Kast

Nú virðist norðankast í uppsiglingu (eins og áður hefur verið minnst á). Hvort við getum kennt það við kóngsbænadaginn látum við liggja á milli hluta (held hann sé á föstudaginn kemur). 

Kastinu veldur mjög dæmigert lægðardrag á leið suður og suðaustur yfir Grænland. Miðja þess fer rétt fyrir vestan land. Þrátt fyrir leiðindin eru svona lægðardrög oftast falleg á litríkum veðurkortum nútímans. 

Fyrsta kortið hér að neðan sýnir stöðuna í 500 hPa-fletinum kl.3 aðfaranótt miðvikudags (10. maí) - að mati evrópureiknimiðstöðvarinnar.

Lægðardragið er hér orðið að lokaðri lægð sem er á hraðri ferð til suðausturs. Spárnar í dag eru með hana örlítið austar en í gær, sem er frekar óheppilegt. Lægðin á að hringa sig fyrir suðvestan land - því vestar sem það gerist því styttri tíma tekur fyrir hana að beina norðankuldanum aftur frá. - Það munar um hvert lengdarstig í því sambandi. 

Við sjáum að vindur yfir landinu er fremur hægur í miðju veðrahvolfi, hann er sýndur með hefðbundnum vindörvum. Hiti er sýndur í litum, kvarðinn skýrist sé myndin stækkuð. Hlýindin sem hafa yljað okkur undanfarna daga hafa hér hörfað langt til vesturs. 

Næsta kort sýnir stöðuna í 925 hPa - en sá flötur er samkvæmt spánni í um 700 metra hæð yfir landinu þegar hún gildir. 

Hér er vindur með öðrum hætti en ofar, mjög mikill norðaustanstrengur í Grænlandssundi er um það bil að ná til Vestfjarða. Er undravert til þess að hugsa að það hefur aðeins tekið strenginn 6 til 9 tíma að leggja undir sig allt sundið. 

Tölvuspár nútímans ná veðrum af þessu tagi nokkuð vel (eitthvað getur þó brugðið út af). Á árum áður var staða sem þessi beinlínis stórhættulag, vorvertíð á fullu, blíðviðri hefur staðið dögum saman og í raun fátt sem varar við. Þeir fáu sem fylgdust grannt með loftvog og áttu vænar innistæður í reynslubanka hafa þó e.t.v. getað gert sér grein fyrir yfirvofandi illindum í tíma. Veðurstofan átti meira að segja í vandræðum, þó háloftaathuganir og skeyti frá Grænlandi hafi einhverju bjargað - en aðeins 12 til 24 tímum fyrir veðurbreytinguna. 

En loftvogir urðu ekki algengar hér á landi fyrr en seint á 19. öld (þó ein og ein væri til áður). Hvað gerðu menn með svona nokkuð fyrir þann tíma? Eitthvað segir far skýja - ef eitthvað annað sést heldur en lágskýjabreiða. 

Síðasta kort dagsins sýnir stöðuna í 300 hPa á sama tíma og hin kortin (kl.3 á aðfaranótt miðvikudags 10. maí). Lægðardragið sést vel (ekki orðið að hringaðri lægð - en verður það). Veðrahvörfin sveigjast niður í kjölfar þess með miklu niðurstreymi sem hitar loftið á til þess að gera litlu svæði. Þetta býr til lægðarsnúning og veldur því að dragið hringar sig en fer ekki áfram til Bretlands. 

Hringi lægðin sig nægilega vestarlega nær hún fljótt í öllu hlýrra loft aftur þannig að versta kastið tekur fljótt af - alla vega sunnanlands. Hringi svona drag sig aftur á móti austar lokast ekki fyrir norðaustanstrenginn og heimskautaloftið heldur áfram að streyma til landsins. - Hvort gerist nú er varla alveg ráðið enn.

Athugasemdir

[Jón Valur Jensson, 9.5.2017 kl. 03:19]

Afar fróðlegt, Trausti, þökk fyrir þetta, set tengil á Facebók.

[kristinn geir steindórsson briem (IP-tala skráð) 9.5.2017 kl. 06:53]

fiskimaður keipti loftvog loftvogin fell hann fór niður að höfn til að vara félaga sina. þeir fóru engu að síður en hann sat hema ekki kom veðrið samama staða næsta dag. eg maðurinn sat heima ekkert gerðist þriðji dagur þá var hann fór hann á sjó en eingir aðrir því menn þróa með sér tækni ómeðvitað ef menn eru ekki mjög háðir tækninni því að fynna á ser veður er etór kostur. og er ekki öllum gefinn,