bregst þar viða að meira eða minna leyti af þessum sökum, bændur verða að fella fjölda gripa, fiskar hafa drepist í ám og vötnum, og vatnsból þornað upp. Sums staðar ríkir hreint og beint neyðarástand, svo sem alkunna er af fréttum. Þetta eru hrellingar, sem draga munu dilk á eftirsér. Það er ekki aðeins, að þær þjóðir, sem þetta hefur gengið yfir, verði fyrir miklu tjóni og miklum óþægindum í bili, heldur hlýtur þetta afbrigðilega veðurfar að hafa áhrif á verðlag á margs konar vöru. Hjá því getur ekki farið, að verðlag á kornvöru og margs konar grænmeti, sem mikið er ræktað af í þessum þurrviðrislöndum, hækki til mikilla muna, og sennilegt er, að verð á kjöti hækki einnig, þegar frá liður, því að nokkurn tíma hlýtur að taka að fylla í skörðin, þótt veðurlag færist í eðlilegt horf á næsta ári.

Tíminn segir fréttir af Snæfellsnesi 28.ágúst (stytt):

EH-Dal í Miklaholtshreppi. — Sumarið 1975 var hér um sunnanvert Snæfellsnes, sem og annars staðar um Suður- og Vesturland, eitt hið magnaðasta óþurrkasumar sem komið hefur á síðari árum. Hefðu fæstir bændur hér ímyndað sér í fyrrahaust, að þeir ættu eftir að lita til þess sumars með nokkrum söknuði, en nú heyrast ýmsir tala um, að fegnir vildu þeir skipta á fyrra sumri og því sem nú hallar að hausti. Svo mjög getur vont versnað, hvað veðráttuna áhrærir! Veðurfar frá miðjum maí var með ágætum fyrir allan jarðargróða og grasspretta þar af leiðandi í besta lagi. Nokkrir bændur hófu slátt síðustu dagana í júní, og almennt mátti segja að sláttur hæfist viku af júlí, og gekk hann viða allgreiðlega fyrst í stað. Voru þó engir þurrkar, en góðviðri, og mest fengist við votheysgerð. Dagana 9.-20. júlí voru hlýindi mikil og komst hiti suma daga yfir 20 gráður og hæst í 22-23 gráður, en þurrkútlit var ótryggt alla þessa daga, og fæstir bændur voguðu sér að hafa mikið hey undir, enda skúrir flesta daga. Þeir fáu, sem dirfðust að slá mikið niður um þetta leyti og höfðu góðan tækjakost og mannafla, fóru þó langt með að ljúka heyskap sinum. Það er svo skemmst frá því að segja að 20. júlí til þessa dags, getur varla heitið að hafi séð til sólar, og það sem meira er, að úrkoman hefur verið með hreinum fádæmum.

Á Hjarðarfelli eru gerðar daglegar úrkomumælingar, og þar mældist úrkoma í júlí samtals 117,8 mm á móti 73,5 mm í júlí 1975. Þó hefur keyrt um þverbak það sem af er ágústmánuði, en þann 20. voru komnir alls 300,1 mm í úrkomumælinn, en allan ágústmánuð 1975 rigndi 154,2 mm. Það hefur því rignt að meðaltali 15 mm á sólarhring frá ágústbyrjun, en stórrigning mun það talin, sem nær að mælast 10 mm á sólarhring. Mesta flóðið var 19. ágúst og aðfaranótt þess 20. og féllu þá 83,2 mm á einum sólarhring, og er það mesta sólarhringsúrkoma, sem mælst hefur á Hjarðarfelli síðan athuganir hófust þar haustið 1970. Aðeins einn sólarhring hefur verið úrkomulaust í ágúst. ... Um þurrkun heys verður vart að ræða, nema eftir nokkurra daga góðan þurrk, sem allsendis er óvist að fáist þegar orðið er þetta áliðið sumars. Við allt þetta bætist svo það gífurlega tjón sem verður af því að lömb ná ekki eðlilegum framförum, og nyt hrapar úr kúm í þessum þrotlausu slagviðrum. Mun það tjón nema milljónum króna, aðeins í þessum eina hreppi og sömu sögu er að segja úr nálægum sveitum. Vegir, sem hér eru ekki beysnir þótt betur viðri, eru í fyllsta samræmi við tíðarfarið. Það verður því engan veginn sagt, að neinir uppgangstímar séu hjá bændum í þessum regnhrjáða landshluta um þessar mundir, og hjá mörgum horfir til stórra vandræða.

Hlýindin á Norður- og Austurlandi náðu hámarki dagana 27. og 28. ágúst. Hiti mældist 27,7 stig á Akureyri, 27,0 stig á Seyðisfirði og allvíða 25 stig eða meira. Eru þetta einhverjir mestu hitar sem vitað er um svo síðla sumars hér á landi. Morgunblaðið segir 28.ágúst enn af úrhelli á Snæfellsnesi:

Stórtjón varð á vegum í Fróðárhreppi á Snæfellsnesi í fyrrinótt, er þar gerði mikið úrhelli. Brúin á Hofsá, sem er 8 metra steinbrú, er talin ónýt og 12 metra brú á Holtsá er mjög mikið skemmd og er talið mjög kostnaðarsamt að gera við hana. Þá hefur brúin á Holtslæk við Skerðingsstaði, 5 til 6 m brú, sigið talsvert, en þar hefur og myndast djúpt skarð í veginn, um 3ja metra djúpt. Á Vestfjarðavegi, sunnan til í Kletthálsi, féll í gærmorgun skriða og lokaði veginum fram eftir degi. Gífurlegt úrhelli gerði síðari hluta nætur í fyrrinótt á vestanverðu landinu og olli það miklum vegaskemmdum, m.a. á Snæfellsnesi. Er t.d. vegurinn um Fróðárhrepp gjörsamlega ófær og lokaður og hafa þar þrjár brýr stórskemmst og líkur benda til að ein þeirra hafi ónýst. Hafði Morgunblaðið í gær spurnir af því að ein brúanna hafi staðið þversum, en ekki höfðu vegagerðinni í gær borist nákvæmar fréttir af því. Átta metra löng steinsteypt brú á Hrísá var í gær sögð brotin, en þegar slíkt orð er haft um brú, getur það bæði bent til þess að stöpull undir henni hafi brotnað eða brúargólf. Benda þá líkur til að hún sé ónýt. Á svokölluðum útnesvegi, þ.e. á veginum fyrir Jökul, rann vegurinn í sundur, en í gærkveldi hafði tekist að lagfæra veginn. Þá tepptist Ennisvegur fram undir hádegi. Allmargir bílar tepptust í sunnanverðum Kletthálsi, sem er milli Kollafjarðar og Skammadals á Vestfjarðaleið í Austur-Barðastrandarsýslu. Er þetta skammt vestan Bjarkarlundar og rétt við sýslumörkin. Á veginn féll aurskriða allþykk. Skriðan var ekki mjög breið, en erfiðleikar voru með að fá jarðýtu til þess að opna veginn og fékkst hún frá Reykhólum. Í gærkveldi hafði henni tekist að opna veginn og höfðu þá báðum megin skriðunnar safnast bílar, sem biðu. Ekki höfðu fregnir borist af fleiri skriðuföllum en á þessum stað.

Tíminn segir frá því sama 29.ágúst, en getur líka annarra staða:

ASK-Reykjavik. Miklar rigningar á norðanverðu Snæfellsnesi ollu því, að brýr og vegir skemmdust mikið, og er nú vegurinn þar algjörlega ófær. Samkvæmt upplýsingum vegaeftirlitsins verður ekki farið í viðgerðir fyrr en eftir helgi. Brýrnar á Hrísá, Holtsá í Fróðárhreppi og Hólalæk í Eyrarsveit skekktust og sigu, og einnig tók af veginn við brúarsporðana. Ætlunin er að gera vöð fyrir stóra bila og jeppa yfir árnar, en í þá framkvæmd verður ekki farið fyrr en sjatnar í ánum. Einnig eru skörð viða í vegi. Vegur fór í sundur á Útnesvegi og er viðgerð þar lokið. Í Kolgrafarfirði fór aurskriða yfir veginn, en ryðja átti veginn í gærkveldi. Rigningin virðist hafa verið nokkuð staðbundin, þannig var hún tiltölulega lítil í Stykkishólmi og eins á sunnanverðu nesinu. Af öðrum vegaskemmdum má nefna, að Uxahryggjavegur fór í sundur fyrir ofan Tröllháls og er hann ekki talinn fær fólksbilum. Sandá á Kjalvegi er illfær vegna vatnavaxta og sömu sögu má segja um veginn þar fyrir ofan. Í gær var þar á ferðinni hópferðabifreið og festist hún í pytti, sem myndast hafði í rigningunum. Taldi starfsmaður vegaeftirlitsins varhugavert að leggja í ferðalög á þessar slóðir.

