Enn af hitabylgjunni

Nú er maíhitabylgjunni miklu lokið. Eins og fram kom í yfirliti Veðurstofunnar er þetta langmesta hitabylgja sem við vitum um í maímánuði - þótt nákvæmur samanburður við eldri tilvik sé að vísu nokkuð erfiður þegar leitað er langt aftur í tímann. Landsmet var sett í maíhita og langflestar veðurstöðvar landsins skiluðu nýjum maímetum, þar af nokkrar þar sem mælt hefur verið mjög lengi. Þótt ákefðin væri mikil var það þó ekki síður úthaldið sem var óvenjulegt. Hiti komst yfir 20 stig einhvers staðar á landinu tíu daga í röð og daginn sem útbreiðslan var mest, þann 18., fór hiti í 20 stig á meir en helmingi stöðva í byggðum landsins, og daginn eftir á nærri helming stöðva. Aðeins sárafáar hásumarhitabylgjur skila hærra hlutfalli. 

Ritstjóri reiknar (sér til hugarhægðar) meðalhita sólarhringsins í byggðum landsins. Þann 17. reiknaðist hann 13.5 stig og 13.2 stig þann 18. Þetta er um einu stigi meira heldur en við höfum áður séð í maí á því tímabili öllu sem við eigum auðveldan samanburð við (aftur til 1949) er (1,5 stigum hærra en hæsta meðaltal sjálfvirku stöðvanna 1997 til 2024 og 1,4 stigum hærra heldur en meðaltal mannaðra stöðva (1949-2012)). 

Meðalhámarkshiti á landinu stendur sig enn betur. Hæsti meðalhámarkshitinn nú (19,4 stig) er um þremur stigum hærri heldur en við vitum um áður í maímánuði og lendir reyndar meðal tíu efstu sólarhringa á ársgrunvelli líka. 

Annað er að segja um lágmarkshitann. Hann var að vísu mjög hár og hæsta sólarhringslágmarkið nú var 14,2 stig (á Skrauthólum þann 17.). Það er lítillega (en þó ómarktækt) hærra en hæstu sólarhringslágmörk sem við þekkjum í maí (14,0 stig). Slík lágmarksmet voru nú sett á rúmlega 40 stöðvum sem athugað hafa í 15 ár eða meira, það er lægra hlutfall heldur en hlutur nýrra hámarksmeta. Meðallágmarkshitinn nú var hæstur þann 17., 6,9 stig og er það langt neðan mets. Þótt nætur væru hlýjar meðan á hitubylgjunni stóð, voru þau hlýindi ekki nærri því eins almenn og hlýindin að deginum. 

Þetta kemur líka í ljós þegar við athugum hvaða klukkustundarmet voru slegin. Við athugum hver er hæsti hiti (ekki hámarkshiti) sem mælst hefur á hverri heilli klukkustund (1997 til 2025). Kemur þá í ljós að öll eldri met allra klukkustunda frá 8 að morgni til 22 að kvöldi féllu, en aftur á móti engin yfir nóttina. Að vísu höfðu hlýindi þann 7. maí áður slegið út metið kl.5. 

Línuritið sýnir hæsta hita hverrar klukkustundar í maí á sjálfvirkum veðurstöðvum í byggð. Annar ferillinn (blámerktur) sýnir hvernig metum var háttað á tímabilinu 1997 til 2024, en efri ferillinn sýnir breytinguna sem varð nú í maí. Metið sem skráð er kl.5 var sett þann 7., en hin ýmist þann 15., 17. 18. og 20. Engin ný met af þessu tagi voru sett yfir blánóttina, kl.8 var eldra met jafnað, kl.9 og 10 munaði nánast engu, og aftur kl.20 og 21. Aftur á móti var eldra met kl.16 slegið um nærri 4 stig. Hægt væri að fabúlera um þetta séreinkenni þessarar hitabylgju, en hér verða lesendur ekki þreyttir með slíku. 

Rekist ritstjórinn á einhverjar athyglisverðar viðbótarupplýsingar um hitabylgjuna sem ekki hefur þegar verið getið um mun hann frekar bæta þeim við hér heldur en stofna nýja pistla.