Kröftugar lægðir

Kuldapollurinn mikli sem sat allan fyrri hluta júnímánaðar yfir Norðuríshafi skipti sér í tvennt og tók vestari helmingurinn á skrið og fyrir helgina gekk hann til suðurs nokkuð vestan við Grænland og er á kortinu hér að neðan kominn nærri því að þeim stað sem góðkunningi aldinna veðurnörda, veðurskip Bravó sat á árum áður. Þetta er á milli Suður-Grænlands og austurstrandar Labrador.

Næst liggur leið pollsins til austurs og norðausturs í átt til Íslands og hann á síðan að halda áfram hraðferð sinni allt þar til hann er kominn á þann stað sem hringferðin hófst, yfir Norðuríshafi. En kortið sýnir stöðuna um hádegi á morgun, þriðjudag 25. júní. Öll kort pistilsins eru úr ranni evrópureiknimiðstöðvarinnar.

Eftir skiptinguna sat annar ámóta öflugur kuldapollur eftir yfir Norðuríshafinu og er á þessu korti við Ellesmereyju og á að verpa þar kuldaeggi sem fer til suðurs svipaða leið og sá fyrri. Í þessu tilviki eru allar þessar skiptingar hluti af rýrnunarferli kuldans á norðurslóðum, því enn eru nokkrar vikur í hásumar.

En eins og venjulega eru jafnhæðarlínur heildregnar en þykktin er sýnd með litaflötum. Blái liturinn sýnir svæði þar sem þykktin er minni en 5280 metrar - það er næturfrostaþykkt hér á landi á þessum árstíma. Dekkri blái liturinn er byrjar við 5220 metra en við svo lága þykkt getur gert slydduél á láglendi. Sjávarylur og sólskin sjá vonandi um að forða okkur frá slyddunni að þessu sinni - en enn telst óvíst með næturfrostið.

Þegar kuldapollurinn mætir hlýrra lofti úr suðri getur mikil lægðadýpkun átt sér stað á austurjaðri hans. Næsta mynd sýnir spá sem gildir kl. 6 á miðvikudagsmorgni (26. júní).

Þarna er lægðin, á vestanverðu Grænlandshafi. Evrópureiknimiðstöðin telur hana verða um 977 hPa í miðju og hirlam-reiknilíkanið gerir hana enn dýpri. Þetta er óvenjulegt á þessum árstíma. Í lok síðustu viku gekk óvenjuöflug lægð beint til austurs fyrir sunnan land og kom ekki við sögu hér. Vestan við hana steig loftvog mest um 15 hPa á 3 klst sem er fáheyrt á þessum árstíma.

Við höfum séð dýpri lægðir en 977 hPa undir lok júnímánaðar og í júlí - en ekki mikið meira en svo. Í þessari lægð er miðjan svo köld að þessi lága þrýstitala felur enn dýpri háloftalægð sem sést á næsta korti.

Hér eru jafnhæðarlínur enn heildregnar, litafletirnir sýna nú hita í 500 hPa og sömuleiðis má sjá vindörvar gefa styrk og stefnu. Það sem er merkilegast á kortinu er talan við háloftalægðina, 5140 metrar. Þetta er einhver lægsta tala sem sést hefur á 500 hPa-korti hér við land að sumarlagi. Varlegt er að fullyrða að um met sé að ræða en það er alla vega ekki fjarri því. Lægðin á að grynnast heldur áður en hún fer yfir landið á fimmtudagskvöld eða föstudag.

Það er erfitt að komast út úr svona kuldapollakraðaki. Það vill til að sól er hátt á lofti og hitar vel og vandlega þegar hún fær að skína, en ósköp er þetta aumt í bleytu og trekki.

En - verra gat það orðið. Fyrir tveimur dögum var spá fyrir þetta sama lægðakerfi enn verri. Þá átti ný og minni lægð að komast í tengsl við kuldapollinn og var vindi í 100 metra hæð sunnan við lægðarmiðjuna spáð 36 m/s. Ritstjórinn minnist þess varla að hafa séð svo mikinn vind við lægðarmiðju að sumarlagi - óstuddan af fjallgörðum eða landslagi. Við látum það spákort fylgja með sem viðhengi (jpg-skjal) svo lesendum hætti ekki til að rugla því saman við það sem nú er spáð. Lægðarmiðjan litla sem sést á viðhengiskortinu finnst ekki á spákortum dagsins í dag - vonandi rís hún ekki upp að nýju í þriðjudagsspánum.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• veðurpá-marklítil