Enn ein sprengilægðin (og fleiri verða þær í syrpunni)

Sprengilægð er ekki gott orð og verður að biðjast afsökunar á notkun þess í fyrirsögn - en þetta er hrá (eða lítt soðin) þýðing á enska heitinu „bomb“, sem orðasafn bandaríska veðurfræðifélagsins skilgreinir um það bil svona:

Lágþrýstisvæði (utan hitabeltis) sem dýpkar um meir en 24 hPa á einum sólarhring (meir en 1 hPa/klst að jafnaði).  Skilgreiningin kom fyrst fram opinberlega í grein sem þeir Frederic Sanders og John R. Gyakum birtu í tímaritinu Monthly Weather Review 1980 [180, s.1589 til 1606].  Greinin á að vera opin á netinu. Taka má eftir því að í illþýðanlegri fyrirsögn hennar er orðið „bomb“ haft í gæsalöppum - enda subbulegt. Það sló samt í gegn í enskumælandi löndum og víðar. 

En hvað um það. Um helgina fjölluðu hungurdiskar um kröftuga lægð sem aldeilis féll undir þessa skilgreiningu, Hún dýpkaði um 53 hPa á einum sólarhring, 40 hPa á 12 klukkustundum og 15 á þremur klukkustundum. Sömuleiðis var fjallað um nokkur einkenni lægðadýpkunar af þessu tagi. Nú er ný lægð á svipuðum slóðum - ekki alveg jafn öflug - og rétt að hamra á að minnsta kosti einu einkennisatriði.

Við lítum á spá evrópureiknimiðstöðvarinnar um stöðugleika veðrahvolfsins og gildir hún kl. 9 á miðvikudagsmorgni, 23. janúar.

Ef vel er að gáð sjást útlínur Íslands efst í hægra horni kortsins og Nýfundnaland er vinstra megin við miðju þess. Hér er fleygur lágra veðrahvarfa að ganga til austurs á móts við fleyg af röku og hlýju lofti. Þetta er hin kröftuga blanda. Fjólublái liturinn sýnir svæði þar sem mættishiti veðrahvarfanna er lægri heldur en mættishiti í 850 hPa yrði - ef allur raki þess þéttist (dulvarmi loftsins losnaði). Kort þetta hefur þann kost að hér sjást bæði þessi mikilvægu atriði sprengjuuppskriftarinnar í sjónhendingu.

Lægðarmiðjan er samkvæmt spánni um 963 hPa á þessum tímapunkti en á korti sem gildir klukkan 18 er hún komin niður í 952 hPa, hefur dýpkað um 11 hPa á 9 klukkustundum - En mesta 24 klukkustundadýpkunin er samkvæmt spánni 37 hPa, vel inni á „sprengjusvæðinu“.

Gríðarlegur vindur fylgir - litlu minni en var í helgarlægðinni. Í 850 hPa má sjá 55 m/s þar sem mest er.

Þetta kort gildir klukkan 21 á miðvikudagskvöld og sýnir það hæð 850 hPa-flatarins í dekametrum (1 dam = 10 metrar). Vindur er sýndur á hefðbundinn hátt með vindörvum og lituðu svæðin sýna lágskreið hitahvörf - þar á meðal skilasvæði. Lægðin grynnist nokkuð ört eftir þetta en spár benda til þess að úrkomusvæði hennar nái alveg til landsins um síðir - trúlega síðdegis á fimmtudag.

Fleiri „sprengjur“ eru að taka mið, jafnvel fleiri en ein. Ástand sem þetta er í boði kuldapollsins mikla yfir Kanada (Stóra-Bola) en hann sendir hvert kuldaskotið á fætur öðru út yfir hlýtt Atlantshafið um þessar mundir.