Júlí: Þrálátir austan- og vestanáttamánuðir

Hungurdiskar hafa enn ekki fjallað austan- og vestanáttamánuðina og hér með er bætt úr því. Fimm mismunandi mælitölur eru notaðar til að greina vindáttir.

1. Mismunur á loftþrýstingi sunnanlands og norðan. Þessi röð nær sem stendur aftur til 1881. Gengið er út frá því að sé þrýstingur hærri norðanlands heldur en syðra séu austlægar áttir ríkjandi. Líklegt er að því meiri sem munurinn er, því þrálátari hafi austanáttin verið. Samkvæmt þessum mælikvarða er júlí 1950 mestur austanáttarmánaða. Sumarið 1950 hefur oftast verið nefnt sem rigningasumarIÐ eystra í mín eyru - rétt eins og 1955 um landið sunnan- og vestanvert. Mikil skriðuföll urðu bæði í júlí og ágúst og ollu m.a. manntjóni. Í öðru sæti er 1918 og 1960 í því þriðja

Mestir vestanáttarjúlímánuðir á þessum kvarða eru júlí 1955 og 1983, jafnir í fyrsta til öðru sæti.  

2. Styrkur austanáttarinnar eins og hún kemur fram þegar reiknuð er meðalstefna og styrkur allra vindathugana á öllum (mönnuðum) veðurstöðvum. Þessi röð nær aðeins aftur til 1949. Eftir þessum mælikvarða er júlí 1950 líka í fyrsta sæti og síðan er júlí 2003 í öðru sætinu.

Mestur vestanáttarmánuður á þessum kvarða er 1989, 1955 og 1983 koma síðan í öðru til þriðja sæti.  

3. Gerðar hafa verið vindáttartalningar fyrir þær veðurstöðvar sem lengst hafa athugað samfellt og vindathugunum skipt á 8 höfuðvindáttir og prósentur reiknaðar. Síðan er tíðni norðaustan-, austan, suðaustan og sunnanáttar lögð saman. Þá fæst heildartala austlægra átta. Samkvæmt þessari mælitölu er júlí 1879 í fyrsta sæti, síðan 1950. Strangt tekið er miðið hér aðeins sunnan við austur.

Mestur vestanáttarmánuður er 1898 samkvæmt þessu viðmiði, síðan 1989, 1955 og 1983 eru í 9. og 10. sæti.

4. Fjórði mælikvarðinn er fenginn úr endurgreiningunni amerísku og nær hann aftur til 1871. Fyrstu 20 til 30 árin verðum við þó að taka niðurstöðum greiningarinnar með varúð. Í þessum lista er júlí 1950 enn í fyrsta sæti, reyndar langefstur í mælingunni, síðan kemur 1988, 1879 er í fjórða sæti, 1960 í sjötta og 1918 í sjöunda til níunda sæti.

Samkvæmt þessum kvarða er júlí 1989 mestur vestanáttarmánaða, en síðan fylgir 1955 mjög stutt á eftir og síðan júlí 1983.  

Fimmti kvarðinn er einnig úr endurgreiningunni nema hvað hér er reiknað í 500 hPa-fletinum. Hér er júlí 1950 enn í fyrsta sæti austanáttarmánaða, en 1988 í öðru. Mestur vestanáttarjúlí er hér 1989 og síðan 1955, júlí 1876 stelur þriðja sætinu af 1983 sem er í því fjórða.

Af þessu má ljóst vera að júlí 1950 hlýtur að vera mestur austanáttarjúlímánaða allra tíma. Óljósara er hver er mesti vestanáttarmánuðurinn, 1989, 1983 eða 1955.

Athugasemdir

[Magnús Óskar Ingvarsson, 25.7.2011 kl. 16:54]

Pabbi minn (f. 1895) talaði í mín eyru alltaf um ekki bara rigningarsumarIÐ heldur rigningarsumarIÐ MIKLA og átti þá að ég held við sumarið 1950. Þá var hann að vísu nýlega fluttur frá Rangárvöllum og sestur að í Garði suður á Rosmhvalanesi, en sveitamaðurinn hefur auðvitað verið ríkur í honum og þá skipti mestu hvort að menn fengu þurrk á heyin sín eða ekki. Kveðja,