Munur á hæsta hámarkshita og lægsta lágmarkshita dagsins - taka tvö

Enn ein nördafærslan. Fyrir nokkrum dögum fjölluðu hungurdiskar um mun á (spönn) hæsta hámarkshita og lægsta lágmarkshita allra veðurstöðva á landinu. Seint á kvöldin geta menn séð á vef Veðurstofunnar hver hann var þann sama dag. Að vísu þarf að bera saman tvær tölur og reikna muninn.

Þegar tala er fengin er hún auðvitað merkingarlítil fyrr en hún er sett í samhengi við spönnina aðra daga - er hún óvenjuleg - eða bara eitthvað sem oftast er? Þá er þörf á að stika eða norma væntingarnar (?). Gerum það fyrir desembermánuð með því að líta á mynd. Hún sýnir talningu á spönninni - miðað er við allar hefðbundnar sjálfvirkar veðurathugunarstöðvar landsins (hálendi jafnt sem láglendi) og tímabilið 1998 til 2011.

Lárétti ásinn sýnir spönnina í gráðum, en sá lóðrétti sýnir fjölda daga. Línuritið þá. hversu margir dagar 14 desembermánaða hafa fallið á hvert hitabil. Við tökum strax eftir því að meðalspönnin er 20 stig, sú mesta 33 stig en sú minnsta 11 stig. Tveggja fimmtungamarka er einnig getið.

Fimmtungamörk - hvað er það? Þau eru reiknuð þannig að safninu er skipt í fimm hluta eftir stærð spannar. Sá fimmtungur sem inniheldur lægstu 20% af safninu er eðlilega kallaður lægsti fimmtungur þess. Efsti fimmtungurinn inniheldur hæstu 20% safnsins. Fimmti hver dagur í desember er því undir 16,7 stigum í landsspönn hita og fimmti hver yfir 24 stigum.

Nú vitum við hvað er venjulegt og hvað er óvenjulegt í desember. Það hlýtur að teljast óvenjulegt ef spönnin er ekki nema 11 eða 12 stig og sömuleiðis ef hún er 32 stig eða meira. Nú er það svo að ekki er alveg víst að þessi tölfræði sé skotheld - ýmsar ástæður má nefna - en við látum það eiga sig - heilsunnar vegna.

En samt vakna nokkrar spurningar. Hvers vegna fer talan ekki niður fyrir 11? Í hvers konar veðurlagi væri það hugsanlegt? Hvað gerist við aukin gróðurhúsaáhrif?

Athugasemdir

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 2.12.2012 kl. 11:31]

Snilldarfærsla Trausti. Og fyrst þú vekur á grandi, hvers vegna fer talan ekki niður fyrir 11? Í hvers konar veðurlagi væri það hugsanlegt? Hvað gerist við aukin gróðurhúsaáhrif?

[Trausti Jónsson, 3.12.2012 kl. 01:12]

Áukin gróðurhúsaáhrif breyta trúlega litlu hvað þetta varðar - þótt breytingar á stöðugleika verði trúlega einhverjar. Stigin 11? Sé um slembidreifingu að ræða bíða bæði 10 og 9 stig einhvers staðar í framtíðinni, enginn veit hversu lengi þarf að bíða. Ágústmánuður á reyndar tölu rétt neðan við 11. Við bíðum með að velta vöngum yfir þeim afskaplega sérstöku veðurskilyrðum sem þarf til að koma spönninni niður í 6 til 8 stig, þetta er allt miðað við núverandi veðurathugunarkerfi. Við lítum einnig á það síðar hvernig eldra kerfi tók á málum - meðan veðurathuganir voru eingöngu í byggð.