Norðanáttarvika?

Vestanvindabeltinu gengur illa að ná sér á strik eftir óróann mikla um áramótin, en þá ruddist óvenjuhlýtt loft norður á heimskautaslóðir - fyrst Atlantshafs- en síðan Kyrrahafsmegin. Hefur kuldinn enn ekki jafnað sig. - Eitthvað þarf auðvitað að borga fyrir hitaveituna - heldur kólnar á miðlægum breiddarstigum.

En það er þó óþarfi að láta líta svo út að þetta sé sérstaklega óvenjulegt - en því er samt ekki að neita að stóru kuldapollarnir eru tímabundið ívið hlýrri en verið hefur undanfarin ár. 

Spákortið hér að neðan gildir síðdegis á mánudag (11. janúar). Það sýnir hæð 500 hPa-flatarins á stórum hluta norðurhvels jarðar (heildregnar línur) og þykktina (litir). Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. 

Fjólublái liturinn er hér tákn kaldasta loftsins. Þykktin í honum er minni en 4920 metrar - það er um það bil það lægsta sem búast má við hér á landi - það rétt ber við að við fáum þennan lit yfir okkur. Venjulega eru fjólubláu litirnir á þessum tíma árs að minnsta kosti þrír - jafnvel fjórir - þann dekksta köllum við ísaldarþykktina - okkur til skemmtunar. Sá litur er nú víðs fjarri. 

En við sjáum að enn eru tvær öflugar, hlýjar háloftahæðir að flækjast fyrir - og sú þriðja að reyna að myndast  þar sem mjög hlýtt loft streymir til norðurs fyrir vestan Grænland. Þessi hlýja tunga stuggar við kalda loftinu og við fáum dálítinn kuldapoll (L-ið vestur af Íslandi) suður fyrir vestan okkur. Þrátt fyrir nokkurn kulda er hann eiginlega ótrúlega vægur miðað við hánorrænan uppruna. Bandaríska veðurstofan gerir ívið meira úr honum heldur en evrópureiknimiðstöðin (sem framleiðir gögnin á kortinu). 

Báðar reiknimiðstöðvar búa til smálægð á Grænlandshafi sem truflar það sem annars virðist ætla að verða vikulöng samfelld norðanátt. Svona kuldalægðir eru illútreiknanlegar með margra daga fyrirvara - snjóar? 

En meðalkort næstu tíu daga er mjög stíft á norðanáttinni. Heildregnu línurnar sýna meðalsjávarmálsþrýsting, litirnir hitavik í 850 hPa. Að jafnaði eru vik í mannheimum lítillega vægari.

Mjög köldu er spáð í Skandinavíu - en hér á landi er betur sloppið - furðuvel miðað við vindátt satt best að segja. Gríðarleg hlýindi eru vestan Grænlands - hiti 13 stig yfir meðallagi á Baffinslandi - óvenjulegt í tíu daga meðaltali. Ekki er þó víst að íbúar í Igaluit (áður Frobisher Bay), höfuðstaðar Nunavut, njóti hlýindanna sérstaklega. Hlýtt loft sem þetta er tordregið alveg niður til jarðar á heimskautaslóðum - nema vindblandað saman við það kalda sem neðst liggur. Fyrir utan það að hlákur um hávetur teljast ekki sérlega eftirsóknarverðar á Baffinslandi - reyndar alls ekki - betra væri að fá hlákuna hingað til að vinna á klakanum - þar sem einhver von er til þess að það takist. - En langt er til vors og klakinn á sjálfsagt eftir að endurnýjast oft - þótt hann hyrfi um stund.