Þann 29., á höfuðdaginn, urðu eftirminnileg umskipti í veðri. Einhver þau mestu sem ritstjóri hungurdiska man - þótt þau væru auðvitað ekki fullljós strax þann dag - það kom í ljós síðar.

Kortið sýnir stöðuna á hádegi á höfuðdaginn, 29.ágúst. Í fljótu bragði ekki mjög breytingalegt. Næstu lægðir á leið austur yfir Grænland, en svo fór þó ekki. Nokkurra daga hæðarhryggur tók við og þótt lægðir héldu áfram að ganga sína leið til norðausturs og austurs ekki ósvipaða leið og áður voru þær allar mjög þurrbrjósta. Breyting hafði orðið.

Vafalítið er að tölvuspár nútímans hefðu gripið þessa breytingu. Háloftakortið gildir að kvöldi höfuðdags. Mjög mikil fylla af mjög hlýju lofti var við Suður-Grænland. Á litlum bletti virðist þykktin ná 5700 metrum (sést stundum í niðurstreymi við Grænland). 

Afleiðingarnar má sjá á meðalkorti septembermánaðar.

Hæðarhryggur er við Ísland og mikil hlýindi vestur undan. Þeirra gætti minna í mannheimum. 

Tíminn segir enn af heyskap 31.ágúst - en tún þornuðu auðvitað ekki á svipstundu þótt hann hætti að rigna:

JH-Reykjavík.— Í gær var bjartviðri og sólfar um allt mesta votviðrasvæði landsins en miklu kaldara norðan lands en verið hefur að undanförnu. Hrafn Karlsson á Veðurstofunni tjáði blaðinu að menn gerðu sér vonir um að þurrviðri héldist eitthvað en þó væri dumbungur skammt suðvestur af Reykjanesskaga. Þerririnn í gær kom þó að takmörkuðum notum af tveim ástæðum. Viða eru tún svo blaut, að ekki er fært um þau með þungar vélar, og í öðru lagi var logn, að minnsta kosti sums staðar á Suðurlandi, þótt hins vegar sé þess að gæta, að ruddinn sem úti er, þarf ekki sérlegan þurrk. Viða á flatlendum túnum í sveitum, þar sem úrkoma hefur verið mest, stóðu tjarnir fyrir helgina, hvar sem lægð var, og mjög viða hefur bleyta verið svo mikil, að hjól vinnuvéla rista niður úr sverðinum. Dæmi veit blaðið þess vestan úr Hnappadalssýslu, að menn hafa bókstaflega fest dráttarvélar sinar í eðjunni. Við töluðum í gær við Pálma Eyjólfsson, fréttaritara Tímans á Hvolsvelli, og sagði hann okkur, að hann vissi dæmi þess, að menn hefðu rakað saman langhröktu heyi af túnum til þess að henda því, bæði í Fljótshlið og niðri í Landeyjum, og á Stórólfsvelli hefði orðið að gera hlé á vinnslu í heykögglaverksmiðjunni vegna þess, hve túnin eru ill yfirferðar. — Við erum þó hér á mörkum óþurrkasvæðisins og þeirra byggðarlaga austur undan, þar sem veðurfar hefur verið betra, þótt slæmt hafi þar líka verið oftast í ágústmánuði. Grímur Gíslason frá Saurbæ í Vatnsdal, sem heita má búsettur nálægt austurmörkunum norðanlands, sagði okkur, að mjög misjafnlega hefði tekist til um heyskapinn þar. Þeir, sem byrjuðu slátt nógu snemma, hefðu fengið íðilgóð hey framan af sumri, en á hinn bóginn vissi hann líka um menn, sem allt aðra sögu hefðu að segja.

Tíð í september - og segja má haustið allt var mjög hagstæð. Helst var kvartað undan þurrkum á Norðaustur- og Austurlandi. Morgunblaðið segir frá 5.september:

Akureyri, 4. september — Alvarlegs vatnsskorts er nú farið að gæta víða í sveitum Eyjafjarðar bæði skorts á neysluvatni og vatni handa nautgripum og öðrum búfénaði. Þessu veldur bæði snjóleysið síðastliðinn vetur og hinir langvarandi og stöðugu þurrkar í sumar. Þó er ástandið mjög misjafnt eftir bæjum og byggðarlögum og virðist verst í Öngulstaðahreppi.

Á þeim bæjum, þar sem bændur hafa á undanförnum árum lagt langar og vandaðar vatnsleiðslur hátt ofan úr fjöllum, er víðast nægilegt og gott vatn, en þar sem menn hafa treyst á lindir og bæjarlæki er alger vatnsþurrð víða. Hér fara á eftir ummæli nokkurra bænda og bændakvenna í Eyjafirði um Vatnsleysið. Aðalsteina Magnúsdóttir, Grund: „Hér á Grund og nokkrum öðrum bæjum í nágrenninu er bæði hreint og tært vatn og nægilegt vatn enda lögðum við í mikinn kostnað við margra kílómetra langa vatnleiðslu ofan úr fjöllum árið 1969. Hins vegar veit ég til þess, að á mörgum bæjum er vatnsskortur og sums staðar alger vandræði af þeim sökum.“

Þuríður Schiöth, Hólshúsum: „Það er búið að vera vatnslaust hér annað slagið lengi í sumar, en nú eru að verða hér hrein vandræði. Nú er ekki lengur nokkur lögg í læknum og lind, sem við höfum áður vatn úr er líka orðin þurr. Svona er búið að standa í hálfan mánuð og er að verða algjört öngþveiti. Við höfum sótt vatn undanfarið í haugsugu suður í Finnastaðaá og látið það í ker í kúahaganum. Neysluvatn er aftur sótt á staði, þar sem fólk er betur sett en við hér, t.d. í Hrafnagilsskóla. Þar er þægilegt að ná vatninu úr krana, sem er utan á húsinu. Við bíðum bara og vonumst eftir rigningu. Það þyrfti að rigna mjög mikið og lengi ef þetta á að lagast. Það hefur kannski skánað um stund við smáskúrir sem komið hafa, en fer strax í sama horf, þegar styttir upp. Menn kunna ekki að meta vatnið meðan þeir hafa nóg af því, ekki fyrr en það er ekki lengur til. Það er ekkert að missa rafmagnið hjá því að missa vatnið.“

Daníel Sveinbjörnsson í Saurbæ: „Hér í hreppnum er sums staðar nóg af góðu vatni á bæjum, þar sem búið er að leggja langar vatnsleiðslur, svo sem í Möðruvallaplássinu og í Djúpadal. Ég veit ekki til þess, að orðin sé algjör vatnsþurrð enn neins staðar. Hins vegar er áberandi vatnsskortur víða og vatn rétt til heimilisnota, en ekkert handa skepnum. Þeim verður að brynna úti. Þetta varða algjör vandræði, þegar kemur fram á vetur, ef ekki rætist úr með úrkomuna. Ég man aldrei eftir svona litlum snjó í fjöllum og nú í sumar. Þær litlu fannir, sem eftir eru, eru dökkar og gamlar. Víða eru skaflar algjörlega horfnir, sem verið hafa í fjöllum árum saman og svo lengi sem ég man eftir. Það hefur aldrei rignt neitt að gagni fyrir jörðina, en sterk sunnanátt blásið löngum, þurr og heit.“

Þuríður Kristjánsdóttir á Ytri-Tjörnum: „Bæjarlækurinn hér hjá okkur er alveg orðinn þurr. Samt rennur svolítið úr krönum hér í íbúðarhúsinu, en ekkert vatn er í fjósinu. Piltar sóttu vatn handa kúnum út í Þverá í gær í haugsugu, sem tekur 2.300 lítra og settu það í þró. Kýrnar urðu vatninu fegnar. Þær hafa undanfarið verið í haga hér neðan við bæinn hjá skurði, sem vatn rennur reyndar eftir, en það er glóðvolgt vegna afrennslisvatns úr borholunum við Laugaland og kýrnar vilja ekki líta við því nema út úr neyð. Þrír lækir renna venjulega hér gegnum túnið. Þeir eru nú allir orðnir þurrir. Ég veit reyndar ekki, hvaðan þetta litla vatn kemur, sem enn er í leiðslunum."

