17.7.2024 | 21:29
Stílhrein staða
Nú er hásumar á norðurhveli jarðar. Það er aðeins misjafnt eftir landsvæðum hvenær sumarið toppar og einnig er það misjafnt eftir hæð í lofthjúpnum og sömuleiðis í sjó. Þessir toppar eru þó oft svo óljósir að þeir sjást ekki nema í meðaltölum sem taka til margra áratuga - eða jafnvel enn lengri tíma. Sól er auðvitað farin að lækka á lofti aftur - búin að gera það í nærri fjórar vikur þegar hér er komið. Sjórinn tregðast lengst við - hér við Ísland er sumar í sjó í hámarki fyrri hluta ágústmánaðar - og það er þá hlýjasti tími ársins á útnesjum og eyjum - gætir seinkunarinnar mest austanlands. Í norðurjaðri staðvindasvæðanna er hlýjasti tíminn enn síðar.
Í miðju veðrahvolfi er styrkur vestanvindabeltis norðurhvels í lágmarki í kringum 10. ágúst og um tíu dögum til hálfum mánuði síðar snýst vindátt úr austri í vestur í miðju heiðhvolfi. Um þær mundir má segja að hausts fari að gæta. Eins og oft hefur verið fjallað um hér á hungurdiskum er lengd sumarsins - árstíðarinnar ekki alveg einhlít - fer eftir því í hversu margar árstíðir menn vilja skipta árinu. Er árið flatbrauð - eða er það rjómaterta? Eru sneiðarnar bara tvær eða fjórar (jafnstórar) eða kannski átta eða tólf - misstórar þá.
Á þessu ári ber miðsumar að fornu tali upp á 28.júlí - sumarauki var í fyrra (og reyndar rímspilliár) þannig að oftast er miðsumar fyrr en nú. - Samt sem áður hittir þessi dagsetning tímatalsins gamla vel á það sem að meðaltali er hlýjasti tími ársins á landinu. Við höfum smjattað á því áður hér á hungurdiskum - í fyrra var reiknað út að meðaldagsetning hlýjasta dags ársins væri 29.júlí.
En víkjum nú að stöðunni á norðurhveli um þessar mundir - á venjulegri yfirlitsmynd.
Kortið er úr iðrum evrópureiknimiðstöðvarinnar og gildir síðdegis á föstudag. Jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins eru heildregnar, af þeim ráðum við vindstefnu og vindátt í miðju veðrahvolfi. Litir sýna þykktina, en hún mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs. Þar sem hún er lítil er kalt, þar sem hún er mikil er hlýtt. Meðalþykkt við Íslandi í júlí er um 5460 metrar (við mörk gulu og grænu litanna). Á föstudaginn á landið að vera í græna litnum - hiti verður undir meðallagi - segir spáin.
Það sem er sérlega skemmtilegt við þetta kort er hversu reglulega kuldapollarnir raða sér hringinn - flestir nærri 60 gráðum, þeir við Alaska aðeins sunnar. Litlu pollarnir eru nú sjö að tölu - sjö nær reglulegar bylgjur umhverfis móðurkuldann yfir Norðuríshafi - bylgjutala sjö. Hún er talsvert tísku í sumarhamfarafræðaheimum (já, afkimarnir eru margir) um þessar mundir. Ritstjóri hungurdiska nennir eiginlega ekki að fjalla um ástæðurnar - gæti það kannski - en er farinn að rása í brautinni. Þeir sem vilja geta t.d. litið á bakvið þennan tengil.
Móðurpollurinn er öflugur - eins og sjá má, sjö eða átta jafnhæðarlínur og þrjár eða fjórar jafnþykktarlínur hringa sig nærri miðju hans. Þetta er ekki alveg stöðugt - jafnvægisdans á línunni. Við megum taka eftir því að litlu pollarnir eru misöflugir - þeir sem eru yfir Rússlandi og Síberíu eru vægari heldur en hinir (2,3 og 4). Sömuleiðis er langmesti hryggurinn milli þeirra einnig yfir meginlandi (vestanverðu Kanada) - og sömuleiðis er pollurinn sunnan Íslands að dæla hlýju lofti til norðurs (fyrir austan land) og reynir að styrkja hrygginn. Hudsonflóapollurinn er á leið suðausturs og ýtir þá upp hlýju lofti á undan sér líka. Þetta mun leiða til breytinga - en það tekur nokkra daga, að minnsta kosti.
