Óvenjuhlýr dagur á höfuðborgarsvæðinu (og víðar)

Víða var mjög hlýtt í dag (þriðjudag 25. ágúst), ekki síst á höfuðborgarsvæðinu, og komst hiti á mönnuðu stöðinni í Reykjavík í 20,7 stig. Allar tölur yfir 20 stigum teljast til tíðinda á þeim stað og gerðist það síðast fyrir 2 árum, 27. júlí 2013 að hitinn náði slíkum hæðum. Þá mældist hitinn 20,2 stig. Fyrir þremur árum, 16. ágúst 2012 komst hitinn í 21,3 stig. 

Hiti dagsins er auðvitað dægurmet, fyrra met þess 25. var 17,1 stig, sett 1945. Gamla metinu var sum sé „rústað“. Þótt 20 stigin séu sjaldséð í Reykjavík verða þau beinlínis að teljast sárasjaldgæf eftir 20. ágúst. Fyrir utan daginn í dag hefur hiti aðeins tvisvar mælst meiri en 20 stig í Reykjavík svo seint að sumri (við staðalaðstæður). Það var 31. ágúst og 3. september 1939. Við verðum eiginlega að telja það tilvik sem eitt - það tilheyrir sömu hitabylgjunni. Dagarnir 31. ágúst, 1., 2. og 3. september 1939 eiga allir dægurmet sinna almanaksbræðra - og reyndar 6., 7. og 9. september sama ár líka. 

Þess má geta að Rasmus Lievog stjörnuathugunarmeistari í Lambhúsum mældi 23,2 stiga hita þar 27. ágúst hið illræmda ár 1783 og 21,3 stig þann 24. sama mánaðar. Jón Þorsteinsson mældi 20 stiga hita við Nesstofu á Seltjarnarnesi 22. og 23. ágúst hitasumarið 1829. Þeir trúa sem vilja. 

Svo er spurning hvað gerist með sólarhringsmeðalhitann í dag - hann verður mjög hár - á metslóðum og e.t.v. verður lágmarkshiti komandi nætur líka á metslóðum. Í morgun sýndi lágmarksmælirinn í Reykjavík ekki nema 10,5 stig - það var frekar svalt í rigningunni í gærkveldi, en spurning er um komandi nótt, hversu lágt lágmarkið fer. 

Sjálfvirku stöðvarnar hitta hins vegar vel í þetta hitaskot. Það byrjaði nefnilega fyrir miðnætti og þegar þetta er skrifað (kl. 21 að kvöldi þriðjudags) stendur sólarhringslágmarkshitinn á stöðinni á veðurstofutúni í 15,0 stigum - rétt neðan stöðvarmetsins, sem er 15,3 stig, sett í hitabylgjunni miklu í ágúst 2004. Reyndar er hiti nú ört lækkandi. En gamalt hámarkslágmarksmet (já - svona) mönnuðu stöðvarinnar er ekki í hættu - aðfaranótt 31. júlí 1980 fór hitinn í Reykjavík lægst í 18,2 stig. 

Hungurdiskar fylgjast með hita á 11 sjálfvirkum stöðvum á höfuðborgarsvæðinu. Í dag fór hiti í 20 stig eða meira á 9 þeirra, öllum nema Hólmsheiði (19,9 stig) og Sandskeiði (18,6 stig). Á þessum stöðvum fór hitinn hæst í 21,9 stig í Straumsvík - en óvenjulegt er að sú stöð státi hæsta hita höfuðborgarsvæðisins að sumarlagi. Á Reykjavíkurflugvelli mældist hitinn hæstur 21,6 stig.

Hefðbundið uppgjör landshita birtist vonandi að venju á fjasbókarsíðu hungurdiska síðar í kvöld eða nótt. 

Þótt morgundagurinn (miðvikudagur 26.) skili vart jafnháum tölum og dagurinn í dag gæti hiti á höfuðborgarsvæðinu samt orðið tiltölulega hár. Hámarksdægurmet Reykjavíkur 26. ágúst er 17,6 stig - og ekki alveg vonlaust að það geti fallið. Það er frá 1899. 

