Af árinu 1871

Tíðarfar var talið hagstætt á árinu 1871. Meðalhiti í Stykkishólmi var 3,3 stig, 0,7 stigum ofan meðallags næstu tíu ára á undan. Meðalhiti í Reykjavík var 3,6 stig og er giskað á 2,0 stig á Akureyri. Júnímánuður var sérlega hlýr, einn þeirra hlýjustu sem vitað er um. Í Stykkishólmi kom ekki hlýrri júní fyrr en árið 2007 (en auðvitað er óvissa nokkur í svona gömlum mælingum). Einnig var hlýtt í maí og fremur hlýtt í desember. Kalt var aftur á móti í mars, apríl, ágúst, september og nóvember.

 

Sérlega kaldir dagar voru 8 í Stykkishólmi, 13., 14. og 15.mars, og 23.apríl þeirra kaldastir. Mjög hlýir dagar voru fjórir, 29.maí og 8., 9. og 10.júní. Síðastnefndu tvo dagana mældust 20°R [25°C í Hvammi í Dölum]. Þá mældist hiti 20,5°C í Reykholti að morgni 10.júní. Hitabylgjur voru ekki alveg óþekktar á 19.öld. 

Apríl var sérlega þurr í Stykkishólmi og einnig var nokkuð þurrt í febrúar, ágúst og nóvember. Aftur á móti var úrkomusamt í janúar. 

 

Þrýstingur var óvenjuhár í nóvember og hár í apríl, júní og september, en lágur í júlí og ágúst, og einnig í janúar og mars. Lægsti þrýstingur ársins mældist í Stykkishólmi þann 16.desember, 960,5 hPa, en hæstur var hann á sama stað 1035,2 hPa þann 30.nóvember. Þrýstiórói var með minnsta móti í apríl og júní. 

Hér að neðan eru blaðafrásagnir af tíð og veðri. Eins og venjulega er stafsetning að mestu færð til nútímaháttar. Að auki eru lítilsháttar upplýsingar úr öðrum áttum. 

Fréttir frá Íslandi birta yfirlit um veðráttu á Íslandi 1871 [s.24 og áfram]. Valdimar Briem tók saman. [Lítillega stytt hér]:

Þegar á allt er litið, var veðuráttufar á íslandi mjög gott næstliðið ár. Framan af vetrinum 1870—71 var víðast hlýtt veður og fannkoma lítil; hélst það hartnær fram að jólum; þá tók drjúgum að snjóa, og voru fannalög komin um allt land í árslok. Þegar eftir nýár tók upp snjó allan á Suðurlandi, Vesturlandi og um vesturhluta Norðurlands, en um austurhluta Norðurlands voru frost og fannkomur fram undir lok janúarmánaðar; þó hlánaði stundum dag og dag, og gjörði blota og kaföld; hlupu þá snjóflóð sumstaðar fram á Norðurlandi og gjörðu tjón nokkurt á fénaði manna og heyjum. Fyrri hluta febrúarmánaðar voru góðviðri um allt land; en er líða tók á mánuðinn, fór veðurátta mjög að spillast og gjörði nú um hríð hið óstöðugasta veður, en þó jafnan hart. Þá er kom fram í marsmánuð, harðnaði enn meir og kyngdi niður snjó miklum um allt land, en þó einkum norðanlands; þó tók yfir, er kom fram í miðjan mánuðinn; komu þá ákafir norðanstormar með hafróti og brimi og fylgdi þeim fannkoma mikil; gjörði þá stórhríð yfir allt Norðurland og Austurland; stóð hún í fjóra daga samfleytt (12.—15.mars). Þá er hríðinni létti af, sáu menn, að ís allmikill var kominn undir land, og var jaka þegar farið að reka inn á firði; sást nú eigi annað fyrir en hallæri; fénað allan varð að hafa á gjöf, en hey voru víða farin að minnka; allar bjargir voru bannaðar á sjó, en mörg heimili því nær þrotin að vistum. En nú var batinn í nánd; þá er leið á marsmánuð, komu vindar af landi ofan og hröktu ísinn á haf út, og varð hann brátt úr landsýn. Nú tók veður að batna um allt land, snjókomurnar að minnka, stormarnir að stillast, frostin að réna og sólin að hækka á lofti; þá tók jörð að þiðna og gróa, og fór nú svo fram langa hríð, að sólbráð var um daga, en hœg kœla um nætur. Nú voru úti allar vetrarhörkur sunnanlands og vestan, og fór veður batnandi eftir því sem meir nálgaðist vorið. En norðanlands og austan var ein skorpan eftir. Þá er eftir var ein vika aprílmánaðar, tók veðurátta þar aftur að harðna, og gjörði frost mikil og norðanstorma; rak þá aftur hafís að landi og miklum mun meir en fyrr; var sífelld ísbreiða fyrir öllu Norðurlandi, allt vestan frá Horni á Hornströndum og austur að Langanesi; horfðist nú mjög óvænlega á, en hér fór betur en á horfðist, því að ísinn náði eigi landfestu og tók þegar að reka undan landi; í öndverðum maímánuði var hann horfinn að fullu og öllu, og varð hans eigi vart síðar. Nú tók vorið við, og var það eitt hið blíðasta og gróðrarsælasta, er verið hefur á þessari öld. Á skömmum tíma leysti snjó allan úr hlíðum og grasið þaut upp í einni svipan víðsvegar um land; sunnanlands og vestan voru hlýjar vorskúrir og vætur tíðar, en norðanlands og austan voru hœgir þurrkar og sólskin um daga og döggfall um nætur. Allstaðar var hiti mikill, en þó einkum í dölunum norðanlands; seinustu dagana í maí og framan af júní var hitinn þar víða allt að 30 stigum (eftir Réaumurs mæli) móti sól um hádegi, en 20 stig í forsœlu, og þegar heitast var, 15 stig undir miðnætti. Um þær mundir er sláttur byrjaði skipti nokkuð um veðuráttu, og tók nú að þorna upp sunnan- og vestanlands, en aftur að rigna norðan- og austanlands; á Suðurlandi var þurrkurinn minnstur í Skaftafellssýslu, en á Norðurlandi voru rigningar minnstar í Húnavatnssýslu. Í lok ágústmánaðar skipti aftur um veðuráttu; tók nú að rigna sunnanlands og vestan, en þorna upp aftur norðanlands og austan; í sláttulok var aftur þurrkur um allt land. Í sumarmánuðunum höfðu hitar verið venju fremur, en nú tók smámsaman að kólna, er að haustaði; þó mátti veðurátta heita hin besta þar til í október; þá tóku að koma hret norðanlands með frosti og snjókomu, en þeim létti brátt af aftur og gjörði blíðviðri þar til seint í mánuðinum; þá gjörði enn hörð norðanveður norðanlands með brimróti miklu og fannkomu, og eyddust hagar allir; í nóvember gjörði aftur stillt veður og hœg, og stóðu þau nokkra hríð. Undir árslok tók veðurátta að harðna norðan- og austanlands, en þar á móti var besta tíð sunnan- og vestanlands allt til ársloka.

