Vangaveltur um hæsta hámark maímánaðar 2015

Oftast er færslum bloggs hungurdiska lekið yfir á fjasbókardeild þeirra - en sjaldnar í hina áttina. En stundum liggur straumurinn í öfuga átt - og einmitt í dag.

Hæsti hiti sem mælst hefur á landinu í maí til þessa eru 15,7 stig - rétt hugsanlegt er að morgundagurinn (laugardagur 30.) hækki þessa tölu - en ef hún fær að standa til mánaðamóta. Við þurfum að fara aftur til 1982 til að finna lægra maílandshámark. Í langa hungurdiskalistanum sem nær aftur til 1874 eru aðeins 16 maímánuðir með lægra landshámark en nú.- þetta er reyndar ekki alveg sambærilegt - núverandi stöðvakerfi hefði örugglega hækkað hámörk þeirra töluvert. Raunverulegur fjöldi „lægri“ mánaða á þessu tímabili er því örugglega minni.

Hámarkshiti mældist 11,2 stig í Reykjavík í dag (29. maí) - það er hæsti hiti sem enn hefur mælst þar á árinu. Möguleiki til að bæta um betur á morgun (laugardag 30.) er meiri í Reykjavík heldur en á landinu í heild - en EF mánuðinum lýkur með 11,2 stigum sem hæsta hámarki í maí þurfum við að fara aftur til 1989 til að finna lægra maíhámark (10,5 stig).

Áreiðanlegar, samfelldar hámarksmælingar í Reykjavík ná aftur til 1920 og hefur það aðeins gerst í einu sinni, auk 1989 að maí lyki með lægri tölu en 11,2 stigum, það var 1922 þegar hámarkið var 10,8 stig - en 1973 var það jafnlágt og nú. Ekki beinlínis algengt.

Fyrir 1920 eru hámarksmælingar í Reykjavík nokkuð stopular - við eigum þó lista yfir hæsta hita hvers mánaðar - ýmist lesnar af sírita (sæmilega góð hámarksmæling) - eða sem hiti kl. 14,15, eða 16 (- ekki eins góðar hámarksmælingar) - í einstökum mánuðum getur skeikað miklu sé engar sírita eða hámarksmælaupplýsingar að hafa.

En við getum samt búið til maíhámarkalista fyrir árin frá 1871 - þá kemur í ljós að hæsta tala hvers maímánaðar áranna 1871 til 1919 er aðeins sex sinnum lægri en 11,2 stig - allra lægst í maí 1914, 9,7 stig. Það er reyndar alræmdur skítamánuður - frægastur fyrir vestankulda sína (ólíkt 1979 sem var norðankuldamánuður) - en samt er líklegt að hefðu hámarksmælingar þá verið gerðar hefði hæsta hámarkið orðið hærra en þetta. Hámarksmælingar á Vífilsstöðum féllu niður í þessum mánuði - því miður.

Hámarks- og lágmarksmælingar voru einnig gerðar í Reykjavík á árunum 1829 til 1851. Mælum var reyndar þannig komið fyrir að þeir ýktu hámark í þurru veðri og sólskini - en lægsta hámark í maí á þessum árum mældist 1837, 10,0 stig.

En kannski að hámarkshiti laugardagsins 30. verði hærri í Reykjavík heldur en 11,2 stig - og þá er allur metingur í textanum hér að ofan úreltur - lesið hann því hratt.

Og ennfremur:

Föstudagurinn (29. maí) var um 1,5 stigi hlýrri en fimmtudagurinn en samt kaldur, lhb reiknaðist +5,37 stig og er það -2,3 stigum neðan meðallags síðustu tíu ára. Lágmarksdægurmetin urðu 36 á sjálfvirku stöðvunum.

Frost mældist á 11 stöðvum í byggð en hámarkið náði tíu stigum eða meira á 39 stöðvum. Hámarkshitinn var sá hæsti á árinu á 19 stöðvum, þar á meðal öllum Reykjavíkurstöðvunum.

Reykjavíkurhitinn féll um sæti á 67 ára hitalistanum - og eru nú aðeins tveir kaldari maímánuðir á honum, 1949 og 1979. Stykkishólmsmaíhitinn er nú í 133. sæti af 170. Ef meðalhiti mánaðarins í Reykjavík endaði í því sem hann er í dag (4,31 stig) lendir hann 11. til 12. lægsta sæti frá 1870, maí 1949 er í 5. neðsta sæti og 1979 í því lægsta - síðustu tveir dagarnir núna munu trúlega hífa mánuðinn upp um 2 til 3 sæti á þessum langa lista.

Meðalvindhraði í byggð reiknaðist 4,0 m/s - og dagurinn þar með í hópi þeirra hægustu í mánuðinum. Sólskinsstundirnar mældust 14,2 í Reykjavík í dag og er maí þar með í 11. sæti á sólskinslistanum

 

Athugasemdir

[P.Valdimar Guðjónsson, 31.5.2015 kl. 00:17]

Sæll Trausti.

Aðeins heyrt vangaveltur um hvort kuldatíðin nú, (miðað við árstíma) -  sé einhvers konar afleiðing af eldgosinu í Holurhraunu.   Nánar tiltekið því gífurlega uppstreymi á gasi sem þar átti sér stað. 

Hefur þú nokkra skoðun á því?  Kannski ekki verri samkvæmisleikir en aðrir að velta því fyrir sér.

Kveðja úr Flóanum.

[Trausti Jónsson, 31.5.2015 kl. 00:38]

Ef gosið í Holuhrauni hefur haft áhrif er næmi lofthjúpsins gagnvart brennisteinsdíoxíði talsvert meira en talið hefur verið. Það rignir líka fljótt út og fellur til jarðar (sem brennisteinssýra) og er örugglega löngu búið að því - enda mælist ekkert lengur. Svo hefur verið sérlega hlýtt i heiminum það sem af er ári - nema á örfáum blettum. Hitt er annað mál að svo mikið var af brennisteini í lofti í haust að veðrið er annað en það hefði verið án gossins - hvernig annað er hins vegar fullkomlega óráðið - kannski hefði verið enn kaldara hér á landi. Að mér vitandi hafa engar breytingar mælst á neinu sem tengja má gosinu -. Ég veit hins vegar að menn eru að reikna (leika sér í líkönum) og leita að áhrifum - þannig að möguleikinn er ekki algjörlega afskiptur. Ef ekkert kemur út, fréttum við væntanlega fátt af því - en hins vegar örugglega finni menn einhver áhrif. Það er í lagi að velta vöngum.