Óvenjuleg lægð

Nú er „óðalægð“ (tilraunaþýðing á enska hugtakinu „bomb cyclone“) á leið um Nýfundnaland. Spár gera ráð fyrir að þrýstingur í lægðarmiðju fari niður fyrir 935 hPa, og e.t.v. niður fyrir 930 hPa. Þetta er óvenjulegt hvar sem er við Atlantshaf, en þó enn óvenjulegra á þessum slóðum heldur en hér við land. Þar að auki er nú kominn marsmánuður - og almennt minnka líkur á svo lágum loftþrýstingi þegar komið er nærri jafndægrum. 

Hér má sjá spá evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir kl.18 síðdegis á morgun (sunnudag 13. mars). Lægðin á þá að vera við strönd Labrador, um 931 hPa í miðju. Ekki er víst að hún fari yfir veðurstöð þar sem þrýstingur er mældur reglulega, en fræðarar vestra telja ekki óhugsandi að kanadíska lágþrýstimetið (fyrir allt árið) verið slegið. Það er nú 940,2 hPa, sett 20.janúar 1977. (Upplýsingar um þetta met má rekja til Christopher Burt - hins þekkta metaskrásetjara). 

Hér má sjá tillögu japönsku veðurstofunnar um metlægðina 1977. Hún er talin hafa verið um 934 hPa í miðju, en lægst mælt 940,2 hPa eins og áður sagði. Lægðin er mjög kröpp - og mælingar gisnar. 

Lægðin fer síðan frá Labrador til Grænlands. Þar er líka þrýstimet í hættu. Samkvæmt upplýsingum frá dönsku veðurstofunni (dmi.dk) er lægsti þrýstingur sem mælst hefur á Grænlandi 936,2 hPa. Hefur mælst tvisvar, í desember 1986 og í janúar 1988. Ritstjóri hungurdiska er þó ekki viss um að þrýstimetaskrá dönsku veðurstofunnar nái nema aftur til 1958 - hugsanlega leynast lægri gildi í eldri gögnum. 

Kortið sýnir spá sem gildir kl. 6 á mánudagsmorgni 14.mars. Lægðin er þá samkvæmt spánni um 932 hPa í miðju - og mun höggva nærri Grænlandsármetinu - hvert marsmetið þar er liggur ekki á lausu - í bili að minnsta kosti - líklega verður það slegið. 

Hér má sjá stöðuna í janúar 1988 þegar Grænlandslágþrýstimetið var sett. Ekkert stórlega ólíkt stöðunni nú. 

Svo virðist sem lægri tölur séu algengari við Ísland - og enn algengari yfir hafinu suðvestur og suður af landinu. Minnisstæð er auðvitað lægðin mikla 8. febrúar 1959 þegar togarinn Júlí fórst á Nýfundnalandsmiðum. 

Sú lægð var enn dýpri heldur en þessar sem nefndar voru hér að ofan, japanska greiningin setur miðjuþrýstinginn í 924 hPa. 

Eins og áður sagði eru flest árslágþrýstimet á okkar slóðum sett í mánuðunum desember, janúar og febrúar. Tíðni þrýstings undir 945 hPa minnkar mjög í mars og eftir 1.apríl er slíkur lágþrýstingur sárasjaldgæfur. 

Við skulum nú rifja upp lægsta þrýsting í mars á Íslandi. Hann er 934,6 hPa. Kannski ekki nákvæmur nema upp á um 1 hPa en trúverðugur. Þótt bandarísku endurgreiningunni skjöplist oft á lágum þrýstingi nær hún þessu tilviki nokkuð vel - alla vega sú sem kölluð er v2c (v3 - sem er nýrri nær dýpt lægðarinnar heldur síður). 

Línur sýna hæð 1000 hPa-flatarins - en auðvelt er að reikna sjávarmálsþrýstinginn út frá henni. Lægðarmiðjan um 933 hPa - mjög nærri tölunni í Reykjavík. Dagblaðið Vísir sagði: „Loftþyngdarmælir stóð svo lágt í morgun, að miðaldra menn muna ekki annað eins“.

Á 19.öld er vitað um eitt tilvik með lægri þrýstingi en 940 hPa hér á landi í mars, 937 hPa á Ketilsstöðum á Völlum 5. mars 1834. Gallinn er sá að við vitum ekki nákvæmlega hæð lofvogarinnar (þó er giskað). Það er hins vegar ljóst að þrýstingur var í raun mjög lágur þennan dag, mældist þá 944,7 hPa í Reykjavík (nokkuð áreiðanlegt). 

Þann 8.mars 1851 mældist þrýstingur á Akureyri 941,9 hPa þann 8.mars. Þennan sama dag var mælt bæði í Reykjavík og Stykkishólmi. Mjög lágur þrýstingur var á báðum stöðum, en Akureyrartalan er samt ekki alveg trúverðug í samhenginu - vonandi tekst að kanna hana nánar. 

Lægsti þrýstingur hér á landi í mars eftir 1913 er 942,0 hPa sem mældust á Keflavíkurflugvelli þann 22. árið 1994.

Hér má sjá að evrópureiknimiðstöðin giskar á að þrýstingur í lægðarmiðju hafi farið niður í 939 hPa - rétt suðvestur af landinu. 

En þó lægðin mikla nú verði farin að grynnast þegar armar hennar ná hingað er samt gert ráð fyrir umtalsverðri úrkomu og hvassviðri af hennar völdum á mánudag. Síðan koma nokkrir dagar með möguleika á snörpum veðrum í kjölfar hennar. Minni lægðir, en geta orðið krappar og þar með skeinuhættar þar sem þær fara yfir. Umhleypingatíðin heldur því áfram - þó hiti sé nú talsvert hærri en var í illviðrakaflanum í febrúar. 

Lægsti þrýstingur í mars á Íslandi (tafla) í viðhengi:

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• marslágmarksþrýstingur

Athugasemdir

[Ragna Birgisdóttir, 12.3.2022 kl. 16:48]

Takk fyrir þína fróðu pistla sem fyrr Trausti.Ekki veit ég áhugamanneskjan um veðurfar hvort þessi vetur frá áramótum sé óvenjulegur en hér á mínum slóðum í Vestmannaeyjum er fólk orðið langþreytt á útsynningi og ólgusjó þannig að samgöngur raskast sjóleiðina nánast í hverri viku.En bráðum kemur betri tíð þótt að einn mesti snjór sem hefur fallið hér hafi kyngt niður í Mars oog Apríl. Þannig að það er aldrei að vita. 

[Halldór Jónsson, 13.3.2022 kl. 02:49]

Það er spurning um hitann, snjór eða rigning.