Hret?

Kuldakast er nú komið inn í spár Veðurstofunnar. Við látum vaktina auðvitað sjá um hinar formlegu spár - enda fylgist ritstjórn hungurdiska ekki með stöðunni í þeim smáatriðum sem hún gerir. En spurt er um það hversu algeng norðanhret af þessu tagi eru eiginlega á þessum árstíma. Það er ekki alveg létt að svara því fyrirfram (spár geta brugðist). Við rifjum þó upp að mikið hret gerði 6. til 8. júní árið 2011 - var nokkuð ítarlega fjallað um það á hungurdiskum á sínum tíma. Snjó festi þá stutta stund í námunda við Selfoss.

Árið áður, 2010 gerði mikið hret með verulegri ófærð seint í maí. Árið 2002 gerði gríðarlegt norðaustanillviðri 17. og 18. júní - en það var talsvert ólíkt stöðunni nú. Svo er það hretið mikla snemma í júní 1997 - hungurdiskar hafa minnst á þessi hret 2002 og 1997 áður, en til stendur að gera þeim aðeins betri skil síðar (ef þrek endist). Jónsmessuhretið 1992 er nokkuð sér á parti. Einnig verður að nefna hretið mikla í kringum 10.júní 1983 - og stóru hretin 1975 og 1973 - það síðarnefnda fékk umfjöllun í pistli hungurdiska um það ár. Sömuleiðis mikið hret seint í júní 1968 og hretviðrin miklu í júní 1959. Sömuleiðis má nefna stórhretið síðast í maí 1952 og hið óvenjulega fannkyngi síðast í maí 1949. Fleira mætti telja.

En af þessari löngu upptalningu má sjá að hret eru ekki beinlínis sjaldgæf á þessum árstíma (síðustu dagana í maí og svo í júní). Í einum af pistlum hungurdiska um hretið 2011 segir að það sé eitthvað sem búast megi við um það bil einu sinni á áratug.

Það er ekki fyrr en eftirá sem við getum metið „hlutfallslegan alvarleika“ þess hrets sem nú er í spánum - en við skulum taka mark á þeim.

Viðbót 5.júní:

Tvö landsvindhraðamet júnímánaðar hafa verið slegin á vegagerðarstöðvum. Engin landsmet hafa verið slegin á öðrum stöðvum. 

Meðalvindur mældist 38,3 m/s á stöðinni á Öxi kl.17 þann 4.júní. Þetta er meiri meðalvindhraði en áður hefur mælst á vegagerðarstöð í júní. Næst koma 34,1 m/s sem mældust í Vatnsskarði eystra 19.júní 2001. Mælingar á Öxi hafa verið gerðar síðan 2006. 

Mesta vindhviða mældist nú 56,9 m/s, í Hamarsfirði þann 4. kl.4. Gamla metið var sett á Hraunsmúla í Staðarsveit þann 18.júní 2002, 55,8 m/s. Byrjað var að mæla í Hamarsfirði 2010. 

Meðalvindhraðamet júnímánaðar fyrir landið allt stendur, það er 41,9 m/s sem mældust á Skálafelli í hretinu mikla 4. júní 1997. Hviðan í Hamarsfirði er hins vegar meiri en mælst hefur hingað til á landinu í júní - sjá þó athugasemd hér að neðan:

Vindhraðamælingar á þeim stöðvum eru ekki alveg sambærilegar hefðbundnum stöðvum Veðurstofunnar. Sérstaklega á þetta við um hviðumælingar. Á hefðbundnum stöðvum eru hviður að sögn miðaðar við 3 sekúndur, en 1 sekúndu á vegagerðarstöðvunum. Ekki er fullljóst hverju munar í reynd á aðferðunum tveimur en alla vega eru þær ekki fullsambærilegar. Á báðum gerðum er meðalvindhraði miðaður við 10-mínútur, en að jafnaði eru möstur vegagerðarstöðvanna lægri heldur en hin hefðbundnu 10 metra möstur.