Hraðferð

Þegar þetta er skrifað (seint að kvöldi föstudagsins 30. ágúst) er illviðrislægðin enn að dýpka fyrir norðan land - en síðan grynnist hún ört og gengur austur til Noregs. Svo er að sjá að þaðan fari hún suður til Svartahafs og síðan Mið-Asíu (ótrúlegt - en svona lætur spáin). Næsta lægð er svo komin til okkar strax á sunnudag. Henni fylgir skyndiferð í gegnum hlýjan geira sem sést vel á kortinu hér að neðan.

Jafnþykktarlínur eru heildregnar. Þykktin er mælikvarði á hita neðri hluta veðrahvolfs, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. Litafletirnir sýna hita í 850 hPa-fletinum en hann er oftast í 1300 til 1500 metra hæð. Hlýja loftið er hér á mikilli hraðferð til austurs og kaldara loft úr vestri bíður færis. Hver skyldi hitinn verða austanlands á sunnudag? Færir útsynningskuldinn eftir helgi okkur snemmbær slydduél?

Illviðrislægðin sem nú er að fara hjá skilaði mikilli úrkomu, sólarhringsmet ágústmánaðar virðist hafa fallið á nokkrum veðurstöðvum um landið vestanvert - en tímahrak ritstjórans kemur í veg fyrir frekari umfjöllun að þessu sinni.

Sumar að hætti Veðurstofunnar nær alveg til loka september en að alþjóðahætti lýkur sumri laugardagskvöldið 31. ágúst. Fyrr í sumar fóru hungurdiskar í sumrameting og gáfu Reykjavíkursumrum síðustu 90 ára eða svo einkunn. Svo virðist sem það núlíðandi lendi afskaplega neðarlega á listanum þrátt fyrir sæmilega spretti. Eftir nokkra daga getum við litið á stigagjöfina og bíðum spennt þangað til umslagið verður opnað - og sumarið 2013 lenti í ...

Athugasemdir

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 31.8.2013 kl. 07:44]

Hvíta handklæðinu kastað inn í hringinn: "Svo virðist sem það núlíðandi lendi afskaplega neðarlega á listanum þrátt fyrir sæmilega spretti."(sic)

Hvað segir sérlegur veðursagnfræðingur mbl.is við þessu - eftir að vera búinn að tala upp veðurgæðin í allt sumar?

Mjá?

[kristinn j (IP-tala skráð) 31.8.2013 kl. 13:55]

Er veðurfræðin ekki svolítið

Úlfur,Úlfur ! um þessar mundir

[Sigurður Þór Guðjónsson, 31.8.2013 kl. 19:29]

Mega fáviti hlýtur þessi veðursagnfræingur mbls. is. að vera!

[Emil Hannes Valgeirsson, 31.8.2013 kl. 23:55]

Ekki kemur sumarið vel út í Reykjavík, en sjálfsagt betra hinu megin á landinu sem hefur verið minna áveðurs.

Samkvæmt minni einkunn er sumarið 2013 í Reykjavík það versta síðan …

[Trausti Jónsson, 1.9.2013 kl. 01:23]

Hilmar. Þarf handklæðið endilega að vera hvítt? Hver er þjálfinn sem kastar því? Hverjir eru boxararnir? Er annar þeirra að gefast upp? Hvor? Og, auðvitað, hver er dómarinn og hverjir eru áhorfendur? Kristinn - ég átta mig ekki alveg nákvæmlega við hvað þú átt, hver eru tilvikin eru þau mörg? Fjárhirðar sagnameistarans bjuggu í umhverfi þar sem var fullt af úlfum. Þeir tímdu ekki (eða höfðu ekki efni á) sólarhringsúlfavakt og voru þess vegna sífellt að missa fé. Það var e.t.v. að undangengnu áhættumati - áhættuviðmiði sem gerði ráð fyrir úlfaárásum en umframdánartíðni fjár af völdum úlfa þá innan viðmiðs. Í veðrinu eru líka mjög raunverulegir úlfar á ferð og stundum er aukin hætta á árásum þeirra - á ekki að láta vita af þessari auknu hættu? Er líffræðin ábyrg fyrir úlfaárásum?  Getur "veðurfræðin" verið í hlutverki krakkans í sögunni? Eðlilegra væri að benda á veðurfræðinga eða Veðurstofuna í því hlutverki - er það ekki?

