Kosningaveðurspár

Til gamans lítum við nú á spár evrópureiknimiðstöðvarinnar um kosningaveðrið undanfarna tíu daga. Ritstjórinn gerir sér auðvitað fulla grein fyrir því að nú þegar kosningar eru afstaðnar hefur eiginlega enginn áhuga á slíku. Þetta er því mest fyrir hann sjálfan og einhverja örfáa sérvitringa. 

Á fyrri myndinni er raðað upp spám reiknimiðstöðvarinnar á 12 klst fresti alla síðustu tíu daga, en þá kom veðrið á hádegi í dag, kosningadaginn 30.nóvember fyrst inn í spárnar. Rétt að benda á að myndirnar verða skýrari séu þær stækkaðar - og fyrir þá örfáu sem vilja í raun og veru skoða þær allar er mun skýrara eintak lagt í pdf-skrá í viðhengi. 

Fyrsta spáin er efst til vinstri og kom frá reiknimiðstöðinni síðdegis þann 20.nóvember. Sú spá telst mjög röng. Sú næsta á eftir var líka nokkuð röng og næstu daga var töluvert flökt í spánum. Þær voru þó sammála um að skörp skil og úrkomusvæði væri við landið, oftast yfir því. Í einu tilviki var farið með skilin alveg vestur fyrir land. Það hefði táknað hláku á landinu, nema e.t.v. á Vestfjörðum. 

Frá og með síðasta mánudegi (rauður rammi á myndinni) varð þó úr að skilin sjálf yrðu fyrir suðaustan land. Munurinn frá degi til dags fólst í lítilsháttar hliðrun á úrkomusvæðinu, úrkomumagninu og vindhraðanum. Þrátt fyrir þetta „suð“ má segja að reiknimiðstöðin hafi eftir þetta haldist í farvegi sem síðan reyndist réttur. Neðsta kortið synir stöðuna um hádegi í dag (úrkoman er ekki teiknuð). Ritstjórinn er gamall í hettunni og þykir þessi fimm daga spár reiknimiðstöðvarinnar undragóð - sérstaklega vegna þess að ekkert sem heitir var vikið frá henni á tímabilinu. En auðvitað kemur þrátt fyrir það upp alls konar vafi. Það skiptir máli hver vindáttin nákvæmlega er og hversu mikil úrkoman er - og hver hitinn er. Finna má vik í öllum þessum atriðum auk þess sem mat manna á því sem sést á kortum af þessu eða ámóta tagi er alltaf eitthvað misjafnt. 

Auk þessara spáa barst auðvitað fjöldi annarra, en í öllum aðalatriðum má segja að þessu veðri hafi verið allvel spáð síðustu dagana. 

Síðari mynd dagsins er líka nokkuð ofhlaðin, en vel þess virði samt að líta á aðalatriðin. Betra eintak má einnig finna í áðurnefndu viðhengi. 

Það er háloftarit frá Keflavíkurflugvelli sem er til vinstri á myndinni. Hita má finna á lárétta ásnum - og jafnhitalínur liggja þaðan skáhalt upp til hægri - frostmarkslínan er örlítið þykkari en hinar. Á lóðrétta ásnum má sjá þrýstihæð, þar eru hefðbundnir þrýstifletir, 1000 hPa, 850 hPa, 700 hPa og svo framvegis. Rekja má hita mælingarinnar með því að fylgja rauðu línunni. Það kólnar hratt alveg neðst - upp í um 1 km hæð. Þar taka við hitahvörf þar sem hiti fellur lítið næsta kílómetrann. Síðan tekur við ákveðið hitafall sem verður hraðara þegar ofar kemur. Við 300 hPa (eða þar um bil) hættir hitafallið að mestu og hiti er nánast sá sami í öllum hæðum eftir það, svo langt sem línuritið nær. Bláa línan sýnir daggarmarkið. Með því að bera saman hita og daggarmark sjáum við rakastig loftsins. Séu línurnar tvær nærri hver annarri er loftið rakt, en sé bilið langt er loftið þurrt. 

Lengst til hægri á myndinni má greina vindörvar. Þar sjáum við vindstyrk og stefnu á hefðbundinn hátt. Við getum nú mjög gróflega greint fjögur meginloftlög í athuguninni. Neðst er köld norðaustanátt - með fremur miklum raka. Þeir sem horfðu til vesturs á suðvesturhorninu í dag máttu greina smáa bólstra í fjarska yfir sjónum. Í hitahvörfunum þar yfir er staðan blönduð, áttin enn úr norðaustri neðst, og dregur úr raka eftir því sem ofar dregur. Þetta er heimskautaloft norrænnar ættar, trúlega komið af svæðinu austan Grænlands. Þar fyrir ofan er komið í lag sem merkt er b. Þurrt og vindur er hægur úr norðri, eða jafnvel norðvestri. Þurrkurinn bendir til niðurstreymis. Trúlega er þetta loft búið að fara yfir Grænland og hefur það leitað niður austan þess. 

Síðan komum við upp í loft sem merkt er með bókstafnum c. Þar er vindur úr suðvestri og loftið mun rakara heldur en neðar. Þetta loft er af suðrænum uppruna. Ofan á því liggja veðrahvörfin. Þar er suðvestanátt, skammdegisröst heiðhvolfsins er smám saman að ná sér á strik nú þegar sólar nýtur ekki lengur til að hita upp óson og fleiri geislunarnæmar lofttegundir heiðhvolfsins. 

Til hægri á myndinni má sjá gervihnattamynd sem tekin er um hádegi í dag. Þar má sjá mikinn skýjabakka yfir landinu. Þar er suðræna loftið sem við minntumst á, við sjáum líka niður í smábólstrana fyrir vestan land - þá sem tilheyra neðsta laginu. Jaðar skýjabakkans var oft fagur á að líta bæði í dag og í gær. Sömuleiðis sjáum við ís í Grænlandssundi á myndinni. Hann er væntanlega nýmyndaður, þunnur og örlög óljós. 

Þar neðan við er kort úr 500 hPa-fletinum. Þar sjáum við það sama. Hlýja suðvestanáttina yfir landinu og, lægðardrag við vesturströndina og jökulkalt loft fyrir norðan land. 

Sannleikurinn er sá að sáralitlu hefur mátt muna að mikla hríð gerði um nær allt land og þá verst um landið suðvestanvert. Örlítið öflugra lægðardrag þurfti til, örlítið meira aðstreymi norðanlofts - eða örlítið kaldara yfirstreymi yfir Grænland til að hræra upp í hitahvörfunum og lyfta þeim þannig að úrkoma næði að myndast. 

Gott hjá reiknimiðstöðinni að ná þessu svona vel. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• myndefni í betri upplausn - pdf