Þess er áður getið, að vorið var mjög gróðursælt, þar eð hvervetna voru hlýindi mikil og skin og skúrir skiptust á. Þegar í miðjum júnímánuði var grasvöxtur því nær hvervetna orðinn meiri en vanalega í miðjum júlímánuði; byrjaði sláttur því víða nær mánuði fyrr en vant er; leit nú út fyrir hið besta heyskaparsumar, en þá komu rigningar norðanlands og austanlands, og gekk mjög illa að þurrka heyið; lágu töður sumstaðar þrjár vikur á túnum og hröktust mjög; sunnanlands og vestanlands var heyþurrkur og hirðing hin besta framan af slætti, nema í einstöku sveitum. Seinni hluta sumarsins eða á engjaslætti gekk heyþurrkur aftur vel á Norðurlandi og Austurlandi, en illa á Suðurlandi og Vesturlandi; varð sláttur þar mjög endasleppur í mýrarsveitum, því að gras fór allt í kaf sökum rigninganna, og kom eigi aftur upp að mun, er upp þornaði; í hinum þurrlendari sveitum varð heynýting aftur góð áður en slætti lauk. Heybirgðir voru hvervetna miklar, og þegar á allt er litið, víðast allgóðar; reyndar höfðu töður nokkuð hrakist á Norður- og Austurlandi, og úthey á Suður- og Vesturlandi, en flestir voru þó að mestu ánœgðir með heyafla sinn. ... Kál, rófur og kartöflur spruttu einnig víðast í betra lagi og voru snemma fullþroska, en eigi varð arður af þeim að því skapi meiri en að vanda, sem heyaflinn var meiri. Þar sem sáð hafði verið höfrum og byggi, varð uppskera einnig í betra lagi; en slíkt er svo óvíða, að þess er naumlega getandi. Melurinn eða villikornið í Skaftfellssýslu spratt einnig í besta lagi.

Janúar. Hitafar var nærri meðallagi. Heldur snjóþungt var um landið norðaustanvert en sunnanlands tók snjó upp.  

Norðanfari segir frá þann 28.janúar:

[Þ.17. janúar] féll snjóflóð á Krakavöllum í Flókadal í Vesturfljótum, sem tók hús með 2 hestum og fjárhús með 5 sauðum, 40 hesta af heyi og 1 mann; af hverju ekkert var fundið þá seinast fréttist þaðan og hingað. Aðfaranótina hins 18. [janúar] féll snjóflóð á Grund í Ólafsfirði, sem tók þar fjósheyið með tveimur kýrfóðrum af töðu. Hústóft er sögð á bak við bæinn sem flóðið lenti fyrst í, og þegar það hafði fyllt hana fór það fram af bænum og mölvaði um leið bæjardyrahurðina. Allt fólkið hafði flúið úr bænum. — Í hríðunum 11.—13. féll snjóflóð á Ánastöðum í Sölvadal í Eyjafirði, sem braut inn hús, tók af hey og banaði 18 kindum. Fólkið fékk sér með naumindum bjargað út úr baðstofunni og bænum og komist yfir að Draflastöðum hinumegin í dalnum.

Gangleri segir frá 7.febrúar: 

Allt frá því fyrir nýár, var hér norðanlands fannkoma allmikil og stundum bleytufjúk, svo víðast var jarðlaust orðið, fyrir áfreða meðfram, fram til þess 24. [janúar] að þá þiðnaði og gjörði góða hláku allt til mánaðarloka, svo í öllum góðsveitum hér nyrðra er komin upp góð jörð og víða á útkjálkum nokkur. Af Suðurlandi er tíðarfar sagt mjög gott, allt til ársloka, en þó heldur ógæfusamt, svo treglega hefir gefið til fiskisóknar, enda er afli sagður þar almennt mjög lítill.

Febrúar. Tíð fremur hagstæð, sérstaklega um landið sunnanvert. Hiti nærri meðallagi.

Gangleri segir af febrúartíð þann 28.febrúar:

Af Suðurlandi er að frétta góða tíð og snjóleysi, og það allt norður að Yxnadalsheiði; hið sama má nú næstum segja að sé hér nyrðra, eftir því sem um er að gjöra um þetta leyti vetrar, en þó er nú ekki óvíða lítið um jörð fyrir spilliblota er gjörði 21. [febrúar]. Fyrir sunnan er sagt fiskilítið, nema suður í Garði hafði verið góður afli.

Mars. Erfið tíð, illviðrasöm  og köld. 

Gangleri segir af marstíð þann 28.mars:

Tíðarfar hefir verið yfir marsmánuð mjög óstöðugt hér nyrðra. og jarðskortur allmikill, svo flestur peningur hefir oftast verið á gjöf. Dagana 2.og 3.[mars] var hér ofsa sunnan- og vestanveður, svo við tjóni lá; hröktust þá 4 skip úr Fljótum, er voru í hákarlalegu, þrjú til Flateyjar og löskuðust þar dálítið, en einir náðu Grímsey eftir þriggja dægra hrakning, en héldu skipi sínu óskemmdu. 12. og 13. [mars] var hin mesta stórhríð með ofsa norðanveðri og brimgangi; rak þá nokkurn ís að landi, svo einstaka jaki kom inn á firði, en af Siglunesi sást töluverður ís útifyrír; eftir það rak hann heldur frá, því vindur hefir endur og sinnum, heldur staðið af landi ofan, en eigi mun þurfa langvinna hafátt til þess, að sá voðagestur heimsæki menn aftur. Snjór má nú heita í meira lagi um Eyjafjarðar- og Þingeyjarsýslu, en í mesta lagi um Skagafjörð, eftir því sem frést hefir. Af Suður- og Vesturlandi hefir eigi frést síðan um miðjan fyrra mánuð, en þangað til hafði þar verið góð tíð.

