Hiti í október frá 1798 til 2009

Við lítum nú á meðalhita í Stykkishólmi í október síðustu 200 árin rúm. Undanfarin ár hefur mánuðurinn verið frekar kaldur miðað við flesta aðra mánuði ársins. Hiti ekki nema 0,5 stig yfir meðallaginu 1961-1990. Þetta er samt yfir meðallagi.

 

Við sjáum á myndinni að ekki hefur komið verulega hlýr október síðan 1965, en það var reyndar í byrjun hins alræmda hafísárakuldakasts. Rauða línan á myndinni sýnir meðalleitni síðustu 200 ára. Í ljósi skorts á miklum hlýindum upp á síðkastið kemur á óvart að mánuðurinn hefur samt hlýnað um 1,2 stig að meðaltali á þessum langa tíma. Reikningslega stafar það af því að mjög kaldir októbermánuðir eru talsvert sjaldgæfari nú en á 19. öld.

Hlýskeiðið mikla á 20. öld tók seint við sér í október. Hlýindi í þeim mánuði létu bíða eftir sér mestallan fjórða áratuginn meðan ofurhlýindi léku um aðra mánuði. Það var fyrst 1939 sem hitinn komst í gírinn. Í þeim hlýindum sem nú ríkja er það ár einn af helstu keppinautunum um verðlaunasæti í árakeppninni ásamt auðvitað 2003 og 2004. Sjá frétt Veðurstofunnar 1.október.

Á fyrri tíð er það helst furðumánuðurinn október 1915 sem sker sig úr. Hann er hlýjasti október um sunnanvert landið og líka á landinu í heild. Í Stykkishólmi hefur 1946 skýra yfirburði og sömuleiðis stóð 1959 sig einnig vel. Þann mánuð man ég en var ekki alveg búinn að stilla mig inn á það hvað eðlileg árstíðasveifla er, hélt sjálfsagt að hlýindi á þessum tíma árs væru alveg eðlileg.

Köldustu októbermánuðirnir voru 1917 (haustið á undan frostavetrinum mikla) og 1824 (þá voru síðustu mánuðir ársins ótrúlega kaldir). Mjög kalt var einnig í október 1981 og satt best að segja bjóst ég hálft í hvoru við frostavetri þá á eftir. Það var á þeim tíma sem maður vildi trúa því að einhver regla væri í veðrinu.