Það sem helst virðist skipta okkur máli er að pollurinn fyrir sunnan land þokast norður og þær spár sem nú er veifað segja að úr verði nokkuð öflug lægð (miðað við árstíma) fyrir norðan land - og þá upp úr helginni. Þessum flutningum fylgja ákveðin leiðindi - en við gerum þó ekki mikið úr þeim í bili - látum Veðurstofuna og aðra til þess bæra aðila flytja nánari fréttir - verði ástæða til (sem ekki endilega er ljóst á þessu stigi).
En hlýindi (að marki) virðast varla í kortunum í bili. Við vitum ekkert um hver verður hlýjasti dagur ársins 2024 - ekki einu sinni hvort hann er þegar liðinn. Í pistlinum í fyrra var bent á að síðustu 75 árin hefur hlýjasti dagur ársins á landinu í heild einu sinni orðið í maí - og einu sinni í október - þannig að meðaltalið segir ekkert um einstök ár.
Flokkur: Vísindi og fræði | Facebook
Um bloggið
Hungurdiskar
Færsluflokkar
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (21.11.): 214
- Sl. sólarhring: 220
- Sl. viku: 2135
- Frá upphafi: 2412799
Annað
- Innlit í dag: 201
- Innlit sl. viku: 1875
- Gestir í dag: 183
- IP-tölur í dag: 176
Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar
Eldri færslur
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020
- Október 2020
- September 2020
- Ágúst 2020
- Júlí 2020
- Júní 2020
- Maí 2020
- Apríl 2020
- Mars 2020
- Febrúar 2020
- Janúar 2020
- Desember 2019
- Nóvember 2019
- Október 2019
- September 2019
- Ágúst 2019
- Júlí 2019
- Júní 2019
- Maí 2019
- Apríl 2019
- Mars 2019
- Febrúar 2019
- Janúar 2019
- Desember 2018
- Nóvember 2018
- Október 2018
- September 2018
- Ágúst 2018
- Júlí 2018
- Júní 2018
- Maí 2018
- Apríl 2018
- Mars 2018
- Febrúar 2018
- Janúar 2018
- Desember 2017
- Nóvember 2017
- Október 2017
- September 2017
- Ágúst 2017
- Júlí 2017
- Júní 2017
- Maí 2017
- Apríl 2017
- Mars 2017
- Febrúar 2017
- Janúar 2017
- Desember 2016
- Nóvember 2016
- Október 2016
- September 2016
- Ágúst 2016
- Júlí 2016
- Júní 2016
- Maí 2016
- Apríl 2016
- Mars 2016
- Febrúar 2016
- Janúar 2016
- Desember 2015
- Nóvember 2015
- Október 2015
- September 2015
- Ágúst 2015
- Júlí 2015
- Júní 2015
- Maí 2015
- Apríl 2015
- Mars 2015
- Febrúar 2015
- Janúar 2015
- Desember 2014
- Nóvember 2014
- Október 2014
- September 2014
- Ágúst 2014
- Júlí 2014
- Júní 2014
- Maí 2014
- Mars 2014
- Febrúar 2014
- Janúar 2014
- Desember 2013
- Nóvember 2013
- Október 2013
- September 2013
- Ágúst 2013
- Júlí 2013
- Júní 2013
- Maí 2013
- Apríl 2013
- Mars 2013
- Febrúar 2013
- Janúar 2013
- Desember 2012
- Nóvember 2012
- Október 2012
- September 2012
- Ágúst 2012
- Júlí 2012
- Júní 2012
- Maí 2012
- Apríl 2012
- Mars 2012
- Febrúar 2012
- Janúar 2012
- Desember 2011
- Nóvember 2011
- Október 2011
- September 2011
- Ágúst 2011
- Júlí 2011
- Júní 2011
- Maí 2011
- Apríl 2011
- Mars 2011
- Febrúar 2011
- Janúar 2011
- Desember 2010
- Nóvember 2010
- Október 2010
- September 2010
- Ágúst 2010
Bæta við athugasemd [Innskráning]
Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.