Tuttugustigaskortur

Hiti hefur ekki farið í 20 stig á landinu síðan 7. júlí - nú er 10. ágúst. Það er harla óvenjuleg rýrð. Tuttugustigadagarnir í júlí urðu ekki nema þrír. Júlímeðaltal áranna frá 1996 (skeið sjálfvirka kerfisins) er 15,1 dagur. Það var í júlí 1998 sem tuttugustigadagar sjálfvirku stöðvanna voru jafnfáir. 

En kerfin tvö, það mannaða og sjálfvirka telja ekki alveg eins - á síðari árum er sjálfvirka kerfið mun þéttara og nær fleiri dögum en það mannaða - en var frekar á hinn veginn fyrir 2004 - þar á meðal í júlí 1998, en þá náði mannaða kerfið 9 dögum. Við þurfum því sennilega að leita enn lengra aftur til að finna jafnrýran tuttugustigajúlí, kannski var það júlí 1985 þegar mannaða kerfið sagði dagana vera 2 - sömu tölu gaf júlí 1979 og í júlí 1970 var dagurinn aðeins einn. 

Sumarið 2015 - hefur líka verið afskaplega tuttugustigarýrt það sem af er - dagarnir aðeins orðnir 8 á sjálfvirku stöðvunum og aðeins 4 á þeim mönnuðu (en í stórlega grisjuðu kerfi). 

Ársmeðalfjöldi tuttugustigadaga 1996 til 2014 er 32,6 á mönnuðu stöðvunum, en 36,5 á þeim sjálfvirku. Meðaltal áranna 1961 til 1990 er 21,0 - hlýskeiðið hefur því fært okkur að minnsta kosti 12 „aukatuttugustigadaga“ á ári á landsvísu, það er 60 prósent „aukning“ - sýnd veiði en ekki gefin.

En ekki í sumar - þótt það sé auðvitað ekki búið. Meðalfjöldi tuttugustigadaga fram til 10. ágúst 1996 til 2014 er 28,3 á sjálfvirku stöðvunum - rúmir þrír fjórðu hlutar ársfjöldans eru því venjulega liðnir hjá þegar hér er komið sumars. Að meðaltali komu aðeins 8 dagar síðar á sumrinu. 

Á árunum 1961 til 1990 var meðalfjöldi tuttugustigadaga til 10. ágúst 16,7 - aðeins 4,3 dagar að meðaltali eftir það sem lifir sumars. - En meðaltöl eru bara meðaltöl - árið 2003 komu 18 tuttugustigadagar eftir 10. ágúst og á mönnuðu stöðvunum hafa þeir 11 sinnum orðið 10 eða fleiri - á tímabilinu frá 1949. En - 8 sinnum komu engin 20 stig eftir 10. ágúst. 

Næstu tíu daga eru ekki margir tuttugustigadagar í sigtinu - sé að marka spár - en þeir gætu þó orðið einhverjir. - Hin köldu meðaltöl segja að eftir séu um það bil þrír á árinu. - En erum við ekki á hlýskeiði? Meðaltal þess segir að tíu tuttugustigadagar séu eftir á árinu. - Þessi leikur er ekki á „lengjunni“ er það?

Myndin sýnir „rétthugsanlegantuttugustigadag“ - miðvikudaginn 12. ágúst - í boði þykktarkorts evrópureiknimiðstöðvarinnar.

En - lægðin er djúp - mikið af skýjum og brælu í lofti.

Hitinn fyrstu sjö mánuði ársins 2015 - er hann lágur?

Veðurstofan birti á dögunum yfirlit um hita í Reykjavík og á Akureyri fyrstu sjö mánuði ársins 2015. Þar kom fram að hitinn í Reykjavík er -0,3 stigum undir meðallagi áranna 1961 til 1990, en +0,2 stig ofan við það á Akureyri. Þetta er auðvitað enginn óskahiti en í langtímasamhengi ekkert sérstaklega lágur.

Rétt er að taka fram að hér er ekki verið að fjalla um sumarhitann fyrir norðan og austan - hann hefur verið óvenjulágur í raun og veru. 

Lítum á mynd sem sýnir meðalhita fyrstu sjö mánaða ársins í Reykjavík 1871 til 2014.

Jú, hitinn í ár er miklu lægri en verið hefur að undanförnu - þess vegna finnst flestum hafa verið kalt - en aðeins fyrir 13 árum hefðu þessir sjö mánuðir verið taldir alveg eðlilegir hvað hita varðar. - Það eru undanfarin 12 ár sem hafa verið allsendis óvenjuleg. 

Meira að segja á hlýskeiðinu 1925 til 1965 (og maklega er rómað) voru sjö fyrstu mánuðir ársins hvað eftir annað ámóta og nú - og 1949 og 1951 töluvert kaldari. Var hlýskeiðið 1925 til 1965 búið með „kuldanum“ fyrstu sjö mánuði ársins 1931? Það var ekki heldur búið 1949 eða 1951. Það stóð í 40 ár.

Núverandi hlýskeið sýnist á þessari mynd hafa staðið í aðeins 12 ár - ríki einhver regla í „hlýskeiðasveiflum“ ætti það þá ekki að standa 28 ár til viðbótar? Nei - það er engin þannig regla - því miður (eða til allrar hamingju). Núverandi hlýskeið gæti þess vegna verið búið - það er engin fortíðarregla sem verndar það - það er heldur engin regla sem segir - að sé það búið - hljóti kuldi þess vegna að standa í áratugi - síður en svo. 

En ljóst er að árið verður ekki sérlega hlýtt. Fyrstu sjö mánuðir ársins segja mikið um meðalhita þess í heild. Það sést vel á myndinni hér að neðan.

Lárétti ásinn sýnir meðalhita fyrstu 7 mánaða ársins í Reykjavík - en sá lóðrétti meðalhita ársins alls. Mikil fylgni er á milli. Lóðrétta strikalínan sýnir hita það sem af er ári 2015, hún sker rauðu aðfallslínuna við 4,3 stig. Svo kalt ár hefur ekki komið í Reykjavík síðan 1995 - en þá var meðalhitinn hins vegar talsvert lægri eða 3,8 stig.

Við sjáum að eitt ár - kaldara er þetta - náði að hala sig upp í fimm stig áður en því var lokið. Það var 1958.

Það má líka taka eftir því að árin sem voru áberandi hæst á efri myndinni (1964 og 1929) sprungu á limminu - stóðu ekki alveg undir væntingum. Það gerðu hins vegar 2003, 2014, 2010, 1941 og 1939.

Við lékum sama leik fyrir mánuði - þá gaf aðfallsspáin ársmeðalhitann 4,2 stig - en gefur 4,3 stig nú - júlímánuður hefur dregið ársspána upp um 0,06 stig. - En nú eru aðeins fjórir og hálfur mánuður til að vinna árið upp í 5 stig - eins og árið 1958 gerði - það er harla ólíklegt að slíkt takist. 

Eitt ár hlýskeiðsins gamla lenti að lokum undir fjórum stigum. Við eigum meiri möguleika á því heldur en að ná fimmu. Keppnismenn: Hvoru liðinu fylgið þið? Því hlýja eða því kalda?