Baldur Kristjánsson, Ytri-Tjörnum: „Ég ætla að fara að leggja vatnsleiðslu sem á að vera til frambúðar hingað heim. Ég vil ekki lengur treysta á lækjarvatnið. Leiðslan verður um 1.400 metra löng og vatnið ætla ég að taka hér uppi f fjallinu, þar sem heita Háuklettar. Þar er lind, sem ekki er gert ráð fyrir að þrjóti nokkurn tíma. Vatnið kemur þar undan klettum og er allt að 4ra gráðu heitt. Ég veit til þess, að víða hér í sveitinni eru menn að leggja í þess háttar vatnsveituframkvæmdir, enda ástandið víða afar slæmt. Hér á næsta bæ hefur t.d. ekki komið dropi úr krana í íbúðarhúsinu í mánaðar tíma. Lindir eru nú þurrar, sem ég man aldrei til að hafi þornað. Ég held að ástandið sé orðið verra en 1955, en þá voru líka stöðugir þurrkar og sunnanvindar. Gróður er þurr og skrælnaður og hálfsölnaður, nema helst þar sem bændur hafa borið á bithaga. Í kartöflugörðum er moldin skrælþurr og uppskera verður ekki meiri en í meðallagi, þrátt fyrir hitana og sólskinið. Það er ekki aðeins vegna þurrka, heldur líka vegna hins að mold hefur fokið ofan af kartöflum og kartöflugrasið lamist og sortnað í stormum.“ — Sv.P.

Þurrkarnir höfðu einnig áhrif á rafmagnsframleiðslu. Tíminn 7.september:

ASK-Reykjavík — Hámarksafköst Laxárvirkjunar eru 22 megavött en hún hefur ekki framleitt í sumar nema 19 til 19,5 megavött, og er ástæðan þurrkarnir í sumar, sagði Jón Haraldsson stöðvarstjóri í samtali við Tímann í gær. — Það má segja, að síðan 10. júní hafi ekki verið hægt að ná fullum afköstum. Heildareftirspurn eftir rafmagni á svæðinu er komin yfir 33 megavött, en með dísilstöðvum eru framleidd 14 megavött.

Tíminn segir af þurrkum á Héraði 8.september:

Gsal-Reykjavik Miklir þurrkar hafa verið á Norður- og Austurlandi að undanförnu, og raunar í allt sumar, og er svo komið, að vatnsskorts er viða farið að gæta, einkum á Héraði. Bændur þar eystra eiga margir hverjir í miklum erfiðleikum með öflun vatns, og hafa sumir gripið til þess ráðs að flytja það um langan veg. Jón Kristjánsson, fréttaritari Tímans á Egilsstöðum, sagði í samtali við blaðið í gær, að menn á Héraði óttuðust nú stórfelldan vatnsskort, ef það litla vatn, sem væri í ám og vötnum rénaði í frostum á næstunni. Á þessum árstíma má alltaf búast við frostum, og við vorum rækilega á það minnt í morgun að veturinn er í nánd, því gránað hafði í fjöll um nóttina, sagði Jón. Ágústmánuður var einstaklega þurr fyrir austan og þornuðu þá vatnsból viða til sveita, að sögn Jóns. Tíminn hafði í gærdag samband við Markús Einarsson veðurfræðing og spurðist fyrir um það hvort Héraðsbúar mættu búast við einhverri rigningu á næstu dögum. — Eins og er horfir ekki vel um það, sagði Markús, því að við spáum áframhaldandi heiðríkju og góðviðri á Héraði næstu tvo dagana að minnsta kosti. Hann sagði, að stöku skúrir hefðu verið í gær á norðanverðum Austfjörðum, en það myndi samt ekkert hafa að segja upp á vatnsforða. Þá innti Tíminn Markús eftir því, hvort búast mætti við svo miklu frosti fyrir austan á næstunni að líklegt væri, að það hefði áhrif á vatn í ám og lækjum. Kvaðst hann ekki telja að það myndi gerast á næstunni. Þótt næturfrost yrði 4-6 gráður niðri við jörð, myndi sólin að deginum koma í veg fyrir, að vatnið bindist.

Tíminn ræðir afkomu skógræktar 14.september:

JH-Reykjavik. — Fræfall verður með afbrigðum mikið norðan lands og austan á þessu hausti, sagði Hákon Bjarnason skógræktarstjóri við Tímann í gær, og trjávöxtur að sama skapi mikill. Grenitré í Hallormsstaðarskógi eru hlaðin könglum, sérstaklega sitkagrenið, þótt ekkert sé þar eldra en frá árunum 1949 og 1951. Þetta verður metár og við fáum líklega langt til nægjanlegt fræ af eigin stofni handa okkur.

Minniháttar hlaup varð í Skeiðará. Þetta var fyrsta hlaupið eftir að vegtenging kom yfir Skeiðarársand og að vonum fylgdu hlaupinu nokkrar áhyggjur. Tíminn 15.september:

hs-Rvík. — Hlaupið, sem virðist vera í aðsigi í Skeiðárá, nær varla hámarki fyrr en einhvern tíma í næstu viku, sagði Ragnar Stefánsson, bóndi í Skaftafelli, í viðtali við Tímann í gær. — Vatn hefur farið hægt vaxandi undanfarna daga, og er nú komið sem samsvarar svona nokkuð drjúgu sumarvatni í ána. Það er raunar ómögulegt að segja að svo komnu, hvernig þetta kemur til með að þróast, en mér virðist þetta fara af stað líkt og við aðdraganda smærri hlaupa, sagði Ragnar ennfremur. Sigurjón Rist og fleiri vatnamælingamenn eru nú komnir austur að Skeiðará, en aðstaða til mælinga hefur lagast mikið með tilkomu brúnna yfir ána. Þann 4. september sl. fannst fyrst jökulfýla af ánni, síðan tók vatnið í henni að dökkna, en fyrir síðustu helgi fór vatnið að vaxa smátt og smátt og gerir enn.

Tíminn segir enn af þurrkum á Héraði 18.september:

JK-Egilsstöðum. — Hér um slóðir hefur ekki komið deigur dropi úr lofti í langan tíma, og bændur í Eiðaþinghá verða til dæmis að sækja vatn í brúsa og tunnur hingað inn í Egilsstaðaþorp. Á sumum bæjum er búið að vera vatnslaust í langan tíma. Vatnið taka menn á þvottaplani á Egilsstöðum. Neyðarástand vofir yfir, ef ekki koma senn haustrigningar. Í fjöllum sjást varla nokkrar fannir lengur, og hefur margra áratuga gamla hjarnskafla tekið upp í sumar.

Morgunblaðið segir nánari fregnir af Skeiðarárhlaupi 21.september:

Ör vöxtur hljóp í Skeiðará í gær, um hádegisbilið mældist rennslið í ánni 3200 rúmmetrar á sekúndu og um kl.17 taldi Sigurjón Rist vatnamælingamaður rennslið vera um 3700 rúmmetrar á sekúndu. Sagði Sigurjón í samtali við Morgunblaðið um kvöldmatarleytið í gær, að vöxtur í ánni virtist enn vera ör. Í fyrradag mældist rennslið í ánni rétt um 2300 rúmmetrar á sekúndu. Um hádegisbilið í gær byrjaði að örla á vatni í Gígjukvísl og var talið að rennslið væri þar um 200 rúmmetrar á sekúndu, og að sögn Sigurjóns Rist er það miklu minna vatnsmagn en á sama tíma í hlaupinu 1972.

Tíminn er enn með fréttir af þurrkum eystra 23.september:

Eins og alkunna er hafa þurrkar hrjáð íbúa á Héraði síðustu vikur, og hefur vatnsskorts gætt mjög viða, einkum þó til sveita. Um helgina gerðist það þó, að úr lofti duttu nokkrir dropar, Héraðsbúum til óblandinnar ánægju, og þessir dropar voru nægjanlega margir til þess, að ekki var lengur þörf á því, að keyra dísilvélar Lagarfljótsvirkjunar en gripa þurfti til þeirra í síðustu viku sökum þurrkanna. Starfsmenn rafmagnsveitnanna sögðu, að olíukostnaðurinn vegna dísilvélanna væri það mikill, að óhætt væri að fullyrða, að þessar regnskúrir um helgina, hefðu sparað íslenskum skattgreiðendum 10-15 milljónir kr. Miðlun er í Lagarfljóti en hún dugði ekki lengur og því var gripið til dísilvélanna. Frá því um helgina hefur ekkert rignt, og er steikjandi sól og hiti þar eystra um þessar mundir, eins og raunar hefur verið í allt sumar. Héraðsbúar muna ekki eftir jafn góðu og löngu sumri, og hitinn síðustu daga hefur farið allt upp í 20 gráður. Vatnsleysi er enn viða til baga á Héraði. [Einna hlýjast varð á Norðaustur- og Austurlandi þann 14., hiti fór yfir 20 stig á nokkrum stöðvum].

