Köldustu dagar í október (nördafóður)

Hungurdiskar halda áfram að fóðra nördin. Aðrir lesendur eru að vanda beðnir forláts. En köldustu dagar októbermánaðar mega ekki gleymast. Hér er átt við köldustu daga þess mánaðar frá og með 1949 til 2010. Við lítum á lægsta landsmeðalhita, lægsta meðallágmark og lægsta meðalhámark. Listarnir þrír bjóða að sjálfsögðu upp á endurtekningar.

ár	mán	dagur		m-lágmark
1968	10	30		-7,82
1968	10	31		-6,21
1970	10	27		-5,67
1996	10	31		-5,58
1970	10	26		-5,03
1967	10	16		-4,66
1970	10	28		-4,64
1971	10	11		-4,36
1962	10	28		-4,29
2005	10	26		-4,20

Hér sést ekki mikið af dögum nýrrar aldar. Einn þeirra nær þó upp í 10. sætið, 26. október 2005. Dagurinn í 9. sæti er frá 1962 og í 5. sæti er dagur frá 1996. Afgangur daganna er frá hafísárunum svonefndu. Enginn hafís var þó í október þau ár. Þrítugasti október 1968 er langkaldastur allra októberdaga í 62 ár og dagurinn eftir, sá 31. er næstkaldastur.

ár	mán	dagur		m-lágmark
1967	10	17		-9,85
1968	10	30		-9,76
1968	10	31		-8,82
1970	10	27		-8,65
2005	10	26		-7,83
1970	10	28		-7,28
1949	10	25		-7,19
1971	10	13		-7,05
2002	10	28		-6,88
2008	10	28		-6,83

Listinn yfir daga lægsta meðallágmarkshita er ekki eins. Sautjándi október 1967 nær toppsætinu en var í 6. sæti á fyrri listanum. Ég held að hvassara hafi verið dagana köldu 1968 heldur en 1967 en lágmarkshiti er oftast lægstur í hægum vindi. Dagurinn kaldi 2005 er hér kominn upp í 5. sæti. Þá mældist líka lægsti hiti sem mælst hefur á landinu í október, -23,4 stig, það var á Brúarjökli. Athuganir byrjuðu þar skömmu áður. Kaldir dagar 2002 og 2008 komast líka á listann. Þann 28. árið 2002 mældist lægsti hiti sem vitað er um í byggð hér á landi í október, -22.3 stig á sjálfvirku stöðinni við Mývatn.

ár	mán	dagur		m-lágmark
1968	10	31		-4,55
1970	10	27		-3,22
1968	10	30		-2,95
1996	10	31		-2,63
1970	10	28		-2,11
1970	10	26		-2,07
1971	10	11		-1,91
1981	10	13		-1,82
1962	10	31		-1,71
1971	10	12		-1,65

Að lokum er listi yfir þá 10 daga sem hámarkshiti hefur verið lægstur. Þar er enginn köldu daga 21. aldarinnar. Þarna eru þrír dagar í röð í október 1970 og tveir frá 1971. 

Þótt dagar á 21. öldinni séu fáir á listunum er fjöldi þeirra ekki undir almennum tilviljunarvæntingum. Á algjörlega tilviljanakenndum topp tíu lista ætti síðasti áratugur að eiga 1 til 2 sæti á hverjum listanna, sjötti áratugurinn þar á engan fulltrúa, það er undir væntingum. Hafísárin hirða hins vegar fleiri sæti en góðu hófi gegnir enda var veðurlag þá með öðrum hætti heldur en fyrr og síðar (af 62 árum úrtaksins).

Athugasemdir

[Sigurður Þór Guðjónsson, 9.10.2011 kl. 12:24]

Gaman væri nú ef Hungurdiskar myndu einhvern tíma útlista hvernig veðurlag var öðru vísi á hafísárunum en fyrr og síðar.

[óli Hilmar Briem Jónsson (IP-tala skráð) 9.10.2011 kl. 22:01]

Sæll Sigurður.   Bara smá innlegg um hafísárin, þó spurningunni sé beint til Trausta.

Hafísárin / - tímabilin eru svo mörg , að það er örugglega nánast ógerlegt að

svara þessu . Heimildir ná langt aftur um hörku - hafísár, eins og 1695. Um þetta

má lesa ýmsan fróðleik á netinu. Eftir að  vísindalegar veðurathuganir hófust , eru til skráðar heimildir um stöðuna á veðurkerfunum. Ekki yrði ég hissa þó

þrálátar hæðir hafi legið yfir landinu , samt með ríkjandi vestan - og norðanáttum.  Sumir vilja bendla " Barninu" vestur af S- Ameríku ( El ninjo)

 við  óvenjuleg og oft ofsafengin hnattræn veðurfyrirbrigði. Hita og kulda , storma

eða hægviðri , þar sem slíks er ekki von , hvorki á stað né í tíma. Sumir segja að

Napóleon og Hitler hafi tapað stríðinu um Rússland einmitt vegna ofsakulda í

kjölfar svona veðrabrigða sem stinga upp kollinum með ákveðnu ára(tuga)

millibili sem þó er ekki hægt að sjá fyrir.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 9.10.2011 kl. 22:21]

Það er augljóst af samhenginu, þar sem aðeins er verið að fjalla um árin frá 1949, að Trausti er að tala um hafísárin sem svo eru kölluð frá 1965-1971.

[Trausti Jónsson, 10.10.2011 kl. 01:20]

Það er rétt hjá Sigurði að hér var einungis fjallað um tímann frá 1949. Fjöldi mælikvarða sýnir afbrigðilegt veðurfar hafísárin. Fyrir utan það að hiti var lágur voru kuldaköst snarpari á hafísárunum heldur en þegar hiti varð ámóta lágur um áratug síðar. Hitasveiflur frá degi til dags voru meiri en áður og fyrir, munur á hita norðanlands og sunnan var í öðrum gír heldur en fyrir og áður. Hlutfall norðlægra illviðra og suðlægra var annað en árin fyrir og eftir. Tíðni skýjategunda var meira að segja önnur á þessum árum heldur en áður og síðar. Hafísárin voru að mörgu leyti afturhvarf til tímans fyrir 1920 en stóðu samt innan við áratug.