Hversu oft frýs að jafnaði fyrir veturnætur?

Fyrirsögnin var alla vega upphaflega spurningin. Þetta er „svaranleg spurning“ - en leti og (ímyndað) tímaleysi veldur því að ritstjórinn ætlar ekki að svara henni eins og hún er fram borin (hefur lært þá hegðan af stjórnmálamönnum). Valkostir í stöðunni voru aðallega tveir. Annars vegar að leggja vinnu í að svara nákvæmlega - en þá fyrir aðeins sárafáar veðurstöðvar - en hins vegar ónákvæmlega (dálítið „slump“) fyrir fjölmargar eða allar.

Síðari kosturinn varð fyrir valinu - reyndist ekki tímafrekur - og útkoman vonandi upplýsandi. Í stað þess að miða strangt við veturnætur var ákveðið að miða við 1. nóvember. Taldar voru frostnætur á tiltækum veðurstöðvum nær allan þann tíma sem daglegur lágmarkshiti fyrirfinnst í gagnagrunni Veðurstofunnar frá 1. ágúst ár hvert. 

Útkoman er í töflu í viðhenginu þar sem nörd og aðrir áhugasamir lesendur geta rúllað í gegnum listann. 

Taflan sýnir hversu marga daga (nætur) frost mælist að jafnaði á tímabilinu 1. ágúst til 31. október á veðurstöðvum landsins. Athugið að taflan er EKKI normuð - mismunandi ár liggja að baki - mishlý. Einnig eru nokkrir „draugar“ í töflunni - sérstaklega dálkinum sem sýnir „fæsta“ daga - fáeinar stöðvar byrja athuganir í október og eru þau ár EKKI numin á brott. Stöðvar sem athugað hafa stutt eru ólíklegri til að hafa séð afbrigðileg ár, köld eða hlý.

Lítum hér á toppinn á töflunni - til skýringar.

stöð	frostd.fj	flestir	fæstir	árafj		nafn
6975	45,9	65	32	20		Sandbúðir
2636	44,9	63	32	20		Þverfjall
4275	43,7	63	31	20		Gagnheiði
3054	43,1	62	29	16		Sáta
892	40	55	24	39		Hveravellir
5825	39,1	60	27	10		Brúaröræfi
6776	37,7	58	26	12		Hágöngur
6748	37,6	55	23	19		Setur
4830	37,5	55	21	12		Möðrudalur
6935	36,6	60	12	14		Hveravellir

Stöðvarnúmer er í fremsta dálki - mönnuðu stöðvarnar eiga lægra númer en þúsund, vegagerðarstöðvar hærri en 30 þúsund. - Næsti dálkur sýnir frostdagafjöldann - frostnóttafjölda kjósi menn heldur að nota það orð. Heildardagafjöldi tímabilsins alls er 92.

Þriðji dálkurinn sýnir hversu margir dagarnir hafa orðið flestir sama árið - og sá fjórði sýnir lægstu töluna. Varasamt er að raða eftir þessum dálkum - stöðvar sem aðeins hafa athugað í fá ár eru líkleg til að hafa ekki gengið fram á þau afbrigðilegu. Að auki þekkja margar stöðvar ekkert annað tíðarfar en hlýindi þessarar aldar - sem skila eitthvað öðrum tölum en kuldaskeiðið. - Að vísu hefur október (sem mestu ræður í töflunni) ekkert verið sérlega hlýr - frekar líkur kuldaskeiðsoktóbermánuðum. Sú tilviljun (?) eykur samanburðargildi töflunnar.

Síðasti talnadálkurinn telur árin - hér þarf að hafa í huga að fáeinar stöðvar byrja athuganir í október - þau ár hafa ekki verið hreinsuð út úr töflunni og hafa áhrif á nokkrar lágmarkstölur hennar - hafið það í huga. 

Þetta eru allt hálendis- og fjallastöðvar - utan ein í byggð, Möðrudalur á Efra-Fjalli. Í Sandbúðum frýs aðra hverja nótt á tímabilinu, rösklega þriðju hverja í Möðrudal. Mannaða stöðin á Hveravöllum (892) gefur meðaltalið 40,0 daga, en sú sjálfvirka 36,6 daga. Kannski er hér um að ræða „dæmigerðan“ mun á hlýskeiði og kuldaskeiði - sjálfvirka stöðin sá ekkert af kuldaskeiðinu - en sú mannaða lítið af hlýindunum (ekki heldur fyrri hlýindum - fyrir 1965).  

Við lítum líka á neðsta hluta töflunnar.

stöð	frostd.fj	flestir	fæstir	árafj		nafn
670	4,6	8	1	13		Núpur
6017	4,5	11	1	12		Stórhöfði
815	4,1	18	1	64		Stórhöfði
36132	4,1	12	1	19		Steinar
35666	3,5	11	1	15		Hvalnes
5777	3,4	9	1	18		Papey
1453	3,2	7	1	20		Garðskagaviti
5988	3,2	7	1	16		Vattarnes
35880	2,8	5	2	7		Streiti
5993	2,6	5	1	20		Seley
6012	1,5	2	1	7		Surtsey

Surtsey er á botninum - hefur að vísu aðeins athugað í 7 ár (það er lágmarksfjöldi ára í töflunni), frostnætur fáar. Síðan koma stöðvar við Austfirði: Seley, Streiti og Vattarnes, Garðskagaviti skýst inn á milli, en þar fyrir ofan eru Papey og Hvalnes. Sjálfvirka stöðin á Stórhöfða er með meðaltalið 4,5 daga, en sú mannaða 4,1 dag - munum að mannaða stöðin á hér miklu fleiri ár (64) heldur en sú sjálfvirka (12). Stöðin Núpur er á Berufjarðarströnd - skammt frá Streiti. 

En taflan öll (321 stöð) er í viðhenginu. Þar sést ýmislegt athyglisvert ef vel er að gáð og mætti margt um þau smáatriði og röðun segja. 

Í lok mánaðar verður auðvelt að athuga hvernig hin góða tíð að undanförnu kemur út í samanburði. Enn hefur frost ekki mælst á fjölda stöðva - og þar sem það hefur mælst eru frostnætur færri en oftast áður, í Sandbúðum er talan nú t.d. 23 og þótt 13 dagar gætu enn bæst við til mánaðamóta og talan þá komist upp í 36 er ólíklegt að hún geri það. Lágmarksfjöldinn í Sandbúðum hingað til er 32 - eftir athuganir í 20 ár - það met er klárlega í hættu.  

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• frostnaetur-fyrir-1-nov.txt

Athugasemdir

[Helga Kristjánsdóttir, 20.10.2016 kl. 02:29]

  Ég vissi það! Þú hefðir líka sómt þér vel í pólitíkinni.