Þann 14. apríl segir Þjóðólfur af skiptöpum og hrakningum 2.mars:

[Eftir bréfi af Langadalsströnd dagsett 17.mars] Af skiptapanum frá Bolungarvík 2. mars. [Þ.2. mars] kom hér einhver mesti stormur, sem menn muna. Í Bolungarvík reru flest skip um morguninn til lóða, var þá hvasst nokkuð suðaustan eða út Djúpið og herti vindinn eftir því sem upp á daginn kom, svo að rok var orðið um dagmál; þeir, sem voru þá eigi komnir upp undir land, urðu undan að hleypa og komust flest skipin undir Stigahlíð norðanverða, og lágu þar fyrir akkerum góðan tíma; en þegar vindurinn gekk þar meir til vesturs, hleyptu þau inn með Stigahlíð aftur, urðu sum að liggja fyrir akkerum í rokinu, en náðu þó flest út í Bolungarvík um nóttina. Eitt skipið varð að hleypa upp í hlíðina sjálfa og upp í allt stórgrýtið, og bar það til þess að fyrst hafði brotnað af því stýrið og nokkrar árarnar, en síðan brotnaði skipið þar sjálft í stórgrýtinu, en mennirnir náðu að bjarga sér. Eitt skipið hrakti norður í Aðalvík um nóttina (norður yfir allt Djúpið og Jökulfirðina). En tvö skipin fórust alveg (og voru 6 manns á hvoru þeirra); átti annað skipið Gísli bóndi Bjarnason í Ármúla hér á Langadalsströnd, en hitt Eyjólfur prestur Jónsson á Melgraseyri; fórst skipið Gísla rétt við Stigahlíð, og rak þegar sama dag ýmislegt af því; en hitt skipið telja menn víst að hafi farist dýpra, og vita menn ekkert um með hvaða atvikum það hafi skeð. Bæði þessi skip voru sérlega vel mennt og vel út búin, og formenn hinir duglegustu á báðum. Hét Halldór Þorleifsson formaðurinn á prestsskipinu, og var vinnumaður hans, einhver besti aflamaður hér um pláss og hinn mannvænlegasti. En sá hét Jón Jónsson, er var fyrir Ármúlaskipinu, frá Bæjum á Snæfjallaströnd, og flestir þeir 12 samtals, er af skipum þessum drukknuðu, voru ungir menn af Snæfjallaströnd og hér af Langadalsströnd. — Víða urðu skemmdir á húsum og bátum af veðri þessu, en þó eigi að mun, það ég hafi frétt.

Þó að eigi leiddi skiptapi af eður manntjón, þykir þess vert að minnast, eftir bréfi norðan úr Blönduhlíð 23.[mars] að þann sama dag, sem skiptapinn varð í Bolungarvík 2.[mars], reru 4 skip norður í Fljótum í hákarlalegu; og rauk brátt og snerist til ofsaveðurs þar norðanlands eins og fyrir vestan, svo að eigi sáu þeir annað fangaráð á öllum þeim 4 Fljótaskipunum, en að hleypa undan og norður til Flateyardals (í Þingeyjarsýslu); náðu og 3 skipin þar lendingu með heilu, en [fjórða] skipið varð seinna fyrir og komst eigi þar inn undir land fyrr en dimmt var orðið, svo eigi sást til landtöku, lagðist það þá fyrir stjóra þar í öllu rokinu fyrir afdrepi nokkru, en þó eigi betra en svo, að skipverjar urðu að sitja uppi í andófi til styrktar við stjórann, og hrökk þó eigi til, því stjórafærið slitnaði von bráðar, og var þá eigi annað úrræða en setja upp segl í rokinu og hleypa undan norður til Grímseyjar; urðu þeir enn að leggjast þar fyrir andófi um hríð, í hlé af eynni, og haldast þar svo við, þar til veðrinu slotaði nokkuð þegar kom fram á næsta dag; þá náðu þeir þar lendingu með heilu. Öll þessi skip voru talin af þar um Skagafjörð, þangað til þau komu heim aftur að nokkrum dögum liðnum, með heilu og höldnu, án þess nokkur ætti þeirra von. Þeir sem til Grímseyjar hröktust, sögðu þaðan góðan fiskiafla í allan vetur og vellíðan eyjarbúa.

Þann 4.apríl birti Norðanfari tíðarfréttir, aðallega að austan:

[Þ.10.[mars] lagði Jón hreppstjóri Snorrason á Skógum á Þelamörk héðan austur í Múlasýslur, en kom hingað aftur 31.[mars] eftir 3 vikna ferð; hann hafði farið lengst áleiðis í Stöðvarfjörð og Breiðdal. Að austan segir hann harða veðurátt og fyrir seinustu hlákuna jarðlaust á Jökuldal, Fellum og Úthéraði, en allgott til haga í Skriðdal, Fljótsdal og Breiðdal. Heilsufar manna gott. ... Mikla hríðin, sem skall hér á 12. [mars] og hélst við sumstaðar í dagstæða 3 sólarhringa, hafði og farið yfir allt Austurland, en þó óvíða ollað stórkostlegu tjóni, nema á Eskjufirði, hvar albúið þilskip, er fara átti fyrst á Vopnafjörð með korn og síðan út til hákarlaveiða, slitnaði upp, rak þar á land og braut í spón. Skipverjar gátu með mestu herkjum bjargað sér, nema einn er týndist eða drukknaði. Skipverjar höfðu verið búnir að flytja miklar vistir handa sér í skipið, er allt fórst ásamt korninu. Kaupm C.D. Tulinius hafði átt hákarlaskip þetta. Enginn afli eystra. [Fjögur] hafskip höfðu sést fyrir stóru hríðina úti fyrir Berufirði, og sáust ekki aftur fyrr enn 22.—23.[mars] Fremur var það hald manna, að þetta mundu kaupför, heldur en fiskiskip. Víða um sveitir hafði verið kvartað um bjargar- og heyskort, og sumir farnir að reka af sér. Kornmatarlaust að kalla á öllum verslunarstöðum eystra, nema á Djúpavogi, enda hafði aðsóknin þar verið fjarskaleg. Hinn 17. [mars] hafði drengur orðið úti í Vopnafirði í útsunnan skaraveðri og frosti. ... 1.[apríl] voru hér staddir menn af Sléttu og úr Núpasveit til að sækja sér matbjörg, sem segja þar mikinn bjargarskort, og nokkrir farnir að skera af hinum fáu skepnum sínum. Sellaust er sagt í öllum veiðistöðum nyrðra. Flestir höfðu lagt nætur sínar á þorra, er hafa liðið marga slettu af útsynningsbyljum og sumstaðar alveg farið upp af sjógangi; t.a m. á Bakka á Tjörnesi hvar 6 nætur töpuðust í stóru hríðinni 12.— 14.[mars]. Á Látrum, ysta bæ á Látraströnd austan megin Eyjafjarðar, hafði opið vetrarskip, er nýlega var komið að úr hákarlalegu, tekið út með öllu er í því var af farvið, seglum, akkeristrengjum og veiðarfærum, skinnklæðum, skrínum og koffortum, af þessu hefir sumt alveg tapast en sumt rekið aftur skemmt og höggvið, og skipið brotið mjög, svo tæplega verður að því gjört. — Talsverður hafíshroði hefir sést hér norðan fyrir landi, frá Langanesi og vestur í Strandir. Einn hafísjaka hafði rekið inn að Málmey á Skagafirði, sem sagt er að sest hafi að á þrítugu, aðrir segja sjötugu dýpi. — Allt til skamms tíma halda menn að fiskur hafi verið hér úti fyrir, en vegna ógæfta eigi orðið sætt. ... [Þ. 31. janúar] hvolfdist bátur upp við lendingu undan bænum Eiði í Eyrarsveit í Snæfellsnessýslu, með 4 mönnum, er kom úr Stykkishólmskaupstað, 3 drukknuðu en einn komst á kjöl; veður stóð á land, og bar bátinn þegar með manninum upp að fjöru.