Þann 23. varð hörmulegur atburður við Stafnsrétt í Svartárdal, ótengdur veðri að vísu, en við látum hans samt getið. Tíminn segir frá 24.september:

MÓ-Sveinsstöðum. — Það var nokkuð á fimmta hundrað fjár, sem fórst í Svartá við Stafnsrétt í gærmorgun, þegar safnið slapp úr nátthaga við réttina og rann í ána. Féð fór í ána þar, sem hún rennur um stokk, og stíflaðist hún um tíma. Stuttu siðar brast stíflan og flutu hræin niður alla á. Nokkuð af fé komst yfir ána, en hluta safnsins tókst að stöðva áður en það rann í hana. Tildrög voru þau, að þegar verið var að reka fyrsta féð úr nátthaganum í réttina í gærmorgun, lagðist girðingin um nátthagann niður á löngum kafla. Slapp við það allt að tveim þriðju hlutum fjárins úr haganum upp í brekkur ofan við réttina. Menn fóru þegar í kring um féð og buguðu það niður að ánni og ætluðu að reka heim að réttinni aftur. En þá rann féð út í ána og út í hólma, sem þar er. Vestan við hólmann rennur áin í þröngum og djúpum stokk, og skipti það engum togum, að féð rann út í stokkinn og tróðst þar unnvörpum undir, án þess menn fengju nokkuð við ráðið. Guðmundur Jósafatsson á Brandsstöðum var skammt frá og skýrði hann fréttamanni Tímans svo frá, að áin hefði stíflast um stund, en þegar stíflan hefði brostið, hefði áin spýtt tugum eða hundruðum hræja niður um farveg sinn. Þegar var hafist handa um að draga hræin úr ánni og kanna mörk. Þegar fréttamaður Tímans kom þarna að um hádegisbil, var það verk langt komið, og voru alls fjögur hundruð tuttugu og sex hræ dregin á land. Líklegt er talið, að fleiri hræ séu í ánni, enda höfðu sum borist með henni allt að sex kílómetra vegalengd. Einu sinni áður hefur fjársafn hlaupið í Svartá og farist. Það var 1886, og drápust þá hundruð fjár. Árið 1903, en þá sem fyrr, var safnið vaktað á eyri við réttina, stefndi safnið í ána, en með harðfylgi vaktmanna tókst að koma í veg fyrir tjón.

Tíminn ræðir enn þurrka á Norðausturlandi 29.september:

gébé Rvík. — Við sjáum fram á mjög slæmt ástand hér í vetur, ef ekki rignir áður en fer að frysta og snjóa, því vatnsskorturinn verður þá mikill, sagði Pétur Már Jónsson bæjarstjóri á Ólafsfirði í viðtali við Tímann í gær. — Það hefur varla komið deigur dropi úr lofti í margar vikur, og það hefur ekki rignt hér heilan dag síðan í byrjun ágúst, sagði hann, við verðum því að fara að hugsa til framkvæmda um nýja aðveitu til bæjarins og þetta sýnir okkur reyndar að hjá því verður ekki komist. ... Undanfarin ár hefur orðið vart við vatnsskort á Ólafsfirði í febrúar-mars á hverjum vetri og ef ekki rignir áður en snjóa fer og frysta í haust, verður ástandið þar vægast sagt mjög alvarlegt í vetur. Þá hjálpar einnig til að síðastliðinn vetur var mjög snjóléttur í Ólafsfirði. Að lokum sagði Pétur Már að enn sem komið væri, hefði litið orðið vart við vatnsskort.

Segja mátti að góð tíð héldist nú út árið og veðurtíðindi með minna móti miðað við árstíma. Lítilsháttar snjóhret gerði norðanlands um viku af október, en lítið varð úr þótt færð þyngdist í fáeina daga á fjallvegum.

Jarðskjálftahrina gekk yfir Eyjafjöll og Mýrdal. Tíminn segir frá 13.október:

Gsal-Reykjavik. — Allt frá því í ágústmánuði hafa jarðhræringar mælst á skjálftamælum í Mýrdal og viðar undir Eyjafjallajökli, en frá því um síðustu mánaðamót hefur skjálftunum fjölgað og þeir orðið snarpari. Að sögn Einars H. Einarssonar á Skammadalshóli í Mýrdal hafa stærstu skjálftarnir mælst um 3,4 stig á Richter-kvarða. Á Skammadalshóli er skjálftamælir og hefur Einar haft umsjón með honum, en hann er mikill áhugamaður um jarðfræði. — Þetta eru yfirleitt smáir skjálftar, sagði Einar, og þeir eru ekki margir á hverjum sólarhring. Flestir hafa þeir orðið fimm á sólarhring, en það er áberandi aukning á skjálftum í þessum mánuði. Um upptök skjálftanna sagði Einar, að þau virtust vera nokkuð vestan við hábungu Eyjafjallajökuls. — Þetta er æði langt frá Kötlu, eða þeim stað, er gaus siðast, sagði Einar, og bætti við, að þessar jarðhræringar bentu ekki til þess, að eldgos væri á næsta leiti.

Fregnir bárust af jarðskriði við Gerpi. Lýsing Tímans 21. október nægir þó ekki til að auðvelt sé að átta sig á því hversu stór þessi atburður var:

F.I. Reykjavik. —Við Gerpi hefur átt sér stað alveg furðulegt fyrirbæri, sagði Benedikt Guttormsson, fréttaritari Tímans á Neskaupstað, í samtali við blaðið. Myndast hefur nýr tangi á þessum austasta hluta Íslands og skríður hann langt í sjó fram. Það voru gangnamenn á leið suður í Sandvik um helgina, sem fyrstir uppgötvuðu jarðraskið, og ber þeim saman um, að umrót þessu líkt hafi þeir aldrei áður séð. Sveinn Guðmundson frá Neskaupstað var einn þeirra, sem smalaði í Gerpi um helgina, og gat hann staðsett hinn nýja tanga nokkru nánar fyrir okkur. Jarðfyllan, sagði Sveinn, sem sprungið hefur úr láglendinu og borist út í sjó, er í svo kallaðri Gerpisafrétt, rétt hjá austasta tanganum. Þetta er stór grastorfa, um 250 metra breið og 100 metra djúp og skiptir framburðurinn hundruðum metra út í sjóinn. Erfitt er nú að tímasetja fyrirbærið, en í ágúst s.l. heyrðu menn á færabátum mikinn hávaða úr Gerpinum. Fengu þeir ekkert greint vegna þoku, en sjálfsagt hefur fjallið þá verið að brjótast um við bakka sina og valdið þeim ummerkjum, sem teljast verða óvenjuleg.

Tíminn birti 27.október bréf af Snæfellsnesi:

EH-Dal - Höfuðdagurinn hefur vafalaust styrkt mjög stöðu sina í vitund almennings að þessu sinni sem umbreytingadagur í veðurfari, a.m.k. vestanlands og sunnan. Nákvæmlega þann dag breyttist tíðarfar á þann veg, að eftir stórfelldar og þrotlausar rigningar allan ágústmánuð, og raunar lengur, gerði öndvegis hausttíð, sem ríkt hefur til þessa dags, án þess nokkurt hret hafi gert. Alls mældist úrkoma ágústmánaðar á Hjarðarfelli 428 mm, og veit ég ekki til að hún hafi mælst meiri annars staðar á landinu. Æði mikið var ógert í heyskap þegar upp stytti og honum ekki lokið í flýti, enda tún viða svo blaut, að flytja varð mikið af grasi á hóla og. þurrari staði, svo unnt væri að þurrka það. Þá voru engan veginn tryggir þurrkar, þrátt fyrir veðurbreytinguna, enda lítið um norðan- og norðaustanátt, sem er okkar eina og sanna þurrkátt hér um slóðir. Þó tókst öllum hér í sveit, að ljúka heyskap sinum í septembermánuði. Heyfengur er framar öllum vonum að magni til og raunar stórfurða hvað miklu tekst með nútímatækni að ná af heyjum þrátt fyrir hraklegt tíðarfar. Hins vegar er mjög mikill hluti heyja afskaplega rýr að gæðum og krefst mikillar kjarnfóðurgjafar í vetur, ef takast á að framfleyta fénaði með sómasamlegu móti.

Nóvember var, rétt eins og september og október, hagstæður. Illviðri gerði þó um miðjan mánuð sem olli staðbundnu foktjóni og skriðuföllum. Undir lok mánaðar gerði um stund töluverða ófærð austan- og norðaustanlands.

Morgunblaðið segir 5.nóvember frá góðri tíð:

Veðurblíðan og hið einstaka þíðviðri á þessu hausti var það sem nokkrum fréttariturum Morgunblaðsins var efst í huga er haft var samband við þá í gær. Til að mynda hafa kýr
verið hafðar úti fram á þennan dag í Árneshreppi á Ströndum. Í Grímsey hefur þrastamergð verið með meira móti í haust en elstu menn muna. Krían fór þaðan hins vegar ekki fyrr en um 10 október, en hverfur venjulegast úr eynni í septemberbyrjun. Unnið er af fullum krafti við byggingarframkvæmdir í Ólafsfirði, Ísafirði og á Hvolsvelli og haustfrost hafa verið það lítil að þau hafa ekki sett strik í reikninginn.

