Áframhald

Sú mynd sem veðurlag tók á sig í maí virðist ekki ætla að gefa sig. Háloftahæðarhryggur situr sem fastast einhvers staðar nálægt Grænlandi en er ýmist vestan við, yfir því eða austan við. Meginlægðabraut liggur til austurs langt suður í hafi og inn yfir meginland Evrópu. Þetta sést sérlega vel á meðalhæð 500 hPa-flatarins fyrstu 14 dagana í júní eins og síendurgreining (ncep) bandarísku veðurstofunnar (noaa) sýnir á kortinu hér að neðan.

Svörtu heildregnu línurnar sýna hæð 500 hPa-flatarins. Það er 5580 metra línan sem snertir Vestfirði. Það er um 60 metrum ofan meðallags. Það er mikill hæðarhryggur sem teygir sig frá Labrador norðaustur til Grænlands en myndarleg háloftalægð er langt suður í hafi og önnur enn meiri yfir Skandinavíu.

Græna örin sýnir meginlægðabraut síðustu tveggja vikna, beint inn yfir vestanverða Evrópu. Farið er að bera á mæðu hjá íbúum þessara landa. Hæðarhryggurinn yfir Grænlandi er líkastur þeirri gerð hryggja sem kallaðir eru framhallandi. Þeir hallast til austurs miðað við þann stað þar sem þeir teygja sig út úr meginvindum vestanvindabeltisins og eru sérlega þrásetnir.

En auðvitað hefur breytileiki verið talsverður í legu hryggjarins og styrk hans í þennan hálfa mánuð. Næstu tíu dagana á undan var miðjan búin að vera nær Íslandi - enda muna menn enn hlýindin og blíðuna meðan á því stóð.

Síðan hefur landið verið inn í þrenns konar norðanátt. Í fyrsta lagi til þess að gera hlýrri hæðarbeygju þegar hryggurinn - eða hæðarútskot úr honum hefur verið næst okkur (rauðgula örin). Þurrt er þá um land allt að kalla. Í öðru lagi frekar kaldri norðanátt - en þó aðallega með hæðarbeygju (ljósblá ör). Þá er þurrviðrasamt um meginhluta landsins og lengst af bjart veður - en dægursveifla hita mikil. Í þriðja lagi er síðan bláa örin en á henni er lægðarbeygja og þar af leiðandi óstöðugt loft - svipað og allra síðustu daga.

Lægðarbeygjan fylgir litlum kuldapollum sem rúlla hjá, hver um sig á 1 til 3 dögum - en hæðarbeygjuástandið vill taka ívið lengri tíma - og ræður því frekar útliti meðalkorta.

Fyrir helgina var því spáð að hryggurinn teygði sig aftur til austurs síðar í þessari viku og þá með hlýindum hér á landi. Í gær (laugardag) og í dag (sunnudag) sýna spárnar ekki þetta ástand heldur eiga kuldapollarnir enn um sinn að rúlla yfir okkur úr norðri hver á fætur öðrum. Reyndar eru þeir ekki mjög öflugir - en það hlýnar ekki á meðan. Eina úrkoman sem fellur í stöðu sem þessari er skúraskyns - þá í kuldapollunum - hún dreifist mjög ójafnt. Lítilsáttar úrkoma fellur einnig áveðurs í norðanáttinni austast á landinu.

Lægðir með hefðbundnum skilakerfum lifa illa eða alls ekki í austur- og suðurjaðri framhallandi hryggja.

Næsti kuldapollur á að koma úr norðri á miðvikudag eða þar um bil. Nokkur átök verða þá á milli hans og hæðarhryggjarins og við fáum e.t.v. að sjá frekar óvenjulega gerð veðurs þegar vindur verður um tíma suðvestlægur við jörð en úr norðaustri í háloftum - yfirleitt eru hlutverkin öfug - þ.e. norðaustanáttin er við jörð en suðvestanáttin uppi. Satt best að segja trúir (reynslubólginn?) ritstjórinn þessu varla. - En smáatriðin lifi.

Athugasemdir

[Hermundur Sigurðsson (IP-tala skráð) 18.6.2012 kl. 19:20]

Er það eitthvað sérstakt sem veldur þessum hæðarhrygg þarna yfir Grænlandi eða er þetta bara tilviljun. Annars virðast suð-vestanáttirnar með vætu fyrir sunnan og, hita og sól fyrir norðan vera á undanhaldi á síðustu árum. Eru þetta tilviljanir eða er veðrið eða loftslagið að breytast í kringum Ísland?

[Jón Kristjánsson, 18.6.2012 kl. 21:54]

Ég sagði það við kunningjana í byrjun maí að hann færi ekki að rigna fyrr en um miðjan ágúst. Einhvern veginn festast veður í svona farvegi og víst er að meðan á þessum þurrki stendur fara laxveiðimenn í Dölum ekki út, þeir spila bridds í veiðihúsinu og drekka wisky.

Gömul saga og ný.

[Trausti Jónsson, 19.6.2012 kl. 01:38]

Ég veit ekki til þess að það sé eitthvað sérstakt sem veldur þrásetu hæðarinnar. Það er rétt að suðvestanáttir með hlýindum nyrðra og eystra hafa ekki verið algengar á sumrin á síðustu árum - en voru það um hríð áður. En það var líka tímabundið ástand. Suðvestanáttirnar koma örugglega aftur síðar. - Já Jón, briddsið bjargar - kannski að viskíð geri það líka.