Staðan í 12-, 60- og 360 mánaða hitameðaltölum

Eftir óvenju hlýtt sumar, hlýtt ár og hlýjan áratug vakna spurningar um hver staðan er eiginlega í langtímameðaltölum. Sumarið varð það hlýjasta sem vitað er um sumstaðar á landinu en látum vera að fjalla um það fyrr en uppgjör Veðurstofunnar er komið - vonandi 1. október.

Hlýindin síðustu 15 árin eru orðin mjög óvenjuleg þegar til lengri tíma er litið, sérstaklega um landið sunnan- og vestanvert. Met hafa verið slegin í Stykkishólmi fyrir ársmeðalhita, 5 ára meðalhita og 10 ára meðalhita. Enn vantar þó upp á að 30-ára hlýindamet áranna 1961-1990 sé slegið. Næstu 3 ár detta árin 1981 til 1983 út úr meðaltalinu. Þau voru mjög köld þannig að ef hiti helst svipaður og síðustu 10 árin verður metið innan seilingar. Það er hins vegar með ólíkindum ef hlýindin haldast óslitið áfram árin 2011 til 2013.

Í Stykkishólmi stendur 12-mánaða keðjuhiti (meðaltal október 2009 til og með september 2010) nú í 5,34 stigum. Hann hefur verið á uppleið og hefur ekki verið jafn hár síðan í janúar til desember 2003. Hæsti 12-mánaða hiti sem hefur mælst í Stykkishólmi er 5,88 stig, í september 2002 til og með ágúst 2003. Vantar talsvert upp á að það náist á næstunni. Að vísu var október kaldur í fyrra þannig að möguleikar eru í stöðunni.

Lítum á síðustu 60 mánuði eða fimm ár (október 2005 til september 2010). Meðalhiti þess tímabils er 4,80 stig. Það nálgast það hæsta sem hefur orðið, 4,89. Það var mjög nýlega, á tímabilinu september 2002 til ágúst 2007. Það eldra 5-ára tímabil sem næst gengur okkar tölu er 4,62 stig á tímabilinu frá júní 1937 til og með maí 1942.

Síðustu 10 árin (október 2000 til september 2010) eru líka þau hlýjustu sem vitað er um í Stykkishólmi (4,73 stig). Af eldri meðaltölum er tímabilið febrúar 1932 til og með janúar 1942 það hæsta, 4,45 stig.

En þó hlýindin núna séu orðin langvinn hafa þau þó ekki staðið nema í 15 ár eða svo. Síðustu 30 árin standa nú í nákvæmlega 4 stigum (4,00). Hæsti þrjátíu ára hiti (360 mánuðir) var frá og með mars 1931 til og með febrúar 1961 (4,20 stig). Það tók mörg mjög köld ár að koma honum niður fyrir 4 stig. Það tókst í maí 1969. Þrjátíu ára hitinn fór fyrst upp í 4,0 stig í janúar 1948, þegar janúar 1918 datt út úr meðaltalinu.

Það er eftirtektarvert að það tímabil sem notað var til samanburðar er nánast nákvæmlega það þrjátíu ára tímabil sem hlýjast var á landinu. Ekki skeikaði nema 2 mánuðum.

Á árunum 1961 til 1990 sem nú eru notuð til vikareikninga var meðalhitinn í Stykkishólmi 3,51 stig. Kaldasta þrjátíu ára tímabil á síðari hluta 20. aldar stóð frá nóvember 1965 til og með október 1995, meðalhitinn þá var 3,44 stig. Ekki munar miklu á þessu og meðalhitanum 1961-1990 (3,51 stig). Hvað á það að þýða að velja svona tímabil? Reyndar var heimurinn í þeirri góðu trú fram undir 1940 að 30 ára tímabil væru nógu löng til að negla niður meðaltöl, en það reyndist misskilningur.

Meðalhiti í Stykkishólmi á 30 ára tímabilinu 1901 til 1930 var 3,3 stig og 2,98 á tímabilinu 1870 til 1900.

Október, gjörðu svo vel.