Gangleri segir 12.apríl frá tíð og skipsköðum:

Tíðarfar hefir á Suður- og Vesturlandi, verið um marsmánuð mjög líkt og hér nyrðra, heldur hart og mjög óstöðugt. Síðan 29.[mars] hefir hér verið hin æskilegasta tíð og staðviðri, stundum dálitlar þíður, en oftast sólskinsbráð, með dálitlum næturfrostum.

Skiptapar. 31. janúar fórst 4 mannafar vestur við Eyrarsveit, drukknuðu þar 3, en 1 komst af. 2. mars urðu tveir skiptapar í Bolungarvík og drukknuðu þar 12 menn. 22. [mars] fórst bátur við Kjalarnes suður með 4 mönnum, er allir drukknuðu.

Þjóðólfur segir þann 28.apríl frá skiptöpum og mannskaða í Mýrdal 28.febrúar og 20.mars:

Af skiptöpunum og mannskaðanum i Mýrdalnum 20.[mars] bárust nú með póstinum greinilegar skýrslur einkum frá sóknarprestinum til Sólheima og Dyrhóla herra Gísla Thorarensen á Felli, einnig frá Ingimundi hreppstjóra Eiríkssyni á Oddum í Meðallandi, mest samt um einstaklega bágborinn hag þeirra 5 ekkna og samtals 24 föðurlausra barna, þar sem 6 alls, þeirra er drukknuðu i Mýrdalnum, og þar af 5 búendur kvongaðir úr Meðallandinu sjálfu, voru allir úr Leiðvallarhreppi. Af þessum 5 búendum drukknuðu 2 fyrr í vetur, þ.e. 28. [febrúar], og hefir öldungurinn Einar Jóhannsson hreppstjóri í Dyrhólahreppi og bóndi í Þórisholti í Mýrdal skrifað oss greinilega skýrslu reyndar af skipskaðanum báða þessa daga, en þar hjá vísar síra G. Th. einmitt til skýrslu Einars hreppstjóra um skipskaðann 28. febrúar. Og þó að þá eigi færist nema einir 2 menn, sýna þó atvikin við þann skiptapa, sem oftar, að hársbreidd ein er einatt milli lífs og dauða á sama augnabliki, og milli þess að skipi, þar sem ýta skal eður lenda í brimsjó, lendist vel, en annað, er fer á hæla því, brotnar í spón og fleiri og færri drukkna og brimrotast. Skýrsla Einars hreppstjóra er þannig: [Þ. 28. febrúar] var hér almennt róið, gengu í Reynishöfn (milli Dyrhólaeyjar og Reynisfjallsdranga) 2 áttæringar og 1 sexæringur, stýrðu þeim synir mínir Hjalti, Finnbogi og Jón. Sjór var slæmur, en brimaði mjög er á leið, urðu þeir þá að leggja frá og út í Dyrhólahöfn (vestan undir Dyrhólaey); voru Eyjungar þá að lenda, er hinir komu og kölluðu sjó þar fullgóðan; en meðan þeir seiluðu og bjuggust í land, — því allir fiskuðu þá vel, mest af lúðu, — spilltist sjórinn. Tveimur lentist vel, en Jón, er seinast lenti, kæfði af gríðarstórum sjó, er strax mölbraut bátinn, því hann stóð undir (?). Maður var til hafður vaðborinn, sem vel gafst, svo öllum mönnunum var fljótt bjargað með aðfylgi þeirra er til náðu, nema 2 er aldrei sáust og ekki hafa rekið. Ýmsir meiddust af skipbrotunum, en lítið kvað að því. Menn þeir sem drukknuðu þarna vorn báðir giftir bændur úr Meðallandi, Jón frá Söndum Jónsson, kenndur við Langholt, og Jón frá Fjósakoti Jónsson.

En af mannskaðanum 20. [mars] er fyrrgreind skýrsla síra Gísla Thorarensens þannig: [Þ.20. mars] á góuþrælinn var hér gott veður og blítt; réru menn um morguninn alskipa, en ekki hafði sjór verið vel dauður, þegar róið var; en laust fyrir hádegi jós í þeirri veltu, á einu vetfangi, að sjór varð langt um ófær. Þegar brima tók, leituðu skipin undir Dyrhólaey þegar til lands; þau voru 4, þrír áttæringar og einn sexæringur, en þeim sóttist treglega róðurinn, því þeir áttu að sækja í gegn einstreymings vesturfalli og nokkrum kalda, náðu þeir fyrstir vörum formennirnir Stígur Jónsson á Brekkum og Jón Árnason í Garðakoti og lentu þeir þegar með heilu og höldnu: á hæla þeim kom þriðji áttæringurinn; var þar formaður Sigurður bóndi Sigurðsson frá Skarðshjáleigu (almennt nefndur: „hvíti“), og hélt þegar í land, er helst sýndist lag, kom hann og réttur í sandinn og var búinn að taka af sveilina, en í því skipið kenndi grunns kom slíkt ólag, að skipið langt um fyllti og dróst út síðan: varð þar bjargað 3 mönnum, en formaðurinn fórst og með honum 15 hásetar. Nú var sexæringurinn einn eftir úti á sjó; að leggja til Vestmanneyja sýndist ekki ráð; því báturinn var segllaus og mesti gangstampur, en leit út fyrir að komast á vestan, enda gaf raun vitni um að svo fór, því skip þau er ganga við Jökulsá lögðu þar frá, sökum brims, en þegar þau komu út á hin svo kölluðu Fjallahraun urðu þau að snúa aftur, hleyptu þeir þá upp við Jökulsá með heilu og höldnu. þegar líða tók undir sólarlagið, sýndist heldur að sljákka í sjóinn, réðu þá þeir sem á bátnum voru af, að leita lands, heldur en að liggja úti um nóttina, því hefði hvesst, var ekki nema opið haf að reka í. Í upphafi leit svo út, sem lendingin ætlaði að fara vel, því lagið var gott, en í því skipið kenndi sandsins reis upp hnykill er dró skipið flatt upp í topp sér og hvolfdi síðan, í sandinum voru báðir formennirnir, er lentir voru og 7 mennaðir; hinir voru farnir til bæja, má vera helst til seinna, þó þeir væri þjakaðir eftir daginn, björguðu þeir þar 6 mönnum en 10 þeirra fórust, bæði skipin fóru út með landi, kvað annað þeirra hafa rekið á Holtstjörn við Eyjafjöll en hitt á Önundarstaðatjörn í Landeyjum. Af hinum drukknuðu eru 17 reknir voru 13 lík jörðuð að Dyrhólakirkju, ... og hefi ég ekki á æfi minni staðið að jafnsorglegu embættisverki, eða heyrt slík kvein og harmkvæli sem þá voru í kirkjugarðinum á Dyrhólum. ... Ég þarf ekki að lýsa fyrir þér ástandinu í Dyrhólahreppi, það er aumara en frá verði sagt, en ég tek það til dæmis, að af 36 búendum, er hanga við hokur í Dyrhólasókn, eru 11 ekkjur. Af skýrslum þessum sjáum vér, að drukknað hafa samtals 28 manns, að meðtöldum þeim, er fórust 28.febrúar, af þeim voru 18 búendur eður heimilisfeður, 1 fyrirvinna, en 9 ungir menn ókvongaðir og öðrum háðir.