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 02:07]

Trausti. Já, handklæðið þarf endilega að vera hvítt samkv. reglunum. Þjálfarinn, í þessu tilfelli, ert þú sjálfur. Boxararnir eru annars vegar þeir sem hafa vogað sér að minna (nokkuð reglulega) á þá staðreynd að sumarið var óvenju kalt og hráslagalegt og hins vegar þeir sem hafa gert lítið úr kólnuninni og jafnvel fjargviðrast yfir smekkleysi landans. Dómarinn er víðs fjarri (því miður) en áhorfendur eru íslenskur almenningur.

[Gunnar Sæmundsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 08:28]

Var það rangt að vara við þeirri lægð sem í vændum var, en sem betur fer olli ekki jafn slæmu hreti og verstu spár gerðu ráð fyrir? Hvað hefði verið sagt ef alvöru hret hefði gert og engu hefði verið spáð? Vilja menn að sumartíðin sé eins að síðustu tvö sumur, þerar þurkarnir voru þannig að stór sá á gróðri víða um land og grunnvatnsstaðan var orðin óeðlilega lág? Á þetta allt að vera veðurfræðingum að kenna? Ég satt að segja botna ekki í þeirri skætings umræðu sem hér fer fram. Eða nær umræðan ekki út fyrir sólpallinn?  Vissulega hefur þetta sumar verið votviðrasamt en ég tel mig muna eftir æði mörgum álíka sumrum.

[Höskuldur Búi Jónsson, 1.9.2013 kl. 09:58]

Hilmar: Af fenginni reynslu veit ég að þú ert í raun að tala um hlýnun jarðar (sem er ekki að gerast samkvæmt þér). Þegar maður les það sem þú skrifar þá virðist þú samt aðallega vera reiður yfir því að skilningur manna á því hvað sé gott og hvað sé slæmt veður að sumri er mismunandi. Því verð ég að segja þér eitt:

Þú ert sá eini sem ert að rífast um það hvort einhverjir einstaka dagar eða mánuðir á afmörkuðu svæði skipti einhverju máli varðandi hlýnun (eða kólnun) jarðar, enda sjá það flestir sem vilja sjá að náttúrulegar sveiflur munu alltaf yfirskyggja undirliggjandi þróun á svona takmörkuðum tíma og á takmörkuðu svæði. 

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 11:01]

Höskuldur Búi. Vinsamlegast ekki vera að gera mönnum upp orð og meiningar. Ég er einfaldlega að benda á að Trausti Jónsson sér sjálfur ástæðu til að viðurkenna að Reykjavíkursumarið 2013 lendir afskaplega neðarlega á lista síðustu 90 (níutíu) ára.

Ólíkt þér og scepticalscience bullukollunum þínum þá rífst ég ekki um vísindi, en ég er sannarlega til í að deila á hreinskiptinn hátt við ofsatrúarmenn í gervi vísindamanna.

[Emil Hannes Valgeirsson, 1.9.2013 kl. 12:16]

Þegar Trausti talar hér um veðurgæði í Reykjavík er vitanlega bara átt við Reykjavík og ekkert nema gott um það að segja þótt sumarið þar hafi ekki komið vel út. Hafi einhverjir veðursagnfræðingar verið að tala upp veðrið í sumar þá er það líklega vegna þess að veðursaga landsins gerist víðar en í Reykjavík. Þetta var ekki gott sumar í Reykjavík eða annarsstaðar suðvestanlands enda eru sumrin þar sjaldnast góð þegar lægðargangur úr suðvestri einkennir tíðarfarið. Það voru hinsvegar margir hlýir og góðir dagar norðaustan- og austanlands og sennilega í fyrsta sinn í mörg ár sem sumarið er afgerandi betra á þeim helmingi landsins.

