Af ástandinu á norðurhveli rúma viku af október

Við lítum á kort sem sýnir hæð 500 hPa-flatarins yfir norðurhveli jarðar eins og henni er spáð á laugardaginn. Það er reiknimiðstöð evrópuveðurstofa sem sér um að upplýsa okkur um það.

Fastir lesendur eru vonandi farnir að venjast kortinu, en það sýnir norðurhvel jarðar suður fyrir 30. breiddargráðu. Höfin eru blá og löndin ljósbrún. Ísland er neðan við miðja mynd. Bláu og rauðu línurnar sýna hæð 500 hPa-flatarins í dekametrum (1 dam = 10 metrar). Því þéttari sem línurnar eru því meiri er vindurinn milli þeirra. Þykka, rauða línan markar 5460 metra hæð, en sú mjóa sýnir hæðina 5820 metra.

Hin mjóa rauða línan (sú nærri norðurpólnum) markar 5100 metra hæð 500 hPa flatarins. Hún umlykur nú snarpan kuldapoll. Innsta bláa línan er alveg niðri í 4860 metrum - það er alvöruvetur. Þykktin við kuldapollinn er líka mjög lítil, aðeins 4920 metrar. Það rétt hefur borið við að þykktin yfir Íslandi hafi orðið lægri en það - en þá er frost á Fróni (eða afskapaveður). Spár sýna þennan litla kuldapoll þokast til Síberíu. Þar á hann að grynnast.

Við sjáum að vestanvindabeltið, meginrastir og skotvindar þess eru í miklu fjöri í kringum 5460 metra jafnhæðarlínuna (þykka rauða línan). Þar eru ótal stuttar bylgjur. Stuttar bylgjur hreyfast venjulega hratt til austurs með tilheyrandi lægðum. Skiptast gjarnan dagar á með úrkomu austan við bylgjurnar en björtu veðri í þeim vestanverðum. Þar er lægðardragið vestan Íslands einna öflugast og hæðarlínurnar sýnast þar hvað þéttastar í draginu suðaustanverðu. Enda er spáð úrkomu og hvassviðri þegar dragið nálgast með skila- og færibandasúpu sinni.

Sunnar, við 5820 metra línuna (þá mjóu rauðu) eru bylgjurnar mun færri en ná hins vegar yfir mörg breiddarstig. Þessar bylgjur eru hægfara og þokast botnar þeirra jafnvel vestur á bóginn á móti vindi. Ég þarf að láta tölvur segja mér hvað þær gera af sér, ekki veit ég það af hyggjuviti einu. Svo virðist sem einhverjir hryggjanna á milli lægðardraganna eigi að brotna fram fyrir sig og þar með myndi 5820 metra línan lokaða hringi, það sem við köllum afskornar lægðir.

Við sjáum votta fyrir tveimur fyrirstöðuhæðum (afskornum). Önnur þeirra er suðvestur af Bretlandseyjum. Þar nær óvenjuhlýtt loft langt norður á bóginn og mun Írland næstu daga verða á milli 5580 og 5640 metra þykktarlínanna. Það verður varla betra á svo norðlægu breiddarstigi - sé það í kantinum á hægfara háþrýstisvæði. Hin fyrirstöðuhæðin er yfir Bandaríkjunum austanverðum. Suður af hæðinni er áttin austlæg - sú átt beinir mjög röku lofti inn yfir Flórída og fleiri ríki. Nefnt hefur verið að þar gæti rignt úr hófi.

Norðan við meginvinda vestanvindabeltisins er talsverð flatneskja. Það er hið venjulega ástand, það er einnig venjulegt að í því séu stakir krappir kuldapollar, rétt eins og við sjáum í dag þann sem minnst var á hér að ofan. Þeir reika um sléttunnar slóð og alltaf er rétt að gefa þeim gætur.

Fellibylurinn Philippe er við góða heilsu en fer nú að slappast. Hann á að hoppa á vestanvindabeltið á laugardaginn - en spár eru ekki alveg sammála um það hvernig til tekst. Líklegast er að hann kremjist til bana upp úr helginni áður en hingað er komið.