Meira um júlí

Þó hlýtt hafi verið í júlí var hitafar á landinu ekki óvenjulegt nema um landið suðvestanvert. Eins og fram hefur komið í fréttum var þetta hlýjasti júlímánuður mælisögunnar í Reykjavík, sá 11.hlýjasti (af 174) í Stykkishólmi, og 22.hlýjasti á Stórhöfða - á Austurlandi var hann í miðjum leik, í 33.sæti af 65 á Egilsstöðum. Á Hveravöllum var hiti mánaðarins hins vegar í 3.hlýjasta sæti (af 55) og telst í 3. til 4. sæti (af 140) í Árnesi. Meðalhiti í byggðum landsins reiknast 11,2 stig, 1,6 stig ofan meðallags júlímánaðar á árunum 1961-1990 og 0,6 stig ofan meðallags síðustu tíu ára. Ritstjóri hungurdiska hefur ekki enn reiknað þykktina yfir Keflavíkurflugvelli - en hún segir til um það hversu hlýtt hefur verið í neðri hluta veðrahvolfs. Í endurgreiningum reiknimiðstöðva lendir hún hins vegar í kringum 15.sæti síðustu 70 árin. Hér er því ekki um einstök hlýindi á landsvísu að ræða - vindáttir hafa verið íbúum á Suðvesturlandi hagstæðar. 

Það sjáum við líka á þrýstivikakorti evrópureiknimiðstöðvarinnar. Bolli Pálmason fær að vanda bestu þakkir fyrir kortagerðina. 

Jafnþrýstilínur (við sjávarmál) eru heildregnar, af þeim ráðum við ríkjandi vindáttir, en þrýstivik eru sýnd með litum, þau jákvæðu eru bleikleit, en þau neikvæðu blá. Norðaustanáttin greinilega talsvert sterkari en venjulega í júlí - hæðin yfir Grænlandi í öflugra lagi. Miðað við þessi vik getur komið á óvart að ekki skuli hafa verið kaldara norðaustan- og austanlands en raun ber vitni. Lauslegur samanburður (án ábyrgðar og nákvæmra útreikninga) virðist benda til þess að hiti hafi verið 1-2 stigum hærri en venjulega í þessari stöðu - og munar um minna. Meðalhiti á Egilsstöðum var 10,6 stig nú, kannski hefði hann átt að vera um 9 stig. 

Að einhverju leyti má finna ástæður hlýindanna suðvestanlands og þess að hiti var ofan væntinga norðaustanlands í háloftunum.

Hér má sjá stöðuna í 500 hPa, meðalhæð og vik. Hæðin yfir Grænlandi var sum sé af hlýju gerðinni að þessu sinni. Gríðarmikil jákvæð vik við Grænland norðaustanvert - og vestanátt mun veikari en venjulega yfir Íslandi - algjör áttleysa raunar. Það segir e.t.v. ekki mikið en síðustu 70 ár hefur vestanáttin aðeins 9 sinnum áður verið jafnveik í júlí og nú, þar af 6 sinnum á síðustu 13 árum, en aðeins þrisvar 57 árin þar á undan - allt auðvitað gæðamánuðir á Suðvesturlandi - sístur þó júlí 1988. Aftur á móti mikill skítur oftast eystra. Fyrir veðurnördin skal hinna getið líka: 1950, 1960, 2007, 2008, 2009, 2010, 2015, 2016  - auk júlí nú. 

Það er um það talað að umframhlýnun á norðurslóðum valdi veikingu á vestanvindabeltinu - ekki síst að sumarlagi. Þó þær vangaveltur séu á veikum grunni er því ekki að neita að hin endurtekni slaki í vestanáttinni í júlí hér við land á þessari öld ýtir frekar undir grun um að eitthvað kunni að vera til í þessu. - En rétt eins má búast við að hér sé aðeins um tilviljanakennda „tískubólu“ að ræða. Vestanáttin var í allgóðu lagi í júlí í fyrra. 

Heldur kólnandi

Meðalhiti júlímánaðar í Reykjavík endaði í 13,4 stigum og er sá hæsti frá upphafi mælinga. Mánuðurinn byrjaði ekki sérlega efnilega, meðalhiti fyrstu þrjá dagana var í 64.sæti á 145-ára samanburðarlistanum - en vann sig hægt og bítandi upp listann eftir því sem leið á mánuðinn. Verði fyrstu þrír dagar ágústmánaðar sæmilega hlýir segir það okkur að enn betur sé hægt að „hitta í“. 

Hið formlega yfirlit Veðurstofunnar ætti að birtast fljótlega, þar verður fjallað um aðra landshluta. Þess má þó geta hér að meðalhiti á Akureyri er 12,1 stig (25.sæti af 131) og 10,6 stig á Egilsstöðum (33.sæti af 65).  

En snörpustu hitarnir virðast liðnir hjá - ástæðuna sjáum við hér að neðan. Kortið er að vísu heldur óvenjulegt - gulir og brúnir litir nær einráðir.

Þetta er spá evrópureiknimiðstöðvarinnar um hæð 500 hPa-flatarins og þykktina á morgun, fimmtudaginn 1.ágúst. Jafnhæðarlínur eru heildregnar, en þykktin sýnd með litum. Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. Eins og nefnt var að ofan er mjög óvenjulegt að þykkt sé meiri en 5460 metrar yfir öllu þessu svæði - örlitlir blettir þar sem loftið er kaldara - ástand sem varla stendur lengi. 

Undanfarna daga hefur þykktin hér við Ísland verið í kringum 5600 metrar - en rætist spáin á hún nú að lækka talsvert. Við Austurland má sjá ofurlítinn „kuldapoll“ þar sem þykktin er minni en 5520 metrar - sem er í rauninni hlýtt - meðalþykkt í júlí er um 5460 metrar og litlu minni í ágúst. Það er samt 4 stiga munur á 5520 metrum og 5600 metrum - líkur á að hiti nái 20 stigum minnka að mun þegar þykktin fer undir 5500 metra (hugsanleg eru þau samt). 

Næstu daga á að draga mjög úr afli hæðarinnar fyrir norðan land og kaldara loft sækir þá smám saman að. Slíkt er bara eðlilegt - það tekur tíma að ná í næsta skammt af ofurhlýju lofti að sunnan - og slíkt er reyndar ekki í sjónmáli svo langt sem nýjustu spár ná (en skyggni til framtíðar er ekki langt).