Dálítill hæðarhryggur

Eftir lægðaganginn undanfarna daga virðist dálítill hæðarhryggur ætla að taka við stjórn í háloftunum. Hann verður að vísu ekki mjög áberandi á hefðbundnum veðurkortum, en sýnir sig vel í háloftum. Fyrra kortið sem við lítum á í dag gildir síðdegis á fimmtudag, 28.febrúar. Það er evrópureiknimiðstöðin sem spáir.

Jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins eru heildregnar og má af legu þeirra ráða vindstyrk og stefnu í rúmlega 5 km hæð. Línur yfir Íslandi eru gisnar og háloftavindar því slakir. Hryggjarmiðjan er merkt á kortið þar sem hún liggur frá Skotlandi norðvestur yfir Ísland og allt til Baffinslands - og heldur reyndar áfram þaðan allt til Alaska og suður eftir Kyrrahafi. Hryggurinn greinir á milli áhrifasvæða kuldapollanna stóru, Stóra-Bola yfir Ameríku og Síberíu-Blesa við norðurströnd Asíu. Fyrirferðarminni kuldapollur er við Norðaustur-Grænland - einskonar sendiboði milli stórveldanna. Við skulum til aðgreiningar kalla hann Hroll. 

Litirnir á kortinu sýna þykktina, en hún greinir frá hita í neðri hluta veðrahvolfs, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. Meðalþykkt yfir Íslandi á þessum tíma árs er í námunda við 5260 metra - í ljósasta bláa litnum. Á milli litaskipta eru 60 metrar, sem samsvarar um 3 stigum í hita. Hiti í niðri hluta veðrahvolfs verður því 3-4 stigum ofan meðallags á fimmtudaginn - sé spáin rétt. Niðri við jörð eru jákvæðu vikin (nær ætíð) minni en ofar - sérstaklega inn til landsins í björtu og hægu veðri. 

Það sem skiptir meginmáli á þessu korti er hryggurinn sem skilur á milli kulda úr vestri annars vegar - og kulda úr norðri hins vegar. Við teljum það hagstætt. 

Þó Hrollur sé ekki á beinni leið til okkar - hann mætir örlögum sínu yfir hlýju Barentshafi er kuldinn sem fylgir honum sem það mikill að hætt er við að hann leki smám saman í átt til okkar. Spáruna reiknimiðstöðvarinnar frá hádegi segir t.d. að á mánudag/þriðjudag hafi þykktin yfir landinu fallið um 180 metra - 9 stig. Munar um minna. Kannski rætist sú spá - kannski ekki. 

En það skemmtilega við spárunu dagsins er að staðan á að vera nærri því sú sama aftur eftir viku. - Nokkuð kaldari að vísu en að öðru leyti mjög svipuð. Við lítum á spákort sem gildir um hádegi á föstudag, 8.mars.

Hér er þykktin yfir landinu nærri meðallagi. Hæðarhryggurinn (rauð strikalína) liggur á svipuðum slóðum og á fyrra korti og (nýr) Hrollur á sama stað. Þykktin er þó lítillega minni en á fimmtudagskortinu (um 5280 metrar í stað 5350 í á fyrra korti) - og hiti því nærri meðallagi í neðri hluta veðrahvolfs. 

Óvenjulegt er hins vegar að 10 daga veðurspár standist - að venju lítum við því á þessa sem einskonar skemmtiatriði. 

Eins og bent var á á fjasbókarsíðu hungurdiska var óvenjuhlýtt á Suðurlandi í gærkveldi og fram eftir nóttu - og síðan á Austurlandi í dag (þriðjudag 26.febrúar). Sigurður Þór Guðjónsson benti réttilega á það á fjasbók að hitinn sem mældist á Hellu og við Markarfljót (12,3 stig) er sá hæsti sem mælst hefur á Suðurlandsundirlendi í febrúar (ef við teljum svæðið austan Markarfljóts ekki með). Slær þó ekki út 12,6 stigin sem mældust fyrir nokkrum dögum á Skrauthólum á Kjalarnesi (sjá pistil hungurdiska). 

En við endurbirtum hér fjasbókarpistlana - svo aðrir en fjasbókarsamfélagið geti lesið - í lokin er smáviðbót í lok dags.

[26.3. 01:37] Mikil hlýindi fylgja lægðinni sem nú er á leið yfir landið (að kvöldi 25.febrúar). Febrúarhitamet hafa verið slegin, sérstaklega á suðurlandsundirlendinu. Við nefnum hér aðeins stöðvar þar sem athugað hefur verið frá því fyrir aldamót. Það eru Þykkvibær (11,2 stig), Þingvellir (10,5 stig) og Skálholt (11,1 stig). Hitinn á Þingvöllum og í Þykkvabæ er einnig hærri nú en nokkru sinni mældist í febrúar á mönnuðu stöðvunum á þessum stöðum.

Á Mörk á Landi hefur verið athugað frá 2008, þar var í kvöld mesti vindhraði sem þar hefur nokkru sinni mælst, 30,1 m/s (10-mínútna meðaltal). Áttin var af austsuðaustri - og hiti fór í 10,6 stig. 

[26.2. 14:32] Eins og getið var um í síðasta pistli var ársvindhraðamet slegið í gærkvöldi á Mörk á Landi (mánudag 25.febrúar). Í morgun (þriðjudag 26.) bættust Mývatnsöræfi við í þann „hóp“, vindur fór þar í 30,8 m/s, það mesta síðan stöðin hóf mælingar 1998. Ársmet var líka sett á Fljótsheiði - en þar hefur aðeins verið athugað frá 2012, talan er hins vegar há, 31,3 m/s. Febrúarvindhraðamet voru slegin á fáeinum stöðvum til viðbótar, við nefnum aðeins þær sem athugað hafa í 10 ár eða meir, það eru Brúarjökull, Papey, Miðfjarðarnes, Streiti, Hálsar og Hvalnes. - 

Dagurinn í dag - 26.febrúar varð fyrsti stormdagur ársins á landsvísu (að mati ritstjóra hungurdiska) - 10-mínútna meðalvindhraði náði 20 m/s á 34 prósentum stöðva í byggð, til að komast á listann þarf hlutfallið að vera 25 prósent eða meira. Þessi listi metur snerpu veðra fremur en úthald. Ritstjórinn heldur líka úti öðrum lista (sem er nær því að mæla úthald) - til að komast á hann þarf meðalvindhraði sólarhringsins í byggðum landsins að ná 10,5 m/s. Það gerðist ekki í dag - og hefur ekki gerst enn á þessu ári.