Beint frá norðurpólnum?

Örlitlar ýkjur felast í þeirri fullyrðingu að nú (sunnudagskvöld 5. júní) sé loft yfir okkur sem upprunnið er á norðurpólnum, en kalt er það.

Þetta er hefðbundin mynd af ástandinu í 500 hPa fletinum. Jafnhæðarlínurnar eru svartar og heildregnar, merktar í dekametrum (dam = 10 metrar). Vindur blæs nokkurn veginn samsíða jafnhæðarlínunum, með hærri flöt til hægri við vindstefnuna. Rauðu strikalínurnar sýna þykktina á milli 500 hPa og 1000 hPa þrýstiflatanna, einnig i dekametrum. Því lægri sem hún er því kaldara er loftið í neðri hluta veðrahvolfs.

Það er 5220 metra jafnþykktarlínan sem snertir norðurströnd Íslands. Þetta er um 200 metrum lægra heldur en það sem sæmilegt þykir á þessum tíma árs. Þumalfingursregla er að hverjir 20 metrar í þykkt jafngildi 1 stigi í hita. Óánægja okkar nemur því að minnsta kosti 10 stigum. Þykktin 5220 býður upp á næturfrost um mestallt land. Gaddfrost meira að segja þar sem vindur er hægur.

En á móti kemur í björtu veðri í júní að sólin er dugleg og þar sem lygnt er getur hitamunur dags og nætur hæglega orðið 15 til 20 stig - og þá auðvitað kuldi aftur næstu nótt.

Ég hef merkt áköfustu framrás kuldans á kortið með blárri línu - kuldaásinn. Svo vill til að ekki er mjög langt í hlýrra loft vesturundan og smávægilegar sveiflur í samspili þykktar- og jafnhæðarlína gætu dregið úr afli frostsins aðra nótt vestast á landinu - en ekki veit ég um það.

Lofti sem berst hratt til suðurs er boðið upp á að fletjast út í neðri lögum. Við það dragast veðrahvörfin ofan við niður og - hókus-pókus - til verður snörp háloftalægð, kuldapollur. Þetta er auðvitað illskiljanlegt en samt mikilvægur hluti af veðurævintýrinu mikla sem við fylgjumst með frá degi til dags.

Norðanáhlaup dagsins er á kortinu (gildir kl.15 á mánudag 6.6.) búið að mynda svona lægð sunnan við land. Hún dýpkar og strandar við Bretlandseyjar. Þar verður boðið upp á mikið skítkast næstu daga. Á kortinu er síðan að verða til önnur ámóta lægð fyrir norðan land. Hún fer suður yfir landið á miðvikudag eða svo og eftir það er fyrst von um að kuldakastinu linni.

Jafnframt þessari atburðarás hér við land, ryðst hlýtt loft langt úr suðri norður um Skandinavíu. Satt best að segja eru spár um hlýindin þar nærri því með ólíkindum. Þykktin yfir Nordland í Noregi (í námunda við Bodö) á að fara upp í 5650 metra á fimmtudag og föstudag, slík tala getur boðið upp á hitamet - yfir 30 stig við bestu skilyrði önnur. Við getum ornað okkur við það að hlýtt loft tempraðabeltisins er á fleygiferð um þessar mundir og með smáheppni (réttara væri að segja með stórheppni) gætum við orðið á vegi þess - en ekki alveg næstu daga.

Athugasemdir

[Arinbjörn Kúld, 6.6.2011 kl. 11:04]

Við skulum vona að heppnin verði með okkur á næstunni.

Frábærir pistlar

Kveðja að norðan.