Hin raunverulega hafgola

Í síðasta pistli var litið á nokkur kort þar sem sjá mátti spá harmonie-líkansins um aðsókn hafgolunnar síðdegis miðvikudaginn 13. ágúst. Ekki er annað að sjá en að spáin hafi í aðalatriðum gengið eftir - alla vega við veðurstöðina Kálfhól á Skeiðum - varla er hægt að segja að nokkru hafi skeikað í tíma. Rakastigi og hita var einnig vel spáð. Við lítum á tvö línurit sem sýna þessa veðurþætti eins og stöðin skráði þá.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Fyrst er það vindurinn. Lárétti ásinn sýnir tíma sólarhringsins 13. ágúst - frá miðnætti til miðnættis. Lóðrétti ásinn til vinstri sýnir vindhraða. Blár ferill sýnir 10-mínútna meðalvind á 144 tíu mínútna tímabilum. Sá rauði sýnir mestu vindhviðu hverra tíu mínútna. Kvarðinn til hægri sýnir vindátt í hefðbundnum stefnugráðum. Græni ferillinn sýnir áttina á 10-mínútna fresti.

Mestalla nóttina er vindur ekki fjarri 6 m/s, en vex nokkuð snögglega um kl. 8 - en eftir kl. 11 dregur úr honum aftur þar til hann nær lágmarki milli kl. 14 og 16 og er hann þá 2 til 3 m/s. Vindhviðurnar fylgja svipuðum breytingum - breytingarnar eru þó ekki eins snöggar. Kl. 17. vex vindur snögglega aftur - þetta er hafgolan - og nær hámarki um kl.18. Síðan dregur úr aftur.

Vindáttin er nokkuð stöðug af norðnorðaustri (30°) fram til þess að vindhraðinn breytist um áttaleytið og fer í austnorðaustur (60°). Á hæga tímanum frá 14 til 16 er hann ívið breytilegri - en snýst síðan mjög snögglega yfir í suðvestur (220°) kl. 17. Það er hafgoluáttin.

Þá eru það hiti og raki.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lárétti kvarðinn sýnir eins og áður hvað klukkan er. Lóðrétti kvarðinn til vinstri sýnir hita og daggarmark. Hitinn er sýndur með bláum ferli, en daggarmarkið með rauðum. Hitinn er í lágmarki um klukkan fjögur - fellur þangað til en rís síðan - sérstaklega eftir klukkan 7. Hann hækkar síðan ört fram yfir kl.12 en þá hægir smám saman á hlýnuninni - en hún heldur samt áfram allt þar til kl. 17 að hitinn fellur snögglega um 2 stig - [1,8 stig á 10 mínútum] og síðan jafnt og þétt fram á kvöld. 

Höfum í huga að hafgolan hefur þegar hér er komið farið langa leið yfir hlýtt land inn frá ströndinni og upp á Skeiðin - það kemur í veg fyrir að hitafallið sé enn meira. 

Hegðan daggarmarksins er önnur (rauður ferill). Það liggur í um það bil 2 stigum fram á morgun - en hækkar þá dálítið fram yfir klukkan 10. Daggarmarkið mælir magn vatnsgufu í lofti - til að breyta því þarf raki annað hvort að bætast í loftið með uppgufun frá jörð eða með úrkomu - eða þá þéttast með áfalli (dögg myndast). Nú - síðan getur daggarmark á stað breyst mikið ef það skiptir alveg um loft - loft að öðrum uppruna streymir að með vindi.

Við sjáum að eftir kl. 11 lækkar daggarmarkið lítillega. Þá hlýtur ívið þurrara loft að hafa streymt yfir Skeiðin með austnorðaustanáttinni (og/eða með blöndun að ofan). Daggarmarkið fór lægst kl. 16:40, þá var það -0,2 stig. Þegar sjávarloftið tók völdin kl. 17 hækkaði daggarmarkið um 8,5 stig. Rakt sjávarloftið ruddi þurra loftinu burt. Eftir það lækkaði daggarmarkið dálítið þegar á kvöldið leið. 

Græni ferillinn sýnir rakastigið. Rakastig mælir hversu mikið vantar upp á að loft sé mettað - en ekki magn vatnsgufu í lofti. Við megum taka eftir því að hita- og rakaferillinn um það bil spegla hvorn annan alla nóttina og þar til klukkan 17. Þegar hitinn lækkar fellur rakastig, þegar hann hækkar lækkar rakastig. Þetta fallega samband riðlast lítillega með hafgolunni. Við tökum eftir því að rakastig kvöldsins er hærra heldur en það var þegar hiti var sambærilegur nóttina áður. Við enda dags var hitinn 8,4 stig en rakastigið 95 prósent - nóttina áður var rakastigið ekki nema 67 prósent við sama hita. 

Kálfhóll fer inn í nóttina með meiri raka - en var síðustu nótt, daggarmarkið er 7,6 stig - en var 2,7 stig við miðnætti næst á undan. Það er ágætt í björtu veðri í ágúst - dregur mjög úr líkum á næturfrosti - en það er stöðug ógnun í bjartviðri síðla sumars - jafnvel eftir hlýjan dag. Daggarmark seint að kvöldi segir nokkuð til um frosthættuna undir morgun. Þegar hiti fellur hratt - hægir mjög á fallinu þegar hitinn kemst niður að daggarmarki - þá fer raki að þéttast (og daggarmarkið lækkar) og skilar miklum dulvarma til loftsins sem getur haldið ívið hitafallið og jafnvel tafið eða hindrað frost þar til sólin getur tekið við að morgni.