Harla merkileg staða

Námund við veðurmet heillar ætíð veðurnördin - þau kunna að meta hið sjaldséða. Eins og fjallað var um í pistli í gær fáum við nú yfir okkur efri hluta hringrásar kuldapollsins Stóra-Bola, Grænland sér um að skera versta kuldann undan honum áður en hingað er komið - en hér fer hæð 500 hPa-flatarins neðar en gerst hefur um langt skeið. - Leit í metaskrám ritstjórans skilar aðeins örfáum ámóta eða lægri gildum. - Enn er auðvitað spurning hvort spár reiknimiðstöðva eru réttar. 

Við skulum líta lauslega á málið.

Myndin sýnir stöðuna í 500 hPa-fletinum kl. 6 á mánudag (15. janúar). Jafnhæðarlínur eru heildregnar - innsta línan í kringum kjarna lægðarinnar sýnir 4740 metra. Eins og venjulega er þykktin mörkuð með lit, því minni sem hún er því kaldara er í neðri hluta veðrahvolfs. Við sjáum greinilega hvernig Grænland hefur stíflað framrás kuldans í vestri til austurs - það er aðeins mjó tunga sem nær suður fyrir Hvarf og þaðan til austurs. - Grænland bjargar okkur ekki alltaf í svona stöðu - en mjög oft. 

Við sjáum líka gríðarlega vindröst sunnan Grænlands og stefnir hún á Bretland. Kalda loftið sækir aðeins á undir henni - en við sjáum enga bylgju á hlýja loftinu. Engin kryppa er á jafnþykktarlínunum. - Eins gott, því slíkt myndi gefa tilefni til fárviðra á svæðinu. Staðan ógnar Evrópu í raun og veru næstu daga - þó nýjasta runa reiknimiðstöðvarinnar sé tiltölulega hógvær í þeim efnum - en veðurfræðingar þar um slóðir verða að fylgjast vel með.

Og það verður að gera líka hér á landi. Það er enn óráðið hvernig fer með gusuna sem fylgir ferð kuldapollsins yfir Grænland og yfir á Grænlandshaf. Hún kemur hér að landi síðdegis eða undir kvöld á morgun, laugardag 13. janúar. Sem stendur telja spár að foktjón sé ekki mjög líklegt - en aðalóvissan varðar samgöngur og sjávarstöðu. Rétt fyrir „aðila“ að fylgjast vel með spám og veðri (- auk þess að berja gamlar loftvogir og gefa á veður- og sjávarhljóðum gaum).

Loftþrýstingur fer mjög neðarlega - annað hvort strax á sunnudag eða þá á aðfaranótt mánudags. Kortið sýnir tillögu evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir á mánudagsmorgni með 943 hPa lægð við Suðvesturland. Við vitum þó að líkanið nær smærri lægðum innan í stórum kuldapollum frekar illa marga sólarhringa fram í tímann og ekki víst að þrýstingur verði alveg svona lágur í lægðarmiðjunni þegar hér er komið sögu. 

En hvaða tilvik eru það sem keppa við þetta í lágri 500 hPa-hæð? Þau eru fljóttalin - í öfugri aldursröð:

a. 5. janúar 1983 - einhverjir hljóta að muna hríðarveðrin miklu á Suðvesturlandi í kringum þá dagsetningu - loftþrýstingur fór niður í 929,9 hPa á Stórhöfða.

b. 8. febrúar 1982 - þá sluppum við furðuvel, en þrýstingur fór niður í 937,0 hPa á Keflavíkurflugvelli og banaslys varð í umferðinni í illviðri á Kjalarnesi.

c. 7. janúar 1952 - eitt mesta útsynningsveður aldarinnar, tveimur dögum áður hafði þrýstingur farið niður í 941 hPa í Stykkishólmi. Um þetta veður ritaði ritstjóri hungurdiska tvo langa pistla fyrir rúmu ári.

d. 3. janúar 1933 - og aftur þann 15. sama mánaðar (e.). Í fyrra tilvikinu var veður furðugott, en loftþrýstingur fór niður í 923,9 hPa á Stórhöfða og niður í 925,9 hPa í Reykjavík. Í síðara tilvikinu var hið versta veður, stórbrim og mikil útsynningshríð með samgöngutruflunum. - Þann 12. fauk úrkomumælirinn á Stórhöfða í Vestmannaeyjum - fannst morguninn eftir.  

f. 8. febrúar 1925. Halaveðrið svonefnda. 

Listinn er ekki lengri - en lengist nokkuð ef við gefum 20 til 30 m hæð til viðbótar. 

Þetta eru 5 eða 6 tilvik (þau frá 1933 kannski ekki alveg óháð).