Tíminn segir blíðufréttir úr Skagafirði 10.nóvember:

A.S.-Mælifelli. — Eftir hlýjan og snjólausan vetur kom gott vor og ágætt sumar. Haustið hefur verið svo hlýtt og áfellalaust, að óvenjulegt er, blíðuveður í göngum og gróður lítt bliknaður á veturnóttum. Er í frásögur færandi, að börn fóru til berja hér í sveitinni 6. nóvember, salat var þá óskemmt í matjurtagörðum, en síðustu garðblómin féllu loks sl. morgun, er frost var nokkurt og svolítið gránaði í hæstu fjöll.

Þann 15. og 16. gerði nokkuð snarpt suðvestanveður. Einhverjar skemmdir urðu þá á húsum í Eyjafirði og þungar vélar færðust úr stað. [Veðráttan]

Morgunblaðið segir af illviðri 20.nóvember, lægð fór til norðausturs fyrir vestan land:

Mikið vatnsveður gekk yfir vestanvert landið f fyrrinótt [aðfaranótt 19.] og eru vegir víða í slæmu ásigkomulagi vegna bleytu og sumir vegir á Vestfjörðum lokuðust alveg vegna skriðufalla. Var unnið kappsamlega að því í gær að ryðja þessa vegi og voru þeir allir orðnir færir seinni partinn í gær, að sögn Arnkels Einarssonar vegaeftirlitsmanns. Vegirnir sem lokuðust vöru í Tálknafirði, milli Bíldudals og Ketildals, í Bjarnardal í Önundarfirði og loks Óshlíðarvegur, milli Hnífsdals og Bolungarvíkur. Hlupu skriður yfir veginn á mörgum stöðum. Seinnipartinn í gær var búið að ryðja braut þannig að vegurinn var fær, en að sögn Arnkels er eftir margra daga vinna við að ryðja aur og grjóti fram af veginum. Ennfremur er Þorskafjarðarheiði aðeins fær stórum bílum vegna bleytu og kraps.

Tíminn segir af sama veðri 20.nóvember:

gébé Rvík — Hið versta veður gekk yfir Vestfirði í fyrrinótt [aðfaranótt 19.], og urðu viða skemmdir á vegum vegna aurbleytu og skriðufalla. Úrkoma var geysilega mikil, auk þess sem mikill stormur geisaði. Að sögn Arnkels Einarssonar hjá vegaeftirlitinu, urðu nokkrir vegir ófærir á tímabili, en í gærdag var unnið sleitulaust að viðgerðum, og var þeim ekki öllum lokið í gær, þó að á flestum stöðum væri orðið fært á ný. — Skarð kom í Vestfjarðaveg í Bjarnadal í Önundarfirði, en þar var mikið vatnsveður og stormur, sagði Arnkell. Vegurinn varð ófær á tímabili, en var svo aftur orðinn fær um miðjan dag í gær, þar sem tekist hafði að lagfæra skarðið í vegfyllinguna. Þó sagði Arnkell að mikil vinna væri enn eftir við veginn. — Þá lokaðist vegurinn út í Ketildali, en ekki er vitað hvenær viðgerð þar lýkur en vonandi verður það fyrir kvöldið, sagði Arnkell í gær. — Í Tálknafirði lokaðist vegurinn rétt fyrir utan þorpið þar sem farið er út í Stóra-Laugardal og varð þar alveg ófær. Áætlað var að reyna að opna veginn í gær eða í dag. — Grjóthrun var talsvert í Patreksfirði við svokallaða Raknadalshlíð og minni háttar aurskriður féllu á veginn, en þetta var lagfært strax í gærmorgun að sögn Arnkels. Þá féllu miklar aurskriður í Óshlið og komu töluverð skörð í vegbrúnina. Þar var unnið við að ryðja veginn, og vonir stóðu til að því verki lyki í gærkvöldi. Það verður þó aðeins til bráðabirgða, því að mikil vinna er þar enn eftir, sagði Arnkell. Þorskafjarðarheiði er aðeins fær stórum og kröftugum bifreiðum eins og er, en mikil bleyta og krap er á heiðinni, sagði Arnkell. Ekki kvað hann hafa frést um skemmdir viðar á vegum, en á mörgum stöðum eru vegir blautir og seinfarnir.

gébé Rvík — Mikil úrkoma var í Norðurárdal í fyrrinótt og varð því geysimikið vatnsmagn í Norðurá, sem flæddi yfir bakka sína. Oft er hætta á að fé króist af á eyrum í
vatnavöxtunum. Tíminn hafði samband við bæinn Hraunsnef í gær, og fékk þær upplýsingar, að mestu flóðin væru á Deseyjarengjum, sem á sumum stöðum væru í kafi. Þar gengur mikið af fé, en þar sem vatnið hafði lítið sjatnað í gærkvöldi, var ekkert vitað um hvort féskaðar hefðu orðið. Flóðin voru í hámarki í fyrrinótt og gærmorgun, en fóru minnkandi þegar á daginn leið. Mjög mikil úrkoma var, en litið eða ekkert rok.

Morgunblaðið segir 21.nóvember frá foktjóni í Eyjafirði aðfaranótt þess 20.:

Akureyri 20. nóvember. Mikið hvassviðri gekk yfir Eyjafjörð í nótt af vestri og olli nokkrum skemmdum, sérstaklega kvað mikið að veðrinu í Saurbæjarhreppi. Mönnum þar kemur saman um að gjörsamlega óstætt hafi verið í byljunum og á bænum Arnarfelli varð mikið tjón, þegar þak tók af vélageymslu í heilu lagi. Klæðning, bitar og sperrur tókust á loft, fuku á rafmagnslínur og slitu þær niður og tvístruðust síðan út í buskann. Vélageymslan var áföst fjósinu og þakið sem fauk tók með sér hluta af fjósþakinu í leiðinni. Alls munu hafa fokið um 200 fermetrar af þaki. Veðrið mun hafa verið hvassast á tímanum frá 3 til 8 í morgun og í framanverðum Eyjafirði er reynslan sú, að slík vestanveður eru hörðust í strengjum á ákveðnum svæðum í dalnum, en svo er lygnara bæði fyrir sunnan og norðan þessa vindstrengi. Eiríki bónda Björnssyni á Arnarfelli og heimafólki hans var mikill bagi af rafmagnsleysinu í morgun, því að morgunmjaltirnar urðu að fara fram í myrkrinu. Viðgerðarflokkur frá Rafmagnsveitum ríkisins kom þegar leið á morguninn og gerði við raflínurnar. Fyrir allmörgum árum fauk fjós og hlaða á Arnarfelli og þá tók einnig þak af íbúðarhúsinu, svo að veðurskaðinn í nótt er ekki sá fyrsti á þeim bæ. Sv.P

Tíminn segir enn af skriðuföllum 23.nóvember:

F.I. Reykjavík — Þökk sé varnargarðinum, að ekki fór verr, sagði Magnús Björnsson á Bíldudal í samtali við blaðið, en miklar aurskriður féllu yfir lóðir og götur þar í bæ aðfaranótt s.l. föstudags [19.nóvember] í aftaka veðri, suðvestan roki og rigningu. Féll fyrri skriðan á milli tveggja húsa, en sú síðari, sem var öllu stærri, fór yfir fallegan blómagarð, ruddi sér síðan leið yfir aðrar lóðir og niður aðalgötuna. Varð sú gata ófær, og var vatnsflaumurinn svo mikill, að kalla þurfti út tug manna til þess að veita vatni frá húsunum. Augljóst er, að varnargarðurinn hefur tekið meginhlutann af skriðunum og fleytt þeim meðfram fjallsrótunum, sagði Magnús ennfremur. Þessi garður var hlaðinn fyrir fjórum til fimm árum, en þá féll skriða aðeins framar í hlíðinni. Í þetta skipti kom í hann eitt skarð, enda var þarna á ferðinni margt stórgrýtið. Annars hefur hraði skriðunnar ekki verið mjög mikill, þar sem engar skemmdir urðu á húsum og engar rúður brotnuðu. Tjón er hins vegar ómetanlegt í görðum og á girðingum, og hefði varnargarðurinn mátt vera öflugri.

Gsal-Reykjavik — Á laugardagsmorgun [20.nóvember] voru menn orðnir uggandi um það, að Kötlugos væri á næsta leiti, en þá um morguninn varð vart mjög margra snarpra jarðskjálfta í Mýrdal á tímanum milli hálfellefu og hálftólf. Að sögn Guðjóns Petersen hjá Almannavörnum ríkisins voru skjálftarnir bæði óvenju harðir og óvenju margir, auk þess sem upptök þeirra voru við Kötlugjána. Eftir þessa jarðskjálftahrinu hefur lítið borið á jarðskjálftum á þessu svæði. Á laugardagsmorgun voru sett upp varúðarskilti beggja vegna Mýrdalssands, þar sem ökumenn voru varaðir við því að aka um Mýrdalssand einir sér. Þessi skilti höfðu ekki verið fjarlægð í gær, en Guðjón Petersen taldi líklegt, að það yrði gert fljótlega, ef engin breyting yrði á tíðni jarðskjálfta.

