Frost eða frostlaust?

Þegar ritstjóri hungurdiska fór yfir hitamælingar dagsins (föstudags 15. janúar) á landinu tók hann eftir því að hæsti hitinn hafði að sögn mælst á Skagatá, 5,9 stig. Þetta er ekki sérlega sannfærandi - við fyrstu sýn. En við nánari athugun kom í ljós að víðar var nokkuð „hlýtt“ við norðurströndina í dag - og inn til landsins höfðu orðið mjög stórar hitasveiflur, spönn dagsins - munur á lægsta lágmarki og hæsta hámarki - var mjög víða meiri en 10 stig, mest 21,9 stig, við Mývatn.

Vindur var þó ekki mikill - að slepptu Snæfellsnesi - þar sem belgingur var sums staðar nokkur norðan fjallgarðs. Stutt er greinilega upp úr kalda loftinu. - Aðsókn hlýja loftsins gengur þó ekki mjög vel - og annað kvöld (laugardag 16. janúar) verður enn kalt víða - ef trúa má harmonie-líkaninu. 

Þá er eins og venjulega spurt - hversu raunverulegt er líkanið? Kortin hér að neðan gilda á sama tíma, kl. 22 á laugardagskvöld. Það fyrra sýnir hitann í 100 metra hæð yfir landslagi líkansins - en það síðara hitann eins og hann ætti að mælast á veðurstöðvum (í 2 metra hæð).

Gulu litirnir sýna frostleysu - en þeir bláu frost. Mesta frostið er -10,8 stig, í 100 metra hæð yfir Bárðarbungu (líkansins). Alveg frostlaust er yfir nær öllum Borgarfirði og Suðurlandsundirlendinu. Takið eftir því að landslagið er býsna nákvæmt - t.d. má sjá Eiríksjökul aðskilinn frá Langjökli - kollur hans varla þó í alveg réttri hæð yfir sjávarmáli. 

Síðara kortið er talsvert öðru vísi - gildir þó á sama tíma - 100 metrum nær yfirborði. 

Hér er allt fullt af fjólubláum klessum, -11 stiga frosti eða meira, og lægsta talan sem (illa sjáandi) ritstjórinn kemur auga á er -18,6 stig, við Mývatn. Talsvert frost er víða í lágsveitum Suðurlands og mjög einkennilegur „veggur“ í Borgarfirði. Þar virðist vera jaðar niðurstreymis frá fjallgarðinum frá Langjökli suðvestur til Hafnarfjalls - sem ekki tekst þó að hreinsa allan Borgarfjörðinn - en lyftist yfir kalda loftið við vegginn.

Trúlegt? Ritstjórinn hefur reyndar alloft ekið um Hafnarmela í frostlausu - en mætt hörkufrosti um leið og komið er fyrir hornið á Hafnarfjalli - hann getur því auðveldlega tekið trúanlegan hitamun á þeim slóðum - en hversu oft er alveg frostlaust í Húsafelli en hörkufrost í Reykholti? 

En veðurlag sem þetta er dálítið varasamt á vegum. Auðvitað upplagt að fylgjast grannt með bílhitamælum - þótt misáreiðanlegir séu. 

Svo er sjálfsagt að benda á að almennt er hlýrra yfir sjó á neðra kortinu en því efra. Þar sem kalt loft kemur yfir hlýrri sjó blandast það auðveldlega og hiti fellur þá eðlilega í neðstu lögum (1 stig á 100 metra) - og jafnvel rétt rúmlega það sé kyndingin mjög áköf. 

Líklegt er talið að þessi sullstaða geti haldist í nokkra daga. Útgeislun (neikvæður geislunarjöfnuður) yfirborðs landsins „framleiðir“ kalt loft í stórum stíl um leið og léttir til - sem ákveðinn vind þarf til að blanda eða hreinsa burt. - Jæja.