Nokkurra daga norðanátt - en ekki sérlega köld

Norðanáttin sem náði undirtökunum á landinu í dag (fimmtudag 26. febrúar) virðist ætla að halda sér í nokkra daga, eitthvað fram yfir helgi. Stundum verður þó stutt í vestanátt suðurundan og ekki langt í éljabakka sem henni fylgja. 

Lægðin sem hefur valdið illviðrinu í dag og í gær hreyfist nokkuð rösklega til norðausturs og verður úr sögunni síðdegis á morgun, föstudag. En ný lægð, sem nálgast þá landið, virðist ætla að fara til austurs fyrir sunnan það. En stutt verður í hríðarbyl henni samfara syðst á landinu og á Suðausturlandi þegar hún fer næst landi undir kvöld. Norðaustanáttin á Vesturlandi og Vestfjörðum hefur varla tíma til að ganga alveg niður.

Kortið sýnir 925 hPa spá evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir kl.21 annað kvöld (föstudag 27. febrúar). 

Jafnhæðarlínur eru heildregnar, vindur sýndur með hefðbundnum vindörvum og hiti með litum (kvarðinn batnar sé myndin stækkuð). Eins og sjá má er norðanáttin ekkert sérlega köld - meðalhiti í 925 hPa yfir Keflavík síðustu 25 ár er um -2 stig. Hér er hitinn á þeim slóðum um -4 stig sem telst ekki sérlega kalt í norðanátt. 

Lægðakerfið fyrir sunnan land hreyfist til austurs og má sjá stöðuna um hádegi á laugardag (28. febrúar) á næsta korti.

Föstudagslægðin er komin austur undir Færeyjar og norðaustanáttin einráð á landinu með éljum nyrðra og eystra - en kannski verður bjartviðri á Suðurlandi. Mjög kröpp lægð nálgast Bretlandseyjar úr vestri. 

Punktalínurnar á kortinu sýna hita í 850 hPa-fletinum. Þar er uppi mjög svipuð staða og í mestallan vetur. Jökulkuldi við Labrador þar sem frostið í fletinum er meira en -30 stig og kaldur fleygur þaðan út á Atlantshaf, en mjög hlýtt á öllu svæðinu milli Norðaustur-Grænlands og yfir til Noregs. Það rétt sést í -15 stiga jafnhitalínuna alveg efst á kortinu. Hún á að vísu að síga jafnt og þétt til suðurs í átt til okkar næstu daga - og kemst e.t.v. alla leið áður en norðanáttinni lýkur. 

Að sögn þeirra miðstöðva sem fylgjast með hafís er útbreiðsla hans við Austur-Grænland nú um 100 þúsund ferkílómetrum undir meðallagi þrjátíu ára - svipað og í fyrra (cryosphere today). Sama heimild segir að nú sé hins vegar talsvert meiri ís í Barentshafi en var á sama tíma í fyrra - en þó undir meðallagi þrjátíu ára - enda var ísmagn þá um 50 prósent af meðallagi - eða minna. Hvort íss verður vart hér við land í vor ræðst af ríkjandi vindum í Grænlandssundi. 

Heildarísmagn í öllum norðurhöfum er með allra minnsta móti um þessar mundir, í lok janúar var það það þriðja minnsta sem um getur á samanburðartímanum (frá og með 1979) (nsidc.org). En vetrinum er ekki lokið - ísútbreiðslan nær oftast ekki hámarki fyrr en eftir jafndægur og jafnvel síðar og alvanalegt er að Austurgrænlandsísinn sé ekki í hámarki fyrr en í apríl. Þótt það sé nú meira tilfinning ritstjórans heldur en beinharðar staðreyndir sýnist honum sem veturinn hafi verið fremur hægviðrasamur í Norður-Íshafinu - hvað það táknar varðandi ísinn eða hvort það táknar eitthvað yfirleitt veit hann ekki. 

En fréttir hafa borist af því (dmi - danska veðurstofan upplýsir) að ís við Vestur-Grænland sé með meira móti - miðað við undanfarin ár. Lagnaðarís er líka með mesta móti á vötnunum miklu á landamærum Kanada og Bandaríkjanna - enda hefur verið óvenjukalt á þeim slóðum.