Gangleri segir af skipskaða og hrakningum í pistli 13.júní:

Hinn 28.apríl fórst hákarlaþilskipið Svalur, af Svalbarðströnd við Eyjafjörð, nálægt svonefndum Kögri fyrir vestan Strandahorn, þenna hinn sama dag var mikill stórhríðargarður; hröktust þá mörg skip vestur fyrir Strandir og voru mörg komin mjög grunnt þegar til lands sá, svo var og einnig með Sval; átti þá strax að leggja til djúps en það tókst ekki fyrir stórsjó og ofviðri, barst hann þá þegar á land upp í stórgrýtta fjöru og flúðir, og muldist síðan í spón. Skipverjar fengu bjargað sér á þann hátt að einn komst í land með vað en hinir færðust á eftir á honum. Fyrir dugnað háseta og formannsins Jóns Þórðarsonar á Espihóli fengu þeir bjargað miklu af farangri sínum, seglum og veiðarfærum. Á þriðja dægri eftir að skipið barst upp, eftir að hafa lengi vel farið með björgum fram og fært sig með handvöðum, ýmist fyrir forvaða eða upp á þá, náðu skipverjar bænum Atlastöðum við Fljótavík.

Apríl. Kalt í veðri, en tíð allhagstæð framan af, en síðan mjög óhagstæð nyrðra en skárri syðra. 

Séra Þóarinn í Reykholti segir frá sumarblíðu og mistri þann 9. og 10. 

Norðanfari segir af tíð og slysum í pistlum þann 2.maí:

Veðuráttufarið hefir nú lengi verið oftar stillt og kjurt nema dag og dag hvassviður, en frostin mikil svo víða í sveitum er ærinn gaddur og fram til sumra dala og á útkjálkum að kalla jarðlaust. Margir eru sagðir komnir að þrotum með hey sín.

[Þ.19.mars] höfðu [tveir] menn er áttu heima í Seyðisfirði, verið á ferð sjóleiðis sunnan úr Norðfirði, en lentu í myrkri um kvöldið of grunnt við Hánefsstaðaeyri í Seyðisfirði, svo bátnum hvolfdi í ólagi en skolaði öðrum manninum hálfdauðum á land, hinn drukknaði. Um kvöldið 10.[apríl] (annan dag páska), var róið úr Fljótum á þremur opnum skipum til hákarls; tvö af þessum skipum komu aftur eftir skamma útivist, því þá hafti gengið að norðanhvassviður og hríð með gaddhörku. Þriðja skipið var eigi komið aftur eftir hálfan mánuð, svo menn eru mjög hræddir um að það hafi týnst. Á því voru 10 menn og 8 af þeim giftir bændur, og meðal hinna völdustu úr sveitinni. Sagt er að konur eða ekkjur þessara manna eigi 37? börn. Þá síðast sást til þessa vantandi skips, var það á framsiglingu, eftir ágiskun annað hvort til þess að leita eftir meiri afla, eða þá skipverjar orðnir villtir því áttavitinn sem þeir höfðu, hafði verið bilaður, og enginn á skipinu vel vanur stjórn í ofviðri og sjóróti. Skipið var sagt gott og útbúnaður þar eftir. ... Í Vestur-Skaftafellssýslu hafði í vetur rekið 3 stórtré hvert 19 álnir ferstrend og á hvern veg alin úr aski, og fjórða tréð 13 álnir 3/4 alin á hvorn veg mahognje. Síðan hörkurnar hófust hefir frostið hér orðið mest 12 stig á Reaumur [-16°C], en til dala í Húnavatnssýslu 15—17 stig [-19 til -21°C]. Hákarlaskipin sem farið hafa í legu urðu fyrir dæmalausar sjóhörkur að leysa og fara til lands, því allt sem sjór eða ágjöf náði til, varð sem klakabunki t.a.m. þilfarið upp í miðjar styttur.

Maí. Hagstæð tíð og hlý, nema helst fyrstu vikuna nyrðra.

Gangleri segir af tíð þann 10.maí:

Tíðarfar hefir verið seinnipart aprílmánaðar allstaðar um Norður- og Austurland allt til 6. [maí] hið harðasta og frostamikið, svo það hefir stigið allt að 13 gr. Í góðsveitum hefir verið svo rautt, að jörð hefir verið fyrir útigangspening, en til dala og á útkjálkum hafa skepnur að miklu mátt standa við hey; skepnuhöld manna voru því víða orðin ískyggileg fyrir heyskort, ef eigi voraði vel héðan af. Í þessum harðviðrakafla rak nokkurn hafís undir land, allt frá Horni að vestan til Langaness að austan, en hvergi hefir hann orðið landfastur, nema ef vera skyldi við Horn og Langanes Síðan hinn 6. hefir verið hlýtt veður. 

Júní. Sérlega hlýtt og hagstætt veðurlag. 

Norðanfari birti þann 13.júlí bréf:

[Snæfellsnessýslu 30.maí]: Næstliðinn vetur mátti heita yfirhöfuð að tala hér í betra lagi að góu undantekinni, sem var ákaflega úfin og töstug, svo engan dag á henni viðraði vel til enda, heldur sífeldir umhleypingar, stundum blotar, en aftur grimmdarstormar og harðneskjukaföld; aldrei kom mikill snjór á láglendinu en talsverður til fjalla. Minnilegt ofviðri gjörði hér 22. mars og mátti það heita „eftirslæmur" góuillviðranna, en síðan hefir oftast verið góð veðurátta, og snjólaust mátti kalla hér á láglendi á sumarmálum. Vorið hefir verið kalt og blítt til skiptis, og þó oftar blítt, gróður kominn í betra lagi, þó er lítið af því látið, að farið sé að lifna nyt í kúm, sem líklega kemur af vetrargjöfinni, hinni fúnu og marghröktu töðu, sem reyndist í lakasta lagi, svo kýr héldust ekki við hold á henni, og komast valla í hálfa nyt. Slæm eru sumstaðar eða víðast gemlinga- og unglambahöld, einkum þar sem votlent er. Núna um hátíðina [hvítasunna 28.maí] hafa hér verið stórfelldar sunnan rigningar, sem heldur hafa ollað tjóni.

[Suðurmúlasýslu 8.júní] Tíðin er hér nú um þessar mundir hin indælasta og gróður þýtur upp. Áður voru fénaðarhöld slæm. Afli er víða kominn.

[Mýrasýslu 12.júní] Veðurátta góð og grasvöxtur í betra lagi.

