Mesti vindhraði í september

Við lítum á vindhraðamet septembermánaðar. Bylting varð í vindhraðamælingum hér á landi þegar sjálfvirkar stöðvar komu til sögunnar fyrir rúmum 15 árum. Á síðustu árum hafa mælingar sjálfvirkra og mannaðra stöðva verið að renna saman í eitt hvað mælingar á vindi varðar. Sem kunnugt er bæði mældur meðalvindhraði og hviður. Vindhraði er oftast mældur í 10 metra hæð frá jörðu.

Hér á landi er meðalvindhraði miðaður við 10-mínútur og er það víðast hvar í öðrum löndum. Breska veðurstofan miðaði lengi við klukkustund og víða er farið að nota eina mínútu sem viðmið. Vindhviður eru oftast miðaðar við 3 sekúndur á veðurstöðvum hérlendis, en viðmið á stöðvum vegagerðarinnar mun vera styttra, 1 til 2 sekúndur. Á móti kemur að vindmælingar flestra vegagerðarstöðva eru gerðar í 6 metra hæð frá jörðu. Meðalvindhraði er ívið minni í 6 metra hæð heldur en í 10 metrum en ég held að enginn viti hversu miklu munar á hviðum í þessum tveimur hæðum.

Eins og við er að búast eru hæstu tölurnar í september frá háfjallastöðvum, mælt er í m/s. Taflan miðar við 10-mínútna meðaltal.

byrjar	nær til	metár	metdagur	met		stöð
1996	2010	2003	21	51,1		Skálafell
1994	2010	2002	1	48,0		Gagnheiði
2004	2010	2004	16	43,8		Stórhöfði sjálfvirk stöð
1993	2010	2008	17	40,9		Sandbúðir
2005	2010	2008	17	37,4		Flatey á Skjálfanda
1998	2010	2003	21	36,3		Rauðinúpur
2006	2010	2008	17	34,1		Brúaröræfi
2002	2007	2004	16	33,8		Vestmannaeyjar - hraun
1999	2010	1999	9	33,5		Hraunsmúli
2000	2010	2004	16	33,5		Vatnsskarð eystra

Hæsta talan í töflunni er frá því 21. september 2003. Minniháttar foktjón varð víða um land, sjötta hæsta talan er úr þessu sama veðri, á Rauðanúpi á Melrakkasléttu. Lægðina bar óvenjulega að miðað við árstíma - byrjaði sem lægðardrag í skjóli Grænlands og olli síðan norðanáhlaupi. Þetta er algengt í apríl og maí - mun algengara heldur en í september.

Næsthæsta talan er frá Gagnheiði og mældist 1. september 2002. Þá fór dýpsta lægð sem vitað er um svo snemma hausts yfir landið. Á þessum árstíma býst maður eiginlega ekki við svo djúpum lægðum (rúmlega 950 hPá í miðju) - nema helst það séu leifar fellibylja. En þessi lægð var það ekki. Tjón varð víða um land.

Óvenjulegt var líka veðrið 16. september 2004. Það er gjarnan kennt við Freysnes í Öræfum en mikið tjón varð þá á hótelbyggingu þar. Víðar varð tjón í sama veðri. Í fjórða, fimmta og sjöunda sæti eru svo tölur úr miklu illviðri árið 2008. Það veður er kennt leifum fellibylsins Ike, tjón varð bæði af vindi og vatnavöxtum. Hæsta gildi á vegagerðarstöð er í 9. sæti á listanum, mældist það á Hraunsmúla í Staðarsveit 1999.

Við lítum einnig á vindhviðulistana.

byrjar	nær til	metár	metdagur	met		stöð
1994	2010	2002	1	65,8		Gagnheiði
1996	2010	2003	21	63,0		Skálafell
2001	2010	2004	16	58,4		Skrauthólar
2010	2010	2010	26	56,4		Skarðsheiði Miðfitjahóll
2004	2010	2004	16	54,1		Stórhöfði sjálfvirk stöð
2003	2010	2008	17	52,9		Þyrill
1996	2010	2007	23	51,9		Öræfi
1996	2010	2003	21	51,7		Seyðisfjörður
1997	2010	2004	16	51,7		Steinar
1996	2010	2005	27	50,7		Fróðárheiði

Hér koma aðrar stöðvar inn. Það er nefnilega þannig að sumstaðar er vindur mjög byljóttur og hviður því miklar þótt meðalvindhraði sé ekki svo hár. Hér hafa Gagnheiði og Skálafell skipst á sætum, en dagarnir eru þeir sömu, 65,8 m/s er ansi mikið.

Þriðja hæsta talan er frá Skrauthólum á Kjalarnesi. Þetta gerðist í Freysnesveðrinu en það á tvær aðrar tölur á listanum. Stöðin nýja við Miðfitjahól á Skarðsheiði á fjórðu hæstu töluna - en hefur aðeins verið í gangi einn septembermánuð. Spurning hvort þaðan muni ekki koma fleiri háar tölur a næstu árum. Norðanáhlaupið 2003 gerði sig svo sannarlega gildandi á Seyðisfirði (8. sæti)

Einhver aftakaveður liggja í leyni í septembermánuðum framtíðarinnar. Hverrar gerðar skyldu þau verða?