Að sjálfsögðu hlakkar í mörgum kolefnisgjaldamótmælendum þegar hitinn er lægri en áður, en að sama skapi vilja þeir minnst af því vita ef hlýindi annarstaðar vega upp á móti. Sjálfsagt er það svo á hinn veginn með margan "alarmistann".

Veðuráhugi margra snýst mikið um deilur um loftslagsmál og úr því verður gjarna til leiðinleg veðurumræða sem endar oft í eindemis dellu. Ég er vonandi saklaus af því enda var enginn að tala um loftslagsbreytingar af mannavöldum þegar ég fekk veðurdelluna á sínum tíma.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 13:49]

Hér er enn farið með fullyrðingar og fleipur: "Að sjálfsögðu hlakkar í mörgum kolefnisgjaldamótmælendum þegar hitinn er lægri en áður, en að sama skapi vilja þeir minnst af því vita ef hlýindi annarstaðar vega upp á móti. Sjálfsagt er það svo á hinn veginn með margan "alarmistann"."

Sérlegur gestapenni loftslag.is er vinsamlegast beðinn um að ætla ekki öðrum en sjálfum sér duldar meiningar í veðurumræðu. Ég frábið mér líka getsakir um að hlýindi hér eða þar á Íslandi vegi upp kuldann á öðrum stöðum á klakanum.

Á meðan starfsmenn Veðurstofu Íslands manna sig ekki upp í að birta nákvæmt yfirlit yfir meðalhita á ársgrundvelli lendir sú umræða út og suður. Ég tel það frumskyldu Veðurstofunnar að upplýsa almenning um slíka tölfræði - þó ekki væri nema til þess að landsmenn geti fylgst með spádómum spámannanna rætast um 6°C hækkun meðalhita á Íslandi á þessari öld.

En það eru víst svipaðar "sviðsmyndir" og mikli hvellur um helgina...

[Emil Hannes Valgeirsson, 1.9.2013 kl. 14:11]

Þetta með hitajafnvægi á ekki endilega við um hitafar á klakanum, kuldi á öllu landinu getur líka verið veginn upp utanlands.

[Sveinn Atli Gunnarsson, 1.9.2013 kl. 17:02]

Það fer að verða dáldið leiðigjarnt að lesa gasprið og vitleysuna sem Hilmar eys út á veðurbloggum landsins, með öllum þeim uppnefnum og persónulegu skítkasti sem hann lætur oft á tíðum fylgja með orðagljáfri sínu. Hann virðist vera eitthvað pirraður á öllu sem hefur með veður að gera og hefur einstakt lag á að setja alla umræðu á einhverjar villi götur og koma með útúrsnúninga sem byggjast á víðáttumikilli vankunnáttu sinni um þessi mál.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 1.9.2013 kl. 17:32]

Hér langar mig til að benda á það í alveg gríðarlegri auðmýkt og lítillæti að við fyrstu skoðun virðist meðalhiti á landsvísu fyrir jún-ág vera um 0,8 eða 0,9 yfir meðallaginu 1961-1990, um 0,3 yfir hlýindameðalaginu 1931-1960 en hins vegar um 0,1 eða 0,2 stig undir meðalhitanum á megahlýindatímabilinu 2001-2012. Hvernig ég kemst að þessu er algjört leyndó! Og þetta eru bráðabirgðaniðurstöður en ég þori alveg að hengja mig upp á að þær eru mjög nærri lagi þegar búið verður að útreikna allt. En hitanum er nokkuð misskipt um landið eins og reyndar venjan er.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 1.9.2013 kl. 17:35]

Sól og úrkoma er svo annað mál.

