Spár um úrkomutegund

Úrkomubakkinn sem hungurdiskar fjölluðu um fyrir nokkrum dögum lifir enn og kemur vel fram á nákvæmum nútímaspám reiknimiðstöðvanna. Vegna þess hvað hann er snyrtilegur og lítill um sig verður hann aftur sýningargripur á þessum vettvangi.

Spáin er úr safni evrópureiknimiðstöðvarinnar og gildir kl. 18 síðdegis laugardaginn 14. apríl. Mjög fjölbreyttum upplýsingum hefur verið troðið inn á kortið á skýran hátt, það má þakka Bolla Pálmasyni tölvuteiknimeistara Veðurstofunnar en hann á heiðurinn af teikningu margra þeirra spákorta sem sýnd eru hér á hungurdiskum.

Nútímatölvuspár greina á milli tveggja ólíkra úrkomumyndunarþátta, klakka- og breiðuúrkomu, auk þess að láta þess getið hvort snjór hefur bráðnað eða ekki þegar úrkoma nær til jarðar. Við munum að á okkar breiddarstigi byrjar nær öll úrkoma líf sitt sem snjór. En skýrum ásýnd kortsins.

Litakvarði sýnir heildarúrkomumagn (í mm á 3 klst), þríhyrningar sýna klakkaúrkomu, krossar sýna að um snjókomu er að ræða. Jafnþrýstilínur við sjávarmál eru svartar og heildregnar. Daufar, strikalínur sýna hita í 850 hPa-fletinum, -5°C jafnhitalínan er sú fjólubláa. Hefðbundnar vindörvar eiga við 10 m hæð. Á þeim hlutum úrkomusvæðanna þar sem enga þríhyrninga er að finna er úrkoman talin vera af breiðukyni.

Á kortinu nær heildarúrkoman (litasvæðin) til beggja úrkomutegunda (klakkar, breiður). Krossarnir tákna snjókomu af hvoru tveggja tegundinni, kross ofan í þríhyrningi táknar að um él, - eða snjókomu af klakkauppruna sé að ræða. Sé krossinn einn á ferð er snjókoma af breiðuuppruna á ferðinni. Athugið að innan þeirra þriggja tíma sem úrkomumagnið nær til getur bæði snjóað og rignt úr hvoru tveggja, klökkum og breiðum. Úrkomuákefð má ráða af stærð tákna. Stærðirnar þrjár eru: 0,5 til 1,5mm (minnsta), 1.5 til 5 mm (miðstærð) og stærsta táknið sýnir enn meiri úrkomuákefð.

Klakkaúrkoma er þýðing á hugtakinu „convective precipitation“, en breiðuúrkoma „stratiform precipitation“. Á máli reiknimiðstöðvarinner er hugtakið stórkvarðaúrkoma („large scale precipitation“ notað um breiðuþáttinn. Úrkomuákefð er að jafnaði mun meiri í klökkum heldur en í breiðum. Klakkar leynast oft inni í breiðukerfum.

Það sem helst greinir að klakka- og stórkvarðaúrkomu er að sú fyrrnefnda myndast í uppstreymiseiningum sem eru minni um sig heldur en það umfangsmikla uppstreymi sem myndar breiðuúrkomuna. Lóðréttar hreyfingar sem mynda klakkaúrkomu eru staðbundið ákafari og úrkoman fellur nær þeim stað þar sem uppstreymið á sér stað hverju sinni. Bæði snjóél og skúrir teljast langoftast til klakkaúrkomu.

Á spákorti dagsins má sjá snjókomukrossa nyrst í úrkomubakkanum en annars á hann sér bæði breiðu- og klakkaþátt. Klessan suðaustan við land virðist tengjast meginbakkanum með smáklessudreif sem liggur yfir landið frá norðanverðum Vestfjörðum og suður um.

Það er auðvitað (mikið) vafamál hvort öll þessi smáatriði spárinnar rætast. Geta menn fylgst með því, hver í sinni heimabyggð.