Hver er venjulegur landshámarkshiti á júlídegi?

Á veðurathugunaforsíðu vefs Veðurstofunnar má á hverjum degi sjá hæsta (og lægsta) hita sem mælst hefur á sjálfvirkri stöð þann daginn. Til að njóta þessara upplýsinga að fullu þarf að hafa einhvern kvarða til viðmiðunar. Fyrir nokkrum dögum var landshámarkið 17,6 stig og mældist í Ásbyrgi - er það há eða lág tala í júlí? Myndin hér að neðan ætti að upplýsa um það.

Lárétti kvarðinn sýnir landshámarkshita á stigs bili frá lægsta gildi í júlí og upp í það hæsta. Talið er hversu oft hitinn hefur t.d. verið á bilinu 19,0 til 19,9 stig. Síðan er reiknað hversu hátt hlutfall af heildarfjölda mælidaga fellur á þetta bil - hlutfallið má síðan lesa sem prósentur á lóðrétta kvarðanum til vinstri.

Talningin er gerð bæði fyrir sjálfvirkar (blár ferill) og mannaðar veðurstöðvar (rauður ferill). Sjálfvirkar stöðvar hafa nú mælt hámarkshita landsins í 527 daga. Alls var hitinn í 19 stiga bilinu 71 dag af 527 - það eru 13,5 prósent. Þýði mönnuðu stöðvanna nær til 2156 daga, þar af var landshámarkið 290 sinnum í 19 stiga bilinu - það eru líka 13,5 prósent af heildarfjölda daga.

Á sjálfvirku stöðvunum er algengast að landshámarkið sé 20,0 til 20,9 stig, en 18,0 til 18,9 stig. Mannaði ferillinn (rauður) liggur almennt neðar heldur en sá sjálfvirki - en útgildin eru þau sömu. Eðlilegar skýringar gætu verið að minnsta kosti þrjár en við gerum ekki tilraun hér til að negla niður rétt svar.

Það er flestum sem fylgjast eitthvað með veðri ljóst að allar tölur frá 25 og upp eru óvenjulegar, 3,4 prósent á sjálfvirku stöðvunum, en 2,7 prósent á þeim mönnuðu. Tilfinningin fyrir því hvað telst óvenjulegt í kalda endanum er örugglega minni. Hámarkið sem minnst var á í upphafi pistilsins, 17,6 stig er um þremur stigum lægra á sjálfvirku stöðvunum heldur en algengast er. Það er í um það bil tólf prósent daga sem landshámarkið er á 16 stiga bilinu eða lægra.

Nánari rýning sýnir að ámóta sjaldgæft er að landshámarkshitinn á júlídegi sé undir 15 stigum eins og yfir 25,0 stigum. Nú getum við horft á daglegar tölur Veðurstofunnar með réttan kvarða fyrir augum.

En hvert er þá lægsta landsdægurhámarkið í júlí? Á sjálfvirku stöðvunum er það 12,7 stig sem var hæsti hiti á sjálfvirkri stöð 23. júli 1998. Þetta var á Grundartanga. En - sama dag mældust 16,7 stig á Hjarðalandi í Biskupstungum - engin sjálfvirk stöð þar nærri. Þetta er því ekki eiginlegt met.

En á mönnuðu stöðvunum er lægsta talan líka 12,7 stig, það var hæsti hiti á landinu 2. júlí 1973, mælingin frá Hallormsstað. Engar sjálfvirkar stöðvar voru þá í gangi til að spilla metinu.