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 19:06]

Sveinn Atli Gunnarsson með enn eitt snilldarinnleggið í umræðuna. Ástralir eru búnir að fá nóg af svona "málflutningi" og nú er væntanlega komið að Íslendingum að opna augun fyrir gervivísindunum :)

[Torfi Stefánsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 19:19]

Þetta fyrst mér nú hæpið Sigurður. Reyndar er ekki komin niðurstaða fyrir ágúst en samkvæmt fréttum Stövar 2 er sumarið í ár um einu og hálfa gráðu kaldara en í fyrra.

Júní var 0,6 gráðum kaldari í ár en síðustu tíu árin og júlí sá kaldasti síðan 2002, 1,4 gráðum kaldari en meðaltal síðustu tíu ára.

Það eru allir sammála að þetta sumar hefur ekki verið neitt sumar - nema þið veðurnördarnir. Skrítið.

Ég tek undir með Hilmari hér að ofan að ástæðan sé sú að menn vilja ekki viðurkenna að alheimshlýnunin hafi stöðvast og er jafnvel byrjuð að ganga eitthvað til baka.

[Emil Hannes Valgeirsson, 1.9.2013 kl. 19:58]

Enn er verið að heimfæra veðrið í Reykjavík yfir á allt landið - ef ekki bara á gjörvallan alheiminn.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 1.9.2013 kl. 20:09]

Ég var ekki að miða við sumarið í fyrra. Og ég var með landshitann, ekki Reykjavík. Á öllu landinu er meðalhiti þessara þriggja mánaða í ár reyndar um 0.4 stigi kaldari en í fyrra. Ég tilgreindi raunar  nákvæmlega þau ár sem ég miðaði við, þrjú tímaskeið,  þ.á. m. síðustu 12 ár. Júní til ágúst saman. Þetta eru að vísu svo bráðabirgðaniðurstöður (sem ég gat ekki stillt mig um að þegja ekki yfir til að hressa upp á mannskapinn) en ég veit af langri reynslu að sú aðferð sem ég nota skeikar næstum því aldrei meira en 0,1-0,2 stig frá endanlegum niðurstöðum. Jafnvel þó eitthvað meira munaði núna yrði það ekki mikið og þetta sýnir áreiðanlega hitastöðuna í megindráttum. Endurtek að ég er ekki að tala um Reykjvík eina og sér og ekki einn mánuð heldur þrjá saman. Og bara um hitann. Að segja að ekkert  sumar hafi verið fer nú eftir því hvar maður hefir verið á landinu. Býst við að menn séu ansi ánægðir á Héraði og á austfjörðum og jafnvel á norðurlandi og norðausturlandi. En tölum og staðreyndum sem lýsa hitafarinu breytum við ekki hvað svo sem huglægri upplifun líður. Svo er eftir sólin og úrkoman eins og ég nefndi.  En ekkert af þessu hefur neitt með alheimshlýnun eða kólnun að gera hvernig þessir mánuðir koma út. Þetta með mat veðurnördana er kannski falið í því að þeir eru ekki alveg nærsýnir og sjá út fyrir þann blett sem þeir eru her og einn staddur á. En já, ég get fallist á að þetta hafi verið skítasumar í Reykjavík. En það er bara hluti málsis, þess máls hvernig veðrið var á landinu þessa þrja mánuði. 

[Sveinn Atli Gunnarsson, 1.9.2013 kl. 22:37]

Skítaveður í Reykjavík verður nú seint hægt að heimfæra upp á hitastig í heiminum (hvað þá alheiminum!) eða staðreyndir varðandi hnattræna hlýnun af manna völdum. En annars hef ég verið mikið úti við í sumar og ég get staðfest að það rigndi töluvert, en það var ekkert sérstaklega kalt þannig séð...eins og tölurnar sem Sigurður hefur tekið saman sýna að hefur verið tilfellið í Reykjavíkinni okkar ;)