Tíminn segir 25.nóvember tröllasögur af jarðskjálftum:

Gsal-Reykjavík. — Eins og fram kemur í frétt á forsiðu blaðsins er búist við stórskjálfta á Suðurlandi, sem gæti orðið um 8 stig á Richterskvarða, en svæði það sem við er átt, þegar talað er um Suðurlandsskjálfta, nær á milli Landssveitar og Ölfuss. ... Guðjón [Petersen] sagði, að jarðvísindamenn teldu, að skjálfti austast á þessu svæði gæti orðið um 8 stig á Richterkvarða eða jafnvel rétt þar yfir, en það er styrkleiki á borð við stærstu jarðskjálfta, sem orðið hafa í heimi. — Samkvæmt mati jarðvísindamanna, sem þeir byggja á sinum sögulegu könnunum, eru jarðskjálftar á þessu svæði oft um 7 stig á Richter, sagði Guðjón. Guðjón sagði, að jarðvísindamenn gætu að sjálfsögðu ekki tímasett nákvæmlega hvenær skjálftinn yrði, en talið væri öruggt að hann yrði innan þrjátíu ára. Tíminn innti Guðjón eftir því, hvort þessi skjálfti myndi ekki hafa minni eyðileggingu í för með sér ef hann yrði fljótlega heldur en eftir 20-30 ár.

Áfram voru áhyggjur af skjálftum í Kötlu. Morgunblaðið 27.nóvember:

Jarðskjálftahrinan í Mýrdalsjökli er enn í vexti að sögn Ragnars Stefánssonar jarðskjálftafræðings og er þá miðað við þróun þessarar hrinu í heild, en hún hófst í ágústmánuði síðastliðnum. Í gærmorgun fundust tveir kippir, sem eru meðal þeirra stærstu í þessari jarðskjálftahrinu til þessa, þeir mældust 3,8 stig á Richter. Sagði Ragnar, að búast mætti við því að ef jarðskjálftarnir héldu áfram tvær vikur í viðbót mætti allt eins búast við því að gos yrði í Kötlu. — Jarðskjálftahrinan hefur að ýmsu leyti hagað sér öðru vísi en jarðskjálftar f Mýrdalsjökli undanfarin ár, sagði Ragnar. Skjálftarnir núna eru meiri en síðustu ár og þeir hafa verið stöðugri. Hegðunarmynstrið er líkt því sem oft er áður en gos verður í Kötlu og því teljum við fulla ástæðu til að hafa alla aðgát. Því er ekki að neita að í hegðun jarðskjálftahrinunnar nú í haust má sjá ýmis einkenni, sem vísindamenn telja auka líkur á gosi. Haldi skjálftarnir áfram að aukast næstu tvær vikur teljum við miklar líkur á eldgosi, en þess ber að gæta að mjög erfitt er að segja um hver þróunin verður og skjálftarnir gætu allt eins hætt næstu daga. Þess skal getið að oft koma skjálftahrinurnar sem benda til eldgosa, án þess að hraunkvika komist nokkurn tíma upp á yfirborðið í þeirri atrennu, sagði Ragnar Stefánsson að lokum.

Morgunblaðið segir af ófærð 30.nóvember:

Um helgina snjóaði víða um land og eru nú fjallvegir víðs vegar um land með öllu ófærir, t.d. voru allir fjallvegir á Austurlandi ófærir í gær [29.]. Þetta er í fyrsta sinn á vetrinum sem fjallvegir teppast almennt og eru liðin mörg ár síðan þeir hafa teppst þetta seint árs. Af þessum sökum hafa sparast margar milljónir í snjómokstur í vetur og haust.

Desember var einnig hagstæður og tíð lengst af hæglát. Þann 11. og 15. hvessti þó nokkuð af suðaustri og í síðara veðrinu fuku íbúðarskúrar vegagerðarmanna við Kiðafell í Kjós og skemmdu tvær bifreiðir. Einn skúr gjöreyðilagðist. [Veðráttan]

Morgunblaðið segir af skemmdum á húsi í Hveragerði í pistli 12.desember:

Tveir jarðvísindamenn frá Orkustofnun hafa nú kannað aðstæður við húsið Austurmörk 4 í Hveragerði en vart hefur orðið við ris í jarðvegi undir húsinu, sem valdið hefur töluverðum skemmdum á því. Til þessa hafa litlar mælingar farið fram á þessum stað, þannig að ekki er hægt að draga neinar ályktanir af þeim um orsakir rissins, en engu að síður hafa jarðvísindamennirnir komið fram með þá tilgátu að risið kunni að stafa af því að þensla sé í leir undir húsinu út frá vatnsrennsli.

Tíminn segir af veðurblíðu í frétt 24.desember - og aftur þann 28.:

[24.] gébé Rvík. — Mikil veðurblíða hefur verið hér að undanförnu og færð á vegum eins og á sumardegi, sagði Jón Kristjánsson, fréttaritari Tímans á Egilsstöðum í gær, snjór er ekki mikill hér og umferð er óvenjulega mikil. ... Þá sagði Jón að harla óvenjulegt væri að engar ferðir flutningabifreiða, sem aka milli Egilsstaða og Reykjavikur, hefðu fallið niður í vetur, og hringvegurinn vel fær alveg fram á þennan dag.

gébé Rvik — Hér hefur verið óvenjulega fallegt jólaveður í heila viku, stjörnubjart, jörð allhvít og litið frost. Ég man ekki eftir að veður hafi verið gott svona lengi á þessum árstíma áður, sagði Jóhann Þorvaldsson fréttaritari Tímans á Siglufirði í gær.

[28.] I.Hjálm. Seyðisfirði. — Jólin hér voru ljómandi. Fjarðarheiði var fær eins og á sumardegi og voru tíðar ferðir ofan úr Héraði til Seyðisfjarðar á jóladag en svolítil föl er komin á nú. Ég get nefnt sem dæmi um blíðuna að á aðfangadag loguðu venjuleg kertaljós á leiðum í kirkjugarðinum og hefur stillan vart verið meiri áður.

Kortið sýnir blíðviðrið um jólin. Hlý fyrirstöðuhæð er við Ísland sem beinir öllum illviðrum fjarri landi. Milli jóla og nýárs sótti kaldara loft að úr norðri, þó ekki til verulegs ama framan af. Undir lok mánaðarins kom ís inn á Húnaflóa og lokaði siglingaleið fyrir Horn að mestu. Tíminn segir frá 30.desember:

gébé Rvík — Norðaustan vindur hefur gert það af verkum að ístungan fyrir Vestur- og Norðurlandi hefur nú hnappast saman, og er siglingaleiðin fyrir Horn að mestu lokuð. — Það eru þrjú skip sem bíða undir Grænuhlið eftir birtingu, en þá er talið að hægt sé að komast í gegn, sagði Gunnar Ólafsson, skipherra hjá Landhelgisgæslunni í gærkvöldi. Hann sagði ennfremur að einn togari og strandferðaskipið Hekla hefðu komist í gegn um ísinn við Horn í gær. ísinn er svo til samfelldur en þó eru vakir í honum sem skipin komast um. — Ísinn getur, í miklu roki, fært sig um 50-80 km á sólarhring, sagði Gunnar. A meðfylgjandi korti sést ísbreiðan fyrir vestan, en TF-Sýr fór í ísflug í gær.

Ískort Landhelgisgæslunnar sýnir dreifða ísfláka á utanverðum Húnaflóa, þeir komust nær landi. Ekki varð þó um ísár að ræða - og fáir voru órólegir, kannski vegna þess að ísmagnið var miklu minna en menn höfðu átt að venjast fáum árum áður. Nú á dögum yrði væntanlega gert meira úr. 

Lýkur hér samantekt hungurdiska um veðurfar og veður ársins 1976. Tölulegar upplýsingar má að vanda finna í viðhengi.

Eins og fram kemur í yfirliti Veðurstofunnar var maí fádæma hlýr hér á landi, sá hlýjasti á öldinni og um mestallt land sá hlýjasti frá upphafi hitamælinga á landinu. Suðvestanlands átti hann þó í nokkurri keppni við nokkra eldri öndvegismaímánuði. Maí var fjórði hlýi mánuðurinn í röð. Taflan yfir röðun hita á spásvæðunum og nær eins og venjulega til þessarar aldar er einföld, þetta var hlýjasti maí á öldinni á öllum spásvæðum.

Að tiltölu var hlýjast á Miðhálendinu og um landið norðaustanvert. Er mjög óvenjulegt að mánaðarhlýindamet séu slegin á jafn afgerandi hátt og þar gerðist, met „bætt“ um nærri 2°C.

