Mánudagsillviðri (7.desember)

Eins og ritstjórinn er eilíflega að taka fram eru ekki gerðar veðurspár á hungurdiskum - heldur aðeins fjallað um veður og veðurspár. Veðurstofan (og aðrir til þess bærir aðilar) sjá um spárnar - taka ber mark á þeim. 

En hér verður rýnt í nokkur misskiljanleg (jú, það má líka misskilja þau) spákort. Öll eru úr síðdegisrunu harmonie-líkansins og gilda kl.21 á mánudagskvöld.

Fyrsta kortið sýnir sjávarmálsþrýsting (heildregnar línur), úrkomu (litafletir), hita í 850 hPa (strikalínur) og vind (hefðbundnar vindörvar).

Lægðin er mjög djúp, hér er reiknað niður í 949 hPa í lægðarmiðju. Hér á að taka eftir því að úrkomusvæðið er alveg slitið í sundur - mikil úrkoma er í norðaustanáttinni vestan við lægðina og sömuleiðis á landinu suðaustanverðu, en þar á milli er hún minni. Þetta er ekkert óvenjulegt þegar úrkomusvæði koma úr suðri - landið slítur þau í sundur. Væntanlega er hríðarveður í norðaustanáttinni og sömuleiðis í austanáttinni til að byrja með. 

Hér er settur sporbaugur um „eyðuna“ í úrkomusvæðinu. Þeir sem rýna í kortið (það er stækkanlegt) munu taka eftir því að þrýstilínur eru þar síst þéttari heldur en annars staðar - heldur gisnari ef eitthvað er - auk þess sem alls konar beyglur eru í þrýstisviðinu. Vindur er þó að sjá mikill eða meiri en annars staðar. 

Þessi hegðan vindsins sést enn betur á kortinu hér að neðan.

Sporbaugurinn er nokkurn veginn á sama stað á myndunum. Hér má sjá vindhraða líkansins í 100 metra hæð yfir yfirborði. Athugið að þetta er meiri vindur heldur en er í 10 metra hæð hefðbundinna vindmælinga - og tölur því almennt hærri en við munum sjá í veðrinu. Þetta eru auðvitað skelfilega háar tölur - hæsta gildið er meira en 48 m/s (10-mínútna meðalvindur). Tölur í litlum litakössum sýna líklegar vindhviður. 

Þegar spákort fyrir klukkustundirnar fyrir og eftir eru skoðuð (ekki sýnt hér) kemur í ljós að vindhraðahámarkið innan sporöskjunnar virðist vera sérstök eining innan lægðarkerfisins - tengd samskiptum skila þess og landsins sjálfs. 

Þetta sést betur á næstu mynd - sem er þversnið um veðrahvolfið frá suðurjaðri kortanna hér að ofan (til vinstri á sniðinu) norður um til norðurjaðars (til hægri).

Það þreytir sjálfsagt flesta að rýna í þetta. Litirnir sýna vindhraðann eins og áður - sami litakvarði, vindörvar sýna vindátt á hefðbundinn hátt - en heildregnu línurnar sýna mættishitann. 

Hér sést vel að aðalvindstrengurinn er í neðstu 2 km veðrahvolfsins (undir 800 hPa) - og hann liggur meðfram fjöllunum (gráu fletirnir). Sniðið liggur frá suðri til norðurs eins og áður er sagt - og austanáttin blæs því nokkurn veginn beint inn í myndina í vindstrengnum. Það er ekki auðvelt að sjá jafnmættishitalínurnar - þrautseigustu lesendur ættu þó að geta séð að 278K (Kelvinstig) - línan (ómerkt) hjúfrar sig sunnan við Mýrdalsjökul - undir mesta vindstrengnum - þar rétt vestan við liggja línurnar nánast beint upp - en hallar síðan upp á við til hægri, 288K er þannig í um 1 km hæð rétt suður af landinu - en í meir en 2,5km yfir miðju landi. 

Giska má á (ágiskun að vísu - ritstjórinn reiknar svona nokkuð ekki út í hausnum) að þessi stífla (hlýja loftið ryðst hraðar að en það kalda nær að hörfa) bæti 10 til 15 m/s við vindinn - sem er ekki búinn að ná fullum tengslum við örar breytingar þrýstisviðsins - hann missir fótanna.

 

Þetta má líka sjá á næstu (klám-)mynd - (hún er einungis fyrir fullorðna).

Hér má sjá úr- og ístreymi í 950 hPa-fletinum. Í grófum dráttum má segja að í úrstreyminu (rautt) sé loft að missa fótanna - meira fer burt en kemur í staðinn - í ístreyminu er einhver fyrirstaða - meira safnast fyrir en fer burt. Neðst í veðrahvolfinu fara að jafnaði saman úrstremi og niðurstreymi - en ístreymi og uppstreymi. Uppi er þessu að jafnaði öfugt farið. [Takið eftir orðunum „að jafnaði“ - þeim er ætlað að bæta fyrir ónákvæmni ritstjórans]. Við sjáum vel af lögun úr- og ístreymisflekkjanna að landið ræður miklu um legu þeirra. 

Nú - spurningin er svo auðvitað hvort þetta kalda loft verði þarna þegar ráðist verður á það? Sleppur það kannski burt áður? Á þessu smáatriði hangir spá um ofsaveður eða fárviðri - jú, það er alveg efni í 20 til 25 m/s hvort sem kalda loftið verður til staðar eða ekki - en þessir 10 til 15 m/s til viðbótar sem gera eiga veðrið óvenjulegt hanga alveg á því (alveg er kannski fullsterkt orð - en látum það hanga). 

En fleira er það en vindurinn sem gerir þetta veður leiðinlegt - blotar ofan í mikinn snjó eru aldrei skemmtilegir - munið t.d. að tryggingar ná illa til vatnstjóns að utan. Svo er annar vindstrengur tilheyrandi lægðarmiðjunni - í kringum hana sjálfa er snarpur vindur - af suðaustri, suðri og suðvestri. Suðvestanáttin gæti orðið stríð og æst upp sjó undir morgun á þriðjudag - séu spár réttar. 

En látum þetta duga - og munið enn að hér er engu spáð - við fylgjumst með Veðurstofunni.