Enn af október

Eins og um var getið hér á dögunum var nýliðinn október óvenjulegur að því leyti að austlæg átt var ríkjandi í háloftunum yfir landinu - að meðaltali. Slíkt gerist ekki oft - aðeins vitað um þrjú önnur tilvik síðustu 70 árin rúm (og ágiskanir benda til þess að ekkert tilvik sé að finna næstu 50 árin þar á undan heldur. Aðeins einu sinni hefur háloftaaustanáttin verið áberandi meiri í október heldur en nú - það var 1976. Í október 2002 var hún svipuð og nú, og árið 1961 var hún rétt merkjanleg (hvorki úr vestri eða austri). Sterkust var háloftavestanáttin í október í okkar minni árið 1972 - og kannski jafnsterk 1921. Þetta segir víst harla lítið um komandi vetur. - Veturnir 1961-62, 1976-77 og 2002-03 voru að vísu allir hver á sinn hátt eftirminnilegir í huga ritstjóra hungurdiska fyrir miklar fyrirstöður í háloftunum - en það kann að vera fullkomin tilviljun.

Kortið sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins (heildregnar línur), en hæðarvik eru sýnd í lit. Neikvæð vik blá, en þau jákvæðu eru rauðbrún. Jafnvikalínur eru þéttar yfir landinu - og gefur lega þeirra mikinn austanáttarauka til kynna. - En það má taka eftir því að ekki er austanáttin sterk (við metum hana af legu jafnhæðarlínanna) - hún er það nær aldrei. Lægðir gengu til austurs fyrir sunnan land og til Bretlands, en hæð þar þaulsetin fyrir norðan.

Við jörð var austanáttin líka í sterkara lagi - en hún er reyndar ríkjandi - ekki þó alveg jafn óvenjuleg og ofar í lofthjúpnum. 

Hér má sjá meðalsjávarmálsþrýstinginn (heildregnar línur) og hitavik í 850 hPa-fletinum (í um 1500 metra hæð). Gríðarlega hlýtt var við Norðaustur-Grænland, en kalt yfir Frakklandi. Við getum auðveldlega reiknað þykktarbratta líka - hann segir okkur til um það hversu miklu munar á hita fyrir norðan og sunnan land. [Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs]. Hann var óvenjulítill nú - hefur síðustu 70 árin aðeins fjórum sinnum verið lítillega minni í október heldur en nú (1976, 1959, 2002 og 2016) og 1961 var hann jafnlítill og nú. Veðurnörd, sum hver, muna þessa mánuði. Mestur var hann 1994, þrisvar sinnum meiri heldur en nú. 

Hér má sjá stöðuna í október 1976, eina mánuðinn sem alveg slær út núverandi mánuð í austanáttakeppni októbermánaða. Afskaplega eftirminnilegt haust og vetur eftir mikið rigningasumar - og reyndar margra ára nær stöðuga umhleypinga (sem smáhlé varð þó vor og sumar 1974). Man ritstjóri hungurdiska varla jafngagnger og langvinn umskipti í veðurlagi á einum degi, höfuðdaginn sjálfan 29.ágúst. 

Þökkum BP fyrir öll kortin.