Hlákan - enn einn spillblotinn eða eru breytingar í vændum?

Þegar þetta er skrifað (seint á föstudagskvöldi 27. janúar) virðist mikill bloti vera í uppsiglingu (er reyndar þegar hafinn). Hann virðist í fljótu bragði ekki vera miklu öflugri eða langvinnari heldur en helstu fyrirrennarar hans að undanförnu. Meiri þó en þeir minni (gáfulega sagt eða hitt þó heldur). Alla vega er þykktinni spáð fljótt niður aftur - í 5220 metra strax á sunnudagskvöld.

En við lítum til málamynda á 500 hPa- og þykktarstöðuna síðdegis á laugardag (28. janúar) eins og hirlam-spáin vill hafa hana.

Jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins eru svartar og heildregnar, því þéttari sem þær eru því meiri er bratti flatarins og vindur meiri. Einingin er dekametrar (1 dam=10 m). Strengurinn fyrir vestan land er mjög myndarlegur og kemur langt sunnan úr hafi. Rauðu strikalínurnar sýna þykktina - einnig í dekametrum. Þykktin er hitamælir, því meiri sem hún er því hlýrra er í neðri hluta veðrahvolfs. Mikil háloftahlýindi skila sér ekki alltaf niður til jarðar en fljóta ofan á lofti sem ýmist er kælt af sjó eða köldu yfirborði landsins. Mestar líkur á að ná því niður er þar sem brött fjöll brjóta loftstreymi en þá blandast hlýja loftið niður og hiti þar hækkar. Von um háar hitatölur er því mest næst fjöllum fyrir norðan og austan. Syðra verða hlýindin vart meiri en sem nemur sjávarhita sunnan við land (ekki slæmt það).

Við sjáum að þykktin er talsvert lægri vesturundan heldur en í hlýja geiranum - en samt er mjög kalt loft (þykkt minni en 5000 metrar) varla að sjá á kortinu - ekki nema í plati yfir norðanverðum Grænlandsjökli. Hlýjasta gusan fer beint til Svalbarða (rauða örin). Síðan virðast fleiri hlýjar bylgjur eiga að berast til landsins - með meðalköldu lofti á milli.

Athyglisverð þróun í austri virðist koma hér við sögu. Tveir til þrír smáir kuldapollar stefna frá Síberíu til vesturs um Evrópu - þeir valda óbeinum hiksta í bylgjuframrásinni í námunda við okkur þannig að bylgjurnar rekast á hindrun vestan við kuldapollana. Á kortinu á bláa örin að sýna þessa þróun. Það loft sem sést austast á kortinu er þó ekki sérlega kalt ennþá, þykktin rétt innan við 5160 metra á Norðurlöndum og ívið hærri sunnar.

Gaman verður að fylgjast með þróuninni næstu daga og hvort átök verða í raun og veru milli Síberíuloftsins, loftsins að vestan og hvernig hæðarhryggnum þar á milli reiðir af. En taka verður margoft fram að þetta er mikilli óvissu bundið - spár eru lítt sammála nema tvo til þrjá daga fram í tímann.