Gangleri segir af tíð þann 13.júní:

Tíðarfar hefir mátt heita stillt og gott síðan síðasta blað vort kom út (10.maí), og síðan um 20.[maí] einkar mikil veðurblíða; hitinn hefir jafnaðarlega verið 12—18 gr. og það stundum dag og nótt, svo nú mun gróður víðust hér nyrðra kominn í besta lagi.

Norðanfari segir af góðri tíð 22.júní:

Síðan eftir miðjan [maí] hefir veðuráttan verið hér hverjum deginum betri og hagstæðari, með hitum og nokkrum sinnum úrkomu, svo horfur á grasvexti eru þegar orðnar hinar bestu. [Þ.8.júní] var hitinn 37 stig á R móti sól [46°C], 20 forsælunni [25°C] og 14 [17,5°C] um háttatíma.

Júlí. Óhagstæð rigningatíð norðaustan og austanlands, og jafnvel líka í Skaftafellssýslum, en mun betri um landið sunnan- og vestanvert. Hiti nærri meðallagi. 

Þórarinn í Reykholti segir frá þrumuveðri bæði þann 4. og 11. Þann 4. og 6. var þrumuveður á Grenjaðarstað í Suður-Þingeyjarsýslu og þann 29. á Flögu í Þistilfirði. 

Þann 28.júlí birti Norðanfari úr bréfi frá fylgdarmanni þeirra Johnstrups og Lundgren dagsett við Mývatn 21.júlí:

Bág er tíðin hér síðan við komum hingað 7.[júlí], hefir aldrei komið regnlaus dagur nema 19. og snjóaði nóttina fyrir ofan í miðjar hlíðar á Bláfelli og á ofanverð fleiri fjöll. Í gær kom hér stór haglhríð við Vatnið, en upp undir Kröflu var þó regn. 18.[júlí] var hitinn upp við Kröflu kl.12, 5° á R [6°R], en seinni part dags 3,5° [4°C]. Töður eru farnar að skemmast hér á túnum, og ekki kominn ein tugga í hlöðu.

Ágúst. Fremur svöl tíð og óhagstæð um landið norðan- og austanvert, en skárri syðra.

Þann 19.ágúst snjóaði ofan að bæjum við Grenjaðarstað og 2.ágúst segir séra Þórarinn í Reykholti frá hélu að morgni - ekki er þó víst að fryst hafi í lofti.  

Norðanfari ræðir heyskapartíð 7.ágúst:

Nær því allan júlímánuð hefir hér verið hafátt og þokur með meiri og minni úrkomu og nokkrum sinnum hellirigning, og í næstliðinni viku snjóaði á fjöllum, og sumstaðar ofan undir byggð. Dagana 23.— 26. var hér góður þerrir, náðu þá margir meira og minna inn af töðum sínum og einstakir hirtu alveg. Aftur hefir á sumum bæjum ekki náðst þurr baggi í næstliðnar 5 vikur, t.a.m. á Mýri í Bárðardal.

Norðanfari birti þann 7.nóvember úr bréfi úr Bjarnarnesi í Austur-Skaftafellssýslu, dagsett 12.ágúst: „Grasár hér svo slíkt hefir eigi komið síðan 1854, töður hirtust mikið til grænar“. 

Þjóðólfur rekur heyskapartíð í pistli 17.ágúst:

Grasvöxtur einstaklega mikill og góður, eins og fyrr var getið, og það yfir allt land eftir því sem af spyrst (samt ekki í hinni litlu Grafningssveit, vart meðal-grasár að þeir segja þaðan). Töðunýtingin hefir og verið afbragðsgóð hér neðanfjalls og um allt Vesturland og Borgarfjörð; hreppandi [svo] ofanfjalls austur undir Markarfljót, aftur fyrir austan Mýrdalssand austur úr til Lónsheiðar og í Húnavatnssýslu, svo að yfirborð töðunnar var náð skemmdalaust í garð um öll þessi héruð nú um framanverðan þennan mánuð Undan Eyjafjöllum er oss skrifað 6.[ágúst] „að heyskapurinn gangi stirt", og mun það hafa verið víðast þar um sveit, um sama leyti eða um byrjun þ.m., aðeins mikið eður jafnvel meira lá þar úti óhirt heldur en það, er komið var í garð. Líkt mun vera í Mýrdalnum og engu betra, ef eftir vanda lætur.— Nýkomnir menn að norðan segja, að engi töðubaggi hafi enn verið kominn í garð víðsvegar yfir Skagafjörð um lok [júlí] lengra að norðan hefir eigi spurst.

September. Fremur svalt, úrkomusamt syðra en heldur hagstæðari tíð norðaustanlands. 

Norðanfari segir af tíð 11.september:

Hér norðanlands hefir gengið mjög erfitt með þurrkana, þar til fyrir og eftir höfuðdaginn, var hér allgóður þerrir með köflum, náðu þá flestir því sem þeir áttu úti og svo í þeirri vikunni, sumu vel þurru, en meira og minna hröktu.

Gangleri segir af tíð í pistli þann 13. september:

Á Suðurlandi og sömuleiðis um Vesturland hefir tíðarfar verið hið besta um allan sláttartímann, sífeldir hitar og þurrkar; grasvöxtur allstaðar í besta lagi, heyafli er þar því talinn með langmesta móti. Á Suðausturlandi voru að vísu sagðar nokkrar rigningar, en þó eigi svo, að þær hafi gjört mikinn hnekki við heyskap manna. Um Norður- og Austurland hefir þar á móti verið mjög óþurrkasasamt síðan snemma í júlímánuði, svo heyskapur hefir fyrir þá sök gengið tregara en ella hefði orðið, þar grasspretta var í besta lagi; hey manna hafa því á mörgum stöðum hrakist og jafnvel skemmst það sem í garð var komið. Þó að óþurrkar og óstöðugt tíðarfar hafi nú nokkuð dregið úr heyafla manna hér nyrðra, þá mun þó mega fullyrða, að heyföng séu almennt orðin nokkuð meiri en í meðallagi, og gætu enn orðið í besta lagi ef nú færu að koma þurrviðri, eins og nú hefir verið í fjóra daga. Í Húnavatnssýslu er sögð betri nýting á heyjum en hér nyrðra, og heyafli mjög mikill.

Hin 9 þ. m. kom austanlands póstur Daníel Sigurðsson, með honum spurðust ekki aðrar fréttir, en að mjög óþurrkasamt hefði yfir höfuð að tala verið um Austurland, heilsufar manna gott, ...

[Berufirði 22.ágúst] Veðuráttan hefir allt til þessa í sumar mátt heita æskileg, grasvöxtur með betra móti, hirðing á heyi hin besta, nema í 2 miklum norðanveðrum hafa menn misst nokkuð af heyi. Afli hefir verið nokkur í sumar hér fyrir öllu Austurlandi, þó hefir hann hér í Berufirðinum verið talsvert minni en í fyrrasumar og ekki gengið eins innarlega á fjörðinn.