Viðbót eftir miðnætti:

Lágmarkshiti sólarhringsins á sjálfvirku stöðinni á veðurstofutúni 25. ágúst reyndist 14,3 stig. Sólarhringslágmarkshiti hefur aðeins tvisvar verið hærri þar, 11. og 12. ágúst árið 2004, (15,3 og 14,4 stig). Einu sinni hefur sólarhringslágmarkið verið jafnhátt og nú, það var 14. ágúst 1997, en stöðin byrjaði samfelldar mælingar á því ári. Síðan eru 0,9 stig niður í töluna í 5. sæti, 13,4 stig sem mældust 13. september 2002. 

Sólarhringsmeðalhiti mönnuðu stöðvarinnar reiknaðist 17,0 stig og hefur ellefu sinnum reiknast hærri frá og með 1942 að telja. 

Austan- og síðan norðaustanátt

Hlýtt loft er nú (seint á mánudagskvöldi 24. ágúst) er nú yfir landinu. Ekki er þó um nein afbrigðileg hlýindi að ræða - en samt með því hlýjasta í sumar. Í dag fór hiti á sjálfvirku stöðinni á Mánárbakka í 22,3 stig - og er það hæsti hiti sem mælst hefur á landinu öllu í sumar. 

Þetta hlýja loft kemur úr austri - angi af miklum hlýjum hól eða hæð sem setið hefur um hríð yfir Skandinavíu. Þessi hóll er nú heldur að trosna í sundur - og heldur verður ánægjan skammvinn hér á landi - en er á meðan er.

Kortið sýnir stöðuna í 500 hPa-fletinum á morgun, þriðjudaginn 25. ágúst - í boði evrópureiknimiðstöðvarinnar. Jafnhæðarlínur eru heildregnar - af þeim ráðum við vindátt og vindstefnu, en þykktin er sýnd í lit. Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. Litakvarðinn skýrist sé myndin stækkuð.

Mikið lægðasvæði er sunnan við land og austanáttin norðan við það ber til okkar hlýja loftið. Þykktin yfir landinu er meiri en 5500 metrar - og á þessum árstíma er slíkt almenn ávísun á að hiti komist einhvers staðar á landinu yfir 20 stig - en til þess þarf vindur að blása af landi, og helst þarf líka að vera sólskin. 

Við sjáum að lægðardrag teygir sig til norðausturs frá meginlægðinni - um Skotland. Þetta lægðardrag er á leið til norðvesturs og því fylgir mjög rakt loft sem mun um síðir ná til okkar - og jafnframt mun lægðardragið snúa áttinni meira til norðausturs. 

Staðan á miðvikudaginn sést á kortinu hér fyrir neðan - þetta er hefðbundið sjávarmálskort með jafnþrýstilínum og úrkomusvæðum. Einnig má sjá hita í 850 hPa-fletinum markaðan með strikalínum.

Hér er úrkomusvæði komið upp að Norðausturlandi - sýnist vera býsna bústið. Vindur virðist vera stríður norðan og vestan lægðasvæðisins. Hér er kalda loftsins norður undan ekki farið að gæta - það kemur þegar vindur snýst meira til norðausturs - á fimmtudag og föstudag. 

Á kortinu má sjá mikinn hæðarhrygg teygja sig yfir mestallt kortið vestanvert - alveg frá Baffinsflóa og suður til Nýfundnalands. Þessi hæðarhryggur er á leið til austurs og honum fylgir líka nokkuð hlýtt loft - sem gæti komist hingað um helgina - eða upp úr henni. Kuldakastið - ef yfirleitt úr því verður - stendur því stutt. Satt best að segja yrði nokkur tilbreyting að fá sæmilega hlýtt loft úr vestri - kannski að veðurbreyting verði á höfuðdaginn í ár?

Kortið hér að neðan er spá um veður þann dag (laugardag 29. ágúst).

Kalda loftið (ekki svo mjög kalt þó) er yfir landinu - en hlýrra loft úr vestri mjakast í átt til landsins.