Kort evrópureiknimiðstöðvarinnar sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins (heildregnar línur), meðalþykkt (daufar strikalínur) og þykktarvik (litir). Hér á landi var þykktin 40 til 60 metrum yfir meðallagi, hiti var því 2,0 til 3,0 stig ofan meðallags í neðri hluta veðrahvolfs. Við megum taka eftir horninu á milli jafnhæðar- og jafnþykktarlína, sýnir hlýtt aðstreymi.

Bæði vestan- og sunnanátt í háloftunum voru í ríflegu meðallagi, sunnanáttin öllu meira þó. Svipaða vindastöðu má finna í hinum rómaða maímánuði 1939 og þykktarvikin nú eru líka svipuð og var í maí 1946 og 1935, en báðir þeir mánuðir voru sérlega hlýir hér á landi. Á kortinu sést í jaðar kaldari svæða, við Grænland norðvestanvert og við austanvert Eystrasalt.

Hlýindin eru hálfu til einu stigi umfram þær væntingar sem þykktarvikin segja frá. Ritstjóranum finnst líklegt að það stafi af óvenjuháum sjávarhita undan Norðurlandi sem og snjóleysi á hálendinu. Hvort tveggja er að minnsta kosti að einhverju leyti afleiðing hlýinda fyrri mánaða, það virðist stundum muna um slíkt þegar met eru slegin. 

Einn af þeim eldri maímánuðum sem var í alvörusamkeppni við þennan var almanaksbróðir hans árið 1946. Þá leit mjög vel út með met, en síðustu tvo daga mánaðarins snerist til kaldrar norðanáttar og fyrstu dagana í júní gerði leiðindahret og snjóaði víða um landið norðanvert. Um það má lesa nánar í pistli hungurdiska um árið 1946. 

Árið 1946 varð júní víða kaldari heldur en maí á mestöllu svæðinu frá Borgarfirði í vestri og austur á norðanverða Austfirði, á Akureyri munaði 1,5 stigum. Að júní sé kaldari heldur en maí hefur gerst nokkrum sinnum, síðast árið 2017. Þá var júní kaldari heldur en maí á fáeinum stöðvum norðaustanlands, ekki munaði þó jafnmiklu og 1946, enda maí 2017 kaldari en 1946. Við vitum ekki um tilvik af þessu tagi í Reykjavík á tíma samfelldra mælinga. Svo virðist sem það hafi þó gerst árið 1851, þá var júní kaldari en maí í Reykjavík, Stykkishólmi, Hvammi í Dölum, á Siglufirði og á Akureyri, en ekki á Ofanleiti í Vestmannaeyjum. Maí var mjög hlýr árin 1928 og 1935, þá varð júní kaldari en maí á allmörgum stöðvum. Fleiri ár mætti einnig nefna. 

Eins og áður sagði var þetta fjórði hlýi mánuðurinn í röð. Í áðurtengdu yfirliti Veðurstofunnar er sagt frá því að meðalhitinn í Reykjavík fyrstu fimm mánuði ársins sé sá þriðjihæsti frá upphafi mælinga (155 ár). Sömu mánuðir 1929 og 1964 voru hlýrri heldur en nú. Á Akureyri er meðalhiti mánaðanna fimm í fjórðahlýjasta sæti 145 ára og austur á Seyðisfirði í því þriðjahlýjasta (120 ár), þar var hlýrra í sömu mánuðum 1929 og 1974.  

Fyrir mánuði hafði ritstjóri hungurdiska ekki mikla trú á því að meðalhiti í Reykjavík næði 8 stigum, viðurkenndi þó möguleikann. Að hann færi í 9 stig (9,0) vildi ritstjórinn varla nefna - hvað þá að meðalhiti maímánaðar á Akureyri næði 10,1 stigi og bætti eldra (vafasamt met frá 1933 um 0,7 stig). Slíkt var eiginlega handan hins mögulega fyrir fjórum vikum, enda hæsti meðalhiti maímánaðar sem vitað er um á landinu.

En eitt af því sem ritstjórinn hefur löngu lært - á löngum ferli - er að veðrið er sífellt að koma á óvart og að taka á sig nýjar og óvæntar myndir. - Munu einhverjar óvæntar uppákomur verða í sumar? Þó hretið nú sé auðvitað afskaplega leiðinlegt eru hret af þessu tagi ekki óalgeng. Það er ekki létt að skilgreina hret, en lausleg talning ritstjórans finnur samt um 40 júníhret á síðastliðnum 100 árum, vissulega misslæm. Kannski fækkaði þeim eitthvað við harðari skilgreiningu, en tölur sýna samt að þau geta engan veginn talist sjaldgæf, alla vega miklu algengari heldur en hitabylgja maímánaðar. Svo verðum við einnig að hafa í huga að hugtakið hret felur ekki eingöngu í sér veðrið sjálft, heldur einnig samfélagið sem fyrir því verður. Tvö hret sem virðast hvað veður snertir vera nánast eins geta kallað fram mjög misjöfn viðbrögð eða tjón. Þannig geta þau í reynd verið mjög ólík og haft mjög mismiklar afleiðingar. 

Við þökkum BP fyrir kortagerðina - að vanda.

Það er alltaf fróðlegt að fylgjast með kuldapollum og í pistli dagsins koma tveir við sögu. Ekki eru þeir mjög stórir, en samt afgerandi á sinn hátt. Spákort evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir síðdegis á sunnudag 1.júní (eftir tvo sólarhringa) verður hér fyrir valinu sem sýningaratriði.

Heildregnar línur sýna hæð 500 hPa-flatarins. Af þeim ráðum við vindátt og vindstyrk í miðju veðrahvolfi. Litir sýna þykktina, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. Þeir vönu sjá umsvifalaust að hér hafa orðið mjög mikil umskipti frá því sem var á dögunum þegar óvenjuleg hitabylgja gekk hér yfir. Landið var þá dögum saman í þykkt sem á kortinu er sýnd með gulbrúnum lit - þykktin var meiri en 5520 metrar.

Við höfum nú í nokkra daga verið á mörkum dekkri grænu litanna - eins og spáð er áfram fram á sunnudag. Þykktin er nærri 5340 metrum. Neðri hluti veðrahvolfs er um 10 stigum kaldari heldur en mest var í hitabylgjunni. Meðalþykkt um mánaðamótin maí/júní er í kringum 5380 metrar. Í dag - og á sunnudaginn er loft í neðri hluta veðrahvolfs því um 2 stigum (40 m) kaldara heldur en að meðaltali. Loftið er nægilega kalt til þess að í hægum vindi nægir sólarylur til þess að búa til skúraklakka yfir landinu með tilheyrandi dembum á víð og dreif.

En á sunnudaginn er að draga til tíðinda. Við sjáum tvo kuldapolla. Sá sem er meira afgerandi er við Norðaustur-Grænland, illilegur að sjá. Hinn er á suðvestanverðu Grænlandshafi, virðist veigalítill og hreyfist allhratt til austurs fyrir sunnan land. Við köllum hann Sprett. 

Það er sérstaklega tvennt sem gerir reiknilíkönum hér nokkuð erfitt fyrir. Annars vegar er spurningin um það hvort stærri kuldapollurinn, við getum til bráðabirgða kallað hann Hroll verpir eggi eða ekki. Með því er spurt hvort syðri endi hans slitnar frá meginkuldanum eða ekki. Á þessu korti er aðkenning að slíku, alllangur poki suður úr meginkuldanum. Gerist það verður framhaldið „orkuminna“ heldur en ella. Þetta er nokkuð vandasamt.

Hitt atriðið varðar samskipti kuldapollanna tveggja. Hvernig verður stefnumótið? Nú er það svo að mikil tilhneiging er til þess að miðjur svona kuldapolla forðist hvor aðra - þeir „dansa sig“ inn í sameiningu frekar en að rekast beint og hiklaust saman. Hafa á meðan dansinum stendur tilhneigingu til að snúast um einhvers konar sameiginlega miðju - og nálgast hana síðan smám saman. 

Undanfarna daga hafa líkönin verið á verulegu hringli með þetta atriði. Það skiptir hins vegar öllu fyrir veðrið hér á landi, hvort það verður bara leiðinlegt eða hvort það verður hreinlega afleitt - á því er mikill munur. Þótt ritstjóri hungurdiska geti á fágætum stundum verið býsna glúrinn, á hann samt engan möguleika á að giska betur heldur en reiknilíkönin. En hann sér alla vega að þau eiga í verulegum vanda - og hvers eðlis þessi vandi er. 

Sem stendur stingur evrópureiknimiðstöðin upp á því að út úr sameiningunni verði til 966 hPa lægð við Færeyjar á miðvikudaginn (4.júní). Fari svo er um harla óvenjulegan atburð að ræða - við eigum ekki á lager nema fimm tilvik af lægri júníþrýstingi heldur en 975 hPa hér á landi frá upphafi mælinga. Vissulega eru svo djúpar lægðir mun algengari en það á svæðinu öllu að sumarlagi, en tölur undir 970 hPa eru samt alltaf mjög eftirtektarverðar í júní. 

