Tíu stiga frost í maí?

8.5.2012 | 01:29

Tíu stiga frost í maí?

Þegar þetta er skrifað (mánudagskvöldið 7. maí) er kalt á landinu. Bjart er yfir suðvestanlands og varmatap mikið. Jafnvel er líklegt að frost fari niður fyrir -10 stig einhvers staðar í byggðum landsins. Á hálendinu komst frostið niður í -13,7 stig við Setur síðastliðna nótt. En hversu oft má búast við -10 stiga frosti eða meira í byggðum landsins í maí? Til að komast að því lítum við fyrst á mynd.

Lárétti ásinn á myndinni sýnir ártöl en sá lóðrétti er hitakvarði. Súlurnar sýna lægsta hita í byggð í maí á landinu frá 1874 að telja, fram til 2011. Fyrstu átta árin voru engar stöðvar í innsveitum þannig að við sleppum að telja þau ár með hér að neðan - en þau sjást samt á línuritinu. Grímsey á lægsta hita landsins sjö fyrstu maímánuðina, lægst -12,0 stig í maí 1876. Sá mánuður er reyndar þekktastur fyrir vatnavexti og skriðuföll í leysingum.

Eftir 1880 ímyndum við okkur að stöðvadreifingin hafi verið þannig að ámóta líklegt sé að hún næli í lágmörk á svipaðan hátt og nú á dögum. (Það er þó alls ekki víst). Breið lína er dregin í gegnum punktasafnið. Hún heldur sig lengst af á bilinu -7 til -9 stig, tekur mikla dýfu á árunum í kringum 1980 en hækkar síðan aftur. Engar mjög lágar tölur er að finna á síðustu árum, en fáeinar eru þó undir -10 stigum.

Tíu stiga frost hefur ekki komið í byggð í maí frá 2005, þá mældust -10,2 stig á Haugi í Miðfirði, -11 stiga frost hefur ekki komið síðan 1998, þá mældust í -11,2 stig í Reykjahlíð við Mývatn. Metið er úr Möðrudal 1977, -17,0 stig og hefur áður komið við sögu á hungurdiskum.

Á þessu tímabili öllu (1874 til 2012) hefur aldrei komið alveg frostlaus maímánuður. Þó munaði litlu í maí 1939, þá var lægsti hitinn -1,7 stig í Reykjahlíð.

Ef við sleppum fyrstu 7 maímánuðunum standa 131 eftir, frost hefur náð -10 stigum í 39 þeirra. það eru 30%. Við teljum því að um það bil þriðjungslíkur séu á -10 stiga frosti í byggð í maí hér á landi. Það eru hins vegar 91% líkur á að frost fari í -5 stig eða meira. Að frostið fari í -15 stig í byggð gerist aðeins einu sinni á hverjum 20 árum að meðaltali.

Hálendisstöðvar (ekki með á myndinni) eiga lægsta hita maímánaðar á hverju ári síðan 1990, jafnkalt var þó í Reykjahlíð og í Sandbúðum í maí 1998. Gagnheiði og Brúarjökull eru frekastar í flokki. Frá og með 1991 hefur það aðeins gerst 5 sinnum að hiti á hálendinu hafi ekki farið niður fyrir -10 stig.

Flokkur: Vísindi og fræði | Facebook