Meira af dauða fellibyls (Irene)

Leifar fellibylsins Irene eru nú milli Labrador og Suður-Grænlands. Í næsta pistli á undan þessum (hann er dagsettur 30. ágúst) var minnst á sérstakt útlit umbreyttra fellibylja á hitamyndum sem teknar eru úr gervihnöttum. Það hefur haldist að mestu fram á daginn í dag og fyrri mynd dagsins sýnir það vel.

Hér er erfitt sjá hvar lægðarmiðjan er við jörð. Tölvugreiningar setja hana þó ákveðið nokkurn veginn þar sem merkt er Li. Ef mjög náið er rýnt í myndina (vonlítið á þessu afriti) má sjá lítinn sveip við strönd Labrador þar sem merkt er S. Það er trú mín að þar sé að finna hinar eiginlegu leifar af hringrás fellibylsins. Hann dældi hins vegar miklu af hlýju og röku lofti upp undir veðrahvörf. Það er hvíti bakkinn norðan við þar sem stendur Li.

Suðurbrún þessa hvíta bakka er rétt eins og i gær býsna móðukennd. Engin háský eru innan rauðu sporöskjunnar. Þar veltur enn fram hlýtt loft - og hlýtur aðallega að vera í vægu niðurstreymi. Það er út af fyrir sig ekki svo óalgengt í hlýjum geirum lægða, en engin sjást enn kuldaskilin.

Rauðgula örin sýnir háloftavindröst sem er að mynda skýjabakkann yfir Nýfundnalandi. Þarna skerpast kuldaskil sem virðast þó að mestu hafa misst af lægðarmiðunni. Í háloftavindröstum sem liggja til norðurs, norðausturs eða austurs eru oftast tvö uppstreymissvæði. Annað er hægra megin við þann stað þar sem loft kemur inn í skotvindssvæði rastarinnar. Við sjáum það svæði yfir Nýfundalandi á þessari mynd.

Hitt uppstreymissvæðið er vinstra megin við þann stað rastarinnar þar sem loft gengur út úr skotvindasvæðinu. Ekkert uppstreymi sést þar á myndinni. Það ætti að vera um það bil þar sem rauðgula örin endar. Hlýja loftið virðist halda því uppstreymi í skefjum. Hér ættu lesendur að hafa í huga að þetta eru bara tilgátur út frá því sem algengt er. Hungurdiskar hafa tilhneigingu til fimbulfambs - og oft er hægt að skjóta tilgátur þeirra niður.

Hin mynd dagsins sýnir hirlam-spákort fyrir hádegi á miðvikudag (31. ágúst).

Kunnugir kannast við táknfræðin en við endurtökum þau samt fyrir nýja lesendur: Svörtu heildregnu línurnar sýna hæð 500 hPa flatarins í dekametrum , en rauðu strikalínurnar tákna þykktina, hún er einnig mæld í dekametrum (dam = 10 metrar). Því meiri sem þykktin er - því hlýrra er loftið. Því þéttari sem svörtu hæðarlínurnar eru því hvassara er í 500 hPa-fletinum en hann er, eins og kortið sýnir í 5 til 6 kílómetra hæð.

Hér hafa leifar Irene náð að samlagast bylgju í vestanvindabeltinu og meira að segja er orðin til lokuð lægð í 5 km hæð. Þessi lægð á að dýpka nokkuð fram á fimmtudag. Ég hef sett rauða línu ofan í þykktarhrygginn (hlýja geirann) sunnan við lægðarmiðjuna. En þetta hlýja loft á að sveigja til suðausturs eins og örvarnar sýna. Þetta eru algengustu örlög hlýinda sunnan úr höfum. Mér þykir sennilegt að þessi flótti hlýja loftsins dragi veðrahvörfin yfir lægðarmiðjunni niður og valdi dýpkun hennar.

Mjög hlýtt loft var yfir landinu í dag (þykktin meiri en 5540 metrar) og náðu hlýindin til stöðva á landinu, hiti fór í yfir 20 stig í upp- og innsveitum norðaustanlands. Heldur kólnar í háloftum til morguns - en ekki mikið. En raunveruleg hlýindi fara alveg framhjá.

Irene náði ekki til kalda loftsins vestan Grænlands. Þar var mikið fóður fyrir feitt stefnumót en ef við skoðum kortið nákvæmlega sést að þykktar og hæðarlínur liggja þar nokkuð samsíða - ekkert tak næst á kuldanum. Hann breiðir þó aðeins úr sér næstu daga. Annars er ekkert af komandi vetri að frétta - hann hefur ekki enn látið á sér kræla á norðurslóðum þótt sumarið sjálft fari að renna sitt skeið á enda norðurfrá.

Ég veit þó ekki hvenær telja beri að norðurhvelsvetur byrji - en ég vil helst fá að sjá 5100 metra jafnþykktarlínuna birtast á kortunum. Þá segi ég vetur byrja - og haustið hefst þá skömmu síðar hér á landi. Þessi þykktarlína, 5100 metrar kemur síðan vonandi ekki með veturinn hingað fyrr en í nóvember eða síðar. En um það vitum við nákvæmlega ekki neitt.

Næsti hitabeltisstormur verður sennilega að fellibyl á morgun. Hann heitir Katia og er nú á miðju hafi milli Afríku og Karabíska hafsins. Fylgjast má með honum.