Smávegis af júlí 2025

Enn og aftur urðu mikil umskipti í veðurlagi við mánaðamót júní/júlí. Júní hafði verið svalur (sérstaklega fyrstu tíu dagarnir), kom á eftir alveg sérlega hlýjum maímánuði. Eins var með júlí, hann varð alveg sérlega hlýr og reiknast sá hlýjasti sem vitað er um í byggðum landsins, allt frá upphafi mælinga, en almanaksbróðir hans 1933 var reyndar jafnhlýr. Eins og fram hefur komið í yfirliti Veðurstofunnar var þó ekki alls staðar um methita að ræða. 

Taflan hér að ofan sýnir hvernig hiti mánaðarins á spásvæðunum raðast meðal júlímánaða þeirra 25 ára sem liðin eru af þessari öld. Hann var hlýjastur þeirra allra á Austurlandi að Glettingi, Austfjörðum og Suðausturlandi, en næsthlýjastur á Miðhálendinu, á Vestfjörðum, Ströndum og Norðurlandi vestra og Norðurlandi eystra. Að tiltölu var hann svalastur við Faxaflóa og á Suðurlandi, raðast þar í 4 og 5 hlýjasta sæti - mjög hlýr þó.

Kort evrópureiknimiðstöðvarinnar sýnir meðalhæð 500 hPa-flatarins (heildregnar línur), meðalþykkt (daufar strikalínur) og þykktarvik (litir). Þykktin er yfir meðallagi á nær öllu svæðinu, mest þó við vesturströnd Noregs þar sem var alveg sérlega hlýtt, dagar þegar hiti náði þar 30 stigum óvenjulega margir. Jafnhæðarlínurnar segja okkur að suðlæg átt hafi verið ríkjandi hér á landi. Háloftasunnanáttin var óvenjustríð miðað við árstíma, sú þriðjamesta í júlímánuði frá upphafi háloftamælinga. Hún var mun stríðari en nú í hinum illræmda júlímánuði 1955, - en sá mánuður keppir raunar í flokki þeirra allrahlýjustu á Austurlandi. Sunnanáttin var svipuð eða lítillega stríðari en nú í júlí 2018. Ekki hlaut sá mánuður sérlega væn eftirmæli. Vestanáttin var hins vegar ekki fjarri meðallagi í júlí og hefur það forðað því að mánuðurinn lenti í flokk með úrhellismánuðum um landið suðvestanvert. 

Kortið sýnir yfirborðssjávarhitavik í júlí (miðað er við 1981 til 2010) - eins og reiknimiðstöðin sér þau, Eins og sjá má er sjávarhiti langt ofan meðallags við landið, sérstaklega fyrir norðan. Tvennt verður þó að hafa í huga þegar horft er á kort sem þetta. Annars vegar er um yfirborðshita að ræða. Fyrir kemur að hann er í raun ekki mjög dæmigerður, segir aðeins frá allra efsta laginu. Sé um slíkt að ræða geta fáeinir vindasamir dagar breytt útliti kortsins mjög - kaldari sjór undir blandast þá upp í yfirborðið. Hins vegar er mjög lítið að marka meðaltölin á hafíssvæðunum við Austur-Grænland. Þegar ís er á svæðinu er yfirborðshiti illa skilgreindur - ekki mikið að marka hlýjar eða kaldar tungur og svæði á þeim slóðum. 

Þegar vindur fer að aukast í haust kemur hið sanna ástand sjávarhitans mun betur í ljós. En auðvitað hafur hinn hái yfirborðshiti við landið norðaustanvert áhrif á hitafar við ströndina - meðan hann varir. 

Þótt fyrstu ágústdagarnir hafi verið mjög hlýir á Norðaustur- og Austurlandi (hiti langt ofan meðallags), er samt ekki hægt að segja að útlitið næstu daga sé sérlega hlýindalegt. Alls ekki er þó hægt að tala um kulda, að svo stöddu að minnsta kosti. Hinir hlýju kaflar í maí og júlí - og kuldinn í júní - hittu mjög vel í mánaðamót að þessu sinni. Hefðu þau skipst öðru vísi á mánuðina - verið t.d. hálfum mánuði fyrr eða síðar en að öðru leyti eins hefði ekki verið um nein sérstök met að ræða. Met geta þannig verið býsna tilviljanakennd. 

Eins og fram kom í yfirliti Veðurstofunnar er árið það sem af er í fimmtahlýjasta sæti alla mælitímabilsins. Í Stykkishólmi hefur ekkert ár frá upphafi mælinga byrjað jafnhlýlega og á Akureyri hafa aðeins tvö ár verið hlýrri - fyrstu sjö mánuðina og í Grímsey aðeins eitt ár.

Þökkum BP að vanda fyrir kortagerðina.