Annars er alltaf gott að skoða staðreyndir, eins og til að mynda varðandi júlímánuð - sjá vef veðurstofunnar (allt upp á borðum varðandi það) Tíðarfar í júlí 2013:

Meðalhiti mældist 10,9 stig í Reykjavík. Það er 0,3 stigum ofan meðaltals áranna 1961 til 1990, en 1,4 undir meðallagi síðustu 10 ára. Þetta er kaldasti júlímánuður í Reykjavík síðan 2002. Meðalhitinn á Akureyri var 11,2 stig. Það er 0,7 stigum ofan meðallagsins 1961 til 1990, en 0,4 stigum undir meðallagi síðustu 10 ára. Það gerðist síðast 2005 að meðalhiti í júlí var hærri á Akureyri en í Reykjavík.

Varðandi fyrstu sjö mánuðina segir m.a. eftirfarandi:

Hlýtt hefur verið fyrstu sjö mánuði ársins, meðalhiti í Reykjavík er 5,2 stig og er það 1,1 stigi yfir meðaltali áranna 1961 til 1990 en 0,3 stigum undir meðallagi síðustu tíu ára. Tímabilið er í 21. til 22. sæti meðalhita í Reykjavík. Upphaf mælinga er talið 1871. Á Akureyri er meðalhiti fyrstu sjö mánaða ársins 4,3 stig, 1,2 stigum ofan meðallags áranna 1961 til 1990 og 0,1 stigi undir meðalhita síðustu tíu ára. Þessir sjö fyrstu mánuðir eru í 18. til 19. sæti meðalhita. Upphaf mælinga er talið 1881.

Jújú, það hefur rignt eitthvað og sólskins stundir færri en í meðalári í Reykjavik - en það er í sjálfu sér ekkert óvenjulegt við það og það sannar hvorki né afsannar staðreyndir varðandi þá hnattrænu hlýnun sem á sér stað - þó einhverjir vaði þá rökvillu að telja svo vera...

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 23:22]

"Á öllu landinu er meðalhiti þessara þriggja mánaða í ár reyndar um 0.4 stigi kaldari en í fyrra", ritar sérlegur veðursagnfræðingur mbl.is. Með fullri virðingu fyrir öllum fyrirvörum SÞG og meintri langri reynslu þá sýnist mér niðurstaðan ljós: Það er að kólna á klakanum ;)

[Hermundur Sigurdsson (IP-tala skráð) 1.9.2013 kl. 23:24]

Hér er líklega skýringin afhverju hnattræn hlýnun hefur stöðvast, alla vega í bili. http://www.theguardian.com/environment/2013/aug/28/cooling-pacific-dampened-global-warming

[Sveinn Atli Gunnarsson, 2.9.2013 kl. 00:06]

Eina niðurstaðan sem hægt er að lesa út úr því að hitastig á þriggja mánaða tímabili í Reykjavík sé undir hitastigi síðasta árs fyrir sama tímabil á sama stað, er að það er kaldara í ár en í fyrra á því tímabili og þeim stað (það má t.d. líka gera samanburð fyrir fleiri ár fyrir sama svæði til að fræðast meira um það - eins og Sigurður gerir af mikilli list).

EN það er ekki hægt að fullyrða um kólnun til frambúðar eða alhæfa um hitastig á heimsvísu út frá þeim gögnum. Það er eðlilegt að hitastig sveiflist á milli ára bæði á heimsvísu og staðbundið...það mun halda áfram að eiga sér stað, þó svo að hitastigið hækki áfram... Reynslan virðist líka sýna okkur að þeir sem eiga erfitt með að skilja svona einfaldar staðreyndir byrja iðulega að fullyrða um hnattræna kólnun ásamt öðrum fabúleringum um loftslagsvísindi þegar þeir telja sig sjá einhverja kólnun einhvers staðar í heiminum - sjá t.d. Það er kalt á Klonke Dinke og því er engin hnattræn hlýnun - sem er ein af hinum fróðlegu og marg endurteknu mýtum sem finna má á loftslag.is.