Þjóðólfur segir 14.september:

Með höfuðdeginum brá nú svo greinilega, að svo sem veðráttan var þurr og hagstæð til heyskapar og allra athafna, mátti segja alla 3 mánuðina þar næst á undan, og það með svo einstakri og stöðugri veðurblíðu að fæstir muna slíka, síst svo langgæða, þá heitir nú ekki að þurr dagur hafi komið síðan 29. [ágúst] og varla þurr stund hér sunnanlands; ekki að tala um, að neinn baggi hafi náðst undan síðan, svo hér eiga menn nú orðið feikimikið hey undir víðsvegar um Suðurland, og víða kvað vera farið að slá slöku við heyskapnum og senda frá sér kaupafólk, með því líka að vatnsfylling er farin að baga á flæði- og mýrarjörðum.

Október. Almennt hagstæð tíð fram eftir mánuði, en snerist undir lokin til töluverðrar snjókomu um landið norðanvert. 

Gangleri birti þann 3.nóvember úr bréfi af Suðurlandi (óstaðsett), dagsett 6.október:

Með höfuðdegi brá til storma og votviðra, er héldust fram í miðjan september, en þá þornaði upp aftur með norðankælu og frosti um nætur; varð því góður endir á heyskap manna og nýtingu. Fiskiafli er að kalla enginn. Skurðarfé reynist hvervetna rýrt, og fjárheimtur þykja slæmar í svo björtu og góðu fjárgangnaveðri. Aðfaranótt hins 24.[september] strandaði saltskip til Siemsens kaupmanns í Reykjavík nálægt Þórkötlustöðum í Grindavík; mennirnir komust af, en skipið var selt við opinbert uppboð 2.þ.m.

Þann 30.desember segir Norðanfari frá skipahrakningum á Húnaflóa í október, byggt á bréfi sem dagsett var 4.desember:

Þann 17. október lögðu kaupskipin af Skagaströnd og Hólanesi af stað heimleiðis, og er mælt að hríðin hafi komið á þau út af Eyjafirði, hröktust þau til baka vestur undir Strandir og voru þar hætt komin, Öðru skipinu hafði kastað á hliðina, og ekki getað rétt sig við fyrr en eitthvað slitnaði eða brotnaði. A Hólanesskipinu sigldi íslenskur maður Gunnlaugur að nafni, er mælt, að hann ásamt verslunarstjóra Jakob Holm, sem einnig tók sér far með því, hefðu mikið styrkt að því, að skipið fórst ekki. Bæði skipin hleyptu inn á Skagastrandarhöfn hinn 22.[október] til að fá aðgerð á ýmsu er bilað hafði, en fóru svo alfarin þaðan aftur 31 október.

Þjóðólfur segir af strandi í pistli þann 25.nóvember

[Þ.31.október] strandaði í Eyrarsveit skammt frá Kirkjufelli, (er sjómenn kalla „Sukkertoppen") fyrir vestan Grundarfjörð, jaktin „Elisabeth", eign kaupmanns H.E. Thomsen. ... skipstjóri M. Kjerulf; skip þetta var hlaðið með ýmsar vörur frá kaupmanni N.C. Gram til S.Richters í Stykkishólmi og borgaranna í Flatey. — Strand þetta orsakaðist með þeim hætti, að nóttina milli 30.—31. október þegar skipið var fyrir vestan Jökulinn, bilaðist það eitthvað og varð lekt, og daginn eftir um nónbilið, gjörði svo sterkan hvirfilbyl, að mastrið brotnaði, svo ekki varð eftir af því nema 2 [álna] langur bútur fyrir ofan þiljurnar; rak svo skipið lengra innmeð, þangað til það sást af Eyrarsveitungum (nefnilega bryggjumönnum) sem reru (bugseruðu) það upp á ströndina, hvar það og farmurinn átti að seljast 9.[nóvember] og eftirfylgjandi daga.

Gangleri greinir frá tíð í pistli þann 3.nóvember:

Haustveðuráttan hefir hér norðanlands mátt heita hin besta, oftast frostlaust nótt og dag. Fyrstu vikuna af október gjörði að vísu hret nokkurt með frosti og dálitlum snjó, en hann tók brátt upp aftur, og varð hið blíðasta veður til hins 25. [október] að aftur gjörði hret til mánaðarloka, en með frosti og snjóum, en þá gjörði aftur litla þíðu og síðan gott veður — Hinn 21.[október] nálægt kl.10 um kveldið, varð hér vart við ekki svo lítinn jarðskjálfta.

Norðanfari segir frá tíð í pistli þann 7.nóvember:

Dagana 25.-29. [október] var hér og um nærsveitirnar meira og minna snjófall með hafátt og hvassviðrum, svo víðast hér á útsveitum kom ókleyf fönn og sumstaðar sem að kindur fennti; þó varð áfellið norður- og austurundan enn stórkostlegra, því þar höfðu verið að kalla látlausar stórhríðar í 5 sólarhringa; fé fennti víða og margt af því ófundið þá seinast fréttist hingað. Sauðfé og hross komið sumstaðar á gjöf. Um leið og hríðin skall á, jós upp stórsjó og brimi, tók þá út 2 sexæringa á Tjörnesi, annar þeirra brotnaði mikið en hinn í spón, 3 för hafði og tekið út og brotnaði í Fjallahöfn í Kelduhverfi. Með austanpósti, sem kom hingað í gærdag (6. nóvember) fréttist, að hann hefði lagt af stað frá Eskjufirði 21. [október] og fengið þá og næstu daga, hina verstu vatnshríð, síðan stórhríðar og fannfergju, svo hann sumstaðar á leiðinni varð að sitja hríðartepptur og þá uppbirti fönnin ókleyf; hann hafði 3 hesta í ferðinni, og braust alltaf áfram með þá hingað, því óvíða var stórfenni; en fannfergjan jöfn. Allt til þess að spilltist, hafði veðuráttan eystra verið lík og hér. ... Um kvöldið 21. [október] kl.10—11 varð hér vart við talsverðan jarðskjálfta, sem hér er mjög sjaldgæft.

Nóvember. Stillt og hagstæð tíð lengst af, fremur svalt.

Þjóðólfur segir af tíð og gæftum þann 18.desember:

Fiskiaflinn heitir að hafa verið jafn tregur áfram hér víðsvegar um Faxaflóa fram á þennan dag, enda hefir nú og verið gæftalaust alla næstliðna viku síðan hann er genginn til sunnanátta með brimi og hvassveðrum. ... Árgæskan helst hin sama og veðurblíðan yfir allt land, að því sem fréttist, víst hér sunnan- og vestanlands og það allt norður að Yxnadalsheiði. Hér sunnanlands hefir eigi heitið að fest hafi snjó í fjöll, — þó að mikill snjór félli í svipinn um mánaðamótin, október-nóvember í uppsveitunum í Árnessýslu milli Þjórsár og Þingvallasveitar og aftur Vestanlands í sama mund eður aflíðandi veturnóttum allt vestan frá Reykhólasveit beggja megin Gilsfjarðar, — eigi gjört orð á um Dali, en aftur feikna snjókyngi um Fróðárfjöllin og Kerlingarskarð, svo að þeir er voru þar á ferð urðu að taka ofan klyfjar af hestum sínum og bera, svo þeir kæmist áfram. En allur sá snjór hvarf að fárra daga fresti, eins hér syðra sem vestanlands, og hafa síðan verið marauðar jarðir yfir allt. Eftir því hafa og verið frostleysurnar, og mun vanta mikið á að hitamælir hafi staðið á 0 R að meðaltali. En viljað hefir vera oftast næturhrím á jörð frá því um veturnætur og fram í [desember].

