Eitt versta veður síðari ára

Nú er hægt að slá á samanburð illviðrisins í dag og annarra veðra síðari ára. Annar vegar teljum við á hversu mörgum sjálfvirkum stöðvum í byggð - af öllum - vindur náði 20 m/s á athugunartíma og reiknum hlutfall. Það berum við saman við hlutfall annarra daga. 

Þá fæst eftirfarandi tafla:

röð	ár	mán	dagur	vísitala
1	2001	11	10	746
2	1999	1	16	723
3	2008	2	8	705
4	2008	1	27	676
5	2015	3	14	675
6	2007	12	30	660
7	2014	11	30	594
8	2001	12	7	562

Taflan nær frá janúar 1996 til dagsins í dag. Veðrið í dag er í 5. sæti - á sennilega eftir að hækka aðeins - dagurinn er ekki liðinn (gert kl. 16:30). Munur á þessum veðrum er varla marktækur - en veðrið í dag er alla vega ekki verra en þau verstu.

Við getum líka reiknað meðalvindraða sólarhringsins á sjálfvirkum stöðvum í byggð og búið til þessa töflu:

röð	ár	mán	dagur	mvindur
1	1999	1	16	16,44
2	2012	11	2	15,46
3	1996	2	21	15,41
4	2015	3	14	15,28
5	1996	11	14	15,22
6	2001	11	10	14,94
7	2007	11	30	14,50
8	2011	3	14	14,29

Aftasti dálkurinn sýnir meðalvindhraða í m/s. Veður dagsins er hér í 4. sæti - en á væntanlega eftir að hrapa nokkuð þar til deginum lýkur (hægasti hluti sólarhringsins) er eftir. En samt - þetta er vel af sér vikið. 

Vekja má athygli á því að 30. nóvember 2007 er á öðrum listanum, en 30. desember sama ár á hinum - þetta er rétt. Þessir tveir dagar komast á sitt hvorn listann.

Fyrri listinn mælir helst snerpu veðra - en sá síðari afl og úthald. Við reynum að bera saman árangur í sprett- og langhlaupum. Sumir dagar fá verðlaun í báðum flokkum - en aðrir láta sér annan nægja. 

Breyting í lok dags:

Eins og líklegt var talið hér að ofan hækkaði dagurinn lítillega í snerpunni (efri taflan) - vísitalan endaði í 688 og þar með í fjórða sæti (en ómarktækt lægri en þrjú efstu sætin).

Hins vegar hrapaði dagurinn talsvert í úthaldskeppninni - eins og búast mátti við - meðalvindhraði í byggð endaði í 13,11 m/s og hrap niður í 24. til 25. sæti er staðreynd. 

Hárastarveður

Veðrið sem gekk yfir landið í morgun og í dag var eitt það versta á síðari árum - hvað vindhraða varðar. Lægðin var ekkert sérstaklega djúp - en lagðist þannig að skotvindur heimskautarastarinnar gat teygt sig nærri niður að sjávarmáli. Þetta kemur fyrir en illviðrin fyrr í vetur hafa ekki verið þessarar gerðar. 

Víst er að þversnið vinds frá sjávarmáli og upp í 10 km hæð (250 hPa) líta ekki oft eins illa út og sjá má á myndinni hér að neðan. 

Sjá má legu sniðsins á litla kortinu uppi í hægra horni - syðsti hlutinn er lengst til vinstri - Snæfellsnes kemur fram sem lítill grár hóll neðst fyrir miðju - og Vestfjarðafjöllin aðeins hærri þar lengra til hægri.

Bleikgráu litirnir sýna svæði þar sem vindur er meiri en 48 m/s - vindur fer vaxandi upp í gegnum allt veðrahvolfið - engin lægri staðbundin hámörk er að finna. Vindáttin er svipuð uppúr og niðrúr - hallast aðeins austur fyrir suður alveg neðst - vegna núningsáhrifa.

Þeir sem vilja rýna frekar í myndina geta tekið eftir því að mættishitalínur (heildregnar) eru ekki nema tvær undir 800 hPa hæð á öllum vinstri helmingi myndarinnar - þarna er loftið orðið nokkuð vel blandað og bylgjur eru því veikar yfir Snæfellsnesi þrátt fyrir að vindáttin sé þvert á fjöllin - ofar eru mættishitalínurnar þéttari og þar ber meira á bylgjum - eins yfir Vestfjörðum - þar sem mættishitalínurnar eru þéttari. 

Síðari myndin sýnir þversnið austur eftir Norðurlandi. Þar eru mættishitalínur þéttari og bylgjur mun meiri og draga þær 50m/s nærri því niður til jarðar yfir Tröllaskaga - hes rastarinnar lafir niður undir fjöll. Harla óhuggulegt svo ekki sé meira sagt. 

Strikalínan (græn) sem liggur á ská upp til vinstri sýnir svæði (halla) þar sem mættishitalínurnar liggja mjög bratt - þetta eru einhvers konar skil.

Þetta er skólabókardæmi um hárastarveður. Þau eru algengust í suðlægu áttunum - en koma líka fyrir í vestanátt - en nokkuð langt er þó síðan ritstjórinn hefur séð góð dæmi um slíkt í mjög vondu veðri. 

Afskaplega gagnlegt er að fá að sjá teikningar sem þessar úr nákvæmu veðurlíkani eins og harmonie-líkanið er. Þökk sé öllum þeim sem gerðu það mögulegt, tökum ofan fyrir harmonie-teymi Veðurstofunnar - og spávakt Veðurstofunnar. 

Mjög tætingsleg lægð - að sjá

Lægðin sem á að valda illviðri á morgun laugardag (14. mars) er óvenju tætingsleg að sjá - miðað við margar frænkur sínar. Hér verður ekki neitt rætt um spána - það kynni að valda misskilningi - við látum Veðurstofuna um að halda utan um málið.

En við skulum samt líta á tvær myndir - báðar frá miðnætti (á föstudagskvöld 13. mars). Sú fyrri er hitamynd. 

Jú, vanir myndarýnendur sjá lægðarmiðjuna suður í hafi - en margar blikur eru á lofti harla óhefðbundnar - en greina má haus (hæsti hluti hans er kominn framúr lægðinni) - Hlýja færibandið austan lægðarmiðjunnar er sérlega tætingslegt - en þurra rifan sést. En - ætli það sé ekki vissara að líta á vatnsgufumyndina líka.

Margt skýrara hér. Hálfgert svarthol sést nærri lægðarmiðjunni - þurra rifan -. Þetta er harla óþægilegt. En veðrið gengur hratt hjá - varla tími til að snúa sér við.