23.1.2023 | 21:29
Fimmtíu ár frá upphafi eldgossins á Heimaey
Eins og fram hefur komið í flestum fjölmiðlum eru nú 50 ár liðin frá upphafi eldgossins á Heimaey. Ritstjóri hungurdiska var þá staddur í Noregi og fylgdist því með athurðum úr talverðri fjarlægð - og því hvernig fréttir gátu brenglast á ekki lengri leið. Þegar þessir atburðir eru rifjaðir upp er þess jafnan getið að floti eyjamanna hafi verið í höfn vegna illviðris daginn áður, en þegar gosið hófst hafi verið besta veður. Þetta var afskaplega heppilegt svo ekki sé meira sagt. Þó flestir viti þetta skulum við samt rifja veðrið upp í mjög stuttu máli.
Janúarmánuður var sérlega hlýr, en nokkuð umhleypingasamur. Tímaritið Veðráttan segir um mánuðinn:
Tíðarfarið var óvenju milt og var talið hagstætt víðast hvar. Sunnanlands var þó votviðrasamt og umhleypingasamt og gæftir slæmar. Jörð var oft auð og jafnvel klakalaus og hagar víðast góðir. Færð var yfirleitt góð.
Um veðrið þann 22. og 23. segir sama heimild:
Aðfaranótt þ. 22. fór að hvessa á suðaustan og austan, en þá var djúp lægð fyrir suðvestan land. Varð stormur við suðvesturströndina um morguninn þ. 22. og víða hvasst og rigning síðari hlutann. Vindur snerist þá til suðurs og suðvesturs, og lægði jafnframt. Þ. 23. var fyrst hægviðri, en síðari hluta dags fór lægð norðaustur fyrir sunnan land, og vindur varð norðlægur og norðvestlægur með úrkomu, er á daginn leið.
Kortið hér að neðan sýnir endurgreiningu japönsku veðurstofunnar og gildir um hádegi mánudaginn 22. janúar.
Lægðarmiðjan er um 947 hPa djúp í miðju og situr rétt austan við Hvarf á Grænlandi. Á undan henni fer mikill vindstrengur - tengdur samskilum sem berast hratt til norðausturs í átt til landsins. Suðvestur í hafi er síðan önnur lægð á hraðri leið til norðausturs - ábyggilega áhyggjuefni veðurfræðinga þennan dag. En hún fór síðan rétt fyrir austan land.
Næsta mynd sýnir bút úr veðurskeytum frá Stórhöfða í Vestmannaeyjum á þriggja klukkustunda fresti þessa tvo daga. Við sjáum að frostlaust er allan tímann, og hiti sveiflast reyndar ekki svo mjög, ívið hlýrra á undan skilunum - og rétt á eftir þeim - heldur en síðar. Vindur er fyrst af suðaustri, síðan austsuðaustri var 33,5 m/s á hádegi (12 vindstig) og 31,4 m/s (11 vindstig) kl.15 síðdegis. Slydduél var fyrst um morguninn, en síðan rigning. Veður var ekki sérlega slæmt daginn áður (sunnudagur) og veit ritstjóri hungurdiska ekki hvort skipstjórar héldu í land vegna veðurs - eða veðurspár - en skip voru í höfn hina örlagaríku nótt. Kannski einhver geti upplýst það?
En klukkan 18 höfðu skilin gengið yfir. Loftvog hafði stigið snögglega í kjölfar þeirra (um 6,3 hPa á 3 klst), vindur hafði gengið mikið niður, var 13,9 m/s kl.18, eða 7 vindstig (sem þykir reyndar talsvert á stundum í Reykjavík) og áttin snúist í suðsuðvestur. Úrkomulaust var á athugunarstað - en úrkoma í grennd. Þegar kom fram undir miðnætti lægði enn og þá var vindur kominn niður í 6,2 m/s (4 vindstig) og kl. 3 um nóttina var vindur aðeins 2,1 m/s (1 vindstig). Síðan jókst vindur heldur að nýju, en varð aldrei mikill allan fyrsta gosdaginn. Um hádegið gerði slyddu. Þar fór vestasti hluti úrkomubakka lægðarinnar nýju.
Hér má sjá endurgreininguna fyrir miðnætti - rétt áður en gosið hófst. Skilin voru þá komin langleiðina yfir landið, en nýja lægðin í töluverðum vexti suður í hafi - en hún fór hjá án mikilla áhrifa eins og áður sagði.
Góðviðrið um nóttina náði til landsins alls að kalla mátti. Kortið sýnir stöðuna kl. 3. Hvergi blæs nema á Hornbjargsvita. Takið eftir því hversu fáar veðurstöðvarnar eru miðað við það sem nú er - en á móti kemur að upplýsingar eru um bæði veður og skyggni - sem aðeins sárafáar sjálfvirkar stöðvar ráða við.
Björgunaraðgerðir hefðu verið mun erfiðari í illviðri (eins og oft hefur verið bent á). Ritstjóri hungurdiska óskar Eyjamönnum alls hins besta.
Flokkur: Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 21:38 | Facebook
Um bloggið
Hungurdiskar
Færsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (10.11.): 12
- Sl. sólarhring: 312
- Sl. viku: 1624
- Frá upphafi: 2408638
Annað
- Innlit í dag: 11
- Innlit sl. viku: 1463
- Gestir í dag: 11
- IP-tölur í dag: 10
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.