Þess má að lokum geta að Hrollur er „þverskorinn“ sem ritstjóri hungurdiska (en enginn annar) kallar svo. Slíkir kuldapollar kunna oftast(?) ekki góðri lukku að stýra. 

Ritstjóranum finnst líka nokkuð merkilegt að aðeins hálfum mánuði eftir að hann leitaði að hita- og háþykktarmetum, skuli hann nú leita uppi kulda- og lágþykktarmet. 

Nú er maíhitabylgjunni miklu lokið. Eins og fram kom í yfirliti Veðurstofunnar er þetta langmesta hitabylgja sem við vitum um í maímánuði - þótt nákvæmur samanburður við eldri tilvik sé að vísu nokkuð erfiður þegar leitað er langt aftur í tímann. Landsmet var sett í maíhita og langflestar veðurstöðvar landsins skiluðu nýjum maímetum, þar af nokkrar þar sem mælt hefur verið mjög lengi. Þótt ákefðin væri mikil var það þó ekki síður úthaldið sem var óvenjulegt. Hiti komst yfir 20 stig einhvers staðar á landinu tíu daga í röð og daginn sem útbreiðslan var mest, þann 18., fór hiti í 20 stig á meir en helmingi stöðva í byggðum landsins, og daginn eftir á nærri helming stöðva. Aðeins sárafáar hásumarhitabylgjur skila hærra hlutfalli. 

Ritstjóri reiknar (sér til hugarhægðar) meðalhita sólarhringsins í byggðum landsins. Þann 17. reiknaðist hann 13.5 stig og 13.2 stig þann 18. Þetta er um einu stigi meira heldur en við höfum áður séð í maí á því tímabili öllu sem við eigum auðveldan samanburð við (aftur til 1949) er (1,5 stigum hærra en hæsta meðaltal sjálfvirku stöðvanna 1997 til 2024 og 1,4 stigum hærra heldur en meðaltal mannaðra stöðva (1949-2012)). 

Meðalhámarkshiti á landinu stendur sig enn betur. Hæsti meðalhámarkshitinn nú (19,4 stig) er um þremur stigum hærri heldur en við vitum um áður í maímánuði og lendir reyndar meðal tíu efstu sólarhringa á ársgrunvelli líka. 

Annað er að segja um lágmarkshitann. Hann var að vísu mjög hár og hæsta sólarhringslágmarkið nú var 14,2 stig (á Skrauthólum þann 17.). Það er lítillega (en þó ómarktækt) hærra en hæstu sólarhringslágmörk sem við þekkjum í maí (14,0 stig). Slík lágmarksmet voru nú sett á rúmlega 40 stöðvum sem athugað hafa í 15 ár eða meira, það er lægra hlutfall heldur en hlutur nýrra hámarksmeta. Meðallágmarkshitinn nú var hæstur þann 17., 6,9 stig og er það langt neðan mets. Þótt nætur væru hlýjar meðan á hitubylgjunni stóð, voru þau hlýindi ekki nærri því eins almenn og hlýindin að deginum. 

Þetta kemur líka í ljós þegar við athugum hvaða klukkustundarmet voru slegin. Við athugum hver er hæsti hiti (ekki hámarkshiti) sem mælst hefur á hverri heilli klukkustund (1997 til 2025). Kemur þá í ljós að öll eldri met allra klukkustunda frá 8 að morgni til 22 að kvöldi féllu, en aftur á móti engin yfir nóttina. Að vísu höfðu hlýindi þann 7. maí áður slegið út metið kl.5. 

Línuritið sýnir hæsta hita hverrar klukkustundar í maí á sjálfvirkum veðurstöðvum í byggð. Annar ferillinn (blámerktur) sýnir hvernig metum var háttað á tímabilinu 1997 til 2024, en efri ferillinn sýnir breytinguna sem varð nú í maí. Metið sem skráð er kl.5 var sett þann 7., en hin ýmist þann 15., 17. 18. og 20. Engin ný met af þessu tagi voru sett yfir blánóttina, kl.8 var eldra met jafnað, kl.9 og 10 munaði nánast engu, og aftur kl.20 og 21. Aftur á móti var eldra met kl.16 slegið um nærri 4 stig. Hægt væri að fabúlera um þetta séreinkenni þessarar hitabylgju, en hér verða lesendur ekki þreyttir með slíku. 

Rekist ritstjórinn á einhverjar athyglisverðar viðbótarupplýsingar um hitabylgjuna sem ekki hefur þegar verið getið um mun hann frekar bæta þeim við hér heldur en stofna nýja pistla. 

Hitabylgjunni er ekki alveg lokið - og uppgjörs varla að vænta fyrr en þá. En þó má þegar nefna nokkur sundurlaus atriði. 

Ritstjórinn heldur úti lista um hámarkshita hvers almanaksdags á landinu (dægurhámarksmet). Rétt að taka fram að þetta er ekki opinber listi, sjá má þar fáeinar vafasamar tölur sem mætti nota hreinsiefni á, en það er líka ágætt að láta þessar gömlu tölur berjast fyrir tilveru sinni og verjast í lengstu lög. Eins og fram hefur komið var sett nýtt landshitamet fyrir maímánuð á dögunum og mun Veðurstofan trúlega lýsa því yfir opinberlega fljótlega. En ný dægurmet hafa nú verið sett átta daga í röð, það er einsdæmi. Við vitum af fáeinum 5 daga syrpum, en ekki átta. Og það er ekki þannig að eldri met hafi verið naumlega slegin, tvo daga munar meir en fimm stigum á gömlu og nýju landsmeti.  

Hér á landi eru hitasveiflur meiri á vetrum heldur en að sumarlagi, vik frá meðallagi eru því að jafnaði meiri á vetrum. Mestu vikin nú eru á háfjallastöðvum á Austur- og Norðurlandi (sjávaráhrifa gætir þar síst). Mesta vikið var á Gagnheiði í gær (19.maí). Meðalhiti sólarhringsins var þá 14,6 stig yfir meðallagi síðustu tíu ára og daginn áður, þann 18. var vikið nær hið sama, 14,5 stig. Vik yfir 13 stig hafa verið á Hallormsstaðahálsi, Vaðlaheiði og Austurárdalshálsi í Húnavatnssýslu. 

Upplagt var að bera þetta saman við það mesta sem við vitum um frá aldamótum. Allra mesta jákvæða vikið á því tímabili var 14,8 stig á Torfum í Eyjafirði þann 18.nóvember 2018, síðan koma Gagnheiðarvikin. Fáeinar stöðvar aðrar eiga staka daga með meiri vikum en +13 stigum, þar af eitt tilvik í apríl, á Kollaleiru 3.apríl 2007. 

Allnokkur fjöldi er af stærri neikvæðum vikum, þau eru öll að vetrarlagi, mest -23,4 stig við Mývatn 25.janúar 2002. Leit hefur ekki farið fram í eldri gögnum. Trúlega mun hún skila enn stærri neikvæðum vikum, en óvissara er með þau jákvæðu.  

Frést hefur af nýjum maímetum á stöðvunum á Norðaustur-Grænlandi og á Jan Mayen. 

Ritstjóri hungurdiska hefur undanfarin ár skilgreint og talið „sumardaga“ í Reykjavík. Að meðaltali er tæplega einn sumardagur í Reykjavík í maí, þegar þetta er skrifað (20.maí) eru þeir orðnir sjö í röð. Röðin nær aftur til 1949 og flestir hafa sumardagar í maí, áður, orðið fimm. Það var í árið 2002 og þeir voru fjórir í maí 1960. Árin 1991 til 2020 voru að meðaltali 28 slíkir dagar á ári í Reykjavík. Síðasta vika hefur því skilað fjórðungi meðaltalsins og fleiri heldur en ýmis fyrri sumur alls, t.d. 1995 og 1989, svo ekki sé talað um 1983 þegar aðeins einn slíkur dagur skilaði sér í hús allt árið. 

Það er alltaf verið að spá kólnandi veðri og má segja að nú fari átakanlega að skorta einhverja úrkomu. Sumarið í framhaldi af því er flestum (eða kannski réttara, öllum) hulið. 

Hitabylgjunnar gætir ekki svo mjög í háloftaathugunum yfir Keflavík. Þó var hitamet maímánaðar jafnað í 925 hPa-fletinum, hiti mældist þar 11,6 stig að kvöldi þess 16., sama og 14.maí 2005. Þess verður þó að geta að aðgengileg mæliröð fyrir 925 hPa nær aðeins aftur til 1993 og samkeppni um met því minni en fyrir aðra staðalfleti háloftaathugana. Þess má geta að hiti í 400 hPa þann 12. (rétt áður en hitabylgjan hófst) komst inn á topp-tíu hitalista flatarins.