Náðarsamlegast

17.5.2013 | 00:46

Náðarsamlegast hlýnar lítillega um hvítasunnuhelgina. Því miður fáum við aðeins að njóta reyksins af réttunum áður en svalinn umlykur okkur að nýju (sé vit í spám). Reiknimiðstöðvar greinir hins vegar á um það hvort verður - kalt eða svalt. En fyrst eru það svokölluð hlýindi. Við lítum á þau frá fjórum mismunandi sjónarhornum - en alltaf á sama tíma. Klukkan er þá 18 á laugardaginn 18.

Öll kortin hér að neðan byggjast á spám evrópureiknimiðsöðvarinnar. Fyrst er kort sem sýnir hæð og hita í 925 hPa.

Þetta er nokkuð vænleg staða. Hæðin er á mjög góðum stað, en köld lægð við Suður-Grænland leitar á. Hiti yfir Norðurlandi er á bilinu 6 til 8 stig í rúmlega 800 metra hæð. Ef sólin skín gæti það skilað sér í 15 stiga hita eða svo. Kannski að 16 stiga múrinn verði rofinn. Kaldara loft er við Suðurland. Þar stendur vindur á land og auk þess þrýstir hlýtt loft að úr austri. Hlýja loftið úr vestri hikar því nokkuð.

Hlýja loftið við Hjaltland er raunverulega hlýtt, hitabylgjuhlýtt, 15 stig í 800 metra hæð. Á góðum degi dugar það í 23 stig við sjávarmál. En hitabylgjuloftið kemst ekki til Íslands (að sögn).

Næsta kort sýnir mættishita í 850 hPa.

Þetta kort nær yfir aðeins stærra svæði en það fyrra og heildregnu línurnar sýna sjávarmálsþrýsting. Litafletir hins vegar mættishita í 850 hPa. Mættishiti er stundum kallaður þrýstileiðréttur hiti (ekki alveg í lagi það) og mælir hversu loft sem er í 850 hPa hæð yrði hlýtt ef það væri dregið óblandað niður í 1000 hPa (nærri sjávarmáli).

Þeir sem stækka kortið sjá að mættishiti er rúm 16 stig bæði yfir Vestfjörðum og Austurlandi. Það lofar nokkuð góðu. Hér sést kalda stíflan við Suðurland einnig vel. Hún nær greinilega upp í 850 hPa og reyndar ofar. Yfir vesturströnd Skotlands er mættishitinn rúm 25 stig. Þar stendur nokkuð hvass vindur af landi og má vel vera að hitinn á láglendi nái svo hátt - nærri fjöllum á svæðinu.

Við sjáum einnig kuldann við Suður-Grænland vel. Mættishitinn er lægstur nærri Syðri-Straumfirði, -7,1 stig. Ekki viljum við það. Kuldinn verður að fara suður fyrir Hvarf til að komast hingað og loftið hlynar óhjákvæmilega á leiðinni. En lægðin mjakast austur um helgina og sveiflar kaldara lofti hingað í leiðinni. Sunnan við hana er mikill vindstrengur, reiknimiðstöðin segir hviður á þessum tíma ná upp í 36 m/s.

Þriðja kortið sýnir þykktina (sem heildregnar línur) auk hitans í 850 hPa.

Hér sést kalda stíflan við Suðurland vel. Hún er nægilega öflug til þess að þykktin verður lítillega lægri í henni heldur en utan við hana. Kuldans gætir hins vegar ekki uppi í 500 hPa (ekki sýnt). Mest er þykktin yfir Norðausturlandi, í kringum 4450 metrar. Það þykir nokkuð gott miðað við ástandið að undanförnu, en ósköp aumingjalegt miðað við hitabylgjuþykktina austast á kortinu. Hún er þar meiri en 5580 metrar. Svo mikil verður þykktin ekki á hverju ári hér á landi.

Þykktin er minnst við Vestur-Grænland, um 5140 metrar. Stutt frá vetrarástandi. Reiknimiðstöðin segir kalda loftið hellast yfir okkur úr vestri á mánudag, annan í hvítasunnu. Sú spá er ekki endilega rétt - en rétt er að fylgjast með málum.

Síðasta kortið er úr miðjum nördaheimum. Sýnir þrýstihæð veðrahvarfanna á sama tíma og fyrri kort sýna. Kvarði og tölur eru í hPa. Þetta kort nær yfir þvert Atlantshafið. Bláu litirnir sýna há veðrahvörf en kvarðinn nær alveg yfir í hvítt - sem táknar óvenjulág veðrahvörf.

Það sem sést svo makalaust vel á þessum kortum eru skipti á milli svæða þar sem hlýtt og kalt ríkir undir. Hlýtt loft er fyrirferðarmeira en kalt og veðrahvörfin því hærri yfir því en yfir því kalda. Bláu svæðin sýna þrjú aðskilin hlý svæði. Eitt þeirra er hitabylgjuloftið yfir Skotlandi og Suður-Noregi. Annað svæði er örmjór þvengur langt að sunnan og norður fyrir Ísland. Það þriðja þekur stórt svæði neðarlega á kortinu. Stóru hlýju svæðin takast á og kremja það mjóa á milli sín. Mjóa svæðinu er einnig þrýst til norðausturs af ásókn kalda loftsins við Suður-Grænland. Hlýindi standa því mjög stutt við.

Veðrahvörfin eru sérlega neðarlega við Hvarf á Grænlandi og greinilegt er að jökullinn (fjalllendið) hefur náð að aflaga þau umtalsvert. Veðrahvarfalægðin grynnist síðan umtalsvert þegar jökullinn sleppir taki og verður orðin mun grynnri þegar hún á að fara hér yfir á þriðjudag.

Takið einnig eftir tiltölulega lágum veðrahvörfum við Spán (grænir og gulir litir). Þegar kortið gildir er þar nýgenginn yfir fleygur af mjög lágum veðrahvörfum. Veðurstofur Spánar og Portúgal spá snjó á fjallvegum aðfaranótt föstudags og jafnvel líka á aðfaranótt laugardags.

Flokkur: Vísindi og fræði | Facebook