Gangleri segir lauslega af tíð í pistli þann 5. desember:

Tíðarfar var allt fram að 18.[nóvember] heldur hart og snjór kominn þá töluverður, sér í lagi um norðursveitir; en þá hlánaði og tók mikið upp af snjónum, síðan hefir verið hæg og stöðug veðrátta og næg jörð.

Desember. Fremur hlýtt og lengst af hagstæð tíð. 

Gangleri segir fréttir þann 30.desember:

Í dag (30.desember) kom austanpósturinn; með honum bárust þessar fréttir. Góður afli um Austfjörðu. Tíðarfar hið besta um allt Austurland allt fram að 15.[desember] að hann lagði á stað, en síðan hefði farið að leggja að með snjó og bleytuhríðum; töluverður snjór kominn um Þingeyjarsýslu og víða jarðlítið.Sömuleiðis hefir hér nyrðra verið hin besta veðrátta og mjög frostalítið allt til þess fyrir fám dögum, að lagði að með norðaustan bleytuhríð og snjó nokkrum, svo nú lítur út fyrir að víðast verði jarðlaust fyrir allan pening.

Norðanfari segir af tíð þann 30.desember:

Veturnáttaáfellið varð þar (á Austurlandi), sem hér, víða stórkostlegt, t.a.m. í Seyðisfirði hvar sumstaðar kaffennti fé og enda hross til dauðs; jarðlaust varð bæði í fjörum og á úthéraði. Á Völlum og línunni þar út að sjó, var farið að taka lömb og hýsa fé og hross, en þennan snjó tók að mestu upp aftur, þó er sagt að jarðbannirnar hafi vegna storku og áfreða alltaf haldist við á Eyjum og í Úthlíð. Frá því að batnaði í nóvember og til þess veðuráttan spilltist nú aftur, hafði verið yfir allar Múlasýslur, eins og hér norðanlands, hin æskilegasta veðurátta, frostleysur og stillingar, svo víða gekk fé sjálfala, og sumir eigi farnir að taka lömb.

Norðanfari birti þann 7.mars 1872 yfirlit um árferði í Múlasýslum 1871 (eftir bréfi):

Árið 1871 hefir verið eitt af hinum bestu árum sem ég man um allt Austurland. Veðuráttan var góð meiri hluta þess. Grasvöxtur og sjávarafli með besta móti, verslun nokkru hagkvæmari en hin fyrri árin og almenn heilbrigði að öllum jafnaði. Eftir nýárið í fyrra setti niður bleytusnjó og varð jarðlaust víðast um Austurland. En um miðjan vetur hlánaði dável í hinum snjóminni sveitum. þar sem harðast en vann það ekki á til nokkurrar hlítar. Enda komu bráðum aftur snjóar og jarðbannir. Þá hlánaði aftur seint á þorra, svo jarðir komu í jarðsælum sveitum. Og alla tíð voru frostin væg fram á góu, þá harðnaði tíðin. Lagarfljót lagði ekki allt, fyrr en í miðgóu — og er sjaldgæft það verjist svo lengi. Seint á góu kom hér mikið foraðsveður í 3 daga með grimmdarfrosti, snjókomu og ofviðri. Þá rak eitt kvöldið hákarlaskútu á Eskifirði er Tulinius kaupmaður átti og ferðbúin var út í legu. Voru mennirnir á og gjörði niðdimmt af nóttu og hvergi glórði fyrir ofviðri og snjókomu. Rak skútuna í þessu heljarveðri upp klöppum út með firði þar komust mennirnir af með lífi og misstu þó ungling, sem með þeim var í sjóinn, besta mannsefni. Skipið braut í mola. Þaðan af var frostameira fram undir pálma [2.apríl], þá batnaði um stund og tók mikið af snjónum. Eftir páska [9.apríl] gjörði kulda mikla með grimmdarstormum, en litlum snjókomum allt til Krossmessu, svo fénaði hrakaði niður þar sem ekki var nóg hey og gott, en þá voru margir orðnir heylitlir, og einstöku menn í harðindasveitum búnir að reka af sér. Upp úr Krossmessu skánaði enn um stund en kólnaði aftur, svo jörð greri lítið til fardaga. Varð sauðburður heldur bágur þar sem heyið skorti. Í fardögum byrjaði öndvegistíð og tók óðum að gróa, svo ég hefi nú lengi, ekki séð jörðu spretta jafnfljótt. Var víða komið sláandi gras með blettum í 8. og 9. viku sumars. Þessi blíðutíð hélst með litlum afbrigðum allt sumarið. Þó að þurrkar kæmi tvær til þrjár vikur eða lengur á sumum sveitum, þá var tíð allatíð blíð og þurrkar á milli. Þó hröktust hey heldur til skemmda framanaf slætti, þar sem snemma var byrjað. Grasvöxtur varð með mesta móti. En í votengjasveitum varð grasi valla náð í bestu engjum, fyrir vatni, fyrr en um höfuðdag og eftir hann. Menn fengu almennt hey í mesta lagi. Heldur eru heyin talin létt. Hausttíðin var og góð nærri alltaf; með litlum áfellum, og vetrartíð jafnan hin stilltasta til jóla, frostalítil og snjólaus oftast, nema í harðindasveitum lagði yfir bleytusnjó með jólaföstu og í inndalasveitum voru lengi storkur á jörðu. Með jólum gerði bleytusnjó og var víða orðið knappt um haga undir nýárið. Enginn hafís kom hér í vor eð var, nema hroðaflekar, sem skamma stund numu staðar. Þó sumarið væri hið besta, varð málnyta fénaðar sumstaðar í minna lagi og geldfé skarst ekki vel í haust. Kenna menn því um að hitar voru oft miklir og fjallalönd illa sprottin og grasið dáðlítið, sem verður að hafa komið til af því, að næturfrost komu til fjalla einar tvær nætur nálægt miðjum júnímánuði sem kyrktu grasvöxtinn og gjörðu það sem sprottið var kraftminna. Fjöll höfðu gróið nær jafnsnemma og byggðin.

Lýkur hér að sinni umfjöllun hungurdiska um veður og tíðarfar árið 1871. Fáeinar tölur eru í viðhenginu.    

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• tölur ársins 1871 (fáar)