Af ákveðnum degi í desember 1980.

Á laugardaginn var (6.nóvember 2021) hittist þannig á að töluvert snjóaði í neðanverðum Borgarfirði, en sáralítið úti á Hafnarmelum, þar sunnan við og sömuleiðis ofar í Borgarfirði og vestan við. Þetta er út af fyrir sig ekki óalgengt, alla vega man ritstjóri hungurdiska eftir allmörgum slíkum tilvikum. Munur á veðri og hitafari getur verið býsnamikill þótt stutt sé milli staða - ekki síst í nágrenni brattra fjalla.

Af einhverjum ástæðum rifjaði þetta upp dag fyrir rúmum 40 árum. Þá var ritstjórinn á vakt á spádeild Veðurstofunnar og átti í símaviðskiptum við menn sem börðust við vinnu sína í miklum hríðarbyl uppi í Borgarfirði. Jú, veðurskeyti frá Síðumúla sýndu einmitt slíkan byl - engin ástæða til að efast um það, en það er sérstaklega minnisstætt að frá Veðurstofunni séð sást þá síðdegis vel til Skarðsheiðar og nánast þar upp á topp og í Reykjavík var besta veður, vindur hægur og góð hláka. 

Hér má sjá veðurkort um hádegi þennan dag, mánudaginn 8.desember 1980 (sem er víst dagurinn sem John Lennon var myrtur á götu í New York). (Kortið skýrist nokkuð sé það stækkað). Sjá má að í Reykjavík er vindur hægur af norðaustri, lítilsháttar rigning og súld, skyggni 20 km og hiti 3 stig. Í Síðumúla var hins vegar vindur allhvass af norðaustri (15 m/s) í snjókomu, 500 metra skyggni og -3 stiga frosti. Úrkomulítið var vestur á Snæfellsnesi, en hríðarveður fyrir norðan - einkum þó í útsveitum. Eins snjóaði fyrir austan og vestur með suðausturströndinni. Slydda var í uppsveitum austanfjalls, en rigning við sjóinn - og á Þingvöllum rigndi líka. 

Atlantshafskortið sýnir skarpt lægðardrag við Suðurland - lægðabylgjur berast í því til austurs fyrir sunnan land - á milli hæðar yfir Grænlandi og annarrar yfir Frakklandi. Við tökum eftir því að jafnhitalínur 850 hPa-flatarins eru mjög þéttar yfir landinu. Frostlaust er í um 1400 metra hæð yfir Suðurlandi, en hátt í -15 stiga frost í sömu hæð rétt norður af landinu. 

Háloftakortið sýnir að ákveðin vestanátt er yfir landinu og mikill þykktarbratti. Af kortunum öllum má ráða að kalt loft úr norðri nær að stinga sér undir það hlýja. Við skilyrði sem þessi hafa fjöll mun minna að segja varðandi úrkomumyndun heldur en oftast er. Það sem ætti að vera þurr austanátt á Vesturlandi er það ekki - austanvindurinn er bara „plat“. Við höfum hér á hungurdiskum kallað þennan viðsnúning vindátta með hæð öfugsniða. Freistandi líka að grípa hið gamla heiti „hornriði“ - gott að eiga það á lager, en ritstjóranum er ekki alveg vel við að gera það að skilgreindu tækniheiti, því það er það ekki. 

Þetta veður olli engu tjóni svo vitað sé, en tafði þó ferðalanga og var útivinnandi mjög til ama í Borgarfirði. 

Á kortinu að ofan var munurinn á hita í Reykjavík og Síðumúla 6,1 stig. Hann hefur auðvitað oft verið enn meiri. Gerum við þá kröfu að vindur í Síðumúla sé meiri en 10 m/s - þar sé frost, en frostlaust í Reykjavík á sama tíma er mesti munur sem við finnum frá 1949 að telja 11,3 stig. Í næsta pistli skulum við rifja upp veðrið